Философия ғылымы

4. Емтихан тақырыптарының тізімдері 

«Қазіргі  заман философиясының өзекті мәселелері» пәні

1. Философиядағы өзекті мәселелер. Әлеуметтік-философиялық салада сараптама жүргізу: сұрақтарды қою ерекшеліктері. Антропологиялық салада философиялық сараптаманың өзекті мәселелері. Эпистемологиялық жэне методологиялық салалардағы философиялық сараптаманың өзекті мәселелері.
2. Жаһандану жағдайындағы философияның дамуы. Қазіргі заманның өзекті мәселелерін зерттеу барысындағы жаһандық, өркениеттік және модернизациялық процесстер. Қазіргі заман философиясындағы өзекті мәселелерді қоюдағы «өркениеттік» жэне «жаһандық» аспектілер. Философия мен техногенді өркениет пен мәдениет құндылықтарындағы өзекті мәселелер.
3. Қазіргі заман ғылымы мен мәдениетіндегі философия. Философиядағы инновациялық дамудың ерекшеліктері, негізгі жетістіктері. Философиялық мәдениет пен философиялық білімдегі инновациялық шынайылықтар. Инновациялық процесстердің типологиясы мен әртүрлілігі, «философиялық модельдеудегі» өзгерістер, модельдер мен қажеттіліктер.
4. Қазіргі заман философиясындағы өзекті мәселелер мәдениет пен философиялық сананы тасымалдау негізі ретінде. Философияның заманауи тілі мен философиямен айналысудың жаңаша формасы туралы сұрақтар мәселесі. Қазіргі заман философиясындағы «пәнаралық кеңістік» өзекті мәселе ретінде: философияның когнитология, нейрология, биология және т.б. байланысы мен қарым-қатынасы.
5. Қазіргі заман философиясының жүйелік мінездемесі. Қазіргі заман философиясының «тәжірибелік» мінездемесі. Қазіргі заман философиясының компаративистік жетістіктері мен модельдері. Мәдениет формасының өзгеруі философиямен айналысу формасының өзгеруі ретінде, философиямен айналысу формасының өзгеруі мәдениет формасының өзгеруі ретінде. Қазіргі заман ғылымының пәндік мәртебесінің өзгеруіне қазіргі заман философиясының әсері.
6. Қазіргі заман эпистемологиясының өзекті мәселелері. Қазіргі заманның философиялық-теоретикалық және эпистемологиялық біліміндегі жаңа бағыттар мен альтернативті концепциялары. Конструктивизм және эволюциялық эпистемология.
7. Қазіргі заман философиясындағы конструктивистік мәселелер.
 

Конструктивистік  жол: тарих пен қазіргі заман. Қазіргі заман философиясындағы «конструктивизм» мәртебесі. Ғылыми және философиялық конструктивизмдегі негізгі бағыттар мен жолдар. Ғылыми таным мен шығармашылық процессіндегі құрастыру. Философиялық конструктивизмнің жақсы жағы мен кемшілігі.

8. Әлеуметтік таным методологиясындағы өзекті мәселелер. Әлеуметтік философияның методологиялық негізі мен принциптері. Философиялық антропологияның методологиялық бағдарлары. Қазіргі заман философиясындағы постмодернизм және тіл мәселесі. Сананың философиялық мәселелері.
9. Қазақ философиясының өзекті мәселелері. Қазақ философиясының даму ерекшеліктері мен зерттеу методологиясы. Қазақ философиясындағы дәстүр мен инновация. Қазіргі заман қазақ философиясының әлеуметтік мәдени детерминанттары.

10. Әлеуметтік сала философиясы мен методологиясының өзекті 
мәселелері. Әлеуметтік қатынастардың өзекті мәселелері. 
Әлеуметтік кеңістік пен уақыт әлеуметтік болмыстың формалары 
ретінде. Әлеуметтік философия әлеуметтік мәдени парадигманы 
алмастыру кезі. Әлеуметтік-философиялық дискурстың 
тенденциясы мен жеткен жетістігі.

11.Философия мен әлеуметтік теорияның ара қатынасындағы 
өзекті сұрақтар. «Жаңа» онтология бойынша әлеуметтік 
шынайылық пен «әлеуметтік тұтастық». Әлеуметтік болмысты 
бейнелеудегі онтологиялық модельдер. Постклассикалық емес 
философиямен айналысу        контекстіндегі «әлеуметтік»,

«индивидуалдылық» пен «Басқа».

