Басқарудағы коммуникация процесі

Сонымен, меншік құқығы — белгілі бір тұлғаның заңмен танылған өзіне тиесілі мүлкін өз қалауынша, өз мүддесіне саи кез  келген шаруашылыққа пайдалану құқығы.

Құқықтық жағдайларына байланысты елімізде меншік: мемлекеттік  және жеке меншік деген нысандарға бөлінген. Мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен жеке тұлғалардың меншігі жеке, ал мемлекеттің меншігіндегі мүліктер, т.б, мемлекеттік меншік болып табылады. Елімізде нарықтық қатынастар меншік түрлерінің ер алуандығыи қажет етеді. Сондықтан да елімізде мемлекеттік меншікті жеке меншікке айналдыру үшін жекешелендіру жүргізілуде.[1] 

       Азаматтық құқық қатынастарының ұғымы және түрлері. Азаматтық құқық қатынастарының субъектілері және объектілері.

       Азаматтық құқық қатынастарының мазмұны.   Азаматтық құқық қатынастарының пайда болу, өзгеру жєне тоқтатылу негіздері.

       Азаматтар - (жеке тұлғалар) азаматтық құқық  қатынастары субъектілері ретінде. Азаматтардың құқық қабілеттілігі  және әрекет қабілеттілігі. Азамат есімініњ, оныњ тұрғылықты жерінің азаматтық  өрісіндегі ұғымы мен рөлі. Азаматты хабар ошарсыз кеткен деп тану және  өлді деп жариялау. Азаматтық айналымдағы азаматтың жағдайы туралы актілердің рөлі. Азаматтардың, заңды тұлға қарамастан, кәсіпкерлікпен айналысу әрекеттері.

       Заңды тұлға - азаматтық құқық субъектісі ретінде. Заңды тұлға ұғымы мен белгілері. Заңды тұлғаның құқық қабілеттілігі. Заңды  тұлғаны құру және тарату. Заңды тұлғалардың түрлері. Заңды тұлғалардың кейбір түрлерінің сипаттамасы.

       Мемлекет  пен єкімшілік-аумақтық бөліністер - азаматтық құқық қатынастары субъектілері ретінде.  

       Бұл тақырыпты оқу кезінде, азаматтық  құқық қатынастарының анықтамасын  білу қажет. Ол азаматтық құқық нормаларымен реттелген қоғамдық қатынастар. Азаматтық  құқық қатынастарының түрлеріне  мүліктік және өзіндік мүліктік емес, абсолюттік және қатысты, заттық және міндеттемелік қатынастар жатады. Азаматтық құқық қатынастарының элементтері  – ол азаматтық құқық қатынастарының тараптары, мазмұны, субъектілері мен объектілері болады. Азаматтық құқық қатынастарының мазмұны оның субъектілерінің субъективтік құқықтары мен міндеттерінен тұрады. Жәнеде олардың құқықтары мен міндеттері өзара тығыз байланысты болады. Субъективтік құқықтар мен міндеттер қатысушылардың ерікті әрекеттері арқылы жүзеге асырылады.

       Азаматтық құқық қатынастарының қатысушылары (субъектілері): құқылы жақ (несие берүші) пен міндетті жақ (борышкер) болып бөлінеді. Азаматтық құқық қатынастарының негізгі белгісі -  қатысушыларының құқықтық теңдігі болады.

       Азаматтық құқық қатынастарының объектісі -  олардың пайда болуына себеп  болатын,  және  субъектілерінің әрекеттері бағытталатын нысана болып танылады. Азаматтық құқық пәніне байланысты, бұл құқық саласының объектісі мүліктік (материалдық) және мүліктік емес (материалдық емес) өзіндік құқықтар мен игіліктер болады. Объектілердің негізгі түрлері ҚР АК 115 бабында аталған.

ҚР АК 7 бабында аталған заңдылық фактілер азаматтық құқық қатынастарының пайда болу негіздері болып танылады. Сонымен бірге осы баптың бірінші тармағында айтылғандай, азаматтық құқық қатынастары азаматтық құқықтар мен міндеттердің пайда болуына негіз болатын субъектілердің басқа да әрекеттерінен туындауы да мүмкін. Заңдылық 
 

Муликтик

Азаматтық кодекстің 1-ші бабында 1-ші тармағында көрсетілгендей, азаматтық зандармен тауар-акты қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастар, сондай-ақ мүліктік қатынастарға байланысты мүліктік емес жеке катынастар реттеледі. Сонымен катар, мүліктік қатынастарға байланысы жок мүліктік емес жеке катынастар да азаматтық зандармен реттеледі, өйткені олар заң құжаттарында өзгеше көзделмеген, не мүліктік емес жеке катынастар мәнінен туындамайды.

