Автор работы: Пользователь скрыл имя, 24 Октября 2011 в 16:21, реферат
Кредиторлық қарыздар айналымдылығы
ІІ-тарау Мемлекеттің қаржысын жоспарлаудың тәжірибесін талдау.
2.1 Мемлекеттік
бюджетті жоспарлау
Бюджеттік құралдардың қалыптасуы, бөлісуі және пайдалану процесінбасқару бюджетті жоспарлау мен болжамдау арқылы іске асырылады. Бюджетті жоспарлау рөлі мен мәні бюджеттік құралдарды қалыптастыру мен оларды негізгі мақсаттарға, әлеуметтік реформаларды дамыту мен әрі қарай тереңдетуге, білім мен денсаулық сақтауды дамытуға, индустралды-инновациялық дамуға, аграрлық сектордың дамуына, пайдаланудағы мемлекеттің мүмкіншіліктерін анықтайтын адресті қаржылық жоспар – бюджетті құрғанда көрінеді.
Бюджеттік
жоспарлаудың экономикалық мағынасы барлық
қаржылық жүйенің әр түрлі буындары
арасында қоғамдық өнім құны мен ұлттық
табысты орталықтандырылған түрде
бөлісу мен қайта бөлісу бойынша
мәнерленеді және әр деңгейдегі бюджеттерді
жасау мен атқару процестерінде
көрінеді. Бюджеттік жоспарлаудың негізі
болып елдің мемлекеттік
Мемлекеттің
жалпы қаржылық жоспарлаудың және оның
маңызды құрамалы буыны – бюджеттік
жоспарлау, яғни барлық халықшаруашылығын
жоспарлаудың органикалық бөлшегі
болып табылады. Сонымен қатар, қаржы
ресурстары басқарудағы бюджеттік
жоспарлаудың рөлі өте зор, себебі ол
тек қана бюджеттің кірістері
мен шығындарының жоспарын құруы
және оларды атқаруы, яғни төлемдер бойынша
міндеттемелер тағайындау мен бюджеттік
қаржыландыру көлемін анықтаумен шектелмейді.
Бюджеттің басқа қаржы
Бюджеттік
жоспарлау қаржылық жоспарлаумен, бюджеттік
арнаулардың мақсаттық
Мемлекеттік бюджетті жоспарлау процесінде келесі негізгі мақсаттар шешіледі:
Бюджетті
жоспарлау процесінде осы мақсаттарды
шешу бөлек бюджеттер арасында мемлекеттік
бюджеттің кірістері мен
Мемлекеттік
бюджетті болжамдау маңында бюджеттің
кірістік және шығыстық бөлімдерінің
дамуының ықтимал бағыттарына нақты
бағаларын анықтау процесі
Бюджеттік
болжамдаудың негізгі мақсаты –
ол экономикада қазіргі кезеңде
пайда болған тенденцияларды, нақты
әлеуметті экономикалық шарттарды
және олардың өзгерістерінің болашақ
бағалауланынесепке ала отырып, бюджеттің
оңтайлы дамуын жасау мен дәйектемелеу.
Мұндай болжамдау нәтижесінің
Мемлекеттің бюджетін жоспарлау мен болжаудың үш маңызды бағыттарда жұмыс істеуді қарастырады:
Бюджеттік жоспарлау іс-әрекетінің негізгі шарты – ол жалпымемлекеттік мұқтаждыққа қажетті бюджеттік құралдарды тұрақты және бірқалыпты түсуін қамтамасыз еру.
Бюджеттік жоспарлау бірлестік, жалғастырушылық, басымдылық, теңгерушілік және дәйектемелік принциптер талаптарына сәйкес іске асылылады.
Бюджеттік
жоспарлаудың бірлестік принципі құрамына
республикалық және жергілікті бюджеттер
кіретін елдің мемлекеттік
Жоспарлаудың
жалғастырушылық принципі орта мерзімді
фискалдық саясаттың бағыттары
мен елдің әлеуметтік-
Басымдылық
принцип елдің орта мерзімді әлеуметтік-экономикалық
даму жоспарының басымдылықты бағыттары
негізінде бюджеттік
Бюджеттің кірістері мен шығындарының теңгерушілік принципі бюджетті қалыптастыруда баланстық әдісті пайдалану негізі арқылы қамтамасыз етіледі. Бюджеттің теңгерушілігінің қажеттілігі қайбір деңгейдегі бюджетті атқару мақсатымен дәлелденеді және ол немесе жоғары бюджеттен субввенция беру арқылы немесе бюджет шығындарын қысақарту арқылы немесе мемлекеттік берешекті қалыптастыру арқылы не болмаса басқа да заңнамалармен қарастырылған әдістер арқылы қамтамасыз етіледі.
