Социология зерттеудің әдіс тәсілдері

VII бґлім 
СОТТАР ЖЈНЕ СОТ ТҐРЕЛIГI  

75-бап     

1. Ќазаќстан Республикасында  сот тґрелiгiн тек сот ќана  жїзеге асырады.  
      2. Сот билiгi сотта iс жїргiзудiѕ азаматтыќ, ќылмыстыќ жјне заѕмен белгiленген ґзге де нысандары арќылы жїзеге асырылады. Заѕда кґзделген жаєдайларда ќылмыстыќ сот iсiн жїргiзу алќабилердiѕ ќатысуымен жїзеге асырылады.  
      3. Заѕмен ќўрылєан Республиканыѕ Жоєарєы Соты, Республиканыѕ жергілікті жјне басќа да соттары Республиканыѕ соттары болып табылады. 
      4. Республиканыѕ сот жїйесi Республика Конституциясымен жјне конституциялыќ заѕмен белгiленедi. Ќандай да бiр атаумен арнаулы жјне тґтенше соттарды ќўруєа жол берiлмейдi. 
      Ескерту. 75-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 1998.10.07. N 284 Заѕымен, 75-баптыѕ 1-тармаєына тїсініктеме берілді -  Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 2002.02.15. N 1, 2006.04.14. N 1 ќаулыларымен, ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.05.21. N 254 Заѕымен.  

76-бап     

1. Сот билiгi Ќазаќстан  Республикасыныѕ атынан жїзеге  асырылады жјне ґзiне азаматтар  мен ўйымдардыѕ ќўќыќтарын, бостандыќтары  мен заѕды мїдделерiн ќорєауды, Республиканыѕ Конституциясыныѕ, заѕдарыныѕ, ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiнiѕ, халыќаралыќ шарттарыныѕ орындалуын ќамтамасыз етудi маќсат етiп ќояды.  
      2. Сот билiгi Республика Конституциясыныѕ, заѕдарыныѕ, ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiнiѕ, халыќаралыќ шарттарыныѕ негiзiнде туындайтын барлыќ iстер мен дауларєа ќолданылады.  
      3. Соттар шешiмдерiнiѕ, їкiмдерi мен ґзге де ќаулыларыныѕ Республиканыѕ бїкiл аумаєында мiндеттi кїшi болады. 
      Ескерту. 76-бапќа тїсініктеме берілді -  Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 1999.03.22. N 7/2, 2000.12.20. N 21/2, 2007.04.18. N 4 Ќаулыларымен. 

77-бап     

1. Судья сот тґрелiгiн  iске асыру кезiнде тјуелсiз  жјне Конституция мен заѕєа  єана баєынады.  
      2. Сот тґрелiгiн iске асыру жґнiндегi соттыѕ ќызметiне ќандай да болсын араласуєа жол берiлмейдi, жјне ол заѕ бойынша жауапкершiлiкке јкеп соєады. Наќты iстер бойынша судьялар есеп бермейдi.  
      3. Заѕды ќолданєан кезде судья тґмендегi принциптердi басшылыќќа алуєа тиiс:  
      1) адамныѕ кiнјлi екендiгi заѕды кїшiне енген сот їкiмiмен танылєанша ол жасалєан ќылмысќа кiнјлi емес деп есептеледi;  
      2) бiр ќўќыќ бўзушылыќ їшiн ешкiмдi де ќайтадан ќылмыстыќ немесе јкiмшiлiк жауапќа тартуєа болмайды;  
      3) ґзiне заѕмен кґзделген соттылыєын оныѕ келiсiмiнсiз ешкiмнiѕ ґзгертуiне болмайды;  
      4) сотта јркiм ґз сґзiн тыѕдатуєа ќўќылы;  
      5) жауапкершiлiктi белгiлейтiн немесе кїшейтетiн, азаматтарєа жаѕа мiндеттемелер жїктейтiн немесе олардыѕ жаєдайын нашарлататын заѕдардыѕ керi кїшi болмайды. Егер ќўќыќ бўзушылыќ жасалєаннан кейiн ол їшiн жауапкершiлiк заѕмен алынып тасталса немесе жеѕiлдетiлсе, жаѕа заѕ ќолданылады;  
      6) айыпталушы ґзiнiѕ кiнјсiздiгiн дјлелдеуге мiндеттi емес;  
      7) ешкiм ґзiне-ґзi, жўбайына (зайыбына) жјне заѕмен белгiленген шектегi жаќын туыстарына ќарсы айєаќ беруге мiндеттi емес. Дiни ќызметшiлер ґздерiне сенiп сырын ашќандарєа ќарсы кујгер болуєа мiндеттi емес;  
      8) адамныѕ кiнјлi екендiгi жґнiндегi кез келген кїдiк айыпталушыныѕ пайдасына ќарастырылады; 
      9) заѕсыз тјсiлмен алынєан айєаќтардыѕ заѕды кїшi болмайды. Ешкiм ґзiнiѕ жеке мойындауы негiзiнде єана сотталуєа тиiс емес; 
      10) ќылмыстыќ заѕды ўќсастыєына ќарай ќолдануєа жол берiлмейдi. 
      4. Конституциямен белгiленген сот тґрелiгiнiѕ принциптерi Республиканыѕ барлыќ соттары мен судьяларына ортаќ жјне бiрыѕєай болып табылады. 
      Ескерту. 77-бапќа тїсініктеме берілді - Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 1999.03.10. N 2/2, 2007.04.18. N 4 Ќаулыларымен.  