Жоғарыда көріп  отырғанымыздай, азаматтық құқығымен  реттелінетін қоғамдық катынастардын  негізгісі болып табылатыны —  мүліктік катынастар. Сондықтан да айтып кеткен жөн болар, кез келген мүліктік қатынастар емес, коғамның негізін қалайтын тауар-ақша катынастары, яғни азаматтық құқық субъектілерініа кез келгенінін қатысуымен және әр түрлі көріністерде (мүлік беру, жұмыс, қызмет) байқалатын мүліктік катынастар.

Мүліктік қатынастарға негізінен, қоғамдағы өндіріс кұрал-жабдықтарына, мүліктік игіліктерге және басқа да материалдық құндылықтарға байланысты туындайтын қоғамдык қатынастар жатады.

Мүліктік емес жеке қатынастар, мүліктік қатынастарға тғгыз байланысты мүліктік емес жеке қатынастар және мүліктік қатынастарга байланысы жоқ мүліктік емес жеке қатынастар болып екі топка бөлінеді. Азаматтык зандармен реттелетін мүліктік катынастарға байланысты мүліктік емес жеке қатынастарға кұндык, маңызы жок катысушылардың коғамдық сипатын белгілейтін материалдық емес құндылықтар жатады. Мәселен, әдеби шығармамен, ғылыми еңбекпен айналысушылар немесе өнертапқыш өзінің авторлырын анықтау туралы мәселе қойса, өзінің жекелігін қорғай отырып, бұл мәселе бойынша қоғамдық дербес қатынасқа түседі. Бұл қатынас мүліктік болып табылмаса да, мүлікпен байланысты, өйткені өнертабыс иесінің өнертабысын пайдаланғаны үшін онда авторлық сый ақы алу құкығы пайда болады.

Азаматтық заңдармен  реттелетін мүліктік катынастарға бай-ланысы жокмүліктік емес жеке катынастарға азаматтың есімі, жеке келбет құқығы, жеке өмірдің құпиялығы, тұрғын үйге қол сұқпаушылық, азаматтың немесе занды тұлғаның абыройына, қадір-қасиетіне, іскерлік беделіне байланысты туындайтын құқықтык қатынастарды жаткызуға болады. Қазақстан Респуб-ликасының Конституциясының 9-бабында азаматтың ар-намысы мен кадір-қасиетіне кол сұғылмаушылық атап көрсетілген.

Сондай-ак Ата  Занның 33-бабы «азаматтың жеке өміріне  қол сұғуға болмайтындығын» атай келе, «азаматтың жеке өміріне араласуға, оның ар-намысы мен кадір-қасиетіне қол сұғуға тыйым салынады» десе, осы баптың келесі тармағында «тұрғын үйге қол сұғуға болмайтындығы» атап көрсетілген'. Жоғарыда көрсетілген мүліктік қатынастармен байланысы жоқ жеқе қатынастар, мүліктік емес жеке қатынастардың екінші тобын құрайды.

Азаматтық заңдармен  реттелетін қатынастар жиынтығын анықтай  келе, бұл қатынастардын субъектілерін  де атап көрсетуге болады. Оларға жеке тұлғалар (Қазақстан Республикасының  азаматтары, шетел азаматтары, азаматтығы жоқ адамдар),

'Қазақстан Республикасының Конституциясы, Алматы, »Жеті жарғы», 1995 ж. «Жеке тұлға» ұғымы алғашқы рет 1994 жылғы Азаматтық Кодексінде көрсетілген.

заңды тұлғалар, мемлекет және әкімшілік-аумактык бөлініс: 1964 жылғы Азаматтық Кодекспен  салыстырғанда 1994 жылы 27-ші желтоқсанда қабылданған Азаматтық Кодекстің ерекшелігі сол, мемлекет азаматтық-құқықтык қатынастарға осы қатынастарға өзге қатысушыларымен тең негізде түсетіндігі атап көрсетілген.