Бірреттік статистикалық байқаулар

Қалалық жерлерде жер телімі немесе малы мен қүсы бар үй шаруашы-лықтары ғана санақтан өткізіледі. Ауылшаруашылық санағына міндетті сипат тән. Санақ парақтарына енгізілген сүрақтарға толық мәлімет беріледі, жауап беруден бас тартқан-дар Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тарты-лады (Мелекеттік статистика туралы Заң).

1.4. Басқа бірреттік жаппай статистикалық байқаулар

Мемлекеттік статистикалық қызметтің жұмысында экономиканың барлық салалары бойынша ағымдағы есеп берушілікті ұйымдастырумен қатар бір мезгілдік статистикалық зерттеулер маңызды рөл атқарады.

Ауыл шаруашылығы статистикасында мүндай статистикалық бақылау 1999 жылға дейін жүргізілген. Мал басы мен қүсты есепке алу (ірі қара, қой және ешкі, шошқа, жылқы, түйе) соңғы рет 1998 жылы ауылшаруашы-лық тауар өндірушілердің барлық санаттары бойынша жүргізілді. 1985 жылы жеміс-жидек егістерінің жаппай санағы өткізілді.

2005 жылғы 1-қаңтардағы қалпы бойынша ауылшаруашылық кәсіпорын-дары және ірі, орта шаруа қожалықтары малдың негізгі түрлерінің (ірі қара, қой және ешкі, шошқа, жылқы, түйе) түқымдары және қүс бойынша есеп жүргізілді; 2003 ж. ауылшаруашылық кәсіпорындары және ірі, орта қожа-лықтары дақылдарының сүрыптық егістері есепке алынды (дәнді, майлы дақылдар, картоп, қант қызылшасы, мақта, мал азығы дақылдары).

Құрылыс қызметінің конъюнктурасын бақылау үшін қүрылыс бойын-ша тендерлердің саның тендерлерге қойылған объектілердің саны мен түрін, қүрылыста пайдаланылатын отандық қүрылыс материалдары мен еңбек ресурстары үлесіқ сондай-ақ қүрылыс үйымдарының мердігерлік тендер-лерге қатысу және жеңіп алу мүмкіндіктерін шектейтін себептерді анықтау мақсатында қүрылыс бойынша мердігерлік тендерлерге қатысушылар зерт-теледі.

Толық құрылыс циклын қадағалау және еуропалық стандарттарға сәйкес 2001 жылдан бастап қүрылыс статистикасына жаңа бағыт енгізілді - рүқсат-тар статистикасы. 2005 жылы зерттеу сауалдамасы жетілдірілді. Рұқсаттар статистикасы құрылысқа берілген рұқсаттардың саны және пайдалануға берілген нысандар арасындағы байланысты қадағалауға мумкіндік берөді. Рұқсаттар статистикасы кезөң-кезеңмен енгізілді және берілген рұқсаттар бойынша жүргізілетін қурылыстың қалпын зерттеп, пайдалануға берілген нысандардың есебін жүргізуге мүмкіндік береді.

Сауда және қызмет көрсету саласындағы халықаралық тәжірибе не-гізінде қосымша бір мезгілдік тексерулер енгізілді. Мысалы, 2000 жылы сау-да және қызмет көрсету нүктелерінің санағы өткізілді. Санақпен "Сауда; ав-томобильдерді және үй буйымдарын жөндеу; қонақ үйлері мен мейрамха-налар" қызметінің негізгі және қайталама түрімен айналысатын заңды тұлға-лар (кәсіпорындар) және жеке тұлғалар (жеке кәсіпкерлер) қамтылды, бұл тіркелімді жетілдіріп, саладағы құбылыстар туралы нақты мәлімет алуға мүмкіндік берді.

2001 жылы қызмет көрсету саласында кәсіпорындардың бірінші санағы өткізілді, ол құрылымды және қызметтің негізгі түрлеріне сұраныстың езге-руін сипаттайтын көрсеткіштерді алуға мүмкіндікберді. Қызметтердің көлемін анықтау нәтижесінде кейінгі кезеңдердің есептерінде ескерілетін қызмет-тердің жалпы көлеміне баға берілді (кезекті санақ өткізу 2007 жыл-ға жоспарланып отыр).

Қорытынды

Қазіргі кезеңдегі нарықтық экономикада әлеуметтік-экономикалық және басқару саласында басқарушылық шешіш қабылдап, оны орындауды ұйымдастыруда статистикалық ақпараттың рөлі айтарлықтай артты. Алайда ақпарат қана емес, сонымен бірге оның мазмұнын жете түсті оны талдап, шешіп игерген мамандар да қажет, ал мамандарга бөлімді статистика береді.

Сондай-ақ бұл рефератты қорыта айтар болсақ бірреттік статистикалық байқау бұл қандайда бір мемлекетте жылына бір рет жүрілетін статистикалық байқау түрін айтамыз.

Санақ - халық саны, оның ел аумағында орналасуы және әлеуметтік экономикалық сипаттамалары, білімінің деңгейі және ел өмірін үйымдасты-ру үшін маңызды белгілері туралы негізгі, ал кейбір жағдайда, жалғыз де-ректер көзі болып табылады.

Халық санағы жүйелі түрде, шамамен 10 жылда бір рет, еліміздің бар-лық түрғындарынан сауалдама алу арқылы және Біріккен Ұлттар Ұйымы-ның ұсыныстарына сәйкес дүние жузі халықтарының кезекті санағына түрақ-ты мерзімде өткізіледі.

Халықты статистикалық бақылау жүйесінің басқа маңызды құрамдас бөлігі - демографиялық оқиғаларды ағымдағы есепке алу (туу, өлу, некені қию және бұзу) - азаматтық хал актілерін жазу арқылы осы оқиғаларды мемлекеттік тіркеу, яғни халықтың табиғи өзгеруін тіркеу. Осы мәліметтерді азаматтық хал актілерін мемлекеттік тіркеу негізінде жинау деректердің то-лықтығы мне жоғары сапасын қамтамасыз етеді.

Дерек жинау - халық жинағының алғашқы сатысы ғана. Бұдан әрі жи-нақталған және санақ парақтарында жазылған жеке деректер санақ бағ-дарламасының әр сүрағына бірдей жауап берген адамдар саны туралы дерек болып еңделеді. Бүгінгі Қазақстан аумағындағы жүйелі және орталықтандырылған ста-тистикалық қызмет, оның ішінде халықтың мерзімді есепке алынуы, Қазақстанның Ресей империясы құрамына кірген кезеңнен, яғни XVIII ғасырдың екінші жартысынан бастау алады.

11