Банктін пассив операциясының тәуекелділігін басқару

    Банк, сонымен  қатар  «Династия»  сақтандыру  компаниясының  акционері  және  оның  41,3% жарғылық  капиталына  ие.

    «Банк Туран Алем»  дамыған  аймақтық  желісі  бар,  ол 23 филиал  және  274 есеп айырысу–кассалық  бөлімдер,  сонымен  бірге  республика  бойынша  филиалдық  желі  саны  бойынша  ірі  банктердің  бірі  болып  қалады (салыстыру  үшін, 1940 жылы 182 РКО болған).

    Осылайша, ААҚ «Банк ТуранАлем»  екінші  деңгейлі банкке тән  бүкіл  қасиеттерге  ие,  ол  клиенттерге  есеп айырысу-кассалық  қызмет көрсету  үшін  максимум  қызметті  көрсетеді.

    Банктің  негізгі  сүйенетін  қағидасы  болып  әр  клиентке  жеке  қарау,  клиенттің  мұқтаждығын  зерттеу және  ол  үшін  негізгі  қызмет  құру  табылады.  Банк  Туран  Алем  жеке  тұлғалармен  ғана емес  корпоративті  клиенттермен       де  жұмыс  істейді.  Бұл  банк  көптеген   банктер сияқты  қаржы қызметінің  қандай  да  бір сегментінің кішкене дамуына тырысқан  емес,  мысалы,  корпоративті  банкинг,  өте бай қызметтер үшін  қызмет немесе  бөлшектік қызметтің дамуына тырысқан  жоқ.  Банктің міндеті -  бүкіл бағыттар  бойынша  үйлесімді  және  максималды  тиімді  даму.  Осылайша,   2006 жылы  банк  40 мыңнан  аса  корпоративті  және  500 мыңнан  аса  жеке  клиенттерге  қызмет  көрсетті.

    2007 жылы  Банк Туран Алем үш  ірі  банктердің  арасында  (Казкоммерцбанк,  Халық  Банк)  активтердің,  капиталдың,  міндеттемелердің  және  клиенттік  депозиттер  көлемінің  ең  жоғары темпі  бойынша  динамикалы  дамыды.

    01.01.08 жылға  Банк  Туран  Алем  балансы  бойынша  пассивтер   жалпы  соммасы  224,958.095мың теңге   есептелді.

    Меншікті  қаражат  толуының  негізгі  көзі  банк  жарғылық  капиталының  өсуі  болып  табылады.  Банктің  жарғылық  капиталы  01.01.04 жылда  8,9 млрд. тг,  ал  ал  01.01.08 жылы 2 есе,  яғни  17,0 млрд. тг көбейді.

    2004 жылдан  2008 ж.ж. Банк  Туран   Алем  жарғылық  акционерлік капитал соммасының  өсу динамикасы.

    1 кесте

    Соңғы  төрт жыл  ішінде  Банк Туран Алем  жарғылық капитал көлемі  бойынша бүкіл банктер арысында  көшбасшы  болып келеді.

    2008 жылы 2004 жылмен  салыстырғанда   Туран Алем  банкінің меншікті  қаражаты  4,3 есе  ретке  өсті (2 кесте).

    Меншікті  капитал көлемінің  динамикасы, млрд  тг.

    2  кесте

 

    Банк  Туран  Алем  екінші  деңгейлі  банктер  арасында  меншікті капитал  көлемі  бойынша  екінші  орын  алады.  Туран  алем  банкінің  жарғылық  және  меншікті капиталы өсуінің  2004 жылдан  2008 жылға  дейінгі  динамикасы  1-суретте  көрсетілген.

      

    1 сурет 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    2004 – 2005 ж.ж. аралығында  банктің   жарғылық  капитал  көлемі меншікті  капиталдан  артты,  оның  себебі  шығыстардың  табыстардан   асып кетуіне  байланысты.  Банк  шығыстары арасында  негізгі  орынды  сыйақыларды  төлеуге  кеткен шығыстар  алады.  2006 жылдан  бастап  меншікті  капитал 01.01.08ж  3,6млрд  тг  құраған  және  01.01.07жылмен салыстырғанда  2,3 ретке  өскен  таза  пайда  көлеміне байланысты  жарғылық  капитал да  артты.

    2007 жыл  аралығында  банк  активтерінің  белсенді  өсуі  байқалды,  ол  өткен  жылға  қарағанда  1,4 есе,  яғни  157,3 млрд тг-ден  225 млрд тг-ге  өсті (3 кесте). 

