Жүк тасымалдау

Автокөлiк  кәсiпорынның аумағына кiретiн атп  диспетчерiнің мiндеттерiне: жүргiзушiлердiң  тәулiктiк жоспардың орындалуын қамтамасыз ету; олардың мекенжайына жүктi жiберу туралы жүк алушыларға дер кезiнде  мәлiметтi беруi; тәуліктік, онкүндiк  жоспардың орындауын талдау және жұмыстың орындалмаған жағдайда анықталған кемшiлiктi жою бойынша шараларды  қолдану; қойылған уақыт нормаларында автокөлiктiң дер кезiнде келуiне, оның жүк тиеуi және жүк түсiруне бақылау жасау; жедел тобы бар  сменалық-тәулiктiк жоспардың келiсуi»; шаралардың қабылдануы үшiн жай қарапайымдарды есепке алу, акттердiң құрастыруы; тасымалдауларды  сменалық-тәулiктiк жоспардың орындауын  ұйым.

Диспетчерлік  қызмет постылар мен машиналардың бірқалыпты жұмыс істеулеріне тұрақты бақылау  жасайды. Автомобильдер мен жүк  көтергіш машиналардың нормадан тыс  бос тұруын болдырмайды.

Диспетчерлiк  басшы қызметi жүктердi жоспар тасымалдауларға  ағымдағы және перспективалыларға өңдеумен басшылық етедi және жолдар,   жол  қатынасының қауiпсiздiгiнiң талаптарды сақтауымен олардың орындауын ұйымдастырады.  Көпiрлердiң күйi және кiрiс жол  бекiтуiрек автокөлiктiң 

жұмысының аймағында  тексередi және тасылатын жүктердi сақталу  және жүктiңқамтамасыз етуi, тағы басқа құжаттаманың жол бетшелерiнiң дұрыс және дер кезiнде ресiмдеуi бойынша шараның тиiстi ұйымдары арқылы қабылдайды.

Диспетчерлер  диспетчерлiк қызметтiң басшыларына  бағынады және келесi мiндеттердi орындайды: түр және тасылатын жүктi есепке алумен, автокөлiктерiн үлестiреді жүк  көтергіштіктің максимал қолдануы және жүктi сақталуды қамтамасыз етедi; автомобиль көлiгiнiң жылжымалы құрамының  жұмысы туралы есепке алужәне есеп берудiң қойылған формаларының дер  кезiнде және дұрыс жүргiзулерiн  ұйымдастырады. Қозғалысты реттеу арналған диспетчер линиядағы  автобустарын жүрiс графигi орындау бойынша  бақылауды iске асырып, линиядағы  автомашиналарының жұмысына, бақылауды iске асырады және қозғалысты реттеу бойынша нұсқау айтылған әдiстемеге  сәйкес (кесте ) графика және автобустарды қозғалыстың интервалдары орындалуына  шара қолданады. Сонымен бiрге ол автобустарды арнайы маршруттар және жеке рейстердi ұйымдастырады, маршруттағы  автокөлiктердi жүктеудi үйренедi.

Диспетчерлік  қызмет бөлімшелері қазіргі кездегі  байланыс құралдарымен, қоймалармен, және арту түсіру телімдедімен жабдықталған болуы  тиіс.

3.3Жүктер тасымалын ұйымдастырғанда қолданылатын құжаттама

Жүктi тасымалдауға келiсiм  шарты

Автокөлiк кәсiпорындар немесе ұйымның жүктi тасымалдауы бойынша  әсерлер iске асырудың басталуына дейiн  қандай болмасын автомобиль көлiгiнiң  жүктерiн тасымалдауға келiсiм шарттары жүк жiберушiлермен немесе жүк алушылармен  тұжырымдайды.

Жүктi тасымалдауға келiсiм шарты- жүкті тасымалдау шарты бойынша тасымалдаушы  жiберушi сеніп тапсырған жүкті қабылдаушы бекетiне жеткізіп беруге мiндет артады. Тасымалдау келiсiмi жiберушiлермен және тасушылардың арасындағы қатынастың темiр жол, әуе, теңiздегi, автомобилдiк тасушыларының қызметтерi төлегенде нақтылы жүктi бiр-ақ рет тасымалдауды схема бойынша, немесе ұзақ мерзiмдi iсалуға формаға келтiрiлетiн коммерциялық құжат болып табылады.

