Акпарат негиздери

оқу жетістігінің 1-деңгейі – 1-2 сыныптардан кейін;

оқу жетістігінің 2-деңгейі – 3-4 сыныптардан кейін.

Оқу жетістігінің екі деңгейі де оқушылардың ҚР ББ МБС-да  ұсынылған түйінді құзыреттерге сәйкес келеді: ақпараттық, коммуникативтік және проблемалардың шешімін табу құзыреті.

Барлық білім беру салаларының  бастауыш білім берудегі күтілетін  нәтижелердің екі деңгейлі жүйесі тұлғаның даму деңгейінің көрсеткіші болып табылады және білім алушылардың оқу жетістіктерін  қадағалауға мүмкіндік береді.

Оқу жетістігінің екінші деңгейі бойынша (3, 4-сыныптардан кейін) оқушылар мыналарды біледі:

• жеке мәтіндер, суреттер, аудио-, видеожазбаларды сақтауға және  құруға арналған Microsoft WordPad, Microsoft Paint, Windows Media диск ойнағышын қолдана алады;
• интернеттің қарапайым негіздері туралы: электрондық почта, алгоритмдер және программалар туралы  түсінікке ие болады;
• жеке компьютерді және құрылғыларды таңдауды негіздейді;
• ақпарат көздері: кітаптар, журналдар, газеттер, теледидар, Интернетті қолдана отырып, қысқа хабарламалар дайындайды;
• кестелер мен диаграммаларды құру үшін Microsoft Power Pоint бағдарламасын қолдана алады;
• жеке коммуникацияның қазіргі заманғы құралдарын пайдаланады;
• ақпараттық мәліметтердің ұқсастығын тауып, оларды ажырата алады және ақпараттардың есепті  шешу үшін жеткіліктілігін анықтайды; 
• есептеп шығаруға арналған мәтіндерден, суреттерден, сызбалардан, эскиздерден, схемалардан қажетті ақпаратты таба алады;
• вирустардың кіру мүмкіндігінен ақпаратты қорғау ережелерін қолданады.

 

 

ІІІ.  оқу пәнінің базалық мазмұны

 

«Информатика» оқу пәнінің базалық мазмұны  ақпараттық үрдістің құрама бөлігі ретіндегі  ақпарат, ақпараттық технологиялар, модельдеу  мен алгоритм туралы білімдер жиынын құрайды. Базалық мазмұнның осы  циклында ақпараттың түрлері тізбектеле ашылады (мәтіндік, графикалық, дыбыстық), компьютерді қолданудың, ақпаратты  іздеу, тасымалдау, түрлендіру, сақтаудың  бастапқы біліктерін; қажетті ақпаратты  сөздік, катологтан, кітапханадан, Интернеттен  іздеу (тексеру); ақпаратты алфавит және сандық өлшемдері бойынша реттеу (өсу және кему); қарапайым логикалық амалдарды қолдану "...және/немесе...", "егер..., онда...", "тек қана сол жағдайда..."; қарапайым пікірлерді дәлелеу; қарапайым алгоритм және үлгі бойынша нұсқауларды орындау.

Оқушыны ақпараттық технологияларға ерте тарту, оны ары қарай өзінің оқу-танымдық қызметінде есептеу техникасы, ақпарат  іздеу және оны өңдеу құрылғысы  ретінде қолдануға мүмкіндік  береді.

 

3 СЫНЫП – 32 сағат

Ақпарат - 4 сағат

Біздің  өміріміздегі ақпарат. Бізді қоршаған ақпарат Ақпарат түрлерінің көпбейнелілігі (суреттер, мәтіндер, дыбыстар) және оларды өңдеу тәсілдері. Ақпарат көздері. Ақпарат және оның қасиеттері: мағынасы, суреттеу, бағалау. Ақпаратты түрлендіруде және жаңа ақпаратты алудағы адамның ролі. Тірі табиғаттағы белгілерді қабылдау және сақтау, түрлендіру. Ақпараттың адам өміріндегі ролі. Ақпаратты тану, сақтау, жеткізу, өңдеу және іздеу.

 

Логика элементтері - 4 сағат

Заттың  қасиеті. Маңызды және маңызды емес қасиеттер. Заттардың қасиеттерін айыру, заттарды берілген қасиеттері бойынша тану, заттарды салыстыру және берілген қасиеттері бойынша топтарқа бөлу. Заттарды салыстыру. Заттардың классификациясы. Ұғымдардың маңызы. Ұғымдардың өзара қатынасы.

Жиындар және олардың өзара қатынастары (қиылысу, айыру, ішкі жиын).