    2004 жылдан  2008 жылға  дейін   активтер  соммасының  динамикасы

                                                                                        3 кесте

 
 

    Активтерді  орналастыру  бойынша  жалпы  акцепт – клиенттермен  активтік  операциялар  үлесінің  өсуі  бірінші  кезекте – несиелендіру.  2007 жыл  аяғындағы несиелік  салымдар 1,3 есе  өсті  және  активтердің  жалпы  соммасынан  60% -ды құрайды.  Банк  шағын  және  орта  бизнес  бағдарламасын  дамытуды  жалғастыруда. 
 

    2.2 Центр Кредит Банк  бойынша активті  және пассивті   операцияларының  өзара байланысуына  талдау.

          Қазақстан Республикасында «Центр  Кредит Банкі” төртінші орынды  алып отыр.Өзінің банктік қызметінің  жоғарғы деңгейде дамуына байланысты. Мен мысал ретінде осы банктің балансын  алдым. Мысалға алынған банк балансын есептемелерінен алдым.

         АҚ”Центр Кредит Банкінің”баланстық есеп беру 2007 жылға.

Активтер  (мың  тенге)

 Қолма-қол  валюта                                                                                                        1 330 584 

  Ұлттық валюта-тенге                                                                                                  645 833                                                                      

  Шетел валютасы                                                                                                       684 751

 ҚР Ұлттық  банк депозиттері                                                                                      1 136 990

 Басқа банктер  депозиттері(шығынды өтеуге провизия  есептеуінде)                   2 126 216       

 Құнды қағаздар                                                                                                          3 392 643

 Аффирленген  бағалы металдар                                                                                        68 838

 Лизингілер  және қарыздар(шығынды өтеуге  провизия есептеуінде)                    21 044 011

 Басқа заңды  тұлғалар капиталына инвестициялау                                                      282 800

 Клиенттердің  төлеңбеген акцептері бойынша  міндеттемелер                                   14 338

 Негізгі қаражаттар(амортизациясы  есептелінген)                                                        831 621

 Материялдық  емес активтер(амортизациясы есептелінген)                                         128 540

 Басқа   да активтер                                                                                                               2 256  190   

 Алу: класиффицирленген  активтер шығындарын жабуға басқа  да провизиялар және дебиторлық  қарыздар                                                                                                                                           84 115  

Барлығы активтер(330 584+645 833+684 751+1 136 990+2 126 216+3 392 643+68 838+ 21 044 011+282 800+14 338  +831 621+128 540+2 256 190+84 115 ) = 32 528 656  

Барлығы активтер 32 528 656 

Міндеттемелер (мың тенге)

 Депозиттар                                                                                                                       22 452 532

  Талап етілегнге  дейінгі депозиттер                                                                          8 568 012

  Жинақталған депозиттар                                                                                               841 905

  Шұғыл депозиттар                                                                                                 13 042 615 

 ҚР Ұлттық  банк алдындағы қарыздар                                                                             248 360

 Басқа банктер  және ұйымдар алдындағы қарыздар                                                   1 268 157

 ҚР Үкіметі  алдындағы қарыздар                                                                                      380 818

 Банк құнды  қағаздары                                                                                                      1 224 321   

 Халықаралық  ұйымдар алдындағы қарыздар                                                              2 463 052 

Төленбеген акцептер бойынша банк міндеттемелері                                                     69 500     

 Басқа да  қарыздар                                                                                                                679 230

 Басқа да  міндеттемелер                                                                                                          656 281

 Барлығы міндеттемелер.

(22 452 532+8 568 012+841 905+13 042 615+248 360+1 268 157+380 818+224 321+2 463 052+69 500+679 230+656 281)  =29 442 251 

                                                                                   

Капитал  (мың тенге)   

 Жарғылық  акциоенерлік капитал(сатып алынған  акционерлер алдында)                             2 482  484                                                             

 Қосымша капитал                                                                                                                         950 456 

 Банктердің резерв капиталы                                                                                              228 035

 Негізгі құралдарды  есептеу бойынша резерв                                                                    17 098

 Есептелінген  резерв                                                                                                                1 440

  Банк әмірінде қалған,бөлінбейтін таза кіріс өткен жылдың                                         49 169 

Төленбеген таза кіріс.(шығынды жаппағанда)                                                             308 170   

  Барлығы капитал (2 482 484+950 456+228 035+17 098+1 440+49 169+308 170)=  3 086 405

29 442 251+3 086 405=32 528 656                                                                     

Барлығы пассивтер                                                                                                                 32 528 656

            «Центр  Кредит Банкі» бойынша  біз баланста көріп отырғанымыздай  активті және пассивті операциялар әрдайым тепе-теңдікте болу керек.Актив және пассивтің барлығы 32 528 656 мың  теңгені құрап отыр.Банк балансы тепе-теңдікте .