1С Бухгалтерия жүйесінде жүргізу

"center">Типтік  операция режимі.

Типтік  операция режимі проводкаларды журналға енгізу барысында күнделікті бухгалтердің жұмысын автоматтандыруға арналған құрал.Жұмыс барысында біртектес  проводкалардан тұратын, біртектес  шаруашылық операциялардан тұратын, біртектес шаруашылық операцияларын жиі енгізіп отыру қажеттігі туады. Мысалы, тауарды сату барысында тауардың өзіндік құны мен ҚҚС  бөліп көрсету тағы с.с. Осындай операцияларды енгізуді жеңілдету үшін программа пайдаланушының көмегімен олардың «сценарийі» жазылған типтік операция тізіміне тіркеледі.

   Типтік операция менюдің «Әрекет  (Действия)» пунктінен «Типтік  операция (Типовые операции)» бөлімін  таңдау арқылы қол жеткізуге  болады. Экранға типтік оперция тізімі шығады.

   Тізімі қарап шығуға және түзетуге оңай болу түшін арнайы топқа біріктірілген. Типтік операциялар тізімінде сол жағында --- топтар белгісі бейнеленген. Бірінші бағанада типтік операция үлгісінің тобы мен атауы көрсетілген. Сол жақтағы бағана – жұмысшы, онда әртүрлі шартты белгілер мен типтік операция үлгісі тізімінің жолдары көрсетілген. 

--- бұл  жол типтік операция үлгісінің  қалыбы болып есептеледі.Қалып  операцияларды енгізу үшін қолданылады.

--- бұл  жол типтік операция үлгісі  тобына сәйкес келеді. Топтардың  тақырыбы типтік операция тізімінің жоғарғы жағында орналасқан. Маустың сол жақ кнопкасын екі рет басу арқылы осы топқа кіретін типтік оперция үлгісін таңдауға болады.

--- типтік  операциялар тізіміндегі сатылы  түрді көрсетуді алып тастаған  топтардың тақырыбы.

  Қарап шығуға ашылған топтар атауын көрсетеді. Мұндай жолдар анықтамалық атауы ретінде кестенің жоғарғы бөлігінде орналасады және түзетуге болмайды. Қарап шығатын топтардың сатылы деңгейіне байланысты ашық топтар жолы бірнеше болуы мүмкін. Маустың сол жақ кнопкасын осы топқа екі рет басу арқылы топты жабуға болады. 
 

Типтік операция артуын түзету.

  Титік  операция артуын түзету үшін  менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен  «Өзгерту (Изменить)» командасын  таңдау керек. Немесе құралдар  тақтасынан --- кнопкасын немесе пернелер тақтасынан Shift+Enter пернесінің қосындысын басу керек. Түзетуді аяқтау  Enter пернесі немесе құралдар тақтасынан --- кнопкасын басу арқылы орындалады. Түзетуден бас тарту үшін Еsc пернесін басу керек. 
 

Типтік  операция тобын құру.

  Типтік операцияға жаңа жол енгізу келесі іс-әрекеттердің бірін орындаңыз:

• Типтік операция терезесіндегі құралдар панелінен --- кнопкасын немесе
• Ctrl+F9 пернесінің қосындысы немесе
• Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Жаңа топ (Новая группа)» командасын тандаңыз.

   Егер тізімге енгізілген жаңа  типтік операция тобы нақты  бір топқа жазылу керек болса,  онда алдын ала сол топқа  өту керек. Типтік операциялар  тізіміне жаңа топ үшін автоматты  түрде жаңа жол қосылады. Осы  жолға топ атын теру керек.  Топ аты 80 символдан аспауы және типтік операция тізімінде қайталанбауы тиіс. Топ аты терілгеннен кейін Enter пернесін басу керек.Жаңа топ құрудан бас тарту Еsc пернесі арқылы орындалады. 
 

Типтік  операцияны және типтік операция тобын жою.

   Типтік операцияны және типтік  операция тобын жою үшін курсорды жойылатын элементке қойып, келесі іс-әрекеттердің бірін орындаңыз:

• Del пернесін басыңыз немесе
• Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Жою (Удалить)» командасын таңдаңыз.

   Экранға шыққан типтік операцияны  жою туралы сұранысқа Иә деп жауап бергеннен кейін типтік операция жойылады. Егер типтік операция тобы жойылатын болса, экранға Типтік операция тобын жоюды орындау қосымша сұраныс терезесі шығады. Иә деп жауап бергеннен кейін осы топқа кіретін барлық типтік операциялар жойылады. 
 

Типтік  операцияны енгізу.

   Операцияларды енгізу үшін типтік  операция жазылған тізімнен керекті  операцияны таңдап келесі іс-әрекеттердің  бірін орындаңыз:

• Операциялар үлгісі тізімінің құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе
• Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Типтік операцияны енгізу (Вести типовую)» командасын таңдаңыз.

  Нәтижесінде  экранға деректемелерді енгізу  сұранысы шығады. Мұндай деректерге  операцияның күні, сомасы, қажет  болған жағдайда субконто түрі, ТМҚ саны, тағы басқалары жатады. Типтік операцияны енгізудегі үлгі операцияларды қолмен енгізудегі үлгіден бөлектеу. «Жаңа (Новый)» кнопкасын басқаннан кейін үлгінің тақырып жолына типтік операция атауы шығады, ал үлгінің құралдар тақтасына екі кнопка ---Автоматты түрде толтыру (Автозаполнение) және --- Енгізуді жалғастыру (Продолжить ввод) кнопкалары пайда болады. Типтік операция үлгісін ашу барысында --- кнопкасы басылса, автоматты түрде толтыру режимі іске қосылады. 
 

Типтік  операция үлгісіне өзгеріс  енгізу.

  Типтік  операция үлгісіне өзгеріс енгізу барысында операция реквизиттерін дұрыс толтыру, оперция проводкаларының тізімін құру және оны дұрыс толтыру ережелері көрсетіледі. Типтік операция үлгісіне өзгеріс енгізу арнайы түзету терезесінде орындалады. Түзету терезесін шақыру үшін типтік операция тізімінен керекті операцияны таңдап келесі әрекеттердің бірін орындаңыз:

• F5 пернесін немесе
• Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Түзету (Редактировать)» командасын таңдаңыз.

   Бір немесе бірнеше проводкалардан  тұратын бір шаруашылық операциясына тиісті үлгі типтік операция үлгісі деп аталады. Типтік операциямен жұмыс екі режимде жүргізіледі:

• Типтік операция үлгісін құру
• Дайын үлгіні қолдану

   Типтік операция үлгісіне мыналар  жатады:

• Операция деректемелерін толтыру ережелері: күні, нөмері, сомасы және түсініктемесі
• Қосымша деректемелерді толтыру ережелері, егер ол операция үлгісінде көрсетілген болса
• Операция проводкаларының тізімі
• Проводка деректемелерін толтыру ережелері – шоттар корреспонденциясы, сомасы, субконто, саны, валюта, валюта сомасы
• Проводка сомасын есептейтін формула.

   Экранға типтік операция үлгісін  құру терезесі шығады. Терезе  екі бөліктен тұрады. Терезенің төменгі бөлігіне операция түрі қолмен енгізіледі. Онда операцияның күні, нөмері, сомасы және қысқаша түсініктемесі, сонымен бірге операцияның бухгалтерлік проводкалары жазылады. Бухгалтерлік есепті жүргізу барысында 1С: Бухгалтерия жүйесінде талдамалы, сандық, валюталық есеп жүргізу мүмкіндігі қарастырылған. Сондықтан проводкалар тізіміне сәйкес талдамалы есеп обьектісі, саны, валюта түрі және валюта сомасы сияқты деректемелер көрсетіледі. Типтік операцияны толтыру ережелері түзету терезесінің жоғарғы бөлігінде орналасқан. Терезенің жоғарғы бөлігінде проводка сомасын есептеу формуласы жазылады. Бір терезеден екіншісіне өту маустың Shift+F6 пернелерінің қосындысын басу арқылы орындалады. 
 

Құжат арқылы шаруашылық операцияларын  журналға автоматты  түрде енгізу.

   Құжаттау режимі 1С: Бухгалтерия  программасында құжаттарды қағазға шығарып қана қоймай, қажетті есептеулер мен бухгалтерлік проводкаларды автоматты түрде құру үшін қолданылады. Құжаттармен әртүрлі амалдар орындау үшін ең алдымен оны толтыру қажет.

   Құжатты операциялар журналына  немесе проводкалар журналына  енгізу үшін келесі амалдардың  бірін орындаңыз:

• Журнал терезесіндегі құралдар тақтасынан  --- кнопкасын таңдаңыз немесе
• Shift+F9 пернесін басыңыз немесе
• Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктінен «Құжатты енгізу (Ввести документ)» командасын таңдаңыз.

  Пайда  болған тізімнен керекті құжатты  белгілеп «Ок» кнопкасын басыңыз. Экранға құжаттың керекті деректерін толтыруға арналған бос бланк шығады. «Басу (Печать)» кнопкасын басу арқылы экранға толтырылған құжат блакісін алуға болады. Құжаттарды таңдаудың ең оңай жолы менюдің «Құжаттар (Документы)» режимін таңдау. Құжаттарды «Операциялар журналына», «Құжаттар журналына» тіркеу және проводкаларды құру үшін «Ок» кнопкасын басыңыз. 
 
 
 

Шаруашылық  операциялар журналдары.

1С: Бухгалтерия  жүйесінде кәсіпорынның шаруашылық  операциялары туралы деректер  журналдарда сақталады. 1С: Бухгалтерия жүйесінде бірнеші журналдар бар. Журналда әрбір операция бір жолмен берілген, онда сол операцияның болған күні, нөмірі, қысқаша түсініктемесі, сомасы, тағы басқалар берілген.

