Менеджмент эволюциясы

 

·       Жұмысшылардың  өнемділігінің молаюы мен өндірістің  көлемінің өсуіне қызығушылықтарын  ынталандыру мақсатында қоладнылады;

 

·       Жұмысшыларды оқытуға көп мән берілді;

 

·       Басқару  фунцияларының жұмыстың нақты орындалуынан жоспарлаудан болуы;

 

·       Басқару  бойынша жұмыс бұл белгілі  бір мамандық, бірақ өндірісті  басқару жағынан қарастырылды.

 

2.Басқарудағы классикалық  немесе әкімшілік мектеп,1920-1950

 

Өнеркәсіптің буырқанған дамуы классикалық мектептің  ғылыми көз қарастарының ары қарайғы  эволюциясын Ұйым туралы ғылым теориясында  маңызды орын алатын – Анри Файоль.Тейлордың  ойларын ары қарай дамытқан «ғылыми  менеджментің әкесі» болып саналатын  француз инженері – Анри Файоль (1841- 1925),ол алғашқы болып менеджменттің  толық теориясын жасаған:оның фунцияларын,принціптерін анықтады,басқарудың жоғарғы деңгейінде теориясын дамытты.

 

«Жалпы жіне өнеркәсіптік басқару» жұмысында Файоль алты бағытта  көрсетуге болатын әкімшілік  қызметтің  сферасын көрсетті:

 

·       Техникалық(технологиялық)қызмет;

 

·       Коммерциялық қызмет(сатып алу,сату,айырбас);

 

·       Қаржылық қызмет (капиталды іздеу және оны  тиімді қолдану);

 

·       Қорғаныс қызметі (меншікті жіне жеке тұлғаны  қорғау);

 

·       Бухгалтерлік қызмет (инвестиция, баланстық ведомосттар,шығындар,статистика);

 

·       Әкімшілдеу (материалдарға да,механизімдерге де тікелей ықпал етпейді,жеке құрамға  ғана әсер етеді).

 

Файоль басқарудың басты  функциясы оның маңызды бөлігін  әкімшілеу деп санады,олармен 14 негіздер – принциптерге  негізделген  «әкімшілік ғылым»құрылды:

 

1.    Еңбекті бөлу.Еңбектің  мақсаты – сапа жағынан мол  жұмысты орындау.Бұған назар мен  күш жұмсалған мақсаттар көлемін  қысқарту арқылы жетеді.

 

2.    Мінде және  жауапкершілік.Жауапкершілікті –  міндетке қарсық құрам. Міндет  қайда берілсе, сонда жауапкершілік  болады.Іздеу мен  резервтерді  жүзеге асыратын – нормалар  мен кестелер.

 

3.    Тәртіп.Қызметтің  нақты регламентациясымен,бақылаумен,мақтаумен,әділ  санкциялармен және т.б.көмегімен  жеткенкелісімдерді сыйлау ментыңдауды  сипаттайды.

 

4.    Біртұтастық.Жұмысшы  тек бір ғана тікелей басқарушыдан  бұйрық алу керек.

 

5.    Бағыттардың  біртұтастығы.Бір мақсат шеңберіндегі  әрбір топ бір жоспармен бірлестірілген  және бір ғана басқ.Барлығынадварушысы  болу керек.Анық қойылған мақсат.

 

6.    Жеке қызығушылықтардың  жалпыға бағынуы.Бір жұмысшының  немесе жұмысшылар тобының қызығушылықтары  үлкен  масштабтары ұйымның  немесе компанияның қызығушылықтарынан  үстем болмау керек.

 

7.    Қызметшілерді  мадақтау.Жұмысшылардың сенімділігін,қолдауларын  қамтамасыз ету үшін олар өз  қызметіне әділ қойылған  еңбекақы  алулары керек.

 

8.    Орталықтандыру.Орталықтандыру  және орталықтандырмау арасындағы  дұрыс пропорция туралы сұрақ  туындайды.Бұл мәселе – жақсы,мүмкін  болатын нәтижелерді қамтамасыз  етуді анықтау өлшемдері.

 

9.    Скалярлы алқа  – бұл ең жоғарғы басқарушылардан  бастап төменгі звенога дейінгі  жетекшілердің тізім.Олардың бизнес  қызығушылығына шығыс әкелетін  келіспеушіліктері,қолдаулары да  болуы мүмкін.

 

10.                      Тәртіп.Барлығына да орын бар  және барлығы өз орындарында.

 

11.                      Әділдәк.Қызметшцлермен әділ қарым  - қатынас жасау.Бұл әділдік пен  қайырымдылық сәйкестігі.

 

12.                      Қызметшілер үшін жұмыс орынының  қалыптылығы.Кадырлардың жоғарғы  ағымдылығы  ұйымның  тиімділігін  төмендетеді, өз орнында тұрған  тікелей жетекші орынын тез  ауыстыратын  талантты менеджерден  артық болып табылады.

 

13.                      Бастама(инициатив).Ол ұйымға күш  және энергия береді.

 

14.                      Корпоративті одақ – бұл қызметшілер  мен фирма жетекшілерінің үйлесімділігінің  нәтижесі болып табылатын күш.

 

14 негізден тұратын бұл  жүйе тек қана икемді емес,сонымен  қатар жаңа негіздердің пайда  болуына  жол бермейтін мүмкіндік.Қазіргі  кездегі әдебиеттерде  басқарудың  функцияларына жоспарлау, ұйымдастыру,  жетекшілік, бақылауды және талдауды  жатқызады.

 

Мектептің басты негіздері:

 

·       Ұйымның  жалпы,ортақ заңдылықтарын,сипаттамаларын орындау, басқарудың жан-жақты принціптерін құру;

 

·       Ұйымды басқарудың ұтымды жүйелерін талдау;

 

·       Басқаруды  анықтау бір-бірімен байланысты функциялар (жоспарлау, ұйымдастыру,басқару,біріктіру,бақылаудан тұратын жан-жақты процесс ретінде);

 

·       Ұйымды және басқару құрылымын құрайтын принціптерді таңдау(Анри Файольдің 14 принціптер).