Келiсiм шарттарды бiр  тасымалдауға, бiрнеше тасымалдауларға, нақтылы мерзiмге бйланысты бола алады.

Жылдық келісім шарт

Автокөлiк кәсiпорындар ұйымның  жүктердiң тасымалдаулары жоспар негiзiнде  автомобиль көлiгiнiң жүктерiн тасымалдауға жылғы келiсiм шарттары жүк жiберушiлермен немесе жүк алушылармен тұжырымдайды.

Жылдық  келiсiм шарт автокөлiк кәсiпорынмен ұйыммен, жабдықтау-өткiзумен немесе жүк жiберушiмен немесе жүк алушы  болмайтын басқа ұйыммен бiрге  бола алады. Жүк жiберушiлермен немесе жүк алушы келiсiм шартымен сәйкес осы жағдайда құқықтармен пайдаланады  және жүк жiберушiлер және жүк  алушылар үшiн ескерiлген жауапкершiлiктер де мiндетi болады.

Мәлімдеме- жүк жiберушi жүктердi тасымалдауға тиiстi автокөлiк кәсiпорынға жүктерiн тасымалдауға мәлiмдеменiң немесе жылғы келiсiм шарт болған жағдайда ұсынады.

Тауарлы-көліктік тiркеме  қағаз

Тауарлы-көліктік тіркеме қағаз -нұсқаулар  бойынша тауарлық-заттық тіркеме қағаз  құндылықтардың есептен шығаруы үшiн қызметшiмен жүк жiберушiлер және жүк алушылар , сонымен бiрге қоймалық, жедел және бухгалтерлiк есеп үшiн. жалғыз құжат болып табылады.

Жүк жіберуші жүк тасымалдаушыға жүкті тасымалдауға арналған тауарлы-көліктік тіркеме  қағазды көрсетуі керек.

Тауарлық - көлiк тiркеме қағаз 4 дана жазылады: бiрiншiсi жүк жiберушiде қалады және ол  тауарлық-заттық құндылықтардың есептен шығауы үшiн қолданады. Екiншi, үшiншi және төртiншi даналар жүк жiберушiнiң  қол қоюуымен , мөрлену менi және жүргiзушiнiң қол қоюуы куәланған  жүргiзушiлерге қолға берiледi;

Екiншi дана жүк алушыға жүргiзушiмен берiледi және тауарлық-заттық құндылықтардың жүктi алушыға  келгені үшiн.

Үшiншi және төртiншi даналар  жүк алушының қол  қоюлармен және мөрмен  куәланған  автокөлiктiк ұйымдардың иесiне берiледi.

Жол параға

Жол парағы-жүргiзушi жүк жіберушіге жол параға мен куәлікті жүкті қабылдап  алу үшін көрсетеді. Осы сәттен батап жүк тиеуге көлiк құралдың беру үшін және көлiк құралдарының жұмысын бақылауын есепке алу үшiн арналған құжат. Жүк жiберушi оның жол бетшесiнде белгiлейдi.

Жүк таситын  автокөлiктi жол бетшесi есепке алуды  жылжымалы құрамның жұмыс есебi және жүргiзушi үшiн көрсеткiштердi тауарлық жүктердi тасымалдау-дың жанында тауарлық - көлiк тiркеме қағаз бiрл iп талқылау анықтайтын негiзгi бастапқы құжат болып табылады, сонымен бiрге жүргiзушiге еңбекақының есептеп шығаруы және жүктердi тасымалдаудағы есептеулерiнiң жүзеге асыруы үшiн.

3.4 Жүргізушілер еңбегін ұйымдастыру

Жүргізушілер  жұмысын ұйымдастырудың құрамына кіреді жұмыс режімін, жұмысқа шығу графиктерін, жұмыс уақыттарын  есепке алудың түрін анықтау.

Жүргізушілер  жұмысын жоспарлағанда және ұйымдастырғанда  еңбектік заң шығарушылық талаптарын қатаң орындау қажет, белгіленген  еңбек пен демалыс режімін  сақтау қажет, күндізгі және түнгі ауысымдарды  дұрыс алмастыру, жұмысты артығымен  істеуді болдырмау.

«Автомобильдер  жүргізушілерінің жұмыс уақыты мен  демалыс уақыты турулы ережелерге»  сәйкес бескүндік немесе алтыкүндік жұмыс аптасында жұмыстың ұзақтығы 41 сағаттан аспауы керек.

