Кәсіпорынның бағалық саясатының маңызы

Қазақстандық  ұялы байланыс нарығындағы

компаниялардың  баға саясаты

     теңге

^*  «Dalakom» компаниясының байланыс станциялары орнатылған қалалар мен елді

   мекендер үшін ғана. 

    Кестеден  байқап отырғанымыздай, ең төмен тариф  «Dalakom» компаниясының өз желісі ішінде орнатылған, сонымен қатар қалалық телефондарға қоңырау соғу бағасы да аталған компанияның баға саясатының тартымдылығын көрсетеді. Дегенмен, өзге компаниялардың бәсекелестік саясаты басқа көрсеткіштер бойынша өзіндік артықшылықтары бар. Мәселен, «Beeline» компаниясы барлық телефондарға соғылатын қоңыраулар үшін секундтық тарифтік бағалар орнатқан, ал «K-Cell» компаниясы көрсетілген тарифтерден басқа қосымша жеңілдіктер қарастырады (кешкі уақыттарда байланыс бағасының 75%-ға дейін төмендетілуі және т.с.с.).

    Ұялы  байланыс компанияларының баға бәсекелестігі  олардың өнімдеріне деген бағаның  төмендеуіне алып келді. Алғашқы  кездері ұялы байланыс нарығында  монополистік үстемдік құрған «Алтел»  компаниясының қызметі үшін тұтынушылар  тіпті қабылданған қоңыраулар үшін де есеп айырысатын, ал уақыт бірлігінің бағасы сол кездері бір АҚШ  долларынан асатын.

    Министрліктің   мәліметі бойынша, Қазақстанда ағымдағы жылы интернет және  мобильді байланыс қызметтерінің тарифтері  арзандады. Тарифтер кең жолақты интернетке қосылу үшін ғана емес, ұялы байланыс үшін де арзандатылып жатыр. Желі ішіндегі байланыс құны 33 пайызға, роуминг шегі 48  пайызға және интернетконнект бойынша 20 пайызға төмендетіліп,   нәтижесінде интернет  пайдаланушылардың  саны 34 пайызға өсіп отыр.  Қазір  Байланыс  және ақпарат министрлігі   мобильдік   желілер арқылы 4 G жобасын  жүзеге асыруға  жақын,   бұл  мақсат үшін  сәйкес диапазондар бөлініп  отыр.

    Баға  бәсекелестігінің нысаны ретінде бағалық  дискриминацияны қарастыруға болады. Бағалық дискриминация бір тауарға, өндіріс  шығындары көлеміне қарамастан, әр түрлі тұтынушылар үшін түрлі  бағалар орнатумен сипатталады. Бұл нарықты тұтынушылардың категориясына  қарай, олардың тауарды сатып  алу қабілетіне қарай бөлу арқылы жүзеге асады. Тұтынушылардың түрлі  категорияларына қарай әр түрлі  баға белгілеу нәтижесінде өндірушілер жалпы табысты арттыруға мүмкіндік алады, себебі тауар қымбат және арзан нарықтарда сатылады, ал тауарды өндіруге кеткен шығын бірдей. Бағалық дискриминация саясатының мысалы ретінде «Қазақтелеком» АҚ баға саясатын келтіруге болады (3.2-кесте). 

3.2-кесте

     «Қазақтелеком»  АҚ белгілеген автоматтық қалааралық

байланыс  тарифтерінің коэффициенттері 

    Кестеден  «Қазақтелеком» АҚ автоматты қалааралық байланыс қызметтеріне тұтынушылардың категорияларына қарай әр түрлі  тарифтер орнатқанын көреміз. Тарифтер апта күніне және тәулік мерзіміне  қарай бөлінеді: түнгі сағат 3-тен  бастап ең тарифтер қолданылады. Сонымен  қатар, компанияның қызметі әр түрлі  абоненттерге түрлі бағалар бойынша  ұсынылады: мемлекеттік мекемелер  мен заңды тұлғаларға байланыс қызметі  жеке тұлғалармен салыстырғанда  арзанырақ түседі. 

            2.5 Интернет желісіндегі тарифтік жүйелер

"Жеке  тұлғалар" және "жеке  кәсіпкерлер" пайдаланушыларының  санаттары үшін  Интернет желісіне  кең жолақты қосылыс  қызметінің тарифтері

     барлық  «Megaline» тарифтік жоспарларының пайдаланушылары  үшін - "Қазақтелеком" АҚ Интернет желісінің ішкі ресурстарына (Қоғамның IP-адрестері) шектелмеген қосылыс беріледі. Бұл ретте, ішкі ресурстарға/дан кіріс/шығыс трафик тарифтелмейді.  Егер сессия бір тарифтік жоспардың (тарифтің) әрекет ету кезеңінде басталып, басқа тарифтік жоспардың (тарифтің) әрекет ету кезеңінде аяқталған жағдайда, қызметтің ұсыныла басталу күнінде (сессияның басталу күнінде) тарифтеледі.

     «Megaline Start» тарифтік жоспарының пайдаланушылары  үшін - "Қазақтелеком" АҚ-ның ішкі ресурстарына және Интернет желісінің сыртқы ресурстарына қатынау жылдамдығы трафикті генерациялау кезінде кіріс/шығыс арналар бойынша екі бағытта да жалпы қатынау жылдамдығы 1024 Кбит/с /1024 Кбит/с дейін құрайтындай жинақталады, бұл ретте сыртқы ресурстарға кіріс/шығыс арналар бойынша кепілді қатынау жылдамдығы 256 Кбит/с/256 Кбит/с құрайды. 

