Қорғасын

    (органикалық  қорғасын) тек қана қорғасын денеге  терi арқылы кiре алады. Қорғасын  уақыт өткенде организммен денеге  таралады және несеп төгуде iске  аспай қалады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

МИНЕРАЛДАРЫ 

БУРНОНИТ- күрделi сульфид, CuPbSbS3тердiң класс тармағының минералы. (5 %ке дейiн) бездiң қоспасы және (3 %ке дейiн) күмiсте кейде болады. Боз дәндi агрегаттар, астық. Морт. Минералогиялық шәкiл бойынша қаттылық 3-шi, 5 тығыздықты 5, 7-5, 9 г/см құрайды ма?. Жақа Луи Бурнонның француз минералогiнiң аты бойынша осылай аталған.

Құрамындағы қорғасын мөлшері – 42,2% 

АНГЛЕЗИТ - галенит болатын қорғасындардың туған жерлерiнiң тотығу белдемiнiң екiншi минералы. Әдетте ол галениттiң тотығуында құрастырады және қорғасынның екiншi минералдарымен тағы басқалар церусситпен байланысады. 
 
 

ГАЛЕНИТ – Атау аудармада орысқа қорғасынды бiлдiретiн galena дiң латынша сөзiнен болады. Жерастысуы және метасоматиялық шарттардағы бұл минералы құрастырады, күмiстiң сульфидтерiнiң қосындысының галенитiнде кейде болады. Әдетте текше немесе октаэдр формасының кристаллдары. Галенит – бұл қорғасынның негiзгi кен минералы және күмiстiң өте мағыналы көзi. 

ЦЕРУССИТ -  Церуссит – қорғасынның деп аталатын екiншi минералы. Бұл ауыр металлдың әр түрлi минералдарының жүздiктерi минералогтерге белгiлi көп. Ең басты олардың iшiнен (PbS ) галенит болып табылады. Ауаның әсерiнен және галениттiң жердiң бедерiндегi суларын шiридi. Арасында бiрi өзi маңызды орындары церусситте орналасатын басқа минералдар қорғасынның сусыз карбонаты нәтижеде құрастырады. Церусситтiң негiзiнде баяғыдан бояуларды ағартады. Бұл минералдың атауы, шығарылған cerussa дың латынша сөзiнен асты сызылады - ақ сыр. 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ 

    Қорғасын  қағылез организмдарға әсердiң  дәрежелерi бойынша қатар мышьякпен, кадмимен, сынаппен, селенмен, цинкпен, фтормен және (17.4.1.02-83-шi ГОСТ) бензапиренмен  өте қауiптi заттардың сыныбына жатқызған.

    Оның  түбегейлi улағыштығы және қабiлеттiлiкпен адам үшiн қорғасынның қауiп-қатерi организмда жинақталуға анықталады. Қорғасынның әр түрлi Қосулары әртүрлi улағыштықтармен ие болады: қорғасынның  стеарины малотоксиялық; улағыштық (қорғасынның  хлориды, қорғасынның сульфаты тағы басқалар) органикалық емес қышқылдар  тұзда; алкилталған Қосулар улағыш, тетраэтилқорғасын жеке алғанда. Iс  жүзiнде дегенмен, қоршаған ортаның  әр түрлi компоненттерiндегi қорғасынының тек қана ұзын-ырғасысы, азық-түлiк  шикiзаты және азық-түлiк өнiмдерiн  талданатын, фракция және Қосу түрiнiң  теңестiруiнде дифференциация.

    Қорғасын  адам организмға көбiнесе (әртүрлi елдерде 40мен 70%пен аралығындағы және әр түрлi жас шамасына байланысты топтар бойынша) азықтармен, сонымен бiрге ауыз сумен, атмосфералық ауамен, шылым тартуда, өңешке кездейсоқ дәл тигiзуде болатын  бояуды қорғасынның шақпақтары немесе топырақтың кiр басқан қорғасынымен түседi.

    Атмосфералық  ауамен қорғасынның шамалы санын  түседi - жинағы 1 2%, бiрақ қорғасын сонымен  бiрге көбiнесе адам организмда сорады. Ршш-шы росгидрометпен үстiнде бақылау  жүргiзiледi қорғасынның мазмұнитын қалалардың көпшiлiктерi атмосфералық ауада жылдық орта мөлшердегi шоғырландыру шектердегi 0, 01-0, 05 мкг/м3 өзгертедi, 3 мкг/л. Мұндай шарттарда қала тұрғындары 44 миллионға дейiн шамамен өмiр  сүредi. Адам 10 шақты миллион биiгiрек  қорғасынның мазмұныды - 0, 1дегiден 0, 2 мкг/м3ке дейiн қалаларындағын дәурен сүредi.

    Топырақ кiр басқан қорғасын азық-түлiк шикiзатына оның түсуiн көз болып табылады және адам организмға тiкелей, балалар  әсiресе. Қорғасынның өте биiк  шоғырландырулары қорғасынның қорытуы  бойынша кәсiпорын орналастырған  қалалардың топырағында құрамында  қорғасын бар аккумуляторлардың  өндiрiсi немесе шыны мәлiм болады.Қорғасын азық-түлiк шикiзатына және азық-түлiк  өнiмдерi азық-түлiк шынжырының жүрiсi бойынша топырақ, су, ауадан, ауыл шаруашылық малдарының жемдерi түсе алады. Бұдан  басқа, белгiлi бiр мәндi ластануды  түзудi мүмкiндiк дайын бұйымдардың  өндiрiсiнде де алады. Биiк деңгейлер  өте қорғасынның мазмұныды қаңылтырдан  жасалған Тараға, балықтағы консервтерiндегi атап өтедi тоңазытылған, бидай кебектер, желатин, моллюсктер және шаян тәрiздiлер  де салқында. Биiгi қорғасынның мазмұныды  өсiмдiк өнiмдер, екпе осы маңай  өнеркәсiптiк аудандардың топырақтарында тағы басқалар тамыр жемiстердегi байқалады  және жолдар бойлай. 
 

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 

1. А.Абланов  «Қорғасын және висмут металлургиясы», оқу құралы, Алматы. Республикалық  баспа кабинеті. 1996ж.
2. Яковлев И.В. «Свинец и его свойства», Москва 1998г.
3. Серебряков В.У. «Серебро и свинец», Москва 1992г.
4. Интернет сайт:  www.wikipedia.kz