Философия ғылымы

Философия ғылымы [ 10 бет ]

 

Жоспар

Жоспар

 

I. Кіріспе

 

 “Философия – адамзат  дамуының қайнарынан бастау алатын  ғылым”.

 

II. Негізгі тақырып 

1. “Орта ғасырлар және  қайта өрлеу философиясы”

2. “Қайта өрлеу кезеңіндегі  философия”

 

III. Қорытынды 

 “Философия – бүкіл  адамзаттың даналық ой-пікірі,

 

 толғамы, дүниетанымы,  көзқарасы”.

Кіріспе

Кіріспе

 

 Философия – ғылым.  Ол ғылым ұлттық шеңберде немесе  белгілі бір ағым аясында тұйықталып қалмайды. Ол қашанда бүкіл адамзат табысы, баршаға ортақ рухани жеміс, әлемдік өркениеттің, рухани мәдениеттің ажырымас бөлігі. Әрине, оған әр халықтың өзіндік (біреудің көп, біреудің аз) үлесі бар. Әрбір ұлттың өзіндік не физикасы, не химиясы, не басқа ғылымдары болмайтыны сияқты өз алдына оқшау философиясы да жоқ. Философия, менің ойымша, толып жатқан өзендерден нәр алған, тамшылардан құралған үлкен терең ой теңізі. Өзендердің бұлақтардан құралғанындай, философия да әрбір халықтың ой тұжырымдарын, дүниетанымын, қоғамдық көзқарасын бойына сіңірген әрбір ұлттың тарихи және қоғамдық ой-сана даму деңгейінің көрсеткіші. Өйткені, бұл абстрактылы оймен ғылыми өрнек құратын қиын, шым-шытырық құбылыстардың жүйесін табатын, белгілі талдау жасай алатын, болжам айта білетін ілім.

 Ең алғашқы дүниетанымдық  пікір мифология түрінде пайда болды. Бұл гректердің екі сөзінен құралған: mifos – аңыз, logos – ілім. Мифологиямен бірге жазу мәдениеті пайда болды. Мифология негізінде дін дүниеге келді. Барлық діндер мифологияда кездесетін ертегі, аңыздарды пайдаланады. Ал дін ешнәрсенің себебін ашып көрсетпеді. Олар тек илануды талап етті. Әр нәрсенің себебін білгісі келгендер мұндай ұғымдарға қанағаттанбады, көңілі толмады. Олар әр нәрсенің түбіріне үңіліп, сол туралы әр қилы пікір айтты. Ондайларды философ деп атады. Бұл гректердің ертедегі екі сөзінен құралған ұғым (philio – сүйемін, sophia – даналық, екеуі қосылып «философия» деген сөзді туғызды). Арабтар бұл сөзді тіліне жеңілдетіп «фәлсафа» деп атаған.

 Философия – адамзат  дамуының қайнарынан бастау алатын  ғылым. Ол біздің заманымызға  дейінгі мыңжылдықтың басында  дүниеге келді. Сол кезден бастап  ол үнемі даму үстінде. Адам баласының ой-өрісі кеңіген сайын философия да тереңдей түсті. Философия - өз алдына ғылым. Ол, ең алдымен, дүниетанымдық, теориялық, методологиялық ғылым. Философия бүкіл әлемді оның басты салалары: табиғат, қоғам, адам санасын тұтас құбылыс ретінде алып, оның жалпы заңдылықтарын ашады, объективтік шындық жөніндегі белгілі қағидалар жүйесін қалыптастырады. Бұның барлығы бірнеше кезеңдер арқылы жүзеге асты. Орта ғасырлар және қайта өрлеу кезеңдерінің философиясына тоқталсақ...

Қолданылған әдебиеттер

Пайдаланған әдебиеттер

 

1. Д.Кішібеков, Ұ.Сыдықов – “Философия”

 Алматы: Атамұра –  Қазақстан, 1994 ж.

2. Ж.Алтаев, Т.Ғабитов, А.Қасобек, Қ.Мұхамбеталиев

 “Философия және мәдениеттану”

 Алматы, “Литера” 2001 ж.

3. Ә.Нысанбаев, Т.Әбжанов 

 “Қысқаша философия  тарихы”

 “Қазақ энциклопедиясы”,  Алматы, 1999 ж.

 

 

Дисциплина: Философия

Тип работы: Реферат

 Чтобы скачать эту  работу Вам нужно отправить  SMS сообщение на номер 3352 с текстом  dam 207086

Не забудьте поставить  один пробел между dam и номером. Все  буквы в сообщении латинские. Стоимость SMS 500 тенге. Пароль придет в течений 1-2 минуты на Ваш телефон в виде SMS сообщения. Введите полученный пароль в ячейку снизу и нажмите на кнопку "Скачать".

Пароль 

 Скачать 

 

Урезанное содержание работы для ознакомления

Жоспар

I. Кіріспе

“Философия – адамзат  дамуының қайнарынан бастау алатын ғылым”.

II. Негізгі тақырып

1. ... ... және ... ... ... ... өрлеу  кезеңіндегі философия”

III. Қорытынды

“Философия – бүкіл  адамзаттың даналық ой-пікірі,

толғамы, дүниетанымы, көзқарасы”.

Кіріспе

Философия – ғылым. Ол ... ... ... ... белгілі бір

ағым аясында тұйықталып қалмайды. Ол қашанда бүкіл ... ... ... ... жеміс, әлемдік өркениеттің, рухани ... ... ... оған әр ... ... ... ... аз) үлесі бар. Әрбір ұлттың өзіндік не физикасы, не ... ... ... ... ... өз ... ... философиясы

да жоқ. Философия, менің  ойымша, толып жатқан ... нәр ... ... ... ... ой теңізі. Өзендердің бұлақтардан

құралғанындай, ... да ... ... ой тұжырымдарын,

дүниетанымын, қоғамдық көзқарасын бойына сіңірген ... ... ... ... ... даму деңгейінің ... ... ... оймен ғылыми өрнек ... ... ... ... ... ... ... жасай алатын, болжам

айта білетін ілім.

Ең алғашқы ... ... ... ... ... болды.

Бұл гректердің екі сөзінен құралған: mifos – ... logos – ... ... жазу ... пайда болды. Мифология негізінде

дін дүниеге ... ... ... ... ... ертегі,

аңыздарды пайдаланады. Ал дін  ешнәрсенің себебін ашып ... тек ... ... ... Әр ... себебін білгісі келгендер

мұндай ұғымдарға қанағаттанбады, көңілі ... Олар әр ... ... сол ... әр қилы ... айтты. Ондайларды философ

деп атады. Бұл гректердің ертедегі екі ... ... ұғым ... ... sophia – ... ... ... «философия» деген сөзді

туғызды). Арабтар бұл  сөзді тіліне жеңілдетіп ... деп ... – ... ... қайнарынан бастау алатын ғылым. Ол

біздің заманымызға дейінгі ... ... ... келді. Сол

кезден бастап ол үнемі даму ... Адам ... ... сайын философия да ... ... ... - өз ... Ол, ең ... ... ... методологиялық ғылым.

Философия бүкіл әлемді оның басты ... ... ... ... ... ... ретінде алып, оның жалпы заңдылықтарын ашады,

объективтік ... ... ... ... ... Бұның  барлығы бірнеше кезеңдер арқылы ... ... ... және ... ... ... философиясына тоқталсақ...

