Жанұя мүшелерінің алименттік міндеттемелері және әлеуметтік міндеттемелердің тоқтатылуы

 

17-бап

Ескертпелер 

 

1. Егер қандай да бiр мемлекет бекiту немесе қосылу кезiнде осы Конвенцияның қандай да бiр бабына қатысты ескертпе жасаса, Бас Хатшы осы ескертпенiң мәтiнiн осы Конвенцияға қатысатын барлық мемлекеттерге және 13-бапта айтылатын басқа да мемлекеттерге жiбередi. Осындай ескертпеге қарсылық бiлдiрген әрбiр Уағдаласушы Тарап осындай хабарландыру алған күннен бастап тоқсан күн iшiнде өзiнiң осы ескертпеге қарсы екендiгi туралы Бас Хатшыға мәлiмдей алады және мұндай жағдайда Конвенция қарсылық бiлдiрген мемлекет пен ескертпе жасаған мемлекеттiң арасында күшiне енбейдi. Осыдан кейiн Конвенцияға қосылған кез келген мемлекет қосылу кезiнде жоғарыдағыға ұқсас мәлiмдеме жасай алады.

2. Уағдаласушы Тарап бұрын жасаған ескертпесiнен кез келген уақытта бас тарта алады және өзiнiң бас тартатындығы туралы Бас Хатшыға мәлiмдеуге тиiс. 

 

18-бап

Тараптарға бірдейлілігі 

 

Уағдаласушы Тарап осы Конвенция өзi үшiн мiндеттi болатын шектерде ғана басқа Уағдаласушы Тараптарға қатысты осы Конвенцияның қаулысына сiлтеме жасай алады. 

 

19-бап

Бас Хатшы жасайтын хабарландыру 

 

1. Бас Хатшы барлық мемлекеттерге - Бiрiккен Ұлттар Ұйымына мүше барлық мемлекеттерге және 13-бапта айтылатын Ұйымға мүше емес барлық мемлекеттерге мыналарды хабарлайды:

а) 2-баптың 3-тармағында көзделетiн хабарландыру туралы;

ә) 3-баптың 2-тармағына сәйкес алынатын мәлiметтер туралы;

б) 12-бапқа сәйкес жасалатын мәлiмдемелер мен хабарландырулар туралы;

в) 13-баптың қаулысына сәйкес жасалатын қол қоюлар, бекiтулер және қосылулар туралы;

г) 14-баптың 1-тармағына сәйкес Конвенцияның күшiне енетiн күні туралы;

ғ) 15-баптың 1-тармағының қаулысына сәйкес жасалатын күшiн жоюлар туралы;

д) 17-баптың қаулысына сәйкес жасалатын ескертпелер мен хабарландырулар туралы.

2. Бұдан басқа Бас Хатшы қайта қарау туралы өтiнiштер жөнiнде және 20-бапқа сәйкес осы өтiнiштерге жауаптар туралы барлық Уағдаласушы Тараптарға хабарлайды.   

 

20-бап

Қайта қарау 

 

1. Кез келген Уағдаласушы Тарап Бас Хатшының атына жазған мәлiмдемесiнде осы Конвенцияны қайта қарау туралы кез келген уақытта өтiнiш жасай алады.

2. Бас Хатшы осы мәлiмдеменi ұсынылып отырған қайта қарау туралы мәселенi қарау үшiн конференция шақыруды қажет пе деген сұраққа төрт ай iшiнде жауап беруiн сұрап, Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысына жiбередi. Егер Уағдаласушы Тараптардың көпшiлiгi қолдап жауап берсе, Бас Хатшы конференцияны шақырады. 

 

21-бап

Конвенцияның тілдері және сақталуы 

 

Мәтiндерi түпнұсқамен бiрдей болып табылатын ағылшын, испан, қытай, орыс және француз тiлдерiндегi осы Конвенцияның түпнұсқасы Бас Хатшының сақтауына тапсырылады, ол Конвенцияның куәландырылған көшiрмелерiн 13-бапта аталатын барлық мемлекеттерге жiбередi.

