Кызылорда облысының сарқынды суын әкету

Көлденең қималы кез-келген формалы биіктігі H=900мм және жоғары коллекторлардың толуын 0,8 H деп алады.

1.9 Су әкету торабын гидравликалық есептеу және көлденең профилін құрастыру

Су әкету торабын гидравликалық есептеуде есепті максималды шығын кезіндегі құбырлардың диаметрін, ылдилығын, арын жоғалуын, ағу жылдамдығын және толу дәрежесін анықтайды.

Гидравликалық есептеу негізіне келесі формулалар кіргізілген:

1) тұрақты шығын формуласы

              q=w*v;                                                                                          (1.25)

2) ағу жылдамдығын анықтау үшін Шези формуласы

         v=C(R*1) 1/2                                                                              (1.26)

мұндағы q-лас сулардың максималды есептік шығындары, м3/с;

w-ағынның қимасының ауданы, с2;

v-ағынның орташа жылжу жылдамдығы, м/с;

R- гидравликалық радиус, м;

І- ағынның гидравликалық ылдилығы:

          І=v2/C2R                                                                                      (1.27)

ҚЕмН іі-32-74-те формула орнына Дарси формуласын қолдануды ұсынған:

           І=(l/4R)(v2/2g)                                                                        (1.28)

мұндағы l - ұзындық бойынша үйкеліске қарсы коэффициент;

g – еркін түсу үдеуі, м/с2

С және l  коэффициенттері арасында келесі көрсеткіштер болады:

          С=(8g/l)1/2 и l= 8g/C2                                                          (1.29)

С кедергі коэффициентін акад. Н.Н. ПавловскийдіЎ формуласы бойынша анықтайды:

        С=(1/n)Ry                                                                                      (1.30)

Мұндағы n- кедір-бұдыр коэффициенті,оны 0,012-0,015 деп құбыр материалына байланысты қабылдайды;

y- дәреже көрсеткіші, кедір-бұдыр коэффициенті және гидравликалық радиусының  мағынасына байланысты   болады:

y=2,5n1/2-0,13-0,75R1/2(n1/2-0,1)

Диаметрі 400мм-ге дейін болатын құбыр коллекторларда гидравликалық радиусы әрқашан 1м-ден кем болады, ал R<1 және дәреже көрсеткіші n=0,013 болған кезде

yң1,5n1/2=1/6

Канализациялық торапты гидравликалық есептегенде академик Н.Н.Павловский және Н.Ф. Федоровтың графиктері, диаграммалары және кестелерін қолданады. Аяқ жағында шыққан нәтижелер бірдей болып шығады, сондықтан есептерді кез-келген осы формулалардың біреуімен шығаруға болады.

Лас судың сорғыш бекетіне келуі біркелкі болмайды. Оның тербелу шамасы көптеген факторларға байланысты болады және елді-мекендердің тұрғындарының санына байланысты байланысты анықталады. Бірақ лас судың сорғыш бекетіне бір сағат бойы келуін тұрақты деп алады. Тәуліктегі сағатық   ортақ біркелкісіздік коэффициент шамасына байланысты алады.

1.10 Лас судың құрамымен тазарту дәрежесін анықтау

Лас судың концентрациясын былай анықтаймыз:

            С=a*1000/q;                                                             (1.31)

мұндағы, а-ластану саны, СНиП 2.04.03-85 бойынша қабылдайды. Сонда ол қалқыма заттар бойынша 65 мг/л, ал ОБЅ бойынша 40мг/л тең болады;

q-су әкету нормасы, ол 1-ші аудан үшін 220л/тәулік, ал 2-ші аудан үшін 290л/тәулікке тең;

Қалқыма заттар бойынша.

1-     ші аудан үшін

С=65*1000/220=295мг/л;

2-ші аудан ұшін

С=65*1000/290=224мг/л;

ОБЅ бойынша

1-ші аудан үшін

С=40*1000/220=182мг/л;

2-ші аудан үшін

С=40*1000/290=138мг/л;

Қоспа лас суының концентрациясы.

