ҚР-ғы кассалық операцияларды жүргізу тәртібі

Ақша қаражаттарының аудиторлық тексеру  бағдарламасы

   Функционалдық аудиттің арнайы әдіс – тәсілдерінің көмегімен ақшаны басқаруды, бағалы қағаздардың тиімділігін арттыру  мен ұйымдастыруды жақсартудың  әр түрлі резервтерін ашуға болады. Мәселен, инкассация мен төлемді тездету, электронды ақша аударуды, сейф жүйесін, репо мәмілесін және т.б. ең көп шамаға молайту сияқты тәсілдерді дұрыс және уақытылы қолдану нақты ақша мен бағалы қағаздарды шапшаң әрі ұтымды пайдалануға мүмкіндік береді. Ақшалай қаражатпен, әсіресе оның жылжымалы бөлігі – қолма – қол ақшамен (еңбекақы бергенде, өндірістік шығындарды төлегенде, есеп берілетін соманы беру мен пайдалануда және т.б.) жасалатын операциялар – міндетті тұтастай тексеруді талап етеді.

   Ақша  қаражаттары аудитінің күрделі  учаскелерінің бірі – кассалық операцияларды  тексеру. Ең алдымен кассадағы кассалық операцияларды кім және қалай  атқаратынын білу керек. Тексерудің қорытындылары аудитор, бас бухгалтер  және кассир қол қоятын акті жасаумен ресімделеді. Ақшалай қаражаттың немесе ақшалай құжаттың және басқа құндылықтардың артық шығуы немесе кем шығуы  анықталған жағдайда кассирден жазбаша  түсініктеме алу керек. Ақшалай  қаражаттың көп жетпеуі табылғанда, аудитор кәсіпорын басшысына  кассирді тексеру анықталғанша қызметінен шектету туралы мәселе қояды.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

   Мен осы курстық жұмысымды қорытындылай келе Қазақстан Республикасының  «ҚР – ғы шаруашылықта кассалық операцияларды жүргізудің уақытша  тәртібі» жобасында, «Бухгалтерлік  есеп беру және қаржылық есеп беру туралы», «ҚР – дағы аудиторлық қызмет туралы»  заңдарында көрсетілген қағидалар  мен ережелердің көмегімен алға қойған мақсатыма толықтай жеттім деп  есептеймін.

   Мекемелердің  кассаларына қолма-қол есеп айырысулар арқылы тауарларды сату, қызметтер  көрсету және жұмыстарды орындаудан салт ақшалар түрінде түсімдердің  үлкен сомалары күнде түседі және жиналады. Ақшаларды қабылдап алу, сақтау және беру рәсімдеу тәртібі Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің «Мемлекеттік мекемелерде кассалық операциялар жүргізу туралы» 2000жылғы 25 сәуірдегі №195 бұйрығына (2007 жылғы 3сәуірдегі №103 бұйрығына сәйкес өзгерістер мен толықтырулар енгізуіне туралы) сәйкес Қазақстанның халық шаруашылығында кассалық операцияларды жүргізудің тәртібімен белгіленген.

   Қазақстан  Республикасындағы бухгалтерлік есеп және есеп беру туралы ережелерге сәйкес, кәсіпорын жыл сайын мүліктің, оның ішінде кассадағы қолма-қол  ақшаның түгендеуін жүргізіп отыруы тиіс. Түгендеу кезінде бухгалтерлік есептегі мәліметтер мен қолма-қол  ақшаның нақты мөлшері арасындағы айырмашылығы төмендегі тәртіппен  реттеледі.

   1010 шоты бойынша сальдо айдың  басында кассадағы қолма-қол ақшаның  қалдығын көрсетеді. Дебет бойынша  айналым – есеп айырысу шотынан  ақшаның келуі, өнімнің өткізілуі  үшін қолма-қол ақшаның жұмсалуы  бейнеленеді. 

   Кассалық  операцияларды есепке алу үшін бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспарында 1010 «Кассадағы ақша қаражаты» атты активтік жинақтамалы шоты қарастырылған. Бұл шотта кассадағы ұлттық және шетел валюталарымен ақша қаражаттарының қозғалысы есепке алынады.