78-бап     

 Соттардыѕ Конституциямен баянды етiлген адамныѕ жјне азаматтыѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарына нўќсан келтiретiн заѕдар мен ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлердi ќолдануєа хаќысы жоќ. Егер сот ќолданылуєа тиiстi заѕ немесе ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ акт Конституциямен баянды етiлген адамныѕ жјне азаматтыѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарына нўќсан келтiредi деп тапса, iс жїргiзудi тоќтата тўруєа жјне осы актiнi конституциялыќ емес деп тану туралы ўсыныспен Конституциялыќ Кеѕеске жїгiнуге мiндеттi. 

79-бап     

1. Соттар тўраќты судьялардан тўрады, олардыѕ тјуелсiздiгi Конституциямен жјне заѕмен ќорєалады. Судьяныѕ ґкiлеттiгi тек заѕда белгiленген негiздер бойынша єана тоќтатылуы немесе кiдiртiлуi мїмкiн.  
      2. Судьяны тўтќынєа алуєа, кїштеп јкелуге, оєан сот тјртiбiмен белгiленетiн јкiмшiлiк жазалау шараларын ќолдануєа, ќылмыс їстiнде ўсталєан немесе ауыр ќылмыс жасаєан реттердi ќоспаєанда, Республика Жоєары Сот Кеѕесiнiѕ ќорытындысына негiзделген Ќазаќстан Республикасы Президентiнiѕ келiсiмiнсiз не Конституцияныѕ 55-бабыныѕ 3)-тармаќшасында белгiленген жаєдайда, - Сенаттыѕ келiсiмiнсiз ќылмыстыќ жауапќа тартуєа болмайды.  
      3. Республиканыѕ жиырма бес жасќа толєан, жоєары заѕ бiлiмi, заѕ мамандыєы бойынша кемiнде екi жыл жўмыс стажы бар жјне бiлiктiлiк емтиханын тапсырєан азаматтары судья бола алады. Республика соттарыныѕ судьяларына заѕ бойынша ќосымша талаптар белгiленуi мїмкiн.  
      4. Судьяныѕ ќызметi депутаттыќ мандатпен, оќытушылыќ, єылыми немесе ґзге шыєармашылыќ ќызметтердi ќоспаєанда, ґзге де аќы тґленетiн жўмысты атќарумен, кјсiпкерлiкпен айналысумен, коммерциялыќ ўйымныѕ басшы органыныѕ немесе байќаушы кеѕесiнiѕ ќўрамына кiрумен сыйыспайды. 
      Ескерту. 79-баптыѕ 2-тармаєына тїсініктеме берілді -  Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 2003.01.30. N 10, 79-баптыѕ 1-тармаєына тїсініктеме берілді - Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 2004.06.23. N 6 ќаулыларымен.  