Автомобиль  көлігінің кәсіпорынына жұмыс уақытының  ай сайынғы есепке алуы  тараған, ол бойынша бір күнгі  жұмыс  уақыты орташа жоспардан артық (немесе кем)  болуы мүмкін, бірақ бір  айғы қосынды уақыт жұмыс уақытының  айлық қорынын аспауға тиісті.

Айлық есепке алуды автомобиль көлігінің кәсіпорны  әкімшілігі кәсіподақтың жергілікті комитетімен  келісім бойынша енгізеді  егер жұмыс ауысымының ұзақтығы 10 сағаттан аспаған жағдайда.

Қалааралық  тасымадауларында жиі болатындай, егер бір күнгі жұмыс уақытының  ұзақтығы 12 сағаттан асатын болса, онда автомобильде демалыс үшін арнайы орын жабдықталуы керек және рейске 2 жүргізуші жіберілуі тиіс.

Ай сайын  жасалатын жұмыс графиктерінде  әр бір  жүргізуші үшін жұмыстың күндері мен уақыты және демалыс  күндері белгіленеді. Мұндайда жұмыстық ауысымға дайындық-қорытынды уақыт 0,3 сағат қосылады.

Ай сайын  есепке алуы автомобиль көлiгiнде  көп  таралған, күнi бойы орындалған жұмыс  уақыты  көп  қойылған жоспарлы ұзақтықты  алады, бiрағатын бола айға жиынтық  уақыт жұмыс уақытының көбiрек  айлық қоры болуы керек

Автомобиль  көлiгiнiң жүргiзушiлерi үшiн жұмыс  уақытының нормасы ортақ ереже  ретiнде орнатылған - аптасына 40 сағаттан аспайтын. Күн сайынғы жұмыстыңнормалы  ұзақтығының екi демалыс күндерi бар бес күндiк жұмыс аптасының  күнтiзбесi бойынша жұмыс iстейтiн  жүргiзушiлерi үшiн, 8 сағат асапауы  керек

Жүргузішілердің демалыс уақыты

-үзiлiстер жұмыс күннiң  iшiнде;

-күн сайынғы  демалыс; 

-демалыс күндерi (жетi  сайын үздiксiз демалыс) ;

-жұмыс жасамайтын мерекелiк  күндер;

-демалыс

Автокөлiктiң  жүргiзушiлерi демалыстың барлық аталған  түрлерiмен пайдаланады. Жұмыс берушiлер  демалыстың кейбiр түрлерiнiң берулерi қатынаста жүргiзушiлердiң демалыс  уақытының заңға сүйенген реттеуiн  ерекшелiгi есепке алуы керек.

Автокөлiктi басқарудан демалыс үшiн арнайы үзiлiстер қала аралық тасымалдауларға жүргiзушiлерiне (ауысымдар ) жұмыс күннiң iшiнде автокөлiктi үздiксiз басқаруды бiрiншi 3 сағаттан кейiн жолда жеткiзiлiп берiледi. Мұндай үзiлiстiң ұзақтығы кемiнде 15 минуттарды құрайды. Сондай болып ұзақтықтары  бұдан әрi үзiлiстер немен аспайтын әрбiр 2 сағаттан кейiн ескерiледi. Арнайы үзiлiс жеткiзiлiп берiлмейтiнде, демалыс  және қоректену үшiн үзiлiстiң беруiн  уақытпен бұл оның сәйкес келу жалғыз жағдай.

Жүргiзушiлерге  жұмыс күннiң iшiнде демалу және тамақтану  үшiн үзiлiс берiледi. Ол ұзақтықпен жүргiзушiлерге әдеттегiдейi екi сағаттан аспайтын жұмыс ауысымының ортасында  берiледi. 8 сағаттан астам жүргiзушiге күн сайынғы жұмыстың қойылған графигiнiң  ұзақтықтарының жанында кемiнде 30минуттардың  ортақ ұзақтықты демалу және қоректену  үшiн екi үзiлiс жеткiзiлiп берiле алады және 2 сағаттан аспайтын.  Демалу және тамақтану  үшiн нақты  уақыт және ұзақтық қызметкерлердiң  өкiлеттi органның пiкiрiнiң есепке алуы бар жұмыс берушiсiмен бекiтiледi немесе жұмыс берушiмен және қызметкердiң  аралығында келiсiм бойынша.