12.Әлеуметтік  онтология. Қазіргі заман философиясындағы «қоғам» түсінігінің өзектілігі. Әлеуметтік шынайылықтың жүйелігі. Әлеуметтік философиядағы «саяси онтология» мен рухани кеңістіктегі өзекті мәселелер.

ІЗ.Қазіргі заман әлеуметтік салалары мен коммуникациядағы өзекті мәселелер. Қазіргі заман коммуникативті кеңістігін зерттеудегі өзекті мәселелер. Коммуникация жэне әлеуметтілік мәні: мәселені тарихи жэне заманауи жолмен қарастыру. Коммуникация мәселелері: онтология, методология, эпистемология, тіл философиясы. Коммуникация мәні мен рөлі туралы әлеуметтік феноменология мен әлеуметтік топология.

14.Қазіргі заман қоғамындағы  коммуникация мәселелері. Постмодерн мәдениеті мен философиясындағы коммуникация. Қазіргі заман дәуіріндегі коммуникация мен рационалдыдық тағдыры. Ақпараттық дәуірдегі коммуникацияның ерекшелігі. Коммуникация және жаңа технологиялар (мәдениет саласы, әлеуметтік қатынастыр, ақпараттар, сана, ғылымдар және т.б.). Коммуникацияның жаһандық кеңістігі және оның мінездемесі.

15.Қазіргі   заман   коммуникативті   және   ақпаратты   кеңістігінің онтологиясы, методологиясы мен мәдениеті. Жаңа ақпараттық технологиялар мен постмодернизм. Ғаламтор: коммуникация мен қарым-қатынастың өзекті мәселелері. Ғаламтор: мүмкіндіктер, жетістіктер, қауіпті (философиялық сараптаудың қажеттілігі). Шынайылық пен виртуалдылық: дау-дамай мүмкіндігі. Қазіргі заман мэдениетіндегі гылыми тәжірибе (ақпараттық аспект).

16.Жаңа ақпараттық технологиялардың әлеуметтік мәдени жетістіктері. Жаңа коммуникативтік жүйелердің қалыптасу негізі: рационалды компоненттер білім, мән, құндылық жетістіктерін философиялық сараптау. Қазіргі заман әлеміндегі ғылыми коммуникациядағы мобилділіктің өсу мәселесі мен ғылыми іс-әрекеттің тиімділігі. Қазіргі заман әлеуметтік және ақпараттық кеңістігіндегі адамның мәдени феноменінің дезинтеграциясы.

17.Қазіргі заман философиялық  антропологиясының өзекті мәселелері. Антопологиялық білімнің тұтастай жүйесінде философиялық антропологияның мәртебесі, адамның рухани әлемі азығының объективациясымен байланысты мәселелер мен сұрақтарды қарастыру. Адамды өзінің әлеуметтік ортасын, әлеуметтік қарым-қатынасын, институттары мен формасын өзі жасаушы ретінде зерттеу.

18.Қазіргі заман контекстіндегі  сана мен ойлаудың ақиқаттылық  мәселесі. Философиялық ойлау мен іс-әрекеттегі мән мен құндылық. Ақпараттық ағым мен мәдениеттегі ақиқаттылық, шындық, жасандылық, құндылық шарттары мәселелеріне заманауи баға беру. Қазіргі заман мәдениеті мен философиясындағы сана децентрациясы феноменін бағалау маңызы.

19.Қазіргі заман философиясындагы  заманауи метамәдениеттің қалыптасу  мәселесі. Ақпараттық-коммуникативті орта деңгейін философиялық бағалау. Жаңа семиотикалық жүйелер мен Ғаламтор. Қазіргі заман ақпараттық қоғамындағы негізгі өркениеттік контексттер.

20.Синергетикалық сараптау  контекстіндегі қазіргі заман  философиясы. Синергетикалық көзқарас жаһандық мәселелерді шешу жолы ретінде. Синергетика танымдық процесс ретінде. Синергетиканың пэнаралылығы мен ұстанымдары. Синергетика және постклассикалық емес эпистемологиялық кеңістік. Өзіндік ұйымдастырудың философиялық мәнінің маңызы. Әлеуметтік саладағы синергетикалық ыңғай мен методологиялық зерттеудің маңыздылығы.

