Еңбек қатынастарын ресімдеу

 

  ЕҢБЕК  ҚАТЫНАСТАРЫН  ҚҰЖАТТАУДАҒЫ       АҚПАРАТТЫҚ  ЖӘНЕ БАСҚАРУ  ҚҰЖАТТАРЫ

Түйіндеме (Резюме)

    Резюме  француз тілінен алынған термин. “Айтылған, я жазылған мәселенің  қысқаша түйіні” деген мағына береді.

    Түйіндеме – белгілі бір тұлғаның өмірбаяны, білімі, мамандығы, кәсіптік шеберлігі, біліктілігі, икемділігі жайлы нақты, қысқа мәлімет беретін іс қағазының  бір түрі.

    Жазылған  түйіндеме сіз туралы толық мәлімет  беру үшін онда, сіздің біліміңіз, біліктілігіңіз, жеткен жетістігіңіз, жұмыс тәжірибеңіз, не нәрсеге икемділігіңіз бар  екені айтылуы керек. Түйіндеме  сіздің кең көлемдегі визит карточкаңыз  іспеттес. Түйіндеме жазуда сіздің мақсатыңыз - өз өмірбаяныңыз бен жұмыс  тәжірибеңізді, мамандығыңызды, икемділігіңізді  ұтымды көрсете  білу. Осы арқылы ойлаған жұмыс орнына қол жеткізу. Сондай-ақ түйіндеменің әдемі рәсімделуіне де көңіл бөлгеніңіз дұрыс. Яғни мекеме басшысы сіздің кім болып істегіңіз  келетінін түйіндемені оқу барысында  бірден ұғатындай болу керек  Қалаған  мамандығыңызға байланысты жеке басыңыздың қасиеттері анық көрсетілуі тиіс. Мәселен, сіз жарнама агенті болып орналасқалы келсеңіз түйіндемеге адамдармен жақсы қарым-қатынас жасай алатындығыңыз, тапқырлығыңыз, интуицияңыз, адам психологиясын жақсы білетіндігіңіз сияқты қасиеттеріңіз жазылуы керек. Түйіндемеде белгілі бір адам туралы мәліметтер ықшам әрі нақты түрде беріледі.

    Түйіндеменің  ерекшелігі – үміткердің білімі және кәсіби шеберлігі туралы мәліметтердің  кері хронологиялық тәртіпте берілуі. 
 

Түйіндеменің  мазмұндық-құрылымдық жүйесі:

• аты-жөні;
• туған жылы, күні, айы, туған жері;
• ұлты;
• жынысы;
• мекен-жайы, телефоны;
• отбасы жағдайы;
• азаматтығы;
• білімі;
• бітірген оқу орындары;
• кәсіби біліктілігі мен кәсіби тәжірибесі;
• тілдік дағдылары;
• компьютерлік сауаттылығы;
• жеке қасиеттері (жауапкершілігі, адамдармен қарым-қатынас орнатуға бейімділік, ұстамдылық, мақсаттылық, ұйымдастырушылық, басқарушылық қабілеттер, ұжыммен жұмыс істей білу, ұқыптылық, алға қойған міндеттерге шығармашылық көзқарас т.б.)
• қызығушылығы (саяхатқа шығу, би, домбырада ойнау, кітап оқу т.б.) туралы мәлімет, қосымша ақпараттар (мақтау грамоталары, сертификаттар, наградалар, патенттер т.б.)

                    Түйіндеме жазғанда  жадыңызда ұстаңыз!

        1. Түйіндемеде Сіздің маман ретіндегі бейнеңізді толықтыратын, аша түсетін өз мінезіңіздің кейбір жақсы қырларын да атап өтініз. Басшылық, жетекшілік, ғылыми жұмыстарға икемділігіңіз болса, ол да назардан тыс қалмасын.