80-бап     

 Соттарды ќаржыландыру, судьяларды тўрєын їймен ќамтамасыз  ету республикалыќ бюджет ќаражаты  есебiнен жїргiзiледi жјне ол сот тґрелiгiн толыќ јрi тјуелсiз жїзеге асыру мїмкiндiгiн ќамтамасыз етуге тиiс. 

81-бап     

 Ќазаќстан Республикасыныѕ  Жоєарєы Соты азаматтыќ, ќылмыстыќ,  жергілікті жјне басќа да соттарда  ќаралатын ґзге де iстер жґнiндегi жоєары сот органы болып табылады, заѕда кґзделген iс жїргiзу нысандарында олардыѕ ќызметiн ќадаєалауды жїзеге асырады, сот практикасыныѕ мјселелерi бойынша тїсiнiктемелер берiп отырады. 
      Ескерту. 81-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.05.21. N 254 Заѕымен.   

82-бап     

1. Ќазаќстан Республикасы  Жоєарєы Сотыныѕ Тґраєасын жјне  судьяларын Жоєары Сот Кеѕесініѕ  кепілдемесіне негізделген Республика  Президентініѕ ўсынуымен Сенат  сайлайды. 
      2. Жергілікті жјне басќа да соттардыѕ тґраєалары мен судьяларын Жоєары Сот Кеѕесініѕ кепілдемесі бойынша Республика Президенті ќызметке таєайындайды. 
      3. Соттарда конституциялыќ заѕєа сјйкес сот алќалары ќўрылуы мїмкін. Сот алќалары тґраєаларына ґкілеттіктер беру тјртібі конституциялыќ заѕмен белгіленеді. 
      4. Жоєары Сот Кеѕесі Республика Президенті таєайындайтын Тґраєадан жјне басќа да адамдардан ќўралады. 
      5. Жоєары Сот Кеѕесініѕ мјртебесі жјне жўмысын ўйымдастыру заѕмен белгіленеді. 
      Ескерту. 82-бап жаѕа редакцияда - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.05.21. N 254 Заѕымен. 

83-бап     

1. Прокуратура мемлекет  атынан Республиканыѕ аумаєында  заѕдардыѕ, Ќазаќстан Республикасыныѕ  Президентi жарлыќтарыныѕ жјне  ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ  актiлердiѕ дјлме-дјл јрi бiркелкi  ќолданылуын, жедел-iздестiру ќызметiнiѕ,  аныќтау мен тергеудiѕ, јкiмшiлiк жјне орындаушылыќ iс жїргiзудiѕ заѕдылыєын жоєары ќадаєалауды жїзеге асырады, заѕдылыќтыѕ кез келген бўзылуын аныќтау мен жою жґнiнде шаралар ќолданады, сондай-аќ Республика Конституциясы мен заѕдарына ќайшы келетiн заѕдар мен басќа да ќўќыќтыќ актiлерге наразылыќ бiлдiредi. Прокуратура сотта мемлекет мїддесiн бiлдiредi, сондай-аќ заѕмен белгiленген жаєдайда, тјртiпте жјне шекте ќылмыстыќ ќуєындауды жїзеге асырады.  
      2. Республика Прокуратурасы тґменгi прокурорларды жоєары тўрєан прокурорларєа жјне Республика Бас Прокурорына баєындыра отырып, бiрыѕєай орталыќтандырылєан жїйе ќўрайды. Ол ґз ґкiлеттiгiн басќа мемлекеттiк органдардан, лауазымды адамдардан тјуелсiз жїзеге асырады жјне Республика Президентiне єана есеп бередi.  
      3. Республиканыѕ Бас Прокурорын ґз ґкiлеттiгi мерзiмi iшiнде тўтќынєа алуєа, кїштеп јкелуге, оєан сот тјртiбiмен јкiмшiлiк жазалау шараларын ќолдануєа, ќылмыс їстiнде ўсталєан немесе ауыр ќылмыстар жасаєан реттердi ќоспаєанда, Сенаттыѕ келiсiмiнсiз ќылмыстыќ жауапќа тартуєа болмайды. Бас Прокурор ґкiлеттiгiнiѕ мерзiмi бес жыл. 
      4. Республика прокуратурасыныѕ ќўзыретi, ўйымдастырылуы мен ќызмет тјртiбi заѕмен белгiленедi. 
      Ескерту. 83-баптыѕ 1-тармаєына тїсініктеме берілді -  Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 2000.12.26. N 23/2, 83-баптыѕ 3-тармаєына тїсініктеме берілді - Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 2003.01.30. N 10, 83-бапќа тїсініктеме берілді - Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 2003.12.31. N 13 ќаулыларымен.  

