Лекции по "Экономика"

Студенттің өзіндік жұмысы:

Өз бетінше оқуға қажетті сұрақтар:

1.Фирманың табысы.

2.Жерді  экономикалық бағалау және нарықтық баға.

3.Өндірушінің шығындарын минималдау және  пайдасын максималдау ұстанымы.

Бақылау формасы:қысқаша конспект.

     Әдебиеттер

     1.   Әубәкіров Я.Байжұмаев Б.Экономикалық теория.Алмты Қазақ 

          Университеті,1999ж.2-бөлім. 126-138 бет.

1.       Шеденов Ө. Қ, Байжомартов Ү. С Жалпы экономикалық теория. Алматы – Ақтөбе, 2002 ж. 103-110 бет

2.       Әкімбеков С.Эконмикалық теория.Астана,2002ж

10-тақырып. Өндіріс факторларының нарығы және факторлық табыстар

Сабақтың мақсаты: Өндіріс факторларының нарығының ерекшіліктерін қарастыру, олардағы қалыптасатын табыстардың бір бірімен айырмашылықтарын көрсету.

Семинар сабағы «дөгелек үстел» түрінде өткізіледі. Ол үшін 3- 5 топқа студенттерді бөлу керек. Әр топ бір немесе екі сұраққа дайындалуы қажет. Сонымен қатар барлық топ 4 пен 5 тапсырманы орындап, семинар кезінде талдауға даяр болулалары керек.

Талқыланатын сұрақтар:

1. Өндіріс факторлары және олардың ерекшеліктері. Еңбек рыногы және жалақы.    Кәсіподақтардың міндеттері.  

2. Экономикалық теорияның негізгі бағыттарының капитал туралы тұжырымдары. Капиталдың ауыспалы айналымы және айналымы. Инвестициялар.

3. Капитал рыногы және пайыз. Дисконтталау.

4. Пайда  теориясы. Жер рыногы және жер рентасы.

5. Қазақстандағы   өндіріс рыноктарының қалыптасуы және дамуы. