Негізгі құралдардың есебі

- күмәнді талаптар резервінің пайда болу, пайдалану тәртіптерін және есебін;

• алдағы кезең шығындарының есептелу тәртіптерін және олардың түрлері бойынша есебін;

    Студент дебиторлық берешектердің пайда болу уақытына талдау жасап, дебиторлық борыштардың айналымын, сөндіру мерзімін және курсының төмендеуін есептеуге міндетті. Дебиторлық борыштың құрамындағы “күмәнді талаптардың” үлесін анықтау қажет. 

                      5. Қорларды есепке алу және талдау 

      Студент қорлардың бухгалтериядағы сақталу орындарында материалды жауапты тұлғалардағы есебін бухгалтерлік және қоймалық есептің әдістері мен салыстыру тәртіптерін зерттейді.

Студент өз бетімен жұмсалған қорлардың нақты өзіндік құның және тасымалдау-дайындау шығындарын, айдын соңындағы қалдықтарының олардың есептік бағасы бойынша құнының ауытқуын есептеп шығарады. № 2 «Қорлар» ХБЕС стандартындағы қорларды бағалау әдістерін анықтап талдау жасайды. Сатып алған материалдық құндылықтардың келіп түсу бөлігінде және жабдықтаушылармен есеп айырысу есебінің, олардың №6 жорнал – ордер міндеттеменің қолдағы жағдайына талдау жасайды. Түгендеу жүргізу тәртібін,  бухгалтерлік құжаттарда тұгендеудің нәтижесінің есебін зерттейді, қайта бағалау жүргізу тәртібін және есеп нәтижесін зерттейді. Қаржылық қорытынды есепте ашылатын қорлардың есебінің ақпараттарының толықтығын зерттейді.

     Осы тақырып бойынша өндірістік тәжірибе есебінде жоғарыда келтірілген есептеулер, зерттелген материалдардың мәліметтері  көрсетіледі.

     Тақырыптың  мәтінінде немесе тіркелінген қосымшада  төменгі толықтырылған бастапқы құжаттары мен есеп регистрлары пайдаланылады.

• Сенім хат Қ-1 нысаны
• Кіріс ордері, Қ-3 нысаны;
• Қорларды қабылдау туралы акт, Қ-4 нысаны;
• Материалдарды ішкі өткізуге берілетін жүкқұжат, Қ-6 нысаны ;
• Қоймадағы қорлардың қалдықтарын есепке алу тізімдемесі, Қ-7 нысаны;
• Қорларды шетке беруге арналған жүкқұжат, Қ-8 нысаны;
• Қорларды есептен шығару актісі, Қ-9 нысаны;
• Қорларды есепке алу  карточкасы, Қ-5 нысаны;
• Қорларды түгендеу тізімдемесі, Туг-4 нысаны ;
• Қорларды түгендеу нәтижесінің салыстыру ведомосі;
• Материалдардың синтетикалық есебінің жинақтау ведомосі;
• Журнал-ордер №6;
• «Материалдарың шығындарының» тарату, пысықтау кестесі.

Экономикалық  талдау мен аудит мәселелерін  зерттеген кезде жүзеге асыру  қажет:

• өндірістік қорлардың сақталуын және қойма шаруашылығы жағдайын талдауы;
• материалдық құндылықтардың кіріске алуының толықтығының және дер кезділігінің аудиті;
• материалдық құндылықтарды дайындау және сатып алу шығындарын тексеруді;
• материалдық құндылықтардың тиімді пайдаланып және дұрыс шығысқа шығарылуын талдауды;
•   материалдық құндылықтарды сату операцияларына талдауды;
• өндіріс және жалдау-пайдалану қажеттеріне тұтыну есептеулерін;
• материалдық ресурстар қорларын мөлшерлеу жағдайын бағалау және басқару;
• қорларды пайдалану тиімділігін арттыру факторларын талдауды.

 

            6. Негізгі құралдарды есепке алу және талдау 

      Негізгі кұралдардың кіріс-шығыс кужаттарымен танысу:

          16 ХБЕС “Негізгі құралдар”,

 ұсынылған  негізгі құралдарға және материалдық емес активтерге  амортизация есептеу әдістерімен;

• негізгі құралдардың құрамына, қозғалыс серпініне, және пайдалануына талдау жасау тәртіптерін зерттеу;
• негізгі құралдарға жүргізілген күрделі және ағымдағы жөндеу  шығындарын есебіне және есептеу көрсеткіштерін талдау тәртіптерін зерттеу;
• меншіктегі және жалдағы құралдардың қозғалысы бойынша бастапқы құжыттырдың сондай-ақ олардың есеп регистрларында жинақтау және жүйелену тәртіптерін зерттеу.

