Лекции по "Экономика"

3.Физиократтар мектебінің ірі өкілдері кім?

33

a)      К.Маркс

b)      Т.Мэн

c)       К.Тюрго

d)      Ф.Энгельс.

33

4.Индукция әдісінің мағынасы неде.

a)      Нақты фактілерден теорияға жылжу.

b)      Теориядан фактілерге жылжу.

c)       Бірнеше құрамдас бөлімдерге құрастыру.

d)      әрбір құрамдас бөліктерді бөлу қажет.

5. Қандай экономикалық проблемаларды зерттеу үшін қолданылады?

a)                  Индукция және дедукция.

b)                  Анализ және синтез.

c)    Ғылими-абстракциялық және диалектикалық

d)      Барлық жауады дұрыс.

6. Экономикалық теория нені зерттейді?

a)      Адамдардың шаруашылық жөніндегі қатынастары.

b)      Адамдардың өндірістік қызметі.

c)       Қоғамдағы адамдардың материалдық игіліктер мен қызметтер

     жөніндегі қатынастары.

d)      Адамдардың тауарлардың арасындағы қатынастары.

Категориялар бойынша сұрау. Студенттерге төмендегі негізгі экономикалық категориялар бойынша анықтама беру керек.

Микроэкономика; Макроэкономика; Позитивтік және нормативтік экономикалық теория; Анализ және синтез; Индукция және дедукция; Экономикалық модельдер; Функционалдық анализ, Меркантилистер; Физиократтар; Классикалық саяси мектеп; Маржинализм; Кейнсиандық мектеп; Неоклассиктер; Институционализм; Неоинституционализм.

Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысы.

33

Дискуссия тақырыбы : «Экономикалық мектептер және қазіргі кездегі экономикалық теория»

  Дискуссия ның мақсаты:

       негізгі теориялармен және экономикалық мектептердің өкілдерімен танысу.

       экономикалық мектептердің айырмашылығын анықтау,осы мектептердің және қазіргі кездегі  экономикалық теорияның өзара байланысытылығын анықтау.

Дискуссияны жүргізу тәртібі:

     Топ экономикалық мектептерге байланысты бірнеше топшаға бөлінеді. Әрбір топша алдын-ала бір мектеп туралы ақпарат жинап келеді. Олар экономикалық мектептердің өкілдерін, зерттеу обьектісін және негізгі бағыттарын қарастыру керек. Ойының процессінде студенттер қандай экономикалық мектеп қазіргі кездегі экономикаға көзқарастары сай келетінін дәлелдеуі керек.

Сабақтың аяғында оқытушы қай топша осы тапсырманы дұрыс орындап шыққанын анықтайды.

Студенттердің өзіндік жұмысы :

1.Экономикалық теоиядағы негізгі теориялар және мектеп өкілдері, олардың айырмашылығы.

2.Экономикалық теория және экономикалық саясат.

Әдебиеттер

1.       Шеденов Ө. Қ,Байжомартов Ұ.С. «Жалпы экономикалық       теория»  Алматы-Ақтөбе.2002ж.1-бөлім. 5-15 бет

2.       Петти В,Кенэ Ф,Смит А,Рикардо Д.О методе политической  экономии. Развитие метода политетической экономии. Москва. Экономика,1986ж.36-40,41-42,54-57,75-77бет.

2-тақырып.  Қоғамдық өндірістің негіздері

Сабақтың мақсаты:  экономиканың негізгі түсініктерін, ұғымдарын жалпы түрде қарастыру арқылы, оның әрүрлі жүйелерде  қалай ұйымдастырылатыңдығын, негізгі принциперін жан-жақты қарастыру болып табылады. Осы арқылы эконмиканың ең түпкі мақсаты – адамдардың қажеттіктерін толық қанағаттандыру үшін шектеулі ресурстарды тиімді пайдаланудың мүмкіндіктеріне қалай жетуге болатындығын көрсету.

Талдау сұрақтары:

1.       Қоғамдық өндіріс. Өндіріс. Бөлу. Айырбас. Тұтыну. Адам және оның шаруашылық іс-әрекеті.

Маслоудың «қажеттліктер пирамидасын» пайдалану арқылы «қажеттіліктер» түсінігін талдаңыз. Неліктен адамдардың қажеттіліктері шексіз болады?

2.       Экономикалық ресурстар. Өндіріс факторлары. Экономиканың негізгі сұрақтары. Өндіріс ресурстарының шектеулілігі мен экономикалық таңдау. Тиімділік түсінігі. Өндіріс мүмкіншіліктерінің қисығы.

3.       Өндірісті экономикалық ұйымдастырудың негізгі принциптері (рационалдылық, шектілік, максималды пайда). Өндірісті экономикалық ұйымдастырудың мазмұны және түрлері.

Қайталау сұрақтары:

1.       Қажеттіліктері мен тілектерін қанағаттандыру үшін экономикалық субъектілер өздерінің шектеулі мүмкіндіктерін қалай таңдап, қалай пайдаланады?

2.       Экономикадағы адамның ролі туралы атақты экономист ғалымдардың қандай көзқарастары бар?

3.       Экономикалық ресурстарға / қорларға/ нелер жатады?

4.       Әр түрлі экономикалық жүйелерде таңдау проблемасы қалай шешіледі?

5.       Барлық қажетті тауарлар қай экономикалық жүйеде молырақ өндіріледі?

6.       Өндіріс экономикалық тиімділікте деп қандай жағдайда айтылады.

1. Кестедегі бос орынды берілген мәліметтермен толтырыңыз:

Керекті сөздер: материалдық игіліктер, ақыл-ой,  еңбектің нәтижесі, рухани, физикалық, адамның өмір сүру деңгейі,  жинақталған білім, адам дамуы.

Тестілік тапсырмалар:

1 «Экономикалық ресурс» категориясы деп ненi  түсiнемiз:

А) қалыпты ресурстар С) адамдармен жасалған өндiрiс құралдары

В) еңбек ресурстары Д) кәсiпкерлiк қабiлет Е) аталғандардың барлығы

2. Экономикалык игiлiктер – бұл: А) айырбасқа арналған материалды-заттық өнiмдер
В) тұтынуы өндiрiспен сәйкес келетiн материалдық кызмет нәтижесi
С) қажеттiлiктi қанағаттандыратын тауарлар мен қызметтер

Д) өндiрiс факторлары Е) өндiрiс ресурстары

3. Баламалы шығындар ненiң құны болып табылады:

А) жанұяның минималды тұтыну бюджетiнiң В) ақшаға шаққандағы тауарлар мен қызметтердiң С) тұтынушының жасырын шығындарының
Д) кәсiпкердiң шектен тыс пайдасының Е) таңдаудағы колдауға ие болмаған тиiмдi айналымның

4. Бидай (у) мен ракета (х) ара-сындағы өндiрiстiк мүмкiншiлiк шекарасында орналасу ненi бiлдiредi:

А) зымыранды одан артық өндiруге болмайтындығын В) бидайды одан артық өндiруге болмайтындығын С) жиынтық тепе-теңдiктi Д) зымыранды одан әрi бидай көлемiн қысқартқанда ғана өндiруге болатындығын Е) егер қоғам бидай өнiмдiлiгiн арттыр-са, онда бидайды  арттыра аламыз, бiрақ зымыран көлемi өзгермейдi

5. Өндірістің негізгі факторлары

А) еңбек пен капитал В) жер мен еңбек  С) капитал мен жер Д) еңбек, жер және капитал, кәсіпкерлік қабілет Е) айырбасталмайтын факторлар

СӨЖ-на тапсырмалары:

1.       Экономикалық тиімділік: мәні, өлшеу (көрсеткіштері), рөлі

3.  Экономикалық сөздік жасау қажет;

Міндетті әдебиет:

1.       Әкімбеков С., Баймұхамбетова А.С., Жанайдаров У.А. Экономикалық теория. Оқу құралы. Астана, 2002 ж;

2.       Әубәкіров Я.Ә. және т.б. Экономикалық теория. Оқу құралы. Алматы 1999 ж;

3.       Осипова Г.М. Экономикалық теория негіздері. Алматы 2002;

4.       Шеденов Ө.Қ. Жалпы экономикалық теория. Оқулық. 2-ші басылым. Ақтөбе, 2004.