21.Гуманитарлы саладағы  өзекті сұрақтар: методологиялық, антропологиялық,  әлеуметтік-философиялық тұрғыда. Жалпы философиялық дамудағы гуманитаристиканың басты сұрақтары: герменевтикалық, лингвистикалық және т.б. ыңғайлар. Эпистемологиядағы гуманитарлық фактордың маңыздылығы.

22.Қазіргі   заман   философиясындағы   сана   саласын   зерттеудегі өзекті мәселелер. Сана философиясындағы натурализм және оның мәселелері. Сана мен ғылым философиясы. Адам психикасындағы саналық пен бейсаналықтың қарым-қатынасы. Сана философиясы мен постмодернизм. Жасанды интеллекттің концепдиялары.

23.Қазіргі заман  философиясындағы тіл саласын  зерттеудегі өзекті мәселелер. XX ғасырдағы социогуманитарлық персоналии: тілдік саланы сараптау; түсіну саласын сараптау; интерпретация саласын сараптау; текст саласын сараптау; семиотикалық саланы сараптау (постструктурализм, постмодернизм және басқа да бағыттар).

24.Білім, ғылым мен  социогуманитарлық танымды философиялық  зерттеудің пәндік алаңындағы  динамика мен актуализация. Социогуманитарлы білім мен философия аумағындағы әлеуметтік-философиялық жэне методологиялық тұрғыдағы процесстер, философия қызметінің өзгеруі, қазіргі заман мәдениеті мен қазіргі заман ғылымын рефлексивті бағалаудың методологиялық қарым-қатынасы.

«Ғылым тарихы мен философиясы» пәні.

1. Ғылым философиясы мен методологиясы философиялық білімнің тарауы ретінде. Методологиялық концепциялар мен мәселелердің көптүрлілігі. Ғылымды үйренудің негізгі аспектілерінің байланысы мен ерекшеліктері: ғылым логикасы, ғылым философиясы, ғылым тарихы, ғылым әлеуметтануы, ғылым психологиясы және басқа бағыттар.
2. Ғылым тарихының мәртебесі мен мәселелері. Ғылым тарихының дамуын пән ретінде бағалау. Ғылым философиясы мен ғылым тарихы арасындағы байланыстың ерекшелігі. Ғылым философиясының методологиялық негізі.
3. Мәдениет пен өркениеттегі ғылым. Мәдениет жүйесіндегі ғылым. Қоғамдағы ғылымның рөлі мен қызметі. Ғылым мен философия. Ғылым жетістіктерінің философиялық мәні. Ғылымның дамуына философиялық концепциялардың тигізер әсері. Ғылым мен өнер. Ғылым мен дін. Әлемді діни тұрғыдан қабылдауға ғылымның тигізер әсері. Ғылымның әлеуметтік мәртебесі мен дінге деген қатынастың өзгеру динамикасы. Ғылым мен білім беру.
4. Ғылымның дүниетанымдық аспектілері. Ғылым өндіріс күші ретінде. Ғылымның гуманистік көкжиегі. Ғылым мен өнегелік. Ғылымның аксиологиялық мэртебесі. Ғылымдағы жеке түлға. Ғылым тарихының элеуметтік жақтары. Ғылымдағы элеуметтілік табиғаты мэселе ретінде. Ғылыми идеялар тарихындағы философия. Ғылымның философиялық жэне методологиялық мәселелері зерттеудің жеке саласы ретінде.