Логикалық қатар. Логикалық «немесе», «және», «қарсы жору». Логикалық пікірлер мен қорытындылар шығару. «ақиқат», «жалған», «ешқандай» сөздерімен пікірлер құру.

 

Моделдеу- 2 сағат

Нысан моделі туралы түсінік. Өмірдегі модельдер. Модельдер классификациясының негізгі  түрлерімен танысу. Модельдерге мысалдар.

 

Компьютердің құрылысы - 6 сағат

Компьютердің  негізгі және қосымша компоненттері  және олардың қызметтері (процессор, монитор, пернетақта, тышқан, принтер, сканер, динамикалар).Енгізу құрылғысы. Өңдеу құрылғысы. Шығару құрылғысы. Сақтау құрылғысы. Компьютердің жұмыс  істеу қағидасы.

Компьютермен жұмыс істеуде қауіпсіздік техникасының ережесі. Компьютерді қосу. Компьютерде жұмысты аяқтау сеансы. Компьютер мен қолданушының командалық өзара байланысы, графикалық қолданушы интерфейсі (жұмыс үстелі, терезе, жарлық, панелдер, меню).

Пернетақта  және тышқан. Алфавиттік пернелер. Цифрлық пернелер. Функциональді және басқарушы пернелер. Тышқан.Тышқанның сол және оң батырмасы. Тренажерлар.

 

Мәтіндік ақпаратты өңдеу - 8 сағат

«Блокнот» бағдарламасы. «Блокнот» бағдарламасы туралы мағұлмат. Сөзді және белгіні іздеу мен ауыстыру. Мәтін фрагментін қию, көшіру, қою немесе өшіру. Қаріп өлшемін және сызбаны өзгерту. «Блокнот» бағдарламасын басып шығаруға дайындау.

Microsoft WordPad – мәтіндік редактор. WordPad құжатын құру, ашу және сақтау. Сөзті тасымалдау тәртібін қосу. Соңғы әрекетті қайтару. Сөз немесе белгіні ауыстыру және іздеу. WordPad панел саймандарын экранға шығару немесе тығу. Мәтін фрагментін қию, көшіру, қою немесе өшіру.

 

Графикалық ақпаратты өңдеу  – 8 сағат

Microsoft Paint бағдарламасы - графикалық  редактор. Суретті құру, ашу және сақтау. Саймандар панелі. Суретті өңдеу. Түспен және бейнемен жұмыс. Құттықтау қағазын құрастыру.

 

4 СЫНЫП – 32 сағат

 

Мәтіндік ақпаратты өңдеу - 8 сағат

Microsoft WordPad мәтіндік редактор. Құжатты құру және қарапайым өңдеу. Мәтін фрагментімен жұмыс, қою, жою және символдарды ауыстыру. Бет өлшемі, сызықтың (поля) шамасы. Беттің бағыты және нөмерлеу. Дұрыс жазу ережесін тексеру.

Қаріп пішімін өзгерту, абзац пішімі, отступ (бос жер). Мәтіндік құжатқа тізім, кесте және графикалық нысанды қою. Мәнерді қолдану және өңдеу: абзацтар, тақырыптар.

Құжатты мастерлер мен шаблондар арқылы құру (баяндама, реферат).

Алдын-ала  көру. Құжатты басып шығару.

 

Графикалық ақпаратты өңдеу  - 6 сағат

  Microsoft Paint бағдарламасы - графикалық редактор. Графикалық редакторлар, түрлері және олардың негізгі мүмкіндіктері. Растрлық графика. Берілген бейнені өңдеу. Графикалық нысандармен жұмыс.  Түстер және палитра.

 

Логика элементтері - 3 сағат

Іс-әрекеттер  ретін үйрену, табиғаттағы іс-әрекеттер  реті, маусымдық, іс-әрекет жоспарын құру, іс-әрекеттер ретіндегі қатені табуға логикалық есептер.

Іс-әрекеттерді  таңдауға, классицикацияға ағаш құру (тізім), ата-бабаларын тізу арқылы өз жанұясының ағашын құру.

 

Алгоритм - 6 сағат

Алгоритм туралы түсінік. Алгоритмнің қасиеттері. Компьютер алгоритм орындаушысы ретінде. Қарапайым логикалық есептерді шешу.  Алгоритмді жазу түрлері: блок-схемалар. Алгоритмдік құрастырушы: сызықты, тармақталған, қайталанушы. Есептер шығару кезеңдері.

 

Программалық жабдық негізі - 6 сағат

Microsoft PowerPoin tбағдарламасы. PowerPoint құжатын құру, ашу және сақтау. Қарапайым презентация құру.