              Өндірістік іс-тәжірибе туралы есептің мәтінін жазған кезде субъект бойынша жоғарыда келтірілген есептеулерден, материалды және талдау мәліметтерін пайдалану керек.

            Қосымшада немесе есептің мәтінінде көрсетіледі немесе толтырылған құжаттарды және есеп регистрларында тіркейді:

• негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру  актісін ОС-1;
• жөндеуден қайта құрудан және жаңғыртудан өткен объектілерді қабылдау-тапсыру актісін ОС-3;
• негізгі құралдарды шығару (жою) актісі ОС-4 ;
• негізгі құралдар есебінің мүліктік карточкасы ОС-6;
• негізгі құралдар есебінің мүліктік тізімдемесі ОС-8;
• жабдықты қабылдау актісі ОС-9;
• жалдағы негізгі құралдардың есеп карточкалары ОС-7;
• №12 жорнал-ордер;
• негізгі құралдарға амортизация және қайта бағалау сомасын есептеудің пысықтау кестесі.

 

                    7. Материалдық емес активтерді есепке алу 

      Материалдық емес активтердің кіріс-шығыс кужаттарымен танысу:

            

• ұсынылған материалдық емес активтерге амортизация есептеу әдістерімен;
• материалдық емес активтердің құрамына, қозғалыс серпініне, және пайдалануына талдау жасау тәртіптерін зерттеу;
• материалды емес активтердің есеп регистрларында жинақтау және жүйелену тәртіптерін зерттеу;

        Өндірістік іс-тәжірибе туралы есептің мәтінін жазған кезде субъект бойынша жоғарыда келтірілген есептеулерден, материалды және талдау мәліметтерін пайдалану керек:

• материалдық емес активтерді қабылдау-тапсыру актісін НМА-1;
• материалдық емес активтерді есепке алу карточкасы НМА-2;
• №12 жорнал-ордер;
• материалдық емес активтерге амортизация және қайта бағалау сомасын есептеудің пысықтау кестесі.

 

      8. Міндеттемелерді есепке алу және талдау 

      Студент бұл тақырып бойынша №4 жорнал-ордерді ұзақ және қысқа мерзімді міндеттемелердің аналитикалық есебін зерттеу үшін пайдаланады. №5  жорнал-ордерді пайдалана отырып бюджетпен салықтар бойынша есеп айырысу есебінің тәртібін зерттеу.

№9 жорнал-ордерге  ашылатын ведомостың мәліметтері бойынша  мына мәселелерді зерттеу:

• алдағы кезеңдердің кірістерін;
• қатысушылардың дивидендтері және кірістері бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешекті;
• алынған ұзақ мерзімді аванстарды;
• алынған қысқа мерзімді  аванстарды;
• қысқа мерзімді кредиторлық берешекті;
• ұзақ мерзімді кредиторлық берешекті.

      Міндеттемелерге талдау жасағанда мынандай мәселелерді зерттеу қажет:

• ұзақ және қысқа мерзімді банктік қарыздарға олардың пайда болуына, қайтарылуына, тиімді пайдалануына талдау жүргізу;
• жабдықтаушылар мен мердігерлерге қысқа және ұзақ мерзімді кредиторлық берешекке талдау жасау;
• өзге қысқа және ұзақ мерзімді кредиторлық берешектерге талдау жасау.

 

                           9. Еңбек ақы бойынша есеп айырысуды

есепке  алу 

       Бұл тақырып бойынша студентке қойылатын талаптар:

• есептің ұйымдастырылу және жұмыс уақытының пайдалану тәртіптерін зерттеу;
• өнім шығаруды ұйымдастыру және есебі бойынша құжаттарын, жұмыс істемеген уақытқа, ұсталымдарға, шегерімдерге есептеулерді құжаттарының жойылуын зерттеу;
• еңбек ақы есептеу және есеп айырысу ведомостарына әрбір жұмыскер бойынша мәліметтерін топтау бойынша бастапқы құжаттарын зерттеу;
• есептелген еңбек ақы бойынша жасалған жиынтықты, жұмысшылармен және қызметкерлермен есеп айырысу “ Еңбек ақы шығындар бағыттары  бойынша таратылуы” пысықтау  ведомостының мәліметтері бойынша жиынтығын жасау;
• пысықтау  ведомостының мәліметтері мен есептелген салық және басқа да қарыздар бойынша есеп регистрларындағы таратылған еңбек ақы туралы мәліметтерінің жиынтығын жасау.

