Автор работы: Пользователь скрыл имя, 16 Ноября 2011 в 20:10, курсовая работа
Инвестициялық саясат елдің стратегиялық экономикалық мақсаттары мен мәселелерін анықтайтын ең маңызды элемент. Экономиакалық реформаларға сәйкес халықаралық капиталмен инвестиция тартудың мемлекеттік саясаты дағдарыс пен инфиляцияны тежеуге, жеке инвесторлардың инвестициялық белсенділігін арттыруға және өндірістік құрылымдық өзгерістерге септігін тигізуде. Шетел инвестицияларының Кен өндіру өнеркәсіптеріне келіп түсуі Қазақстан экономикасының шикізат секторын дамытуға жағдай жасайды. Республиканың өнеркәсіп құрылымында шикізат кешенінің үлесі 65% -ті құрайды. Мемлекет саясаты осы сектордағы шикізат ресурстарын ұлғайту мақсатында инвестиция тартуды, қосымша ынталандыруды жақсартуға негізделеді.
1-Бөлім. Шетел инвестицияларын тартудың теоретикалық және методикалық негіздері
1.1. ИНВЕСТИЦИЯНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ
1.2 Отандық өндірістің инвестициялық ахуалын талдау
1.3 Шетелдік капитал инвестицияның негізгі қайнар көзі ретінде
2-Бөлім Қазақстан Республикаксының инвестициялық тартымдылығы және оның перспективасы
2.1 Еліміздің инвестициялық қал-ахуалы, мәселелері және оларды шешу жолдары
2.2 Қазақстан Республикаксындағы шетелдік инвестицияны келтіру процесін жетілдіру жолдары.
2.3 Қазақстан Республикаксындағы шетелдік инвестициялардың тиімділігі
Қортынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қосымша
Белгілі
болып отырғандай кәсіпкерлік инвестициялаудың
екі негізгі формасы
Тікелей инвестиция – тікелей өндірістік кәсіпорындарңа жасалынған инвестициялауды сипаттайды.
Портфельдік инвестиция – пайда табу үшін инвестордың кәсіпорындардан акция, облигация, басқадай құнды қағаздарын сатып алуларын білдіреді. Олар халық қаржысын қайта бөлуде айтарлықтай маңызды рөл атқарады. Инвестициялық қорға адамдар пайда алу үмітімен ақша слады. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде капиталдың ішкі құйылысында тікелей секілді, портфельдік инвестициялар да белсенді түрде қатысады.
Инвестицияның көптеген анықтамасында
осы ақша құралдарын алу деп белгiлейдi.
Бұл трактатпен де келiспеймiз, өйткенi
капиталды инвестициялау ақша түрiнде
ғанa емес, сонымен қaтap қозғалмалы және
қозғалмайтын мүлiк, әртүрлі қаржы құралдары,
материалды емес активтер, лицензия, ноу-хоу
және т.б. түрiнде де болады. Жекелеген
авторлар инвестицияның негiзгi капиталға
және ағымдағы шикізат, материал, энергия
сатып алуға кететін шығындарға салым
ретінде қарастырады. Мысалы, Г.П.Журавлева
мен Ю.И.Малышева: «инвестиция-дегенiмiз
жаңа технологиялар, материалдар және
басқа да еңбек құралдары мен заттарын
енгiзуiмен байланысты өндiрiстi кеңейту
мен жаңартуға кететін шығындарға деп
есептейдi». Бұл пiкiрге кейбiр қазақстандық
экономистер, инвестициялық қызметтiң
негiзгi обьектiсi болып айналым құралдарын
толтыру үшiн негiзгi капиталға салымдар
бiрге пайдалануында деген кepi пікір айтады. | | Жеткiлiктi толық болмаса да едәуiр нақты болып бiздiң ойымызша келесiлер табылады: «Инвестициялар егер ағымдағы өндiрiстiң белiгi негiзгi капиталды ұлғайтуға пайдаланылатын болған жағдайда орын алады» «Инвестициялар-бұл капиталды қайта өндiруге бағытталған ақша қаражаттарыны шығыны.. Қазақстан Республикасының «Шетел инвестициялары туралы» заңында «Инвестицияға» кеңейтiлген анықтама бере отырып оны осылайша капитал салымы түсінігімен шектемеу шарттары жасалған. Онда былай делiнген: « Инвестициялар - инвесторлар кәсiпкерлiк қызмет обьектiлерiне пайда табу мақсатында салған барлық мүлiктi құндылықтар және оларға құндылықтар мен қaтap интеллектуалдық меншiкке құқықтардың түрлерi» жатады. Бiрақ та бұл анықтама толық емес, өйткенi мұнда тек кәсiпкерлiк қызметте қолданылатын құндылықтар ғана айтылып өтiлген, әлемдiк тәжiрибеде инвестицияны тиiмдi бағалау кезiнде тек қаржылық эффект ғана емес сонымен қaтap жалпы қоғамды еске алатын экономикалық, қоғамдық құндылықтардың материалдық емес сипаттағы мақсаттарды да ескеріледі. Осылайша, Қазақстан Республикасының «Шетел инвестициялары туралы» заңында анықтама жеткiлiктi толық емес, өйткенi инвестициялардың барлығын қарастырмайды. Негiзгi