 

 

2.3 Тәрбиелеушілердің  өздерінің нақты тәрбиелеушілерді  асырап-бағу міндеттері

Балалар ауылының тәрбиеленушi-балалары (тәрбиеленушiлер):

1) жетiм балалар  - ата-анасының екеуi де немесе  жалғызiлiктi шешесi (әкесi) қайтыс болған 18 жасқа дейiнгi балалар; 

2) ата-аналарының  қамқорлығынсыз қалған балалар  ата-аналарының ата-ана құқығы шектелуiне немесе ата-ана құқығынан айырылуына, ата-аналары хабар-ошарсыз кеткен деп танылуына, олар қайтыс болған деп жариялануына, iс-әрекетке қабiлетсiз (iс-әрекет қабiлетi шектеулi) деп танылуына, ата-аналарының бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жүруiне, ата-аналарының балаларын тәрбиелеуден немесе олардың құқықтары мен мүдделерiн қорғаудан жалтаруына, соның iшiнде ата-аналардың тәрбиелеу немесе емдеу мекемелерiнен өз балаларын алудан бас тартуына байланысты, сондай-ақ ата-ана қамқорлығы болмауының өзге де жағдайларында жалғызiлiктi шешесiнiң (әкесiнiң) немесе ата-анасының екеуiнiң де қамқорлығынсыз қалған 18 жасқа дейiнгi балалар.

Әрбiр тәрбиеленушi өзi он сегiз жасқа толғанға дейiн  балалар ауылы отбасында тұруға және тәрбиеленуге құқылы.

Тәрбиеленушiнiң:

1) өзiнiң адамдық  қадiр-қасиетiнiң құрметтелуiне;

2) тәрбиешi-ана  тарапынан қамқорлық көруiне және  онымен бiрге тұруға;

3) тәрбиешi-ана  және балалар ауылы әкiмшiлiгi  тарапынан қиянат жасалуынан  қорғалуға құқығы бар.

Тәрбиеленушi отбасында  өзiнiң мүдделерiне қатысты кез  келген мәселенi шешу кезiнде өз пiкiрiн  бiлдiруге құқылы. Тәрбиеленушi өзiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiне қатысты кез келген сот iсiн немесе әкiмшiлiк iстi қарау барысында сөзiн тыңдатуға құқылы.

Жасы онға толған тәрбиеленушi пiкiрiнiң, бұл оның мүдделерiне қайшы келетiн реттердi қоспағанда, ескерiлуi мiндеттi.

Тәрбиеленушiнiң  пiкiрi:

1) тәрбиешi-ана  бiлiм беру мекемесiн және оқыту  нысанын таңдаған кезде; 

2) тәрбиешi-ана  отбасылық тәрбие мен бiлiм беруге қатысты мәселелердi шешкен кезде;

3) сот баланы  тәрбиешi-анадан өз ата-анасына  қайтару туралы олардың талаптарын  қараған кезде; 

4) сот баланың  ата-анасының ата-ана құқықтарын  қалпына келтiру туралы талап  қоюын қанағаттандырудан бас  тартқан жағдайда;

5) сот баланың  ата-анасының ата-ана құқықтарын  шектеудiң күшiн жою туралы  талап қоюын қанағаттандырудан  бас тартқан жағдайда ескерiледi.

Балалар ауылының тәрбиеленушiсiнiң өз құқықтары мен  заңды мүдделерiн қорғауға құқығы бар.

Тәрбиеленушiнiң  құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғауды балалар ауылының әкiмшiлiгi, қорғаншы және қамқоршы орган, прокурор және сот жүзеге асырады.

Балалар ауылы  тәрбиеленушiсiнiң балалар ауылының әкiмшiлiгi, сондай-ақ тәрбиешi-ана тарапынан  қиянат жасалуынан қорғалуға құқығы бар.

Тәрбиеленушiнiң  құқықтары мен заңды мүдделерi бұзылған, соның iшiнде балалар ауылының әкiмшiлiгi, сондай-ақ тәрбиешi-ана оны  бағып-күту, тәрбиелеу, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары бiлiм алу жағдайларын қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттерiн орындамаған немесе дұрыс орындамаған не олар өз құқықтарын асыра пайдаланған жағдайда, бала өз құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қорғаншы және қамқоршы органға, ал он төрт жасқа толғаннан кейiн - сотқа өз бетiнше өтiнiш жасауға құқылы.

