Автор работы: Пользователь скрыл имя, 21 Ноября 2012 в 08:04, лекция
Абай қазақ әдебиетіндегі ұлы тұлға, маңдай алды ақын екені, таңдаулы туындылары дүние жүзі поэзиясының озат үлгілерімен деңгейлес тұрғаны білген адамға айқын шындық. Сан ғасырлық бай поэзиясы, ел қамын жоқтаған жүздеген өрен жүйрік жырау, жыршы, ақындары бар қазақ әдебиетінде Абайдың маңдай алды ақын болып үздік шығуы, алдына жан салмауы, әрине, оп-оңай өзінен-өзі бола қалған нәрсе емес. Ұлы ақынды заман туғызады. Абай халықтың мүддесін, тілек-талаптарын терең түсініп, ез шығармаларына өмір шындығын арқау етті. Қоғам өміріндегі аса маңызды мәселелерді терең толғап, заман ағымын, ел жайын шебер бейнелеп айтқан қазақ ақындары аз болған жоқ. Солардың бәрінен Абайдың асып-түсіп тұрғаны оның шығармаларынан көрінетін өмір шындығы аса терең болғандықтан. Абай - қазақтың жаңа реалистік жазбаша поэзиясының, әдебиетінің негізін салды. Абайдың ақындық дарыны аса қуатты және сан қырлы
1 Абай - керемет суреткер ақын
2 Жыршы-ақындар поэзиясы
3 Абай поэзиясы
4 Абайдың өз шығармашылық тұлғасы
5 Сұлтанмахмұт
6 Сұлтанмахмұттың «Кедей» поэмасы
7 Мағжан поэзиясы
8 «Жастық туралы» өлең
9 Пайдаланған әдебиет
«Оюын
ойып, Орындап қойып,
Түр балғаңдай өрнекке.
Қиыннан қиып, Қиырдан жиып,
Қарап сөзді термекке,
Еңбекке егіз тіл мен жақ,
Ерінбесең, сөйлеп бақ.
Именіп кептен,
Сақтық қып еппен,
Тасалама ойыңды!
Ашынса етің,
Ашылмақ бетің,
Тірі көмбей бойыңды.
Жүрегіңнің жарасын
Көрсет жұртқа, қарасын...»
Одан әрі ақынның ел жайын, халық тағдырын толғайтын сөздерінен Абайдың «Сегіз аяғымен» сарындастықты да, жаңа дәуірдің шындығын ашып көрсетуге ұмтылғандықты да кере аламыз. «Емшегін еміп, Анаға сеніп,
Бала
ұйықтайды жастықпен.
Қымызға қанып,
Қызарып жанып,
Бай ұйықтайды мастықпен.
Шалап ішкен кедей мас.
Мына жұрттың түрі оңбас.
Қазағым, елім,
Қайқайып белің,
Сынуға тұр таянып.
Талауда малың,
Қамауда жаның,
Аш кезіңді оянып!
Қанған жоқ па елі ұйқың,
Ұйықтайтын бар не сиқың?!»
Мазмұнына қарай
мұнда елеңнің ырғақ-