3-тақырып: Экономикалық жүйе және оның  үлгілері

Сабақтың мақсаты: Экономикалық жүйені және оның түрлерін талқылау арқылы экономикалық дамудың қазіргі үлгілерін түсіну керек, әсіресе Қазақстандағы қалыптасқан нарықтық жүйенің ерекшеліктерін меңгеру. Экономикалық жүйелердің жіктеу өлшемдері арқылы  олардың әртүрлі болатындығын түсіну керек

Талдау сұрақтары:

1 Экономикалық жүйенiң мәнi, өлшемдері және түрлері және негізгі белгілері

2. Экономикалық дамудың қазiргi заманғы модельдерi. Әлеуметтiк бағытталған рыноктық экономика концепциясы.

3. Экономикалық жүйелерді  жіктеу өлшемі. Нарықтық жүйенің қазіргі кезеңдегі модельдері.

4. Экономиканың түрлі типтеріндегі мемлекеттің ролі.

СӨЖ тапсырмалары:

1. Таңдау мәселесі , оны шешудің жолдары (баяндама дайындау керек);

2. Негізгі түсініктер бойынша экономикалық сөздік жасау қажет: экономикалық жүйе, жіктейтін өлшемдер (маркстік, технологиялық, ұйымдастырушылық, өркениеттік), институт, дәстүрлі экономика, нарықтық экономика, әкімшілдік-әміршілдік экономика, аралас экономика.

Тестілік тапсырмалар:

1.  Негiзгi экономикалық тандау ненi шешедi:

А) не, қашан және қалай;  В) қанша, қандай түсте және қандай көлемде; С) қашан, не және қалай; Д) не, қалай және кiмге; Е) кiмге, қайда және қанша.

2. Егер экономикадағы мәселелер экономикалық механизм арқылы және мемлекеттiң араласуы арқылы шешiлсе, онда бұл экономика:

А) дәстүрлi; В) әкiмшiлдiк-әмiршiлдiк;  С) нарықтық; Д) аралас; Е) натуралдық;

3. Барлық экономикалық жүйелерде кездесетiн мәселе:

А) инвестиция; В) өндiрiс; С) тұтыну; Д) жинақтау; Е) сиректiлiк;

4. Тұтынушы тәуелсіздігі қандай экономикалық жүйеге тән:

А) тұтынушылар өндірушіге қарағанда үкіметке артығырақ ықпал ететін; В) ұлттық ресурсты тұтынушы бөлетін; С) өндірушілер тұтынушы талабына бейімделетін;

Д) тұтынушылар өндіруші талабына бейімделетін; Е) үкімет өндірушіні қорғайтын.

Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысы

Тапсырманың мақсаты

1.Экономикалық жүйелердің модельдерін оқу.

2.Аралас экономиканың модельдеріне анықнама беру.

II – бөлім. Экономикалық теорияның фундаменталдық негіздері

4-тақырып.  Меншік қатынастары және олардың экономикадағы орны

Сабақтың  мақсаты : Қоғамда меншік формаларының көп түрлі болуының заңды қажеттілігін түсіну. Меншік категориясын жан-жақты талдауға тырысу керек, әсіресе жеке меншіктің нарықтық шаруашылықтағы орны мен рөлін терең түсіну қажет. Сонымен қатар, нарықтық экономиканың қазақстандық моделінің қалыптасуының негізгі кезеңдері мен оның ерекшеліктерін қарастыру.

Талдауға арналған сұрақтар:

1.       Меншіктің түрлері және шаруашылық жүргізудің формалары

2.       Меншік теориясы. Меншік экономикалық және құқықтық  категория ретінде;

3.       Нарықтық экономиканың қазақстандық моделінің қалыптасуының негізгі кезеңдері және оның ерекшеліктері;

4.       Қазақстанда жеке меншік институтының қалыптасуы мен дамуының мәселелері.