Демалу және тамақтану үшiн күн сайынғы  үзiлiстiң уақытпен бiргесiн демалыстың ұзақтығы демалыс алдыңғы жұмыс  күнiне жұмысының уақытының кемiнде  екi есе шығын ұзақтығы болуы керек.Мысалы, егер демалыс  үзiлiсi жәнетамақтанулар  үшiн сағат берілсе, демалыстың алдында  жұмыстың уақыты 8 сағатты құраса, онда (смена аралық ) күн сайынғы демалыскемiнде 15 сағат болуы керек.

Жетi сайын  демалыстың ұзақтығы жинақталған күйiнделердiң  қала аралық тасымалдауларының жұмыс  уақытының есепке алуында қысқартыла алады, бiрақ 29 сағатқа дейiн кемiнде  несiмен. Жетi сайын үздiксiз демалыс  есеп-қисап кезеңге орташа кемiнде 42 сағаттың ұзақтығымен беруi керек.

Жүргізушілірдің жұмыс кестесі

Жұмыс берушiнiң  барлық жүргiзушiлерi үшiн (смена аралық ) күн сайынғы және жетi сайын демалыстың демалыс және тамақтану, уақыты үшiн  үзiлiстердiң уақыты бекiтiле бастайтын (сменалылық ) жұмыс графигiн аяқтау және (ауысым ) күн сайынғы жұмыстың ұзақтығын құрауға мiндеттi. График ай сайын (ауысымды ) күнбе-күн қызметкерлердiң  өкiлеттi органның пiкiрiнiң есепке алуы бар жұмыс берушiсiмен өндеп  бекидi.

Мерзiмге  бiр айдан кешiктiрмей әсерге графиканы  енгiзуiне дейiн, оны жүргiзушiлердiң  хабар-ошарына дейiн болады. Ұйым және жеке кәсiпкерлердi жұмыс графигiн  өңдеудiң барысында жұмыс уақытының  тәртiбiнiң ерекшелiгi және демалыс  уақыты есепке алуы керек.

Ай сайынғы  жүргізушілерге құрастырылатын кестеде, күн,жұмыс уақыты және демалыс уақыты көрсетілген.

Жұмыс уақытының  жоспарлы айлық қоры

Ф_жосп= (Д_к-Д_в-Д_м)*Т_ауыс- Д_қк*1                                    (3.1)

Ф_жосп= (20-3-0)*7-0*1 = 119

Мұндағы, Д_к – айдың календарлық күндері

Д_в – бір айдағы шығу күндер

Д_м - бір айдағы мреке күндер

Д_қк – жексенбілік және мереке күндердің алдындағы қысқартылған жұмыс күндері

Т_ауыс – 6-күндік жұмыс аптасында ауысымның ұзақтығы (Т_ауыс-7сағ)

Жүргізушінің жұмыс уақытының  нақты айлық қорын формула  бойынша есептеуге болады:                                _ауыс

Ф_нақ= n_ауыс*(Т_н       +t_д-қ)                                                        (3.2)

 

n_ауыс=                                                                        (3.3)

n_ауыс= = 21

Ф_нақ=21*(5,4+0,26) = 119 сағ

Мұндағы, n_ауыс– бір айдағы жүргізушінің ауысымдар саны

t_д-қ - дайындық – қорыту уақыты, сағ

_ауыс

Т_н  - бір ауысымдағы автомобильдердің нарядтағы уақыты, сағ

Мынадай нұсқа деп ұйғарайық: автомобильдердің нарядтағы  нақты уақыты

    _орт

Т_{н нақ}= 10.73 cағ , АКК 6- күндік жұмыс аптасы бойынша жұмыс істейді. Нарядтағы уақыты бойынша қарап , 2 ауысымдық автомобильдер жұмысын таңдаймыз 5,4 сағ.

Жүргізушінің  артық жұмыс істеуі құрайды:

Ф = Ф_нақ – Ф_жосп= 119-119 = 0сағ

 

Кесте 3.1 Жүргізушілердің жұмыс кестесі

қыркүйек	Авт. № Т.А.Ә.	Темирболатов	Хасанов
	1	II	I
	2	Д	Д
	3	I	II
	4	I	II
	5	I	II
	6	I	II
	7	I	II
	8	I	II
	9	Д	Д
	10	II	I
	11	II	I
	12	II	I
	13	II	I
	14	II	I
	15	II	I
	16	Д	Д
	17	І	ІІ
	18	I	II
	19	I	II
	20	I	II
	Жоспар	119	119
	Нақты	119	119