84-бап      

Ескерту. 84-бап  алып тасталды - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.05.21. N 254 Заѕымен. 

VIII бґлім 
ЖЕРГIЛIКТI МЕМЛЕКЕТТIК БАСЌАРУ ЖЈНЕ ҐЗIН-ҐЗI БАСЌАРУ 

85-бап     

 Жергiлiктi мемлекеттiк  басќаруды тиiстi аумаќтаєы iстiѕ  жай-кїйiне жауапты жергiлiктi ґкiлдi жјне атќарушы органдар жїзеге асырады.  

86-бап     

1. Жергiлiктi ґкiлдi органдар - мјслихаттар тиiстi јкiмшiлiк-аумаќтыќ  бґлiнiстегi халыќтыѕ еркiн бiлдiредi  жјне жалпымемлекеттiк мїдделердi  ескере отырып, оны iске асыруєа  ќажеттi шараларды белгiлейдi, олардыѕ жїзеге асырылуын баќылайды.  
      2. Мјслихаттарды жалпыєа бiрдей, теѕ, тґте сайлау ќўќыєы негiзiнде жасырын дауыс беру арќылы бес жыл мерзiмге халыќ сайлайды.  
      3. Ќазаќстан Республикасыныѕ жиырма жасќа толєан азаматы мјслихат депутаты болып сайлана алады. Республика азаматы бiр мјслихаттыѕ єана депутаты бола алады.  
      4. Мјслихаттардыѕ ќарауына мыналар жатады:  
      1) аумаќты дамыту жоспарларын, экономикалыќ жјне јлеуметтiк баєдарламаларын, жергiлiктi бюджеттi жјне олардыѕ атќарылуы туралы есептердi бекiту;  
      2) ґздерiнiѕ ќарауына жатќызылєан жергiлiктi јкiмшiлiк-аумаќтыќ ќўрылыс мјселелерiн шешу;  
      3) заѕмен мјслихат ќўзыретiне жатќызылєан мјселелер бойынша жергiлiктi атќарушы органдар басшыларыныѕ есептерiн ќарау;  
      4) мјслихаттыѕ тўраќты комиссияларын жјне ґзге де жўмыс органдарын ќўру, олардыѕ ќызметi туралы есептердi тыѕдау, мјслихат жўмысын ўйымдастыруєа байланысты ґзге де мјселелердi шешу;  
      5) Республика заѕдарына сјйкес азаматтардыѕ ќўќыќтары мен заѕды мїдделерiн ќамтамасыз ету жґнiндегi ґзге де ґкiлеттiктердi жїзеге асыру.  
      5. Мјслихаттыѕ ґкiлеттiгiн мерзiмiнен бўрын Республика Президенті тоќтатады, сондай-аќ мјслихат ґзiн-ґзi тарату туралы шешiм ќабылдаєан ретте де оныѕ ґкілеттігі мерзімінен бўрын тоќтатылады. 
      6. Мјслихаттардыѕ ќўзыретi, ўйымдастырылуы мен ќызмет тјртiбi, олардыѕ депутаттарыныѕ ќўќыќтыќ жаєдайы заѕмен белгiленедi. 
      Ескерту. 86-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.05.21. N 254 Заѕымен. 