   Барлық журнал үшін нақты уақытқа,  кезеңге, айға, тоқсанға, жылға байланысты ғана деректерді шығаруға байланысты көру аралығы қойылады. Операциялар журналы барлық операцияларды және оның бөлігін белгілі бір шарт бойынша таңдауға, қарап шығуға және өңдеуге мүмкіндік береді. Іріктеу шарты әртүрлі болуы мүмкін. Яғни, талдамалы есептің нақты обьектісі бойынша немесе операциялар сомасы бойынша іріктеуге болады.

   Журналмен жұмыс кезінде нақты  операцияға тиісті проводкаларды  ғана қарауға болады, ал кері  жағдайда журғалға енігзілген  барлық проводкалар шығады.

   Журналдарды шақыру үшін программаның «Амалдар (Операции)» басты менюдің «Журналдар (Журналы)» режимін таңдаңыз. Экранда жүйедегі бар құжаттар журналдарының тізімі шығады. Маустың немесе перненің көмегімен керекті журналдың атауын таңдап «Ок» кнопкасын басыңыз.

   Экранга таңдалған журнал терезесі шығады. Мысалы, Жалпы журнал ( Журнал общий).

• Күні-операция күні.
• Уақыты-операция уақыты.
• Құжат-осы осы оперцияға тиісті құжат атауының түрі. Егер операция қолмен енгізілген болса, онда ол арнайы «Операция» түріне жатады.
• Нөмір-операция нөмірі. Операция нөмері осы операция құжатының нөмерімен бірдей. Қолмен  енгізілген операциялар арнайы «Операциялар» түріне жатады және жеке нөмірленеді.
• Ақпарат-оперцияның түсініктемесі. Оперцияның қысқаша түсініктемесін көрсететін жол.
• Сома-операция сомасы. Осы операцияның жалпы немесе негізгі сомасын көрсететін сандық мән. Берілген мәнді пайдаланушы көрсетеді немесе операцияны құжат арқылы жазғанда автоматты түрде құрылады. Операция сомасы бухгалтерлік нәтижелерге әсер етпейді, олар операцияға қосымша түсініктеме ретінде көрсетіледі.
• өткен құжат.
• өтпеген құжат.
• Жойылуға берілген құжат.

 
 

Операциялар журналы.

   Енгізілген бухгалтерлік операциялардың  тізімін қарау үшін 1С:Бухгалтерия  программасында Операциялар журналы  қолданылады. Онда әр бір операция  күнінен, құжат түрінен, түсініктемесінен, сомасынан тұратын бір жолмен көрсетіледі. Операциялар журналында ағымдағы операцияларын қарап шығу мүмкіндігі бар. Операциялар журналын шақыру үшін программаның «Амалдар (Операции)» басты менюінің «Журналдар (Журналы)» бөлімін таңдаңыз немесе құралдар тақтасынан --- кнопкасын басыңыз. Операциялар журналының сыртқы түрі программаның конфигурациясына байланысты шығады.

  Операциялар  журналы терезенің тақырып жолында  журналдағы операциялар қандай  аралықта көрінетінін білдіретін  аралық көрсетілген. Журнал операциясы  экранға кесте түрінде бейнеленіп, оның әр бағанасы операция туралы деректерді көрсетеді. Төменде операциялар журналы бағаналарының атауы мен оның мазмұны берілген. Бағана атауы программаның конфигурациясына байланысты.

• Күні-операция күні.
• Уақыты-операция уақыты.
• Құжат-осы осы операцияға тиісті құжат атауының түрі. Егер операция қолмен енгізілген болса, онда ол арнайы «Операция» түріне жатады.
• Нөмір-операция нөмірі. Операция нөмері осы операция құжатының нөмерімен бірдей. Қолмен  енгізілген операциялар арнайы «Операциялар» түріне жатады және жеке нөмірленеді.
• Түсініктеме-операцияның түсініктемесі. Операцияның қысқаша түсініктемесін көрсететін жол.
• Сома-операция сомасы. Осы операцияның жалпы немесе негізгі сомасын көрсететін сандық мән. Берілген мәнді пайдаланушы көрсетеді немесе операцияны құжат арқылы жазғанда автоматты түрде құрылады. Операция сомасы бухгалтерлік нәтижелерге әсер етпейді, олар операцияға қосымша түсініктеме ретінде көрсетіледі. Журналдарды қарау үшін курсорды, басқару пернелерін немесе қарап шығу сызықшаларын пайдаланыңыз. Журналдағы әрбір жол құжат туралы жазыды көрсетеді, олар күні, ал күнінің ішінде құжат енгізілген уақыты бойынша реттелген. Журналдағы жазудың басына және соңына тез өту үщін сәйкес Home және  End пернелерін қолданыңыз. Журнал бойынша курсорды жылжыту үшін келесі мына пернелер қолданылады:
• Ctrl+\ -келесі күні бойынша құжатқа көшу
• Ctrl+/ алдыңғы күні бойынша құжатқа көшу.