Макроэканомика жұмыссыздық

-қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыруға  және жүргізуге жәрдемдесу;

-қызметкерлерді сақтандыру және  тағы сол сияқты әрекеттер  жүргізу арқылы қатысады.

Ал мемлекет азаматтардың жұмыспен нәтижелі әрі еркін таңдау арқылы қалыптасуына жәрдемдесетін саясат жүргізілуін қамтамысыз етеді. Осыған орай мемлекет жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғаудың мынандай түрлерін көрсетеді:

-жұмысқа орналасуға жәрдемдесу;

-жұмыссыздар үшін кәсіби даярлау,  біліктілікті арттыру, қайта даярлау  және қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру;

-қоғамдық жұмыстарда істейтін  жұмыссыздарға еңбегіне ақы төлеу;

-табысы аз азаматтарға жататын  жұмыссыздарға атаулы әлеуметтік  көмек көрсету.

Қазақстан Республикасында жұмыссыздыққа  қарсы әлеуметтік саясатты жетілдіру  үшін 2007 –2010 жылдарға арналған жұмыспен қамту бағдарламасы қабылданды. Бұл  бағдарламаның негізгі бағыттары:

-экономика салаларында жаңа  жұмыс орындарын құру;

-жұмыс күшіне сұраныс пен  ұсыныс теңгерімділігі жөніндегі  шаралар жүргізу;

-халықты әлеуметтік қолдауға  мұқтаж нысаналы топтарының жұмыспен  қамтылуынұйымдастыру;

-қосымша жұмыс орындарын құратын  шағын және орта кәсіпкерлікті  қолдау мен дамыту;

-жұмыспен қамтудың өңірлік проблемаларын  шешуде жергілікті атқарушы органдардың  ролін атқару жөніндегі шаралар  қабылдау;

-білім беру ұйымдарының түлектерін  жұмыспен қамтуға жәрдемдесу  және т.б.

Сонымен, еңбек нарығы әлеуетінің біршама жоғары деңгейіне  қарамастан, Қазақстан еңбек нарығының төмен  тиімділігіне ие. Жұмыссыздық өсуде, онымен бірге кедейлік те өз позициясын нығайтып келеді. Және әсіресе: жұмыссыздар  мен кедейлер арасында жүмыссыздығының  созылмалы сипаты салдарынан біліктілігінен толық немесе ішінара айрылған адамдар  санының басымдығы алаңдатады. Жастар арасындағы жұмыссыздық айрықша  алаңдаушылық туғызады.

Сонымен, осы мәселелерді  шешуде мемлекет тарапынан қабылданған  «Жол картасы» бағдарламасы жұмыссыздық  деңгейін азайту мен жастардың жұмыспен қамтылуына жол ашуда. Осы бағдарлама әрі қарай болашақта жалғасын тауып, мемлекеттік бюджеттен қаражат  ресурстары көптеп бөлініп, алдағы уақытта  жас мамандарға жұмыс орындары ашылса, халықтың әлеуметтік – экономикалық тұрмыс жағдайы көтеріледі, сондай-ақ  экономикамыз алға басады.

Қазақстан - 2030 стратегиялык бағдарламасы, Президенттің Жолдауындағы жұмыспен қамту  мәселелеріТұрмысы төмен азаматтарды  әлеуметтік қолдау жөніндегі өзге де шаралармен катар 2009 жылдың соңына қарай 2007 жылдың басымен салыстарғанда  күнкөрісі кедейшілік деңгейінен төмен  азаматтар саны екі еседен астамға  азаюы тиіс.

Біз еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі  заңнаманы жетілдіре береміз, Еңбек  кодексінде заңдастырылған еңбекпен қамтылуды  ынталандыруды көздейміз, еңбекпен қамтудың қазіргі заманғы үлгісін  қалыптастырамыз.