     Дайындаған  құжаттар мен жазбаларды қайталап бір  оқып шығып, керекті мәліметтерді ойша реттеп алып резюменің колжазбасын  дайындауға кірісіңіз. Құжаттар мен  мәліметтерді дайындап алғаннан кейін  түйіндеме жазып шығу қиын болмайды. Ең бастысы ол мәліметтерді ретімен, қысқа, нақты бере білу. Қашан, қайда оқыдыңыз, қайда, кім болып істедіңіз, қайда, қашан біліміңізді көтердіңіз, тәжірибе жинақтадыңыз?

     Егер  ғылыми дәрежеңіз болса оны қалыптасқан  редакциямен көрсетесіз. Мысалы, "техника  ғылымының кандидаты", "биология магистрі", т.б.

     Жазған  еңбектеріңіз, шыққан кітаптарыңыз болса, маңыздыларын атап көрсетіңіз.

     Қызмет  бабымен, саяхатшы ретінде жасаған  шетелдік сапарларыңыз да көрсетіледі. Шет тілін білу дәрежеңіз, компьютерді  қаншалықты игергендігіңіз де көрсетіледі.

     Жеңіл машина немесе көліктердің басқа  түрін жүргізе алатындығыңызды  көрсету де артық болмайды.

     Айтылатын негізгі мәселелер осы. Қысқасы, "не, қайда, қашан" екендігі жазылады.

     2. Түйіндемені оқыған қезде сіздің алға қойған мақсатыңыз айқын көрініп түруы кереқ, яғни мекеме басшысы сіздің кім болып істегіңіз келетінін түйіндемені оқығанда бірден үғатындай болғаны дүрыс.

     Жеке  басыңыздың қасиеттерін атап көрсеткен  кезде, оның сіздің таңдап отырған жұмысыңызға  орналасуға септігі тиетіндігі басты  назарда болуы қерек. Мысалы, сіз  жарнама агенті болып орналасқалы  келсеңіз, түйіндемеге адамдармен жақсы  қарым-қатынас жасай алатындығыңыз, тапқырлығыңыз, интуицияңыз, адам психологиясын  жақсы білетіндігіңіз сияқты қасиеттер  жазылуы керек. Егер бастауыш сынып  оқытушысы болғыңыз келсе, балаларды  жақсы көретіндігіңіз, мейірімділігіңіз, шыдамдылығыңыз т.б. жазылуы кереқ. Жиналған мәліметтерді түйіндемеде  берудің екі жолы бар: хронологиялық  және фунқционалдық (күнтізбелік және қызметтік тәсілдер).

     Хронологиялық тәсіл. Алдымен қазір істеп жүрген жүмысыңыз көрсетіледі де, ары қарай хронологиялық ретпен жазылады. Яғни, соңғы орында сіздің бірінші жұмыс орныңыз, я болмаса бірінші аяқталған оқу орны жазылады. Егер сіздің жұмыс өтіліңіз көп болса, алдымен кәсіптік жолыңызды көрсеткеніңіз дүрыс. Ал оқу орнын жаңа аяқтаған, қызметті жаңа бастағалы тұрған адам оқыған оқу орны, алған мамандығы жайлы мәселені негізгі назарда ұстайды.

     Функционалдық тәсіл. Бүл тәсіл білімі мен біліктілігі, жүмыс тәжірибесі мол адамға лайықты. Мұнда жұмыс өтілі кері хронологиялық ретпен беріледі де, одан кейін білімі жайлы мәліметтер көрсетіледі. Егер бір мекемеде бірнеше жыл қатарынан істесеңіз, онда жүмысыңыздың жалпы сипаты өзгермегенде болса, бәрін тізіп жатпай-ақ, қысқаша жазуға болады. Мысалы, "1991-1999 жылдар аралығында Машина жасау заводында экономист, аға экономист, директордың орынбасары қызметтерін атқарды".

     Соңғы жүмыс орнынан немесе жеке адамның  атынан алынган кепілдеме болса, оның бар екендігі резюмеде бір сөзбен айтылу керек. Қажет деп тапқан жағдайда ол резюмемен бірге тапсырылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                                        Т Ү Й І Н Д Е М Е

     Аты-жөні: Исина Аяужан Рахымжанқызы

     Туған жылы, күні, жері: 1993 ж. 13-тамызда Астана қаласында тудым.

