Қазақстан Қарулы Күштері

11) Қазақстан Республикасы Парламентінің немесе жергілікті өкілді органдардың депутаттары болып сайланған әскери міндеттілер босатылады.

4. Осы баптың 3-тармағының  1) және 8) тармақшаларында аталған әскери міндеттілер арнаулы жиындардан, өтеуден босатылмайды.

5. Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамсыз деп танылған азаматтар жұмылдыру бойынша және соғыс уақытында әскери қызметке шақырудан босатылады.

6. Мүдделі адамдардан нотариаттық куәландырылған тиісті құжаттарды және өтініш ұсынған кезде, осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында аталған азаматтардан басқа, әскери қызметке шақырудан босатылуға құқығы бар азаматтар олардың қалауы бойынша әскери қызметке шақырылуы мүмкін.

7. Сотталғандығы заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген және алып тасталмаған азаматтар бейбіт уақытта әскери қызметке шақыруға жатпайды.

8. Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген шақырудан босатудың негіздері жойылған азаматтар осы Заңда белгіленген тәртіппен әскерге шақыруға жатады.

5-тарау. Келісімшарт  бойынша әскери қызмет.

29-бап. Әскери қызмет  өткеру туралы келісімшарт

1. Әскери қызмет өткеру туралы келісімшартты Қазақстан Републикасының азаматы Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың уәкілетті лауазымды адамымен жасасады.

2. Келісімшарт ерікті түрде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес екі тараптың арасында жазбаша жасалады және өз қолданысын:

1) мерзімнің өтуі бойынша;

2) әскери қызметшінің мерзімінен бұрын босатылуына байланысты;

3) әскери қызметшінің әскери қызмет өткеру туралы басқа келісімшартты жасасқан күнінен бастап;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де жағдайларда тоқтады.

3. Әскери қызмет өткеру туралы келісімшартта азаматтың әскери қызметке кіруінің еріктілігі, азаматтың әскери қызметті өткеруге міндеттенген мерзімі мен келісімшарттың басқа да талаптары бекітіледі.

4. Әскери қызмет өткеру туралы келісімшарттың талаптары азаматтың келісімшартта белгіленген мерзім ішінде Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда әскери қызмет өткеру міндеттілігін қамтиды. Келісімшарттың талаптарында Қазақстан Республикасының  заңнамасында белгіленген жеңілдіктер, кепілдіктер мен өтемақылар алуды қоса алғанда, азаматтың өз құқықтары мен  өзінің отбасы мүшелері құқықтарының сақталу құқығы көрсетіледі.

5. Қазақстан Республикасының Президенті лауазымға тағайындаған әскери қызметшілер тиісті лауазымдағы әскери қызметті әскери қызмет өткеру туралы келісімшарт жасаспастан өткереді.

Аталған әскери қызметшілер  қызметінен босатылғаннан кейін Әскери қызмет өткеру ережелерімен айқындалған тәртіппен әскери қызмет өткеру туралы жаңа келісімшарт жасасады немесе әскери қызметтен босатылады.

6. Жоғары білімі бар және алты ай қызмет өткерген мерзімді қызметтің әскери қызметшілері Әскери қызмет өткеру ережелерінде айқындалған тәртіппен  келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге құқылы.

30-бап. Келісімшарт  бойынша әскери қызметке кіретін  адамдарға қойылатын талаптар 

1. Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін адамдар  мынадай талаптарға сай келуге:

1) Қазақстан Республикасының азаматтығы болуға;

2) Курсанттарды қоспағанда, он тоғыз жастан кіші және әскери атағына байланысты әскери қызметте болудың осы Заңмен белгіленген шекті жасынан үлкен болмауға тиіс

2. Келісімшарт бойынша әскери қызметке:

1) сот әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған;

2) дәрігерлік комиссияның қорытындысына сәйкес әскери қызмет міндеттерін атқаруға кедергі келтіретін науқасы бар;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектеулерді өзіне қабылдаудан бас тартқан;

4) Әскери қызметке кірер уақытта заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алып тасталмаған сотталғандығы бар не өзіне қатысты қылмыстық іс қозғалған;

5) әскери қызметке кірер алдындағы екі жыл ішінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін тәртіптік жауаптылыққа тартылған;

6) әскери қызметке кірер алдындағы бір жыл ішінде қасақана бұзушылығы үшін сот тәртібімен  әкімшілік жаза қолданылған;

7) әскери қызметке кіруге дейінгі үш жыл ішінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін сот тәртібімен әкімшілік жаза қолданылған;

8) егер босатылғанына бір жыл толмаса, мемлекеттік қызметтен теріс себептермен босатылған адамдар қабылданбайды.

3. Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін адамға қатысты арнайы тексеру жүргізіледі.