қорларға капитал салымдарының процесi
«инвестиция» түсінігін қолдану кезiнде
кең көлемде пайымдалуы керек: Инвестициялау-бұл
инвестициялық ресурстардың материалдық
байлыққа және материалдық емес сипаттағы
қоғамдық құндылықтарға ауысу процесі. 1.2
Отандық өндірістің
инвестициялық ахуалын
талдау Дағдарыстан
шығудың ең маңызды құралы –
инвестициялық қызметтің
Біркелкі салықтық реттеудің жүйесін өндірістік ұйымдарға мемлекеттік және жергілікті жеңілдіктер арқылы қалыптастыру, мекенжай тұрғысынан, жекеше, болжау жағынан салықты жақсарту тәсілінің көптеген факторларға тәуелділігі - әртүрлі аймақтағы қызметтердегі кіріс нормасын инвесторланатын капиталға жақындастырады және капитал құйылымын реттейді, ал бұл инвестиция белсенділігін күшейтуге әкеліп, барлық инвестициялық инфрақұрылымдардың жандануына әкеліп соқтырады. Салықты реттеу жүйесін қарастыруға мына мәселелерді ескеруіміз тиіс:
Қазақстан
қазіргі шетелдік инвесторлар қызыметіне
әлеуметтік экономикалық құқықтық ережелер
жасап, олардың мүдделеріне сәйкес
инвестициялық климатта өте ыңғайлы
жасауға ұмтылып отыр, сонымен
қатар өзіндегі экономикалық қиындықтарды
шешіп алдына қойылған мақсатқа жетуді
көздейді. 1-сурет. Өндірістік
ұйымдағы инвестициялық
Республикада саясаткерлер мен экономистердің пікірінше шетелдік күрделі қаржының қатыстыруымен төмендегі проблемаларды шешуге мүмкіндік туадырады: -
сыртқа шығару мүмкіндігінің
тиіміділігін арттыру, оны -
елдің сыртқа шығар у -
сырттан әкелетін өнімдерді -
өндірісітің ғылыми-техникалық -
дайын өнімді шығарудың - артта қалған және тоқырап ыдыраған аудандардың дамуына көмектесу; - ұлттық экономикада жаңа жұмыс орнын жасау; -
қазіргі замаңғы өндірістік - қазақстанның экономикалық өз дербестігін қамтамассыз ету. Осы
айтылған мақсатты белгілерді барлық
дамыған және дамышу елдер пайдаланды.
Кейбір жағдайда қаржы министрлігі
немесе басқада мекемелер өздерінің
қалауы бойынша шетелдік үлес қосушыларға
жоба жағдайына өзгеріс еңгізу, оны
бастауды кейінге қалдыру, кейбір жағдайда
келісімді талдауды талап ете алады. Сыртқы инвесторлар үшін инвестициялық шешім қабылдау күрделі іс-әрекеті қаржылық – шаруашылықтық аспектілердің барлығын, сыртқы және ішкі аймағын бағалау қажет. Шешім қабылдап болғаннан кейін тұрақты бақылау қажет, сонымен қатар жобанынң жүзеге асуының алдында да бақылауға тиіспіз. 4-суретте инвесторлар әрекетінің тізбегінің үлгісі берілген. Әрбір этапта (деңгейде) инвестордың жобаны ары қарай жалғастыруы мен айналдырудан бас тартуы мүмкін. Егер инвестор инвесторлау үшін мүмкіндіктер көп екенін білсе, (сұраныс ұсынысты арттырады), сыртқы инвестор алға қарай үш қадам жасайды, яғни өзіне ұнаған нақты өнеркәсіпті таңдайды, бизнес-жоспарын алады және финанстық құжаттар көлемін қарастырады, өзінің ісінің аймағының инвестициялық приоритет (алғашқы мәні) сәйкестігін бағалауды өткізеді, талап етілетін және бар болған ақшаларды салыстырады, ақшаның қайтарымының негізгі кепілдерін байқайды; инвестициялық белсенділігін бағалауды жүргізеді (бұған фактор құраушы қосылады). Бағалаудың осы деңгейлерінің негізінде, көптеген мүмкіндігі бар инвестициялық ұсыныстар ішінен ең қызықты дегендерін таңдауңа болады, бұл арқылы біз қарастыратын ұсыныстар азаяды, және олармен жұмыс істеуге аз ресурс жұмсалады. 2-сурет.