     Мекен-жайым: Астана қаласы, 8 наурыз көшесі, 28, а.

     Үй  телефоны: 435186

     Мамандығым: есепші, аудитор.

     Сала:  АстанаЭнергоСбыт кассиры.

     Білімі  мен қызмет жолы туралы мәлімет:

     Менеджмент  және бизнес колледжі 2008-2012 жж.

Ілияс Жансугіров атындагы  университеті  экономика  факулътетінің  оқытушысы   /2014-2016 жж.

     Негізгі мәліметтер. Республика, қала, жоғары оқу орындары колемінде өткен конференцияларды баяндама жасадым. Жогары оқу орнында жұмыс істеген тәжірибем бар. Қоғамдық жумыстарға белсене араласамын.

     Қосымша мәліметтер: Ана тілім — қазақ тілі. Ағылшын  және орыс тілін жақсы білемін. Компьютермен қолданушы ретінде жұмыс істей аламын. Туристік сапармен Туркия, Қытай, Корея мемлекеттерінде болдым. Жеңіл машина жургізе аламын (2012 жылдан). Көпшілікпен жумыс істегенді ұнатамын. Ұйымдастырушылық қабілетім бар. Тапсырған іске жауапкершілікпен қараймын.

     Әуестіктері  Театрға, спорт жарыстарына барганды, кітап оқығанды ұнатамын.

12 наурыз 2017 жыл                 Рахымжанқызы.А.И.

  ӨМІРБАЯН

   Өмірбаян – жеке адамның өмір жолы хронологиялық тәртіпте қысқаша жасалған ресми құжат. Әдетте оқуға түсу, жаңа қызметке орналасу кезінде жазылады. Онда азаматтың аты-жөні, туған жылы, күні, айы және туған жері, ұлты, отбасы жағдайы, білімі, бітірген оқу орындары, қызметі мен жұмыс тәжірибесі туралы және т.б. қосымша мәліметтер көрсетіледі.

   Тәжірибеде  өмірбаян үш түрлі болып жазылады. Бірі-адамның өз өмірі мен қызметі  туралы баяндауы. Бұл көбінесе қызметке орналасу кезіндегі жеке іс қағазына қоса тігілу үшін жазылады. Онда адам өзінің аты-жөнін, туған күнін, толық көрсетеді. Одан кейін жаңа жолдан нақты деректермен  санамалап жазады. Өмірбаянның бұл  түрі көбінесе ресми түрде жазылады да, көлемі жағынан шағын болады.

   Өмірбаянның екінші түрі - мемуарлар, яғни ақын, жазушылардың, өнер, қоғам қайраткерлерінің өз өмірін қоғам өмірімен байланыстыра баяндауы. Мұндай  өмірбаяндар көркем шығармаға  жақын, әдеби тілмен, шебер жазылғандығымен  оқырманды тартады және ол оқырманды  жеке адам өмірімен ғана емес, қоғам  дамуымен таныстырады. Мұндай шығармалар кай тілде болмасын өте көп  және қара сөзбен де, өлең сөзбен де жазылған түрі кездеседі. Мысалы, Қ. Байсейітовтың "Құштар көңіл"(1977) Ш. Жиенқүлованың  «Өмірім менің - өнерім» (1983) кітаптары  өмірбаянның осы түріне жатады.

   Өмірбаянның үшінші түрінде қоғамға белгілі  қайраткерлердің өмірі мен шығармашылық, саяси қызметтері өз тарапынан емес, басқа біреулер тарапынан баяндалады. Мәселен, ұлы жазушылар мен ақындар-А.Құнанбаев, Ш.Уәлиханов, А.С. Пушкин өмірлері туралы шығармалар осындай өмірбаян түріне жатады. Мысалы, С.Мүқанов - «Аққан жүлдыз»,

М. Әуезов «Абай жолы». Өмірбаянның мұндай түрі көркем шығарманың әр түрлі жанрлары ыңғайында очерктен бастап роман-эпопеяға дейін жазыла береді.