     «Megaline Hit», «Megaline Light», «Megaline Box»  тарифтік жоспарларының  пайдаланушылары  үшін - "Қазақтелеком" АҚ-ның ішкі ресурстарына және Интернет желісінің сыртқы ресурстарына қатынау жылдамдығы трафикті генерациялау кезінде кіріс/шығыс арналар бойынша екі бағытта да сыртқы ресурстарға жалпы қатынау жылдамдығы 2048 Кбит/с /1024 Кбит/с, бірақ Астана мен Алматы қ. үшін кем дегенде 1024 Кбит/с/1024 Кбит/с және қалған аудандарға 512 Кбит/с/512 Кбит/с құрайтындай жинақталады. 

     "Megaline Turbo", "Megaline Turbo Plus", "Megaline Turbo Light" тарифтік жоспарының  пайдаланушылары  үшін - деректерді беру жылдамдығы "Қазақтелеком" АҚ желісінің ішкі ресурстарына да, Интернет желісінің сыртқы ресурстарына да динамикалы түрде (бейімді түрде, "соңғы миляның" техникалық параметрлеріне байланысты) кіріс арна бойынша 8 Мбит/с дейін (жинақ) және шығыс арна бойынша 1024 Кбит/с (жинақ) дейін, бірақ кем дегенде 1024 Кбит/с/ 512 Кбит/с өзгереді.

     * - Аудандық мәндегі қалаларда  және аудандық мәндегі қалалардан  төмен елді мекендерде тұрып  жатқан абоненттерге қызметті  ұсыну барысында портқа қосылу  үшін біржолғы төлемге 0,75 еселігі  қолданылады;  
** - тариф "Астанателеком" ҚТО және «Алматытелеком» ҚТО абоненттеріне қарастырылған  
*** - тариф облыс орталықтары мен Семей қ. қарастырылған  
**** - тариф облыс орталықтары мен Семей қ. қоспағанда, Ақмола ОТД, Ақтөбе ОТД, Атырау ОТД, Алматы ОТД, Шығыс Қазақстан ОТД, Жамбыл ОТД, Батыс Қазақстан ОТД, Қарағанды ОТД, Қостанай ОТД, Қызылорда ОТД, Маңғыстау ОТД, Павлодар ОТД, Солтүстік Қазақстан ОТД, Оңтүстік Қазақстан ОТД абоненттеріне қарастырылған.

     Ескерту:

аудандық  мәндегі қалаларда  және аудандық мәндегі  қалалардан төмен  елді мекендерде тұрып  жатқан«Megaline Start»  ТЖ пайдаланушылары  үшін – ай сайынғы төлемге 0,75 еселігі қолданылады.

     аудандық  мәндегі қалаларда  және аудандық мәндегі  қалалардан төмен  елді мекендерде тұрып  жатқан «Megaline Turbo»  ТЖ пайдаланушылары  үшін - ай сайынғы төлемге 0,95 еселігі қолданылады. Бұл еселік кейінгі 10 Мбайт кіріс трафигі үшін төлемге қолданылмайды

     2.6 Теміржол саласындағы тарифтік  жүйелер саясаты 

        ҚР көлік және коммуникация министрлігінің экономика  мен халықтың көлік саласындағы  қажеттіліктерін толық көлемде  қанағаттандыруға қабілетті көлік-коммуникация кешенін дамытуда МТЖқызметтеріне тарифтерді кезең-кезеңімен біріздендіру болып табылады:

  1) қатынас түрлері бойынша (импорттық  және облысаралық) 2012 жылға қарай;

  2) экономикалық орындылығын ескере  отырып, жүк түрлері бойынша;

     3) МТЖ қызметтеріне шекті тарифтерді 10 жылға бекіту.

   Тасымалдар  саласында жаңа тарифтік саясатты іске асыру және темір жол көлігімен  тасымалдауға  тарифтерді 2011 жылдан бастап 2014 жылды қоса алғандағы кезеңде, кейіннен инфляция деңгейінде  индекстеумен  жыл сайын орташа есеппен 15% арттыру  есебінен жылжымалы құрамды сатып  алу және күрделі жөндеу.

     Қолданыстағы  реттеу тәжірибесіне сәйкес тарифтер жүк түрі мен тобына қарай сараланған. Нәтижесінде тасымалдаудан түскен кіріс хабарлама түрімен және жүк тобымен айқындалатын нарық  сегментіне байланысты ерекшеленеді. Көрсетілген тасымал сегменттерінен үш топты атауға болады:

     1- топ – төмен кірісті тасымалдар:

     тас көмір (экспорт, облысаралық қатынас), кен (экспорт, облысаралық қатынас), құрылыс жүктері (импорт), нан (экспорт, облысаралық қатынас), қалған жүктер (облысаралық қатынас);

     2 - топ – жоғары кірісті тасымалдар:

     мұнай жүктері (экспорт), қара металл (экспорт, импорт, облысаралық қатынас), химиялық және минералды тыңайтқыштар (экспорт, импорт, облысаралық қатынас), қалған жүктер (импорт);