5. Ғылым концепциялары: ғылым философиясы мен методологиясындағы негізгі ыңғайлары. Ғылымның қазіргі замандық    концепцияларын    классификациялау:    неопозитивизм, ғылыми   зерттеудің  логикасы,   ғылым   онтологиясы,   ғылымның постпозитивистік бейнесі.
6. Ғылымның пайда болуы. Ғылымның тарихи динамикасының негізгі этаптары. Ғылымның пайда болуындағы мәселелер. Ғылымның пайда болуы практикалық және танымдық іс-эрекет тәжірибесін қамту және білімнің ерекше түрінің қалыптасуы ретінде. Ғылымның теоретикалық моделі мен ғылым тарихының байланысы. Ғылым мен миф. Ғылым мен технология. Ежелгі мәдениет адамы мен ғылымға дейінгі әлемдік қатынастар мен дүниетаным ерешеліктері.
7. Ғылымның пайда болуының социомәдениеттік алғышарттары. Ғылымның элеуметтенуі, ғылымның институциализациясы. Жаратылыстану ғылымының калыптасу ерекшеліктері, Жаңа замандағы жаратылыстанушының рөлі. Қазіргі заман ғылымы туралы сұрақ батыс европалық өркениеттің дүниеге келуі ретінде. Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымның қалыптасуы. Қазіргі заман ғылымының ерекшеліктері мен ғылым әлеміндегі өзгерістер. Адамзат тарихындағы ғылым мен технологиялық төңкерістер. Технология мен өндірісті дамыту көзқарасы бойынша қоғамды әлеуметтік ұйымдастыру типологиясы іргелі ғылымдар жетістігінің мәні ретінде.
8. Ғылыми білімнің құрылымы. Ғылыми білім күрделі дамып жатқан жүйе ретінде. Ғылыми білімнің көпқырлы типтері. Ғылымдағы теоретикалық және эмперикалық, іргелілік пен қол өнері. Ғылымның интеграциясы мен дифференциациясының негізгі тенденциялары. Зерттеудің пәнаралық бағдарламалары. Ғылым негізі типологиясының мәселесі. Ғылым теориясы ғылым компоненті ретінде. Ғылымның философиялық негізі. Ғылыми пәннің құрылымы. Әлемнің ғылыми және философиялық бейнесі. Әлемнің ғылыми бейнесінің тарихи формасы. Ғылымды классификациялау мәселесі.
9. Ғылыми төңкерістер. Ғылыми рационалдылық. Ғылым динамикасы. Ғылым тарихының модельдері. Ғылым мен ғылыми білімнің даму концепциялары. Ғылыми төңкерістердің мәні. Ғылыми төңкерістердің құрылымы. Ғылыми төңкерістер ғылымды қайта құрудың негізі ретінде. Ғылыми төңкерістердің типологиясы. Ғылыми төңкерістердің концепциялары. Ғылымдағы білім беру төңкерісінің факторлары. Ғылыми төңкерістердің социомәдениеттік алғышарттары. Ғылыми төңкерістер және парадигмалар. Ғылыми ұйымның құрылымы мен парадигмасы. Ғылым динамикасындағы дәстүрлер мен төңкерістер. Ғылыми рационалдылықтың түсінігі, ерекшелігі, концепциялары.
10. Қазіргі ғылым деңгейінің ерекшеліктері. Қазіргі постклассикалық ғылым сипаттамалары. Ғылыми зерттеудің жаңа стратегиялары  мен  өзі  дамитын  синергетикалық жүйені  игеру. Пәнаралық және синергетиканың принциптері. Дамушы жүйелер жайлы қазіргі түсініктердің дамуындағы сызықтық емес динамиканың ролі.
11. Зерттеу шығармашылығындағы құндылықтар. Ғылым этосы. XX ғасырдың соңындағы ғылымның этикалық аспектілері және ғылымдағы гуманитарлы бақылау. Ғылыми-техникалық жобалардағы экологиялық және әлеуметтік-гуманитарлы сараптау. Құндылықты-бейтарап зерттеудегі идеалдың дағдарысы. Экологиялық этика және ғылым. Сциентизм және антисциентизм. Мәдениеттегі ғылымның жаңа функциялары. Ғылымның жаһандық контексті. Ғылыми ақпараттың өсімі және ғылым әлемінің өзгерісі.
12. Ғылым әлеуметтік институт ретінде. Ғылыми шығармашылықты ұйымы: құрылымы, белгілері, талаптары. Ғылым жайлы түсінік әлеуметтік институт ретінде: негізгі ыңғайлары. Ғылыми шығармашылықтың институционалды формаларының тарихи дамуы: негізгі тенденциялары. Ғылыми қауымдастықтардың тарихи типтері. Ғылыми мектеп және ғылыми бағыттар жайлы түсінік. Ғылыми білім таралуының формалары мен тәсілдері: тарихи динамикасы. Ғылыми шығармашылыққа кәсіби талаптар.
13. Ғылыми қауымдастықтың нормалары мен құндылықтары. Құндылықтық өлшемдегі ғылымның институциализациялануы. Ғылым комьпютеризациялануының мәні мен әлеуметтік қорытындылары. Ғылым және билік. Ғылым және экономика. Ғылым және нарықтық қатынастар. Ғылым және әлеуметтік жауапкершілік. Ғылым қазіргі қоғамдағы мемлекет шығармашылығының жоғарғы бағыты ретінде.
14. Қазіргі ғылыми білім құрылымындағы жаратылыстану ғылымдары. Мәдениеттегі жаратылыстану ғылымдары. Жаратылыстану және техниканың дамуы. Жаратылыстану және қоғамның әлеуметтік өмірі. Жаратылыстану және әлемнің ғылыми көрінісі. Неокантиандық қарсы қоюдағы идеографиялық және номотетикалық ғылымдардың жаратылыстану білімі табиғатын түсіндіруі мен сипаттауының проблемалары.
15. Жаратылыстану ғылымдарының классификациясы. Физика және жаратылыстану-ғылыми мен гуманитарлы білімдердің синтезі. Осы синтездегі синергетиканың ролі. Биология жэне қазіргі элем эволюциялық бейнесінің қалыптасуы. Биологиялық эволюция теориясынан жаһандық эволюционизмге. Математикалық методтар жэне ғылыми білімнің қалыптасуы. Космос жэне техногенді өркениеттің жаһандық проблемалары. Астрономия және адамзат космостық болашағының мүмкіндіктері. Техникалық ғылымдардың құрылымы, олардың жаратылыстану мен қоғамдық ғылымдармен және математикамен қатынасы. Алғашқы техникалық ғылымдар қолданбалы жаратылстану ретінде.