Дәйектемелік прицип бюджет жобасына осы немесе басқа түсімдер не шығындарды енгізу қажеттілігін анықтайтын нормативті құқықтық актілер негізі арқылы бюджет жоспарлаумен қамтамасыз етіледі.
Бюджетті
жоспарлағанда аймақтар арасындағы
табиғатты климаттық және әлеуметтік-экономикалық
ерекшеліктерді есепке алу қажет, себебі
олар әр аймақ тұрғындары жағдайларының
негізгі және анықтаушы факторлары.
Сондықтан бюджетті жоспарлауда
нормалар мен нормативтер пайдаланады.
Бюджеттік кодекске сәйкес натуралды
нормативтер – ол бюджетті жоспарлау
мен атқаруда міндетті түрде пайдаланатын
материалды немесе материалды емес қажетті
байлықты тұтынудың натуралды
Жергілікті бюджеттерде қолданатын кірістерді бөлісу нормативтер – ол әр дейгейдегі бюджеттер арасындағы кірістердің пайыздық арасалмағы. Бұл нормативтер тұрақты сипаты бар, себебі олар орта мерзімді фискалдық саясаттың негізінде анықталады және оларды пайдалану бюджет жүйесі бойынша шығындық өкілеттілікті шектеуде байланысты.
Мемлекеттің алдағы жылғы бюджетке кірістердің түсуін болжамдау Салық, Бюджет кодекстер мен басқа да нормативтік құқықтық актілерге сәйкес іске асырылады. Сонымен қатар республика мен аймақтардың орта мерзімді әлеметтік-экономикалық даму жоспарларының макроэкономикалық көрсеткіштері, елдің ортамерзімді фискалдық саясаттың ережелері мен көрсеткіштері, ағымдағы мерзімнің бағалау мен салықтық түсімдерге әсер ететін негізгі көрсеткіштердің болашақ өзгерістері есепке алынады. Бюджетті болжамдауда пайдаланатын негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер ретінде жалпы ішкі өнім көлемі, ақша құралдарының көлемі, еңбекақы қорының мөлшері, инфляция индексі, тауар айналымының көлемі, импорттық-экспорттық операциялардың көлемі, Ұлттық валюта курсы қолданылады.
Бюджет
кодексі мемлекеттің
Республикалық
бюджеттің атқарылуын Қазақстан
Республикасының Үкімет қамтамасыз
етеді. Заң актілерінде көзделген
жағдайларда републикалық бюджетке
тауарлық немесе заттай бөліктегі түсімдерге
және оларды республикалық бюджеттен
қаржыландырылатын мемлекеттің
мекемелердің жұмсауына байланысты
операциялар республикалық
Шикізат
секторы ұйымдарынан
Қазақстан
Республикасының Үкіметі
іс шараларды жүзеге асыруға байланысты бағдарламаларды іске асыратын мемлекеттік органдар тізбесінде өзгерістер енгізуге құқығы бар.
Бюджетті атқарылуы жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен: тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды іске асыру туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің актісіне және бюджетке түсетін ақша түсімдерінің күтіліп отырған көлемін ескере отырып бюджеттік бағдарламаны қаржыландыру жоспарларына сәйкес республикалық бюджетті қаржыландырудың жиынтық жоспарын бекітеді және оған өзгерістер енгізеді; бюджетке түсетін нақты түсімдерді республикалық бюджет пен облыстық бюджетпен аудандар (қалалар) бюджеттердің арасында кірістерді бөлу нормативтері бойынша бөлуді жүргізеді.Бюджеттік бағдарламалардың паспортына, бюджетке түсетін ақша түсімдерінің күтіліп отырған көлемін ескере отырып, республикалық бюджетті қаржыландырудың жиынтық жоспарына бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне рұқсаттар береді. Республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің рұқсатына және бюджеттік бағдарламаның паспортына сәйкес мемлекеттік мекемелердің міндеттемелерін тіркеуді жүзеге асырады.Растайтын құжаттар негізінде мемлекеттік мекемелердің қабылдаған міндеттемелері бойынша төлемдерді жүзеге асырады.
Республикалық
бюджеттің атқарылуы бойынша
жүргізілген операциялардың, жеке және
заңды тұлғалардың мемлекеттік
мекемелер алдында қабылдаған міндеттемелерінің,
орындалмаған міндеттемелерінің, республикалық
бюджеттен қаржыландырылатын
Бюджеттік
түсетін ақша түсімдерінің күтіліп
отырған көлемі алдағы міндеттемелер
қабылдау және төлемдер жүргізу үшін
жеткіліксіз болған жағдайда, республикалық
бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне
бюджеттік бағдарламаларды