Орта ғасырлар және қайта  өрлеу ... ... деп ... ... ... ... Рим ... бастап Қайта  өрлеу дәуіріне дейінгі мың жылдан астам уақытты

қамтиды. Бұл кезеңде егемендік ... ... ... елдерінде (Италия,

Франция, Англия, Германия, т.б.) феодалдық ... ... діні ... ... ... ... ... көрсетіп,

шіркеудің сауаттылықтың, қолжазбалар  сақтау ісінің ошағына айналған мезгілі

болатын. Осындай ... ... ... қатал  діни үстемдік жағдайында

философия өзінің бар ... ... ... догматтарын негіздеуге жұмсап,

дін ілімінің ... ... Осы ... ... ... (мемлекеттік ғылым) деген атаққа ие болып, негізгі үш ... ... ... ғ.). ... ... теология (дін ілімі) әлі

бір-бірімен біте қайнасып ажырамаған, бірақ ақыл-ой әрекетінің жемісі

мен құндылығын түсінуді және ... ... ... ... ... діни ... ... жүргізуді және

сол үстемдіктің “заңдылығын” дәлелдеуді (Аристотельдің формалық

логикасы тұрғысынан) ... ... ... ... тәсіл

қалыптасты. Негізгі өкілдері: Ансельм Кентерберийский, Пьер ... ... ... ... ... ... (13 ғ.) Аристотельдің еңбектері ... ... да ... арасында тарап ... ... ... кең  етек ... ... болды.

Негізгі өкілдері Ұлы Альберт, Фома Аквинский, Дунс ... ... ... ... (14-15 ғ.) ... және ... ... қарқында дамуының арқасында (әл-Фараби мен ... ... ... ... тек ... ... табынған , тәжітибеден, өмірден алшақ, ... ... ... ... ... байланысты схоластика мүлде

нәтижесіз тіл ... ... ... ... ... Оккам, Жан Буридан, т.б.

Схоластикалық пікірталас үстінде ... ... ... ... ... философиялық мәселелер көтеріліп, ... өз ... ... ... ... – (354-430 ... ... католик шіркеуінің уағыздаушысы және саясаткері. Ол –

августинизм деп ... ... ... ... ... ... Негізгі еңбектері: “Тәубеге келу”, “Құдай

қаласы туралы”, т.б.

Августиннің ... ... адам ... келмей тұрып оның іс-

әрекеттері, қылықтары құдайдың ерік-жігерімен ... ... ... ... ... оған ... ... да) немесе азаптарға

(жазықсыз

болса да) бағытталған ... ... ... ... ... ... түрлерінің бастамасын олардың  бойына енгізіп, әрі ... ... ... берген. Адамзат тарихы да осы заңдылыққы

бағынады. ... даму ... адам ... ... ... (бұл ... негізі – құдай) мен құдайға деген

сүйіспеншілігінің ... ... күші ... Осы ... ... отырып, Августин ... ... ... қарсы  екі

патшалықтың күресінің нәтижесі деп тұжырымдайды. Ол ... ... ... қызығын  күйттейтіндер мен құдайдың патшалығы

арасындағы ... ... ... патшалығы  арасындағы күрес. Августин

құдай патшалығы дегенде  жердегі оның ... – Рим ... ... құдай  патшалығы атынан сөйлейтін ... оған ... бәрі де ... ... теологиялық-философиялық бағыт ретінде Батыс ... 12 ... ... үстемдік етті, кейін ... ... ... Ұлы ... пен Фома ... ығыстырылды.

Схоластикалық тәсілдің негізін  қалаушы және ... ... ... Пьер ... (1079-1142 ж.ж.) болды. Негізгі

еңбегі – “Бар және жоқ”.

Абелярдің пікірінше, ... өмір ... – ... ... ... ... қасиеттері болғандықтан, осы ... ... ... Бұл ... шын өмір сүреді, себебі ол құдайдың

ақыл-ойында есепте тұр әрі ол ... ... ... ... Олай болса, жалқыларды зерттеп, алған ... де, ... ... деген сенім де ... ... ... ... ең ... ... оның іс-әрекеті емес, құдайға деген сенімі.