4. Адамның белгіленген талаптарға сәйкестігін  айқындау үшін әскери-дәрігерлік сараптама ережелеріне сәйкес медициналық куәландыру жүргізіледі. Келісімшарт бойынша әскери қызметке болмашы шектеулермен әскери қызметке жарамды деп танылған адам қабылдануы мүмкін.

5. Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін адамнан бас тарту үшін:

1) осы баптың 2-тармағында көрсетілген мәліметтерді бұрмалау;

2) кандидаттың әскери-есептік мамандығы бойынша бос қызмет орындарының жоқтығы да негіздер болып табылады.

31-бап. Азаматтардың  әскери оқу орындарына түсуі.  Әскери оқу орындарында оқитын  азаматтармен әскери қызмет өткеру  туралы келісімшарттар жасасу.

1. Әскери оқу орындарына:

1) әскери қызмет өткермеген, оқуға түсетін жылы он жеті жасқа толған, бірақ жиырма бір жастан аспаған азаматтардың;

2) қабылданар жылы жиырма төрт жасқа толмаған әскери қызмет өткерген азаматтардың және мерзімді әскери қызмет өткеріп жүрген әскери қызметшілердің;

3) келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеріп жүрген әскери қызметшілердің түсуге құқығы бар.

Әскери даярлық бойынша  қосымша бағдарламалары бар білім  беру ұйымдарының тәрбиеленушілері әскери оқу орындарына түсуде артықшылығы  бар құқыққа ие болады.

2. Курсанттың (тыңдаушының) әскери оқу орнына қабылданған күні оның қызметтік міндеттерін атқара бастаған күні болып есептеледі.

3. Әскери оқу орындарына қабылданған азаматтар әскери лауазымдарға, әскери қызмет өткеру ережелеріне сәйкес тағайындалады.

4. Әскери қызметті өткермеген азаматтар әскери оқу орындарына қабылданған кезде әскери қызметші мәртебесіне ие болады және олар он сегіз жасқа толғаннан кейін, бірақ әскери оқу орнында кемінде бірінші курсты аяқтаған соң әскери қызмет өткеру туралы келісімшарт жасасады.

  Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеріп жүрген әскери қызметшілер әскери оқу орындарына қабылданған кезде әскери қызмет өткеру туралы жаңа келісімшарт жасасады.

Келісімшарт бойынша  әскери қызмет өткерген, сондай-ақ шақыру бойынша әскери қызмет өткеріп жүрген немесе өткерген азаматтар әскери оқу  орындарынан шығарылуға жатады.

5. Әскери оқу орындарына қабылданбаған әскери қызметшілер Әскери қызмет өткеру ережелерімен белгіленген тәртіпте әскери қызметті одан әрі өткеру үшін жіберіледі.

6. Әскери оқу орындарынан шығарылған, сондай-ақ әскери қызметті өткеру туралы келісімшарт жасасудан бас тартқан әскери қызметшілер, егер олар шақыру бойынша белгіленген әскери қызмет мерзімін өткермесе, тұрғылықты жері бойынша әскери есепке қою үшін жіберіледі және кейін жалпы негіздерде әскери қызметке шақырылады. Бұл ретте үлгермеуі немесе тәртіпсіздігі үшін әскери оқу орнынан шығарылған әскери қызметшілер өздерінің оқуына жұмсалған бюджет қаражатын мемлекетке өтеуге міндетті.

7. Әскери қызметші әскери оқу орнын бітіргеннен кейін әскери қызмет өткеруден бас тартса немесе келісімшартты өз бастамасы бойынша бұзса, өзінің оқуына жұмсалған бюджет қаражатын мемлекетке өтеуге міндетті. Ұстауға жататын сома келісімшарт мерзімі аяқталғанға дейін әрбір толық өткерілмеген айға барабар есептеледі.

8. Жоғары әскери оқу орындарын бітіргеннен кейін әскери қызметшілерге лейтенант әскери атағы беріледі.

32-бап. Келісімшарт  мерзімі және оны жасасу тәртібі.

1. Әскери қызметті өткеру туралы келісімшарт әскери қызметте болудың шекті жасына жеткенге дейін үш жылға, бес жылға, он жылға немесе әскери оқу орнындағы оқу мерзіміне және оны бітіргеннен кейін әскери қызметке он жылға жасалуы мүмкін.

2. Кандидаттарды іріктеу және олардың келісімшарт бойынша әскери қызметке кіру тәртібі Әскери қызмет өткеру ережелеріне сәйкес айқындалады.