Төмендегіүлгі сызба нұсқасын
нәтижелерді бағалауды Тұтынушы |
Ақпарат көзі |
Не қызықтырады |
Тұтынушыда болатын іс әрекеттер |
Өндірістік ұйымның директорлар кеңесі | Фирма ішіндегі ақпараттық сараптамалық қызымет,статегиялық жоспарлау бөлімі | өзінің ұйымының, оның аймақтық бөлімдерінің жұмыс ортасы ұйымдарының инвестикалық әрекетін бағалау | Инвестикалық жоспарларды түзету, жұмыс ортасындағы ұйымдармен қатынасты қайта қарастыру, ішкі ортаға биліктік тұрғыдан әсер ету |
Аксионер | Директорлар кеңесінің есебі | инвестициялық әрекеттер нәтижелілігі, жаңа инвестициялық жобаның пайдалылығы және перспективалылығы | акцияны қосымша сатып алу, акция пакетін немесе оның бір бөлігін сату |
әлеуетті инвестор | Ресми есептер, сырқы сараптамашылар көзқарасының басылуы | Ұйымның инвестициялық қызықтырушылығы, инвестициялық жаңа жобалардың пайдалылығы және перспективалылығы | Акцияны сатып алу, акцияларды сатып алудан бастарту |
Ұйым- бәсекелес | ресми және ресми емес мәліметтер есебінің жарыққа шығуы | ұйым-бәсекенің және оның бағыттылығының инвестициялық әрекетінің масштабы менг қарқыны | Жеке инвестициялық жоспарлауды түзеу |
Ұйым-әріптес |
|
Инвестиция әректтің нәтижелігі жаңа инвестициялық жобалардың пайдалығы және перспективалылығы | әлеуметті және ағымдағы серіктестіктің инвестивтілігін түзету |
Биржалық сараптамашы |
|
Ұйым-әріптестің
инвестициялық әрекеттің |
Болжамдар жасау, акцияның бағасын белгілеуде көтеру немесе түсіру бойынша ұсыныс жасау |
Үкімет сараптамашысы |
|
Ұйым-әріптестің инвестициялық әрекеттің |
Өтіп жатқан өзгерістер көзқарасы бойынша мемлекеттік билік ету ұйымның ұсыныстары, болжамдар жасау |
Сыртқы кеңесші ,аудитор | бухгалтерлік құжат | Ұйым-тұтынушының оның аймақтық бөлімдерінің инвестициялық әрекетін бағалау | Инвестициялық жоспарлау, ішкі ортаға оңтайлылықты түзеуге ұсыныстар жасау |
Бұрынғы
КСРО елдеріне шетел капиталдарының
тартылу бағыттарын анықтау үшін
шетелдердің тәжірибесін
-
өндіріс құлдырауы,
-
бұрынғы әлеуметтік жүйенің
-
жоғары білікті және арзан
еңбек ресурстары орын таба
алатын ішкі рынокты
- шетелден инвестициялар ағымы көбейуге қажетті объективті алғышарттардың болуы (заңдық режим, инвесторлардың ұлттық режиммен тең қарастырылуы, жеңілдіктер жүйесінің болуы);
Қазақстандық қоғамның тұтастығы, халықтың сабырлығы, үкіметтің шетелдік инвесторларға жағдай жасауы және оппозициялық партиялардың толық қалыптаспауы көрініс тапқан жағымды әлеуметтік – психологиялық ортаның болуы.
Инвестициялық
саясаттың әлеуметтік – экономикалық
салдарын есепке ала отырып Қазақстан
төмендегі бағыттарды қамтитын экономиканың
қаржылық тұрақтану кезеңінің бастапқы
уақытында қажетті қатаң
-
тіке шетелдік инвестициялар
донордың келешектегі
-
өндіріс үрдісін басқару
-
сыртқы қарыздың сомасына
-
іскерлік және шаруашылық беле
шаруашылық белмасыз ететін
Мұның
барлығы Үкіметтік
1.3
Шетелдік капитал
инвестицияның негізгі
қайнар көзі ретiнде
Инвестицияның негізгі көзi - жинақ болып табылады. Бiрaқта жинақты бiр шаруашылық агент орындаса, инвестицияны басқа да топ мүшелерi немесе шару ашылық субъектiлер орындайды. Сондықтанда, ғалымдар aнықтaу барысында инвестицияның мағынасына емес, соншалықты оның мақсатты бағыттануына көңiл аударуыды қажетдеп санайды.
Капитал құнының өcуiнe байланысты инвестициялық процестi Кейнс қарастырды. Оның анықтамасы бойынша инвестиция - берiлген кезеңдегi өндipicтiк іс-әрекет нәтижесiнде капиталды мүлiк құндылығының ағымдық өсуi немесе берiлген кезеңдегi табыс бөлiгi, яғни, қолданысқа берiлмеген табыс.
В.Фельзенбаум айтады инвестиция түсінігі "капитал ағымдары" түсінігіне және "қаржылық" портфельдi инвестиция түсінігін мағынасына жақын нақты инвестицияны көpceтeдi. Яғни, акцияға, облигацияға және басқа да бағалы қaғаздарға салу табыс алу үшiн меншiк құқығын беретiн меншiк иесiн бiлдiретiн құжат. Бұл жағдайда инвестициялық іс-әрекеттiң объективтiлiгiн бiлдiредi.
Тәжiрибе жүзiнде әр түрлi зерттеушiлер арқылы инвестиция түсінігінің мәнін бередi. Жалпы осы кезге дейiнгi тұрмыстық сана деңгейiнде инвестиция түсінігіне жер сатып алу үшiн жұмсалынған салымдар жылжымайтын мүлiк, акция, құрылыс үшiн, техника және тағы басқалары.
Инвестицияны нақты және қаржылай деп бөледi. Нақты инвестициялар жаңа, жабдықтау мақсатында немесе кәсiпорынды техникамен жабдықтау мақсатында салынады. Қаржылық салымдар мемлекеттiң, басқадай кәсiпорндардың, инвестициялық қорлардың бағалы қағаздардың және акцияларын сатып алуғ а жұмсалынады.
Бiрiншi жағдайда инвестор өндiрiстiк негiзгi қopдың және айналым құpалдарын қалыптастыру maқcaтында өзiнiң өндiрiстiк капиталын көтepeдi.
Екiншi
жағдайда инвестор бағалы қағаздардың
табысын дивидент алу арқылы өзiнiң
қаржылық капиталын көтередi. онымен
қaтap, тiкелей және портфельдi инвестицияны
бөледi. Қазақстан Республикасы "тiкелей
инвестицияларды мемлекеттiк
Тiкелей инвестицияларды мемлекеттiк қолдаудың мақсаты: экономикалық басым секторларында тауарлар өндipудi, жұмыс aтқapу мен қызмет көpceтудi, жеделдете дамытуды қаматамасыз ету үшiн қолайлы инвестициялық ахуал жасау болып табылады. Портфельдi инвестиция - бұл жалпы айтқанда портфельге, бағалы қaғаздар немесе мүлктердiң құндылығына салынады.
Мысалы, инвестор әртүрлi фирмалар шығарған бағалы қағаздар жиынтығын немесе бiрыңғай қордың акцияларын сатып алады. Инвесор сатып алғаннан кейiн компания бағалы қағаздар портфелiндегi үлесiне талап қояалады.
2-бөлім.
Қазақстан Республикасының
инвестициялық тартымдылығы
және оның перспективасы
2.1
Еліміздің инвестициялық
қал-ахуалы, мәселелері,
және оларды шешу
жолдары.
Қазақстан экономикасына салынған инвестициялар көлемі 1993-2000ж. арасында 12 млрд. дол. асып түсті. Тек 1999ж. Қазақстанға 1,5 млрд. дол. көлемінде инвестициялар тартылса, ал 2000ж. республикаға салынған инвестициялар 2,7 млрд. дол. көрсеткішіне жетті.Қазақстанға салынған инвестициялар көлемі бойынша жетекші орындарды АҚШ (36%), Ұлыбритания (17%), және Италия (13%), иеленді.2001ж. қазақстан 60-70 млрд. дол. сомасында инвестициялар күтті.Қазір еліміз инвестициялар бағытын мұнай және кен өндіруден машина жасау, өңдеуші салалар транспорттық және әлеуметтік құрлымдарға бұруда.
Түрлі салықтық және кедендік жеңілдіктерге мүмкіндік беретін Қазақстан экономикасының басымдылық секторларына: өндірістік инфрақұрлым, өңдеуші өнеркәсіп, Астана қаласының обьектері, тұрғын үй, әлеуметтік сфера объекттері, туризм және ауыл шаруашылығы жатады.
Инвесторларға
экономикалық жігер беруге бағытталған
1997ж. “Тіке инвестицияларды
2001ж.
еркін нарықтық экономика
Қазақстанда
шетел компанияларының
Қазақстанда инвесторлардың жұмысына жағымды әсер ететін бірқатар саяси факторлар баршылық: саяси және әлеуметтік тұрақтылықтың сақталуы және дамуы, шетедік инвесторлар үшін ұлттық режимнің қамтамасыз етілуі яғни пайданы репатриациялау құқығы берілген.