Абеляр осындай екіұшты  пікірлері үшін номиналистер ... ... ... да ... ... діни ілімді ... ... ... ... ... ... болған, 1879

жылдан бастап католик  шіркеуінің шешімімен осы ... ... деп ... Фома ... 1225-26 ж. ... ... қайтыс болады. Негізгі  еңбегі “Теологияның жиынтығы”, т.б. ... ... ... ... ... түр ... принципі)

мен тұрақсыз және қалыптаспаған  материаның (болмыстың ... ... ... түсіндіру  арқылы Иисус ... ... ... және адамдық (материалдық) қасиеттерін теориялық

жолмен негіздеуге тырысады. ... ... ... ... – түр мен ... жеке заттар әлемін ... ... де жан (түр ... ... мен ... қосындысынан

пайда

болған. Жан “таза түр” ретінде ... ... ... ... ... ... ... пайда болғанға дейін жеке өмір сүрмеген, ... ... пен ... ... ... ... ... мен

жалпылардың (универсалилер) табиғаты жөніндегі тартысқа айналды. ... ... ... ... жалқылардың түр қалыптастыратын

принципі ретінде өмір ... ... ... ... ... ... жемісі болғанымен, санадан тыс, ... орын ... өз ... жеке дара тіршілік етеді ... ... ... ол ... үш ... өмір

сүретіндігін көрсетеді. Яғни, ... зат ... ... ... ... ойында;

2. заттардың өзінде –  олардың

мәні ретінде;

3. ... ... ... – ... ... ... ... ... өмір ... мәні ... түпнегізі – құдайдың бойындағы ... ... ... ... – ... діни ... арқылы

білуге ұмтылу. Ал философия ... ол да діни ... ... ... тиесілі бар беделімен дәлелдеуі керек.

Аквинскийдің пікірінше, дін ... ... ... сондықтан шіркеу оны уағыздаушы ... ... ... ... ... өкімет билігі құдайдан. Жердегі тіршілік о

дүниедегі ... ... ... ... болғандықтан, патшалық билік

рухани (діни) билікке бағыну керек. Рухани ... ... ... ... ... – Рим ... ... ілімі ХІХ ғасырдың аяғында

қалыптасқан ... ... ... ... орын алып ... ... және ... арқауы болып отыр.

Дунс Скотт (1268-1308 ж.ж.) шотланд схоласты, Аквинскийді ... сын ... ... да, ... да ... оның ерік-жігеріне

тәуелді, сондықтан да ... ... не ... десе ... ... ал оның ... ... өзі – игілік. ... ... ... жеке заттарды жаратқан. Ол тек жаратушы

ғана емес, сонымен бірге  сол ... ... ... ... ... да бар. Адамның рухы ... ... ал оның ... пен уақытта шектеулі. Рухтың негізгі ... – ... ... ... ... заттардың қасиет, сипаттарын

таныса, ақыл-ой осы ... ... ... ... мәнін түсінуге

ұмтылады. Жалпы ұғымдар  таза ақыл-ойдың ... ... әр ... ... Олар әр ... ... және ... бола береді. Тек

адамдар таным процесі  кезінде оларды заттардан ... ... ... ... ... Ақыл-ой да, сезімдік түйсіністер  де ... ... ... ... алмайды, себебі олар сезім

мүшесіне әсер ... Олай ... ... ... ... ... мүшелері де, сана да емес, тек жігер ғана. ... өзі ... ... тән, ал ... ... құдайдың

жігерінен

нәр алады. ... ... ... қарастыратын негізгі

мәселе

болмыс болғандықтан, ол рухани түпнегізді ... біле ... ... пәні – ... ... ... бірақ оны нақты түрде

дәлелдей алмайтынына ... оның ... ... ... ... ... скотизм деп аталған ... ... ... ... әсер ... ... философияның көптеген идеяларымен келіспей,

өзіндік пікір ... ... ... ... ... көтерген

ойшылдардың бірі Роджер Бэкон ... ... Ол ... ғылымдарын теологиядан бөлу керектігін уағыздап, ғылымдар

ғимаратының іргетасы – ... ... және ... ... Ол өз ... ... схоластикалық беделдің алдында

бас ... гөрі ... ... бос ... ... жоқ ... – ... зерттеуге шақырады.