87-бап     

1. Жергiлiктi атќарушы  органдар Ќазаќстан Республикасыныѕ  атќарушы органдарыныѕ бiрыѕєай  жїйесiне кiредi, тиiстi аумаќтыѕ мїддесi мен даму ќажеттiлiгiн ўштастыра  отырып, атќарушы билiктiѕ жалпы  мемлекеттiк саясатын жїргiзудi  ќамтамасыз етедi.  
      2. Жергiлiктi атќарушы органдардыѕ ќарауына мыналар жатады:  
      1) аумаќты дамыту жоспарларын, экономикалыќ жјне јлеуметтiк баєдарламаларын, жергiлiктi бюджеттi јзiрлеу жјне олардыѕ атќарылуын ќамтамасыз ету;  
      2) коммуналдыќ меншiктi басќару;  
      3) жергiлiктi атќарушы органдардыѕ басшыларын ќызметке таєайындау жјне ќызметтен босату, жергiлiктi атќарушы органдардыѕ жўмысын ўйымдастыруєа байланысты ґзге де мјселелердi шешу;  
      4) жергiлiктi мемлекеттiк басќару мїддесiне сай Республика заѕдарымен жергiлiктi атќарушы органдарєа жїктелетiн ґзге де ґкiлеттiктердi жїзеге асыру. 
      3. Жергiлiктi атќарушы органды Республика Президентi мен Їкiметiнiѕ ґкiлi болып табылатын тиiстi јкiмшiлiк-аумаќтыќ бґлiнiстiѕ јкiмi басќарады.  
      4. Облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ жјне астананыѕ јкiмдерiн ќызметке тиісінше облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ жјне астананыѕ мјслихаттарыныѕ келісімімен Республика Президентi таєайындайды. Ґзге јкiмшiлiк-аумаќтыќ бґлiнiстердiѕ јкiмдерi ќызметке Ќазаќстан Республикасыныѕ Президентi айќындаєан тјртiппен таєайындалады немесе сайланады. Республика Президенті ґзініѕ ўйєаруы бойынша јкімдерді ќызметтерінен босатуєа хаќылы. 
      5. Мјслихат депутаттарыныѕ жалпы саныныѕ кемінде бестен бірініѕ бастамасы бойынша јкімге сенімсіздік білдіру туралы мјселе ќойылуы мїмкін. Бўл жаєдайда мјслихат ґз депутаттарыныѕ жалпы саныныѕ кґпшілік даусымен јкiмге сенiмсiздiк бiлдiруге жјне оны ќызметiнен босату жґнiнде тиiсiнше Республика Президентiнiѕ не жоєары тўран јкiмнiѕ алдына мјселе ќоюєа хаќылы. Облыстар, республикалыќ маѕызы бар ќалалар жјне астана јкiмдерiнiѕ ґкiлеттiгi жаѕадан сайланєан Республика Президентi ќызметiне кiрiскен кезде тоќтатылады. 
      6. Жергiлiктi атќарушы органдардыѕ ќўзыретi, ўйымдастырылуы жјне олардыѕ ќызмет тјртiбi заѕмен белгiленедi. 
      Ескерту. 87-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 1998.10.07. N 284, 2007.05.21. N 254 Заѕдарымен. 

88-бап     

1. Мјслихаттар ґз ќўзыретiндегi мјселелер бойынша шешiмдер, ал  јкiмдер - тиiстi јкiмшiлiк-аумаќтыќ бґлiнiстiѕ аумаєында орындалуєа мiндеттi шешiмдер мен ґкiмдер ќабылдайды.  
      2. Мјслихаттардыѕ жергiлiктi бюджет кiрiсiн ќысќартуды немесе жергiлiктi бюджет шыєысын ўлєайтуды кґздейтiн шешiмдерiнiѕ жобалары јкiмнiѕ оѕ ќорытындысы болєан кезде єана ќарауєа енгiзiлуi мїмкiн.  
      3. Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясы мен заѕдарына сјйкес келмейтiн мјслихат шешiмдерiнiѕ кїшi сот тјртiбiмен жойылуы мїмкiн.  
      4. Јкiмдердiѕ шешiмдерi мен ґкiмдерiнiѕ кїшiн тиiсiнше Ќазаќстан Республикасыныѕ Президентi, Їкiметi не жоєары тўрєан јкiм жоюы мїмкiн, сондай-аќ олардыѕ кїшi сот тјртiбiмен жойылуы мїмкiн. 
      Ескерту. 88-баптыѕ 4-тармаєына тїсініктеме берілді -  Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 2000.05.31. N 3/2 ќаулысымен. 