16. Информатика  пәнаралық ғылым ретінде. Ақпараттық қоғам

концепциясы: Питерим Сорокиннен Эмануэл  Кастельске дейін. Ақпараттық қоғамның қалыптасуы. Әлеуметтік информатикалар мәселелеріне синергетикалық ыңғай. Желілік  қоғам жэне элеуметтік информатикалардың  тапсырмаларьі. Ақпараттық қоғамдағы  түлға мэселесі.

17. Компьютерлік төңкерістердің эпистемологиялық мазмүны. Ғаламтор киберкеңістік түсінігі жэне оның философиялық мәні. Ғаламтор жаңа элеуметтік технологиялардың күралы ретінде. Ғаламтор XXI ғасыр ғылымындағы ақпараттық-коммуникативтік ортасы мен үздіксіз білімнің жаһандық ортасы ретінде. Ақпараттық қауіпсіздік концепциясы: гуманитарлы қүрылымдары. Информатикадағы шынайылық мэселесі. Ақпараттық-коммуникативті шынайылық түсінігі пэнаралық интегративті концепт ретінде.
18. Қоғам, мәдениет, тарих пен адам туралы ғылымның қалыптасу тарихы. Философия ғылыми білімнің интегральды формасы ретінде. Әлеуметтік-мәдени жағдайлар ғылыми білімнің пэнаралық қүрылымы: элеуметтану, экономика, саясаттану, мэдениет жайлы ғылым қоғамның жеке сферасының қатынасты дербес танымдарының сэулеленуі ретінде. Посткеңестік жэне еуропалық, әлемдік ғылыми қауымдастықтардағы элеуметтік ғылымдар. Әлеуметтік методологияның жаңа парадигмасы жэне Қазақстандағы әлеуметтік білім.

19.Ғылымның пэнаралық  моделі. Ғылыми білімнің негізгі қүрылымдық бірліктері. Ғылыми білімнің эмпирикалық жэне теориялық деңгейі. Ғылыми теориялардың түрлері: түсіндірме жэне сипаттама теориялар. Үғымдар мен теорияларды бекітудегі эмпирикалық интерпретация проблемалары. Ғылыми теориялардың негізгі функциялары: сипаттамасы, түсіндірмесі, болжамы. Ғылыми методтардың көпқырлығы жэне олардың классификациясы. Нақты ғылымдар методы. Ғылыми теорияны тексерудің логикалық схемасы.

20.Нақты ғылымдардың  философиялық мәселелері. Физика, химия, астрономия, космология, математика, информатика, биология, экология, медицина, Жер жайлы ғылым (география, геология), техниканың философиялық мэселелері. Гуманитарлы, саяси және экономикалық, психология, филология, әдебиеттану мен лингвистика, тарих, педагогика, мәдениеттану мен өнертану, әлеуметтану ғылымдарының философиялық мәселелері.

«Білім философиясы» пәні

І.Білім философиясының мәртебесі мен түсінігі. Білім философиясы түсінігі. Білім философиясының объектісі, пәні, құрылымы, функциялары. Білім философиясы     практикалық     философия     ретінде;     мамандандырылмаған рефлексия;   педагогикалық   сана  түсінігі;   қалыптасқан   ғылыми   педагогика; пэнаралық, интегративті ғылым.