Қазіргі кезде қалалардың канализациялық торабына өндіріс сулары тасталынады, сондықтан қалалардан келетін су аралас, яғни тұрмыстық және өндіріс суларынан тұрады. Тазалау ғимараттарына келетін лас сулардың концентрациясын былай анықтайды:

                      С=СТ*QТ+(С‡1*Q‡1+С‡2* Q‡2)/ QТ+ (Q‡1+ Q‡2)        (1.32)

мұндағы, СТ*QТ- тұрмыстық лас сулардың концентрациясымен шығыны, г/м3;

С‡*Q‡- өндіріс лас сулардың концентрациясымен шығыны, г/м3;

Қалқыма заттар бойынша

С=241,15мг/дм3;

Мұндағы, С‡1=150мг/дм3; С‡2=250мг/дм3; СТ=295мг/дм3;

ОБЅ бойынша

С=277,56мг/дм3; С‡1=500мг/дм3; С‡2=600мг/дм3; СТ=182мг/дм3;

Келтірілген адам санын анықтау

NКЕЛТ=NЭКВ+NқАЛА;

Мұндағы    NқАЛА –қала тұрғындар саны;

NЭКВ= СТ*1000/65;

Қалқыма заттар бойынша

NҚАЛА=30165адам;

1-ші аудан үшін

NЭКВ= СТ*1000/65 =4538адам;

2-ші аудан үшін

NЭКВ= СТ*1000/65 =3446адам;

NЭКВ=4538+3446=7984адам;

NКЕЛТ=7984+30165=38149адам;

ОБЅ бойынша

1-ші аудан үшін

NЭКВ= СТ*1000/65 =4550адам;

2-ші аудан үшін

NЭКВ= СТ*1000/65 =3450адам;

NЭКВ=4550+3450=8000адам;

NКЕЛТ=8000+30165=38165адам

Руфель әдісі арқылы лас судың тазалау дәрежесін анықтау.

А) Араластыру коэффициентін анықтау .

                              nоб= nн+ nо;                                                  (1.33)

мұндағы nн- бастапқы араластыру дәрежесі;

nо- негізгі араластыру дәрежесі;

nн= q*0.0118*H2ОР/ q*0.00118*H2ОР;

q- лас су шығыны, q= 0,089м3/сек;

H2ОР-суаттың орта тереңдігі, HОР= 5м;

Сонда nн= 0,089*0.0118*52/ 0,089*0.00118*52= 10;

Негізгі араластыру дәрежесін былай анықтайды:

nо=1+0,412(L/Dx)0.627+0.0002(L/X); L=250м;

Dx=6,53* H1,167ОР=6,53* 51,167ОР=42,72;

nо=1+0,412(250/42,72)0.627+0.0002(250/42,72) =2,25;

nоб=10+2,25=12,25;

Б) Лас судың тазалау дәрежесін қалыма заттар бойынша анықтау.

LСТ= nоб*P+LP;                                                                                               (1.34)

P=0,25- қалқыма заттардың шекті коэффициенті.

LP=10мг/дм3 (суат суының концентрациясы).

LСТ= 12.25*0.25+10= 13.06;

Э=C- LСТ/C*100=94,6%.

B) Лас судың тазалау дәрежесін ОБЅ толық шекті коэффициентін былай анықтаймыз:

     LСТ=nоб-1(Lпр.доп- Lр*10-кt)/ 10-кt+ Lпр.доп/10-кt;                                        (1.35)

МґндаЈы   к=0,1;

Vср=0.65*86400=56160;

t=L/ Vср=250/56160=0.0044;

Lпр.доп=6м(2-ші категория);

LСТ=12,25-1(6-3*10-0,1*0.0044)/ 10-0,1*0.0044+3/10-0,1*0.0044=17,25;

Э=C- LСТ/C*100= 93,8%.

ОБЅ мөлшерін суаттағы еріген оттегімен реацияны ескеріп есептейміз

                                           LСТ=( nоб-1)(La-LP)+La;

Мұндағы,  nоб-шекті араласу коэффициенті;

La-шығудағы ОБЅ концентрациясы;

LСТ=( 12,25-1)(17,25-5)+17,25=155;

LP=5мг/дм3;La=17,25мг/дм3; Тазалау эффектісі

Э=C- LСТ/C*100=44,1%;

Реаэрациясыз есептеу

LСТ=2,5( nоб-1)(Ор- 0,4LP-4)-10

Мұндағы,               Ор-суаттағы судың еріген оттегінің концентрациясы;

Ор=6,7мг/дм3;LP=5мг/дм3;

LСТ=2,5( 12,25-1)(6,7- 0,4*5-4)-10=9,68;

Э=C- LСТ/C*100=96,5%.

Тазарту ғимараттарының схемасы

                                                                          Суатқа тастау

1.11 Сарқынды лас суларды тазарту ғимараттарды есептеу

1.11.1 Механикалық тазарту ғимараттарды есептеу

      Керегені есептеу

Тесіктер санын келесі формуламен анықтайды:

       n=qmax kз/b*h1*Vp;                                                                   (1.36)

Vp=1м/с-керегенің тесіктеріндегі орташа жылдамдық.

kз=1,05-тесіктердің  жабысуын ескеретін коэффициент;

h1=1,5м-кереге алдында судың тереңдігі;

qmax=0,089м3/с-лас судың максималды шығыны;

B=16-19мм-керегелер арасындағы тесіктер;

n=0,089*1,05/0,017*1,5*1=37;

Керегелердің ортақ ені былай табылады:

           Bp=S(n-1)+B*n                                    (1.37)

S=0.008-кереге стерженьдерінің қалыңдығы;

Bp=0,008(37-1)+0,017*37;

N-керегелер саны,және олардың әрқайсысының ені былай анықталады:

B1=0,92/2=0,46м;

Керегелердегі арын жоғалу былай анықталады:

hM=p*e*V1 2/2g;

p=3-кереге бітеліп қалғанда арынның көбеюін еске алатын коэффициент;

V=0,65м/с-кереге алдындағы камерадағы судың қозғалысы;

g=9,8м/с2-еркін құлау үдеуі;

е-жергілікті кедергі коэффициенті, ол былай табылады:

е=y(S/B)4/3sіna;

sіna=1;

y=2.42-тік төртбұрыштылар үшін, 1,72-домалақ стерженьдер үшін;

Сонда е=2,42(0,008/0,017)4/3*1=0,88

їМ=3*0,88*0,65/2*9,8=0,56м

Ұнтақтатқыштың есебі

Лас заттарды ұнтақтау үшін балға типтес ұнтақтағыш қолданылады. Конструкциясы Мәскеуде жобаланған Д-3 маркалы ұнтақтағышты қабылдаймын, ұнтақталған лас зат сумен қайтадан қабылдау камерасына оралады. Екі жґмыскер және бір резервті ұнтақтағыш алдық. Ал двигатель қуаты N=55квт, судың шығыны 1,8 м3/сағат.

Құмұстағыштың есебі

Көлденең құмұстағыш аламыз.

Бір бөлімінің қимасының ауданы былaй есептелінеді:

     w=qmax/(V*n);                                                                                (1.38)

мұндағы, qmax-лас судың  максималды шығыны;

V=0,3 –судың орташа қозғалу жылдамдығы;

n=2 –бөлімдердің саны;

w=0,089/0,3*2=0,15м2;

Бөлімдердің ені В=0,15/h1=0,15/0,6=0,25 м2;

мұндағы ѕ1=0,6;

Максималды шығын кезінде құмұстағышта толу былай болады:

            L=k*h1*V/u0;                                                                      (1.39)

мұндағы, k=1.7;

d=0.2мм;

u0=18.7мм/с;

Сонда L=1,7*0,6*0,3/0,0187=16.36;

Науамен жуылатын құбырдың ұзындығын есептейміз:

l=L-Dб;

Мұндағы, Dб=2,5 –құмұстағыш деңгейінен төмен диаметрлі бункер тұрады;

l=13,36-2,5=13,86м;

Құмұстағыштың заттарды ұстау көлемі:

V=Nпр*0.02/1000=38149*0,02/1000=7,7м3/тәулік;

Мұндағы, Nпр=38149;

               0.02 – ұсталынған құм көлемі, л-адам/тәулік;

Осы есептеулерге байланысты құмұстағыш қабылдаймыз: n=2; L=18; B=3; h1=0.58м;

Күніне кем дегенде бір рет тазалап тұру керек. Бункерге түскеннен кейін 30% қалдық, қалған қалдық түбіндегі қалыңдығы әр бөлімде болады:

ѕ0=V*0.7/n*l*B=7,7*0,7/2*16,36*0,25=0,66м.

