Салық жүйесінің негіздері

 

Табу  керек: Көлік салығының сомасы

                   Есеп-қисап

                  Төлеу мерзімі

                   Деклорация 

1)  12*1030= 12360                                                       3) 9 * 1030 = 9270

     12360 + 2800 = 15160 Е/қ 05.07.06

     2400 – 2000 = 400 * 7 = 2800 Т/м 05.07.06

    15160 * 0,5 = 7580 Көлік салығының сомасы Д 31.03.07

     2006 – 1999 = 7

     Е/қ 05.07.06

     Т/м 05.07.06

     Д 31.03.07 

2) 22 * 1030 = 22660                                                      4)   7 * 1030= 7120

   22660 + 3500 = 26160 КСсомасы 7120 + 2100 = 9310

   3500 – 3000 = 500                                                              1800 – 1500 = 300

   500 * 7 = 3500 300 * 7 = 2100

   Е/қ 05.07.06 9310 * 0,3 =  2793                                                                                                                                                 

   Т/м 05.07.06                                                                    2006 – 19997 =9КСсомасы

   Д  31.03.07                                                                          Е/қ 05.07.06

  Т/м  05.07.06

      Д 31.03.07

     

2.3 Автокөлікті жалдау :әр түрлі жағдайларда есепке алу ерекшеліктері

Заңды тұлғадан көлік құралын  жалға алу

Бухгалтерлік  есеп және салық есебі тұрғысынан қарағанда жалдаудың ең қарапайым  әрі проблемасыз тәсілі.

Ағымдық жалдау шарты жасалды,көлік құралы беру актісі бойынша табыс етілді.Алынған  автомобиль жалдау шартында көрсетілген  құны бойынша 001-«Жалданған негізгі  құралдар» баланстан тыс шотта  бухгалтерлік есепке алу регистрларында көрсетілген.

Салық кодексінің 92-бабында белгіленгендей, салық төлеушінің жиынтық жылдық табыс(ЖЖТ) алумен байланысты шығыстары салық салынатын табысты анықтау кезінде шегерілуге тиіс. Шегерімдер растайтын құжаттар болған кезде жүргізіледі.Аталмыш жағдайда жалға беруші ай сайын ұсынатын шот-фактуралар мен белгіленген сомаларды атқарылған жұмыс актілері растаушы құжаттар болып табылады.Жалгер жиынтық табыс алу мақсатында автомобильдің пайдаланылуын рсатайтын осы құжаттар мен жол жүру парақтары негізінде жалдау ақысы сомасын шығыстарға және ҚҚС-ты есепке алуға жатқызыды.

Жек тұлға- жеке кәсіпкерден  көлік құралын  жалға алу.

Патент  бойынша жұмыс істейтін  жеке кәсіпкермен МАЗ автомашинасын  жалдауға шарт жасалды. Патенттің қолданылу мерзімі 2005 жылдың 1 ақпанынан бастап 2006 жылдың 31 қаңтарына дейін, мәлімделген табыс сомасы – 120000 теңге болып белгіленген.

Жалдау  шарты осы мерзімге жасалған, бірақ  ай сайынғы табыс төлемінің сомасы 15000 теңге болып көзделген, яғни табысты 180000 теңге мөлшерінде төлеу болжанылған.

Салық кодексінің 370-бабындағы 2-тармағына сәйкес шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимі белгіленген.

Патент  негізінде арнаулы салық режимі шеңберінде қызметін жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлер алуға болжанылған мәлімделген табыстан аталған салықтарды төлеу жолымен бюджетпен есеп айырысады.

Егер  нақты табыс патент алған кезде  мәлімделген табыстан асып кетсе, салық  төлеуші бес жұмыс күні ішінде асып кеткен соманы мәлімдейді және осы  сомадан  салық төлейді.Салық  төлеушінің өтініші бойынша бұрын  берілген патенттің орнына оған нақты табысы көрсетілген жаңа патент беріледі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Салық салу объектісі	Айлық есептік  көрсеткіш	Салық мөлшері	Көлемнен  асқан әрбір бірлікке ұлғаю 12 теңге		6 жылға дейінгі  салық ставкасы	Пайдалану мерзімі
			Асқаны	Сомасы		ТМД елдері үшін			Қалған  мәшинелер
						6-дан 20 жылға  дейін коэф.0,3	20-дан 30 жылға  дейін коэф.0,2	30 жыл. астам   коэф. 0,1	300 текше см  дейін коэф. 0,5	3000 текше см  дейін коэф 0,
Жеңіл автомобильдер 1100 қоса алғанға дейін	775	4	3100	0	0	3100	930	620	310	1550
1100-ден  астам 1500-ге дейін	775	6	4650	0	0	4650	1395	930	465	2325
1500-ден  астам 2000-ға дейін 1501	775	7	5425	1	12	5437	1631	1087,4	544	2719
1600	775	7	5425	100	1200	6625	1988	1325	663	3313
1700	775		5425	200	2400	7825	2348	1565	783	3913
1800	775	7	5425	300	3600	9025	2708	1805	903	4513
1900	775		5425	400	4800	10225	3068	2045	1023	5123
2000	775		5425	500	6000	11425	3428	2285	1143	5713
2000-нан  астам 4000-ға дейін 2001	775	22	17050	1	12	17062	5119	3412	1706	8531
2100	775	22	17050	100	1200	18250	5475	3650	1825	9125
2200	775	22	17050	200	2400	19450	5835	3890	1945	9725
2300	775	22	17050	300	3600	20650	6195	4130	2065	10325
2400	775	22	17050	400	4800	21850	6555	4370	2185	10925
2500	775	22	17050	500	6000	23050	6915	4610	2305	11525
2600	775	22	17050	600	7200	24250	7225	4850	2425	12125