6-тарау. Әскери қызметті  өткеру

33-бап. Әскери қызмет міндеттерін атқару

1. Запастағы әскери қызметші, сондай-ақ азамат әскери жиындардан өту кезінде:

1) лауазымдық қызметтер атқарған;

2) жауынгерлік іс-қимылдарға қатысқан, төтенше немесе соғыс жағдайларында, сондай-ақ қарулы қақтығыстар жағдайларында міндеттер атқарған;

3) бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау жөніндегі бітімгершілік операцияларына қатысқан;

4) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарларын жоюға қатысқан;

5) кемелердегі оқу-жаттығуларға немесе жорықтарға қатысқан;

6) егер бұл қызметтік қажеттіліктен туындаса, күн тәртібімен белгіленген қызмет уақыты ішінде немесе басқа да уақытта әскери бөлімнің аумағында болған;

7) қызметтік іссапарда болған;

8) қызметте, қызмет орнына бару және кері қайту жолында болған;

9) емдеуде, емдеу орнына бару және кері қайту жолында болған;

10)  демалыста, демалысын өткізу орнына бару және кері қайту жолында болған;

11)  әскери жиындардан өткен;

12)  тұтқында, кепілдікте немесе еркінен айрылу жағдайында болған;

13)  жеке адамның өмірін, денсаулығын, ар-намысы мен қадір-қасиетін қорғаған;

14)  адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғау, құқық тәртібін сақтау мен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде құқық қорғау органдарына көмек көрсеткен;

15)  сот жеке адам, қоғам, мемлекет мүдделерінде жасалған деп таныған өзге де іс-қимылдар жасаған жағдайларда, әскери қызмет міндеттерін атқарушы болып есептеледі.

2. Командирлерге (бастықтарға) әскери қызмет міндеттерін атқаруға қатысы жоқ немесе Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзуға бағытталған бұйрықтар (бұйыруға) мен өкімдер беруге тыйым салынады.

37-бап. Әскери қызметтен  босату 

1. Әскери қызметшілерді босату Әскери қызмет өткеру ережелеріне сәйкес мынадай негіздер:

1) әскери қызметте болудың шекті жасына жеткенде жасы бойынша;

2) шақыру немесе келісімшарт бойынша әскери қызмет мерзімінің аяқталуы бойынша;

3) әскери-дәрігерлік комиссияның әскери қызметке жарамсыз немесе шектеумен жарамды деп танығаны туралы қорытындысына байланысты денсаулық жағдайы бойынша;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен әскери атағынан айырылуы;

5) әскери қызметшіге бас бостандығынан айыру түрінде жаза тағайындау туралы сот үкімінің заңды күшіне енуі;

6) әскери оқу орнынан шығарылуы;

7) Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылуы бойынша жүргізіледі.

2. Әскери қызметті келісімшарт бойынша өткеріп жүрген әскери қызметші:

1) ұйымдық-штаттық іс-шаралар кезінде;

2) мемлекеттік органдарға (мекемелерге) қызметке ауысуына байланысты;

3) оның келісімшарт талаптарын орындамауына, сондай-ақ дәлелсіз себептермен қызметке шықпауына байланысты;

4) арнайы тексерістен бас тартқанда;

5) әскери қызметшіге шартты түрде бас бостандығынан айыру түрінде жаза тағайындау туралы сот үкімінің заңды күшіне енуіне байланысты;

6) теріс себептер бойынша мерзімінен бұрын босатылуы мүмкін.

3. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеріп жүрген әскери қызметші:

1) келісімшарт талаптары өзіне қатысты елеулі және (немесе) жүйелі түрде бұзылған жағдайда;

2) мыналардың:

 әскери қызметшінің  отбасы мүшесінің медициналық  көрсетулер бойынша әскери қызметші  әскери қызметін өткеретін жерде  тұруына болмауы және әскери  қызметшіні жаңа әскери қызмет  орнына ауыстыру мүмкіндігінің болмауы;

 отбасын басқа жерге  көшіру қажеттігіне байланысты  әскери қызметші күйеуінің (әскери  қызметші әйелінің) әскери қызмет  орнының өзгеруі;

 тұрғылықты жері  бойынша халықты әлеуметтік қорғау  органының қорытындысына сәйкес, денсаулық жағдайы бойынша тұрақты күтімді (көмекті, қадағалауды) қажет ететін, не бірінші немесе екінші топтағы мүгедектер болып табылатын әкесіне, анасына, әйеліне, күйеуіне, аға-інісіне, апа-қарындасына, атасына, әжесіне немесе асырап алған адамына немесе қартайғандығына байланысты зейнетақы жасына жеткен немесе он сегіз жасқа толмаған, заң бойынша аталған азаматтарды асырауға міндетті басқа адамдар болмаған кезде, тұрақты күтім жасау қажеттігі;

 әскери қызметші  анасыз (әкесіз) тәрбиелеп отырған,  он сегіз жасқа толмаған балаға күтім жасау қажеттігі салдарынан отбасы жағдайы бойынша;