Құм алаңы

Құмұстағыштағы құмды құм алаңдарына жинап кептіріп, шаруашылықтың қажетіне жұмсалады. Құм алаңдары тегістелген жерлерден тұрады, әрбір алаң жермен қоршалған.

Құм алаңының ауданы: карта B*l=10*15;

     Wј=365*6*NКЕЛТ/1000*1000=365*6*38149/1000*1000=83,54,    (1.40)

мұндағы, NКЕЛТ-қалқыма заттар бойынша келтірілген адамдар саны;

құм алаңы Fнетто= Wј/qn=83.54/4=20,88м2;

qn=3-5м3/м2 - жылжып түсетін жүктеме;

Fбрутто=(1.7-1.4) Fнетто=1,3*20,88=27.15 м2;

n= Fбрутто/ Fнетто=27,15/20.88=1.3.

1-ші сатылы тік тұндырғыштың есебі

Гидравликалық ірілігін анықтаймыз.

Ол үшін тұндыру зонасының биіктігін H=3м деп қабылдаймыз. t1=5400 және n=0,26 болғанда гидравликалық ірілігін анықтаймыз: u=1000*H/540(3/0,5)0,26=3,48мм/с;

t1=100 болғанда гидравликалық ірілігі мынаған тең:

u0=0,0101*u/0,0131=2,68мм/с;

Сонда тұндырғыштың 8-секциясын қабылдаймыз, жобада 4-секциядан 2-группаға бөлініп орналасады.

Тұндырғыштың диаметрін келесі формуламен анықтаймыз:

  D=  4*qmax*1000/8*0,35*3,14*(u0-w)= 356/23,56=3,88м;        (1.41)

w=0; k=0,35;

Орталық құбырдың диаметрі

dо.ј.= 4*q/n*3,14*vо.ј.=0,7м;

vо.ј.=0,03м/с;

Осыдан dр= dо.ј.*1,35=0,94;

Щельдің H2-ұзындығы

H2= qmax/( n*3,14* dр* vщ)=0,089/(8*3,14*0,94*0,02)=0.2;

мұндағы vщ=0,02м/с, ал n=8-секциялар саны;

СНиП бойынша H3=0,3-деп қабылдаймыз;

Тұндырғыштың цилиндрлік толық биіктігін анықтаймыз:

Hц=H1+H2+H3+H4=3+0,2+0,3+0,5=4м;

H4=0,5м-тұндырғыш бортының биіктігі;

Тұндырғыштың толық биіктігі:

H=HЦ+Hk=7,4м.

ҚОРЫТЫНДЫ

Дипломдық  жобада Абай  қаласынық ластанған суын әкету жүйесі жобаланған. Технологиялық бөлімде су әкету торабының есепті-секундтық, сағаттық, тәуліктік шығындары, қаланың тұрғындар саны, өндіріс орнының лас суларының есепті шығындары, су әкету торабын және жаңбыр торабын трассировкалау есептері шығарылған. Сонымен қатар тазалау ғимараттарының есептері мен схемалары көрсетілген. Дипломдық жобаға байланысты құрылыс өндірісініқ технологиясы, еЎбекті қорғау және техника қауіпсіздігі және  экономика бөлімдері қаратстырылған. Бүл бөлімдерде дипломдық жобаның тақырыбына байланысты бәрі керекті мәселелерді міндетті түрде қарастырылып шешілген. Дипломдық жоба (ҚШмЕ) құрылыс шарттар мен ережелерге және техникалық шарттарға байланысты істелінген, бүл жұмысты  кез келген  Қалалық сарқынды су әкету өндірісте қолдануға болады.