Windows Media диск ойнағышымен танысу. CD-ROM және DVD-ROM ақпаратты шығару.

Компьютерді вирустан қорғау: қауіпсіздік негіздері. 

 

Телекоммуникация - 3 сағат

Интернет туралы түсінік. Ақпаратты белгілі адреспен іздеу технологиясы.

Электронды  пошта туралы түсінік және адресті  толтыру ережесі. Электронды поштамен жұмыс. Бүкіләлемдік торда саяхат.

 

Оқушылардың білім, білік және дағдыларына қойылатын талаптар

 

3 сынып оқушылары: 

• класстарды белгілеуді (біркелкі заттардың топтары);
• бір кластың барлық заттарының құрамы мен іс-әрекеттерініңұқсастығын таба алады;
• бір кластың заттарының ортақ қасиеттерін көрсете алады;
• заттардың құрама бөлшектерін анықтай алады, сонымен қатар олардың құрамын айтып береді;
• жиындарды әртүрлі орналасу ретімен көрсете алады;
• суреттен екі жиынның қиылысқан бөлігін таба алады және осы бөліктің элементтерін атайды;
• пікірлерді басқа сөйлемдерден ажырата алады, пікірлерге мысал келтіре алады, ақиқат және жалған пікірлерді анықтай алады;
• тұжырымды ереже түрінде «егер-онда» жаза алады;
• компьютерде жұмыс істеудің санитарлы-гигиеналық талаптарын;
• компьютердің қосымша бөліктерін, периферийналық құрылғысын және оның қызметін;
• Microsoft Windows стандартты бағдарламаларынның негіздерін;
• ақпараттық жүйенің қызметі мен орнын;
• ақпараттық технологияның қызметі мен орнын;
• қазіргі қоғам дамуындағы информатика мен ақпараттық технологияның орнын біледі.
• санитарлы-гигиеналық талаптардың бұзылу қызметіндегі қателіктерді көрсетіп және жөндей алады;
• ақпараттар, берілгендердің ұқсастығын таба алады және таниды;
• дербес компьютер мен перифериялық құрылғыларды таңдауда негіздей алады;
• ең бастысы балаларға таныс айналасындағы бейнелерді, олардың арасындағы қарапайым байланыс пен ішкі құрылысын анықтауды тікелей қабылдауда, түсіндіріп беруде (соның ішінде іс-әрекетте), ақпараттық нысандарды бағалап, таңдау жасай алады;
• мәтіндік, графикалық ақпаратты құра алады және сақтайды;
• дыбысты оқуды және видео ақпаратты демонстрациялауды;
• дамытатын, ойын және басқа да білім беруші бағдарламалармен жұмыс істей алады;
• анықтамалықтар мен сөздіктерді қолдана алады;
• дербес компьютерде жұмыс істеу негіздерін біледі;
• алдыға қойылған мақсатты шешуде ақпаратты ұйымдастыру тәсілдерін түсінеді;
• компьютерді қолданудағы іс-әрекетті жоспарлау тәсілдерінтүсінеді;
• MS Windows стандартты құрылғыларымен ақпартты қорғау туралы түсінеді.

 

4 сынып оқушылары:

• шынжыр құра алады  және қолданады (шекті тізбектер), олардың сипаттамасы бойынша ағаштар мен кестелер құра алады;
• ағаштарды түрлері бойынша құрады және қолданады (тізімдер), іс-әрекетті таңдай алады, өз жанұясының ағашын құрып, аталары мен ұрпақтарын суреттей біледі;
• ақпаратты-коммуникациялық технология құрылғыларымен жұмыс істеуде гигиена және эргономика, қауіпсіздік талаптарын біледі;
• адамның ақпаратты қабылдай алу ерекшеліктері мен өңдеу туралы, есте сақтау және түсінуде қолданатын қарапайым технологияларын біледі;
• компьютердің стандартты графикалық интерфейсін бастауыш деңгейде қолдануды біледі;
• мұғалімнің көмегімен типті ақпаратты-коммуникациялық технологияларды (сканер, цифрлық камера, магнитофон, принтер, мультимедиялық проектор) қолдана алады;
• пернетақтадан ана тілінде мәтінді тез енгізе алады; кітаптар мен атластар, анықтамалықтар мен сөздіктерде жинақталған мұғалімнің ұсынуындағы мәтіндер, визуальды және дыбысты массивтерден ақпараттарды іздейді және ақпараттық нысандарды таба алады;
• ақпараттық ресурстар кітапхана, Интернетті пайдаланып мәлімет іздейді;
• ақпаратты және материалыдық нысандарды берілген нұсқау бойынша және өз бетімен құра алады;
• қазіргі коммуникацияның жеке құралдарын, жазбалар мен эскизді суреттерден жедел телефон дейін қолдана алады және мәтіндік тезис пен бейнелеулердің сүйемелденген экрандық демострациясымен баяндама жасай алады;
• ақпаратқа вирус кіру мүмкіндігінен қорғаудың ережелерін пайдалана алады.
• Интернетпен жұмыс істеу негіздерін біледі;
• жеке электронды поштамен жұмыс істеуді беледі (e-mail);
• Microsoft Windows стандартты құрылғыларын біледі;
• дыбысты оқу мен бейнелі ақпаратты демонстрациялауды білдеді
• Интернеттің қарапайым негіздерін түсінеді;
• электронды пошта туралы түсінігі бар;
• алгоритм мен программа туралы түсінігі бар.