Баланың өмiрiне немесе денсаулығына қатер төнгенi туралы, оның құқықтары мен заңды  мүдделерiнiң бұзылғандығы туралы мәлiм  болған ұйымдардың лауазымды адамдары және өзге де азаматтар бұл жөнiнде  баланың нақты орналасқан жерiндегi қорғаншы және қамқоршы органға хабарлауға мiндеттi. Мұндай мәлiметтердi алған жағдайда қорғаншы және қамқоршы орган балалар ауылы тәрбиеленушiсiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау жөнiнде қажеттi шаралар қолдануға мiндеттi.

Тәрбиеленушi балалар ауылында болған бүкiл кезеңде мемлекеттiк тұрғын үй қоры үйлерiндегi тұрғын үйдi жекешелендiрген жалдаушының отбасындағы басқа мүшелерiмен бiрге ортақ бiрлескен меншiкке құқығын сақтайды. Ортақ бiрлескен меншiктегi, соның iшiнде балалар ауылы тәрбиеленушiсiнiң ортақ бiрлескен меншiгiндегi жекешелендiрiлген тұрғын үйдi иелiктен айыруға тек барлық меншiк иелерiнiң келiсiмiмен ғана жол берiледi. Тәрбиеленушiнiң атынан мұндай тұрғын үй-жайды иелiктен айыру жөнiндегi мәмiленi жасауға келiсiмдi қорғаншы және қамқоршы орган бередi.

Ата-аналарынан, туыстарынан немесе басқа адамдардан өзiне мұрагерлiк немесе сыйға тарту  тәртiбiмен және басқа да заңды  негiзде ауысқан жекешелендiрiлген тұрғын үйге меншiк құқығы бар тәрбиеленушi балалар ауылында болған барлық кезеңде оған құқығын сақтайды.

Мемлекеттiк  тұрғын үй қорынан алынған тұрғын үй тәрбиеленушiге ол балалар ауылында болған барлық уақыт iшiнде сақталады.

Тұрғын үйi жоқ  тәрбиеленушi балалар ауылында болуы  аяқталғаннан кейiн, Қазақстан Республикасының  тұрғын үй заңдарына сәйкес мемлекеттiк тұрғын үй қорынан тұрғын үй алуға құқылы.

Тәрбиеленушiнiң:

1) өзi сыйға тарту,  мұрагерлiк тәртiбiмен және басқа  заңды негiзде алған мүлiкке; 

2) банк салымынан  проценттер түрiнде алынған табыстарға;

3) өзiне тиесiлi  тұрғын үйдi жалға беруден алынған  табыстарға;

4) шығармашылық, кәсiптiк, еңбек және өзге де  қызметтен түскен табыстарға  меншiк құқығы сақталады.

Тәрбиеленушiнiң  ата-аналарынан алынатын өзiне тиесiлi алиментке, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жәрдемақылар мен басқа да төлемдерге құқығы бар.

Балалар ауылында тұратын тәрбиеленушiнi бағып-күтуге ата-аналарынан өндiрiп алынатын қаражат, оған тағайындалған жәрдемақылар мен  басқа да төлемдер банктердегi банк шоттарына тәрбиеленушiнiң атына аударылуға тиiс.

Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау

1. Ата-анасының  қайтыс болуы, олардың ата-ана  құқықтарынан айырылуы, олардың  ата-ана құқықтарының шектелуі, ата-анасының  әрекетке қабілетсіз деп танылуы, ата-анасының сырқаттылығы, ата-аналарының ұзақ уақыт болмауы, ата-аналардың балаларын тәрбиелеуден немесе олардың құқықтары мен мүдделерін корғаудан жалтаруы, соның ішінде ата-аналардың тәрбиелеу, емдеу және басқа да осыған ұқсас мекемелерден өз балаларын алудан бас тартуы, соңдай-ақ ата-аналардың қамқорлығы болмаған өзге де жағдайларда, балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау қорғаншы және қамқоршы органдарға жүктеледі.

2. Қорғаншы және  қамқоршы органдар ата-аналарының  қамқорлығынсыз қалған балаларды анықтайды, осындай балалардың есебін алуды жүргізеді және ата-анасының қамқорлығынсыз қалудың нақты мән-жайларын негізге ала отырып, балаларды орналастырудың нысандарын таңдайды (осы Заңның 102-бабы), сондай-ақ оларды асырау, тәрбиелеу және білім беру жағдайларына одан әрі бақылау жасауды жүзеге асырады.

Қорғаншы және қамқоршы органдардан басқа, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды орналастыру жөніндегі занды және жеке тұлғалардың қызметіне жол берілмейді.

Тәрбиеленушi-балаларға арналған мемлекеттiк кепiлдiктер

Тәрбиеленушi-балаларға  арналған мемлекеттiк кепiлдiктер:

1) тәрбиеленушi-балалардың  дене бiтiмi жағынан, санаткерлiк,  рухани және имандылық тұрғыдан  дамуына жәрдемдесу, олардың бойына  патриотизм мен азаматтықты сiңiру үшiн құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық жағдайлар жасауды;

2) кәсiби бағдар  жүйесiн құруды, бастапқы кәсiби  даярлықты қамтамасыз етудi және  жұмысқа орналасуға жәрдемдесудi;

3) балалардың  бiлiм алу, сондай-ақ қызметi балалардың  дем алуына және оларды сауықтыруға бағытталған мекемелер желiсiн сақтау және дамыту арқылы олардың демалу және сауығу құқықтарын қамтамасыз етудi;

4) мәдениет, дене  тәрбиесi мен спорт саласында  балалар мүдделерi үшiн мемлекеттiк  саясатты қалыптастыру мен iске  асыруды;

5) егер балалар  ауылына немесе балалар үйiне  жiберiлгенге дейiн тұрып келген  тұрғын үйлерiн оларға қайтарып  беру мүмкiн болмаса, азаматтардың  осы санаты үшiн көзделген тәртiппен  тұрғын үй берудi;

6) мүдделi министрлiктермен,  ведомстволармен және ұйымдармен бiрлесе отырып балаларды сауықтыру, дене тәрбиесi мен гигиеналық тәрбие жөнiнде шаралар өткiзу, балалар ауылдарының ұйымдастыру-құқықтық нысанына қарамастан балалар ауылдарындағы балалардың денсаулық жағдайларына бақылау жасау iсiн жүзеге асыруды қамтиды.

Отбасылық үлгiдегi балалар ауылдары мен Жасөспiрiмдер үйлерiн дамытудағы мемлекеттiк органдардың  рөлi

Қорғаншы және қамқоршы органдар отбасылық үлгiдегi балалар ауылдары мен Жасөспiрiмдер үйлерiне тәрбиеленушi-балалардың бiлiм  алуына және оларды тәрбиелеуде, емдеу-профилактикалық және психологиялық-диагностикалық жұмыста әдiстемелiк көмек көрсетуге, сондай-ақ олардың бағып-күтiлуi, тәрбиеленуi мен бiлiм алуы жағдайларына бақылау жасауды жүзеге асыруға, тәрбиешi-аналарға психологиялық-медициналық-педагогикалық мәселелер бойынша консультациялар беруге мiндеттi.

Тәрбиеленушi-балалар  құқықтарының кепiлдiктерiн қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды қаржыландыру

Тәрбиеленушi-балаларды  әлеуметтiк қорғаудың кепiлдiктерiн  қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды  жүзеге асыруға арналған шығыстар құрылтайшылар қаражаты және заңмен тыйым салынбаған өзге де көздер есебiнен жүргiзiледi.

Бiр тәрбиеленушiнi тамақпен, киiммен, аяқ киiммен, жұмсақ жабдықтармен қамтамасыз ету нормалары  Қазақстан Республикасының заңдарына  сәйкес белгiленедi.

Мемлекеттiк  мекемелердегi тәрбиеленушi-балалар  құқықтарының кепiлдiктерiн қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды қаржыландыру

1. Атқарушы билiк  органдары балалар ауылдарында  және Жасөспiрiмдер үйлерiнде тәрбиеленушi-балалардың  құқықтарын сақтау мен қорғау жөнiндегi нысаналы бағдарламаларды әзiрлеу мен орындауды бюджет қаражаты шегiнде жүзеге асырады.

Тәрбиеленушiлер  мемлекеттiк бюджет есебiнен ұсталатын  балалар ауылдарында (балалар үйлерiнде) болған кездерiнде оларға толық мемлекеттiк  қамтамасыз ету кепiлдiгi берiледi.