     Күнделікті   өмірде   ең   жиі   қолданылатын   құжаттың   біріншісі  - өмірбаян. Өмірбаян әркімнің өз қолымен, таза, жүйелі түрде, сиямен жазылады. Арнайы қағазға жазылуы да мүмкін. 

     Өмірбаянның мазмұндық-құрылымдық жүйесі:

1. Құжаттың  аты (өмірбаян)

2.  Аты-жөні (толық жазылады), туған жылы, айы,  күні, туған жері

3.  Ұлты

4.  Білімі, оқыған оқу орындары

5.  Қоғамдық-саяси  қызметі

6.  Ата-анасы,  жұбайы, балалары туралы мәлімет

7.  Қазіргі  жұмысы, мекен-жайы

     Өмірбаянның мазмұны автордың өмір жолын, іскерлік қасиеттерін жан-жақты баяндап  беруге тиіс. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

  Өмірбаян 

  Мен, Исина Аяужан Рахымжанқызы, 1993 жылы 13 тамызда Карағанды облысы, Нұра ауданы, Сарыөзен ауылында тудым.

  Ұлтым –  қазақ, 1993-2000 жылға дейін ата-анамынның қолында тәрбиелендім. 2000 жылдан 2008 жылға дейін Астана қаласындағы  №26 орта мектебінде оқыдым. 2008-2009 жылы Астана қаласындағы №61 орта мектебіне ауыстым. 2009 жылы Астана қаласындағы Менеджмент және бизнес колледжінде экономика факультетіне есеп және аудит мамандығында оқуға түстім.Қазіргі кезде сол колледжде 2 курсында оқып жүрмін.

  Ата-анам бар: әкем – Рахымжан Белгібаевич –жүргізуші; анам – Альфия Агзамовна – есепші.

  Қосымша мәліметтер: қазақ, орыс және ағылшын  тілдерін жетік білімін, ЭЕМ (ЭВМ) бағдарламаларын  толық меңгергенмін. Интернетте жұмыс  істей аламын.

  Мекен-жайым: Астана қаласы, 8 наурыз көшесі, 28^а үйі.

           

                 16 желтоқсан 2010жыл                                     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Мұхтар  Омарханұлы Әуезов 

  Мұхтар  Омарханұлы Әуезов – қазақ әдебиетінің  классигі, белгілі қоғам қайраткері, Қазақстан Республикасының Ғылым  академиясының академигі, филология  ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан  Республикасының Ғылымға еңбегі сіңген қайраткері, Лениндік және мемлекеттік  сыйлықтардың лауреаты.

  Мұхтар  Омарханұлы Әуезов 1897 жылы туған. Туған  жері – бұрынғы Семей облысы.

  М.О.Әуезов – қазақ әдебиетінің дамуына  елеулі үлес қосқан көптеген шығармалардың  авторы. Оның 1917 жылы жазылған алғашқы  туындысы «Еңлік-Кебек» трагедиясы қазақ  театр өнерінің қалыптасуына негіз  салды. Ұлттық опера және балет театры автордың «Айман-Шолпан» деп аталатын пьесасымен ашылды. М. Әуезов сондай-ақ «Абай», «Қарагөз» деген драмалық шығармалар жазды.

  М. Әуезов – «Абай жолы» роман-эпопеясының  авторы. Роман-эпопея әлем халықтарының 30 тіліне аударылған. М.Әуезов – сондай-ақ У. Шекспирдің, Л. Толстойдың, И. Тургеневтің, Н. Гогольдің шығармаларын қазақ  тіліне аударды. Жазушының, сондай-ақ «Өскен өркен», «Қилы заман» деген шығармалары, абайтануға, манастануға қатысты, ауыз әдебиеті мен жазба әдебиеті жөнінде  жазылған ғылыми еңбектері бар. М. Әуезов 1961 жылы қайтыс болды. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

  ЕҢБЕК КІТАПШАСЫ