89-бап     

1. Ќазаќстан Республикасында  жергiлiктi маѕызы бар мјселелердi тўрєын халыќтыѕ ґзi шешуiн ќамтамасыз  ететiн жергiлiктi ґзiн-ґзi басќару  танылады.  
      2. Жергiлiктi ґзiн-ґзi басќаруды тўрєын халыќ тiкелей жїзеге асырады, сондай-аќ ол мјслихаттар жјне халыќ топтары жинаќы тўратын аумаќтарды ќамтитын жергiлiктi ќоєамдастыќтардаєы басќа да жергiлiктi ґзiн-ґзi басќару органдары арќылы жїзеге асырылады. 
      Жергiлiктi ґзiн-ґзi басќару органдарына мемлекеттік функцияларды жїзеге асыру заѕєа сјйкес берілуі мїмкін. 
      3. Ќазаќстанда жергiлiктi ґзiн-ґзi басќаруды ўйымдастыру мен олардыѕ ќызметі заѕмен реттеледі. 
      4. Жергiлiктi ґзiн-ґзi басќару органдарыныѕ дербестiгiне олардыѕ заѕмен белгiленген ґкiлеттiгi шегiнде кепiлдiк берiледi. 
      Ескерту. 89-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.05.21. N 254 Заѕымен. 

IX бґлім 
ЌОРЫТЫНДЫ ЖЈНЕ ҐТПЕЛI ЕРЕЖЕЛЕР 

90-бап     

1. Республикалыќ референдумда  ќабылданєан Ќазаќстан Республикасыныѕ  Конституциясы референдум нјтижелерi ресми тїрде жарияланєан кїннен бастап кїшiне енедi, сол мезгiлден бастап бўрынєы ќабылданєан Ќазаќстан Республикасы Конституциясыныѕ кїшi жойылады.  
      2. Республикалыќ референдумда Конституция ќабылданєан кїн мемлекеттiк мереке - Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясы Кїнi деп жарияланады.  

91-бап     

1. Ќазаќстан Республикасыныѕ  Конституциясына Республика Президентiнiѕ  ґз бастамасымен, Парламенттiѕ немесе  Їкiметтiѕ ўсынысымен ќабылданєан  шешiмi бойынша ґткiзiлетiн республикалыќ  референдум ґзгертулер мен толыќтырулар енгiзуi мїмкiн. Егер Президент оны Парламенттiѕ ќарауына беру ќажет деп ўйєарса, Конституцияєа енгiзiлетiн ґзгертулер мен толыќтырулар жобасы республикалыќ референдумєа шыєарылмайды. Мўндай жаєдайда Парламенттiѕ шешiмi Конституцияда белгiленген тјртiппен ќабылданады. Егер Республика Президентi Конституцияєа ґзгерiстер мен толыќтыруларды республикалыќ референдумєа шыєару туралы Парламенттiѕ ўсынысын ќабылдамай тастаса, онда Парламент Палаталарыныѕ јрќайсысыныѕ депутаттары жалпы саныныѕ кемiнде бестен тґртiнiѕ кґпшiлiк даусымен Парламент осы ґзгерiстер мен толыќтыруларды Конституцияєа енгiзу туралы заѕ ќабылдауєа хаќылы. Мўндай жаєдайда Республика Президентi осы заѕєа ќол ќояды немесе оны республикалыќ референдумєа шыєарады, егер республикалыќ референдумєа ќатысуєа ќўќыєы бар Республика азаматтарыныѕ жартысынан астамы дауыс беруге ќатысса, ол ґткiзiлдi деп есептеледi. Республикалыќ референдумєа шыєарылєан Конституцияєа ґзгерiстер мен толыќтырулар, егер олар їшiн облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ жјне астананыѕ кемінде їштен екісінде дауыс беруге ќатысќан азаматтардыѕ жартысынан астамы жаќтап дауыс берсе, ќабылданды деп есептеледi. 
      2. Конституцияда белгiленген мемлекеттiѕ бiртўтастыєын жјне аумаќтыќ тўтастыєын, Республиканы басќару нысанын ґзгертуге болмайды. 
      Ескерту. 91-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 1998.10.07. N 284 Заѕымен, 91-баптыѕ 1-тармаєына тїсініктеме берілді - Ќазаќстан Республикасы Конституциялыќ Кеѕесініѕ 1998.12.04. N 13/2 ќаулысымен, ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007.05.21. N 254 Заѕымен.