Осы салада өзі де үлкен  жетестіктерге жетті.

Номиналистік ... ... ... ... ... арылып, ... ... ... ... Суарес, Лейбниц және Г.Биль ... ... әсер ... ... ... Уильям Оккам (1300-1349-50 ж.ж.)

болды. Оның пікірінше, әлем жеке ... мен ... ... ... ... ... ... бөлінбейді және қажеттіліктің арқасында оның мәнінен тікелей

туындайды. ... ... да, ... ... жалпы  ұғымдардан да жоғары тұрады. Ал ... ... ... ... ... белгілер ғана, олай болса, олар жеке-

дара өмір сүретін тек жалқылар болғандықтан, ... ... ... ... арқылы бейнелеуден басталады. Танымның өзі

сыртқы және ішкі ... ... ... ... Ішкі

тәжірибеде адам жалқыларды бейнелеудің нәтижесінде оларды ... ... ... ... ... ... туралы

абстракциялы білім жинайды. ... ... ... құдайды, оның бар

екендігін бұлжытпай дәлелдейтін  фактілер болғандықтан, оған ... Олай ... ... ... философиялық ақиқат пен діни

ақиқат екі ... ... ... мен ... үшін ... – ... мен білім арқылы ... ... Ал ... өзі қарапайымдылыққа, түсініктілікке

негізделуі шарт.

Оккамның ілімі Коперниктің  аспан механикасы туралы ... және ... ... ... ... етуіне

ықпал жасады.

Қайта өрлеу кезеңіндегі  философия

ХV ... ... ... ... ... құралдардың

жедел қарқынмен өсуі техниканың, ... ... ... дамуына себепші болды. Ал қоғамдық ... бұл ... ... ой-пікірлерден тазарып, таза

табиғаттану ... ... ... ... және ... ... жол ... Адамдардың өмірі мен іс-әрекеттері

тікелей бағынышты ... ... ... ... тән универсалдық (әмбебаптық) тәсілдің маңызы зор ... ... ... ... ... ... логикалық  ойға

және тәжірибеге сүйенген математикалық кейінірек механикалық ... ... ... ... гуманисттік сарында болуына

католиктік шіркеудің  рухани қыспағынан ... ... ... ... ... идеялары ықпал жасады. Жалпы алғанда қайта

өрлеу философиясы ... үш ... ... ... ... Пико ... Мирандолла, Леонардо да Винчи, т.б.) адамның еркін,

бостандығын өздерінің философиялық ... ... ... ... ... ... ... гуманизм (адам сүйгіштік) деген

бағытты дүниеге әкелсе, екінші ... ... ... Мор, ... адам ... ... ... кедергі  болып ... ... ... ... социалистік идеяға бой ұрады, ал

үшіншісі (Н.Коперник, Д.Бруно, ... ... ... ... ... ... ... әлемнің пайда болуы

және оның ... ... ... ... ... ... өз ... сүйеніп түсіндіруге ... ... ... әсер ... революциялық жаңалықтар ашты.

Схоластикалық философиядан гуманистік идеяға толы философиялық

көзқарасқа жол ... ... ... ... ... (шын аты ... (1401-1464 ж.ж.) болды. Негізгі еңбектері: “Мүмкіндіктің ... ... ... ... ... “Құдайдың көріпкелдігі туралы”, т.б.

Кузанский пікірі бойынша, әлем ... ... ... ... ... ... екі жағындағы ... ... ... ... ... теңесуі тек құдайға

ғана тән. Жалпы алғанда, материалдық ... ... ... кейін

өз заңдылықтары бойынша  дамып, өзгеріп ... ... ... ... Бұл ... ... математикалық тәсіл мен

тәжірибе көмектеседі. ... ... мен ... ... не ... таріске шығаруға болады. Адамдар ... ... ... ... және ол ... көрінісі

болып табылады. Бірақ өзінің ақыл-ойының, ... ... ... ... тұрады. Осыдан келіп, “адам