 

01.01.2005. бастап көлік құралдарына салық ставкасы. Жүк автомобилінің көлік құралдарына 

Салық салу объектісі  Жүк автомобильдері	Жүк көтерімділігі, тонна
Ставкалары		1,5-ға дейін	1,5-нан 5-ке  дейін	5-тен жоғары
	АЕК-пен теңгемен	9	12	15
	Теңгемен	6975	9300	11625

 
 

Машина  мен шынжыр табанды  механизмдерді қоспағанда, өздігінен жүретін  машиналар мен  пневматикалық қозғалыстағы механизмдерге 

Салық салу объектісі: Машиналар мен  шынжыр табанды механизмдерді қоспағанда, өздігінен жүретін машиналар  мен пневматикалық қозғалыстағы механизмдер	Ставкалары	АЕК-пен	3
		Теңгемен	2325

 

Автобустық  көлік құралдарына 

Салық салу объектісі: Автобустар	Отыру орны
		12-ге дейін	12-ден 25-ке  дейін	25-тен жоғары
	АЕК-пен	9	14	20
	Теңгемен	6975	10850	15550

 
 
 

Мотоциклдерге, мотороллерлерге, мотошаналарға, шағын кемелерге (двигателінің қуаты 55 Квт-тан кем) 

Салық салу объектісі: Мотоциклдер, мотороллер, мотошаналар	Ставкалары	АЕК-пен	1
		Теңгемен	1030

 

 
 

Қорытынды 

         Сонымен,салық-қоғамдағы сатып алушылықтың даму қажеттілігімен,мемлекеттің болу фактісімен анықталған объективті қажеттілік болып табылады.Өз қызметтері мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекеттің шаруашылықтандыру субъектілері мен азаматтардың ұлттық табыстың белгілі үлесін міндетті жарна түрінде алуы салықтың маңызын құрайды.

   Мемлект қазынасының жарнасын өндірістің негізгі  қатысушылары: материалдық және материалдық  емес игіліктерді өз еңбегімен жасайтын және белгілі табыс алатын қызметкерлер,сонымен қатар шаруашылық субъектілері,капитал иеленушілері жүзеге асырады. Салық жарнасының есебінен бюджетте шоғырланған мемлекет ресурсы құрылады,кейін ол терең білімнің дамуы үшін,әлеуметтік-экономикалық,әскери –қорғаныс,құқық қорғау және басқа да мәселелерді шешу үшін пайдаланылады.

   Салық төлеушілердің бюджетпен өзара  қатынас жүйесі,бір жағынан-салықты  бюджетте шоғырландыру бойынша өзара  қатынасы, басқа жағынан-түрлі саланың  бюджеттен қаржыландыру бойынша  өзара қатынасы.Бюджет-қаржы жүйесіндегі негізгі және «қан тамыр күретамыры» салық болып табылады.Салық салу тәсілдері мен формалары түрлі болып келеді.Бұл салық төлеушілердің төлем қабілеттілігін ұстауға, жалпы салық ауыртпалығын психологиялық білдірмеуге, табыстың түрлі формасын бейнелеуге, тұтынуға және тиімді әрекет етуі, салықтың әр түріне және жиынтығына салық салу нысанын ұйғарады.

   Бір ғұлама айтқандай, өмірде өлімнен және салық төлеуден құтылмайсың дегендей,салық  мемлекеттің қалыптасуымен бірге  пайда болып,оның өмір сүруінің негізі болып табылады.  
 
 

Пайдаланған әдебиет тізімдері: 
 

1. Мамыров М. Государство и бизнес.- Алматы-2002
2. Назарбаев Н. Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы.- Алматы-1999.
3. Мұсаев М.Қаражат құраудағы  қарбаластар// Қаржы-Қаражат.-2000.-№1.
4. Ашуов А. Салық жинауда салғырттық болмасын// Қаржы-Қаражат.-1999- №6.
5. Салық кодексі; Салық және  бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы.- Алматы-2006.
6. Серкебаев Б. Салық саласына салмақ түсті// Қаржы-Қаражат.-1999- №6.
7. Рүстемов К. Салық реформасы уақыт саны // Қаржы-Қаражат.-2000.-№1.
8. Әлімов Қ. Салық халық несібесі  // Қаржы-Қаражат.-2001-№5
9. Жүнісов Б. Нарықтық экономика негіздері Алматы-1999.

      10. Бухгалтерлік бюллетень //№3 наурыз 2004.