 

 

 

ІV. Оқытудың әдістемелік жүйесінің ерекшеліктері

 

Информатиканы оқытуда  ойын, білімнің дидактикалық бірліктерін  ірілендіру, зерттеу, ақпаратты-коммуникациялық  және тұлғалық-бағдарлы, ынтымақтастық  және жобалау технологияларын қолдану  жоспарланады.

3-сыныпта балалардың  танымдылық белсенділігін арттыру  үшін ойын технологиясын пайдалану  жалғастырылады, дидактикалық ойындарды  қолдану жиілігі біртіндеп кемиді, ойын іс - әрекеті оқыту іс-әрекетіне  ұласады.

Төртінші сыныпта  алгоритмдерді сипаттау, құрастыру  және талдау, нысандар арасындағы қатынастарды тағайындау және оларды график түрінде  кескіндеу; заттарды біріктіру және жіктеу; қарапайым алгоритмдерді  табу және оны салу; логикалық есептер  мен заңдылықтарды іздестіруге  бағытталған есептерді шешу; ұқсастығы  бойынша шешімді табу; логикалық  қорытындылар тізбегін түзу қажеттігі  туындайтын жұмыстар жалғастырылады да зерттеу біліктерін қалыптастыруға ықпал етеді.

Тұлғалық-бағдарлы оқыту технологиясы танымдық қабілеттерді, ақыл-ой іс - әрекет тәсілдерін дамытуға және жетістікке жету жағдаятын туғызуға септігін тигізетін өзіндік жұмыстары  әр түрлі деңгейдегі шығармашылық тапсырмаларды  орындау барысында іске асырылады.

Ілгері  жаңалықтар мен жаңа технологияларға толы ақпараттық қоғамда жаңаша ойлау стилін қалыптастырудың  әлеуметтік маңызы зор. Көрнекі-бейнелік ойлаудан сөздік-логикалық ойлауға  көшу, қабылдаудың, талдау және саралау  сипатына ие болуы, жадының жетілдірілуі 3-сыныпта зияттың қарқынды дамитындығын білдіреді.

Жобалау әдісі оқушылардың тұрмыстық  мәселелермен және оларды шешумен байланысты білім беру жағдаяттарын жасақтауға мүмкіндік беретін құзыреттілікке бағдарланған пәндік тапсырмаларды, жеке және топтық жобаларды орындау арқылы іске асырылады.

урс материалын оқу мен белсенді меңгеруі болады. 

                                              Ақпарат

        “Ақларат” сөз латынның түсіндіру,  баяндау, мәлімет деген ұғымдарды білдіретін information сөзіннен шыққан.

     Қазіргі кезде ақпарат күнделікті  тұрмысқа, ғылымның әр түрлі: философия,  экономика, физика, математика, информатика  т.б салаларына кеңінен енді. Бірақ  әрбір ғылымның ақпарат туралы  өз ұғымы  мен түсінігі бар. 

     Ақпарат деген сөзді біз қалай түсінеміз, ойланайық. Оны қолдану мысалдарынан қарастырайық. Ақпарат біз ауызша  немесе жазбаша түрде ,тіпті қимыл- қозғалыс түрінде бере аламыз.

      Бізді дүние жүзіндегі күнделікті  жаңалықтармен таныстыратын газеттерді ,радио мен теледидарды “ бұқаралық  ақпарат құралдары” деп атаймыз.  Диктор теледидар арқылы “Оқиға  болып жатқан жерден қосымша  хабар келіп түсті” деп хабарлайды. Сендер бір- біріңнен : “ кеше  біздің футбол  командамыз жөнінде  жаңалық естідің бе?” деп сұрайсыңдар. Бұл мысалдарда “ақпарат” деген сөз белгілі бір хабардың жыңалықтардың өткен оқиғалардың мазмұнын білдіреді.