Қазақстан Республикасының  Президенті Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына  жолдауында былай деп айтты:

«Біз алдымызға анық та айқын  мақсат қойдық: біз жақсы өмір сүргіміз келді, біз еркіндікке ұмтылдық, біз  бәріпен де бурып балаларымыз  бен немерелеріміздің лайықты өмір суруіді қаладық. Бұған сіздер мен  біздер өз ғұмырымыздың біраз жылдарын арнадық. Еңбегіміз еш кеткен жоқ, біз  бүгінгідей биікке көтерілдік.Өзіміздің  төл теңгеміз айналысқа енген, экономикалық тәуелсіздігіміз  аныққа шыққан 10 жыл  кезеңді алайықшы. Бүл 10 жыл - елімізді тұрақты еткен, экономикамыздың  да мүшелді мерекесі».

Бұл курстық жұмысты аяқтай отырып, елбасымыздың 2006 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан  халқына жолдауында айтқан сөзімен  түйіндеймін: “Нағыз пәрменді әлеуметтік саясат – ол халықты жұмыспен тұрлаулы қамту саясаты. Мемлекет қоғамның шын  мәнінде көмекке зәру мүшелеріне ғана қолдау көрсету жөніндегі толық  жауапкершілікті өз мойнына алуға  міндетті”.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Әкімбеков С., Баймұхаметова А.С., Жанайдаров І.А.  Экономикалық теория. Алматы, 2007 жылы, 282 – 288б.

Жумабаев С.К. Еңбек рыногы экономикасы. Алматы, “Қазақ университеті”, 2008 жылы, 144 –157б.

Мамыров Н.Қ., Тілеужанова М.Ә. Макроэкономика. Алматы, “Экономика”, 2009 жылы, 59 – 80б.

КарГУ им. Е.А. Букетова, Современная экономика Казахстана, Караганда 2005 жылы, 14 – 16б.

Нұрмұхамедова Ш.С. “Жұмыссыздық –  кедейшіліктің басты себептерінің бірі”, ҚазҰУ хабаршысы, 2005 жылы, №2, 132 – 134б.

Алпысбаева С.Н. “Экономика рынка труда”, Караганда, 2002 жылы, 87 – 100б.

30.12.1998 жылдан №341 – 1 (22.11.1999 жылдан №483 – 1 өзгертулер) “Халықтың жұмысбастылығы туралы”, ҚР – ның заңы.

Қатарбаева А.А. “ҚР – да еңбек нарығындағы істің жағдайы туралы”, Справочник кадровика Казахстан, 2006 жылы, №7, 38 – 44б.

ҚР – ның халқын жұмыспен қамтудың 2005 – 2007 жылдарғы арналған бағдарламасы.

Қазақстанның қысқаша статистикалық  жылнамалығы. 2006 жылы, 138 – 140б.

ҚР – ның президенті Н. Назарбаевтің Қазақстан халқына жолдауы. Астана, 2006 жылы 1 наурыз.

 

      12. Ільясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. «Қаржы», // Алматы,2005ж.

 

      13.«Макроэкономика», Н.Қ. Мамыров, М.Ә. Тілеужанова.  Алматы – Экономика, 2003ж.

Қазақстан Республикасының президентінің  халыққа жолдауы. 2006 жыл, маусым

«Банки Казахстана» №3, 2006ж. // Қазақстан  Республикасының Ұлттық Банкі 2006 жылдың 7-мамыр №5 баспасөз-релизі 2006 жылдың қаңтар-ақпанға арналған.

Сәйденов Әнуар. Ұлттық валюта: белесті жылдар бедері. //Егемен Қазақстан 2005ж. – 15 қараша, 6 бет.

«Банки Казахстана»  №1, 2005ж. // Қазақстан  Республикасы Ұлттық Банкі №004 баспасөз-релизі 2005 жылғы 13 қаңтар.

«Банки Казахстана» №10, 2005ж. //Досниязова А.К. Инфляционное таргетирование.