Бұл тақырып  бойынша өндірістік тәжірибе есебінде еңбек және оның төлеу есебін ұйымдастырылуы бойынша теорияның ережелерін жазғаннан  кейін зерттелген материалдардың есептеулерді субъект бойынша жасалған жиынтықтың мәліметтерін көрсетіп, сонымен қатар мынандай толтырылған бухгалтерлік құжаттарын және есеп регистрларын қосымша тіркеу қажет:

• Т-12, Т-12а жұмыс уақытын пайдалану есебі табелі;
• Т-1 есеп айырысу ведомосы;
• Т-23  төлем ведомосы;
• Бригада өндірімі туралы рапорт;
• Орындалған жұмыс наряды;
• Жеке  табыс салығы кестесі;
• “Шығындар бағыттары бойынша еңбек ақыны таратудың” пысықтау ведомосы;
• депонентелген еңбек ақы тізімі.

 

10. Кірістермен  шығыстарды  есепке алу және талдау 

   Студент бұл тақырыпты зерттегенде мына мәселелерді зерттеуден бастауға тиісті: № 18 «Кіріс» ХҚЕС ережелері бойынша өнімді сатудан және қызметтер көрсетуден алынатын кірісті, қаржыландырудан алынатын кірісті және басқа да кірістерді тану тәртіптерін.

Табыс бойынша  жоспардың орындалуына  талдау жасау, табыстың өзгеруіне ықпал еткен факторларды (өзіндік құн, баға, құрылымы және сұрыпталымы,  өткізу көлемі) анықтап залалсыздық деңгейіне талдау жасауы керек.

   Бұл тақырып бойынша тәжірибеден  өту  барысында студент сату  бөлімінің жұмысымен танысуға  сатып алушылардың құрамын анықтау керек және дайын өнім сатудың негізгі жағдайымен және келісім шартта көрсетілген шарттармен танысуға сатып алушылардың құрамын анықтау керек және дайын өнім сатудың негізгі жағдайымен және келісім-шартта көрсетілген  талаптармен танысуға міндетті. Өнімді қоймаға кіріске алу сатып алушыларға артып жөнелтілу есебінің ұйымдастырылуымен, сатып алушылардың шоттарды төленуіне бақылаудың жүзеге асырылғандығымен танысады.

   Сонымен қатар дайын өнімдерді  қоймаға кіріске алу қоймадан  артып жөнелту босату құжаттарының жасалу тәртіптерін меңгеруі қажет.

Субъекттің  бухгалтериясында студент мына мәселерді зерттеп меңгеруі қажет:

• сатылған өнімнің және көрсетілген қызметтің өзіндік құнын есепке алуды зерттеуді және жүргізуді;
• дайын өнімді бағалау және сатылған өнімнің нақты өзіндік құнын анықтау үшін есептеулердің жасалу тәртібін;
• өнім сату, өнім сату бойынша шығындарының және олардың таратылу есебін зертеп жүргізуді;
• субъектегі қабылданған дайын өнімдер және олардың сату есебінің  сипаттамасын жазуды.

 №  11 журнал-ордердегі аналитикалық  мәліметтер және №11 журнал-ордердің  өзін толық толтыруға тиіс.

 Ішкі аудитке қатысты сұрақтарын зерттеуде мыналарды жүзеге асыру қажет:

• дайын өнім сатудың негізгі жағдайларын тексеруді;
• дайын өнімнің түсу, артып-жөнелту, босату және олардың сатуды жасауды және есебінің дұрыс жасалғандығымен заңдылығын зертеуді;
• дайын өнімді бағалаудың заңдылығын және негізділігін тексеруді.

Өнім  шығару және сату операцияларына талдау жасау барысында мына мәселелерді бөліп қарастыру қажет:

• өндірістік бағдарламаның қалыптасуы мен орындалуын талдауды;
• өнімнің көлемін және сатылу қарқындылығын, сапасы бойынша келісім шарттың орындалуын бағалау.

 

                                

               11. Инвестицияларды есепке алу және талдау 

     Инвестициялық қызметті зерттегенде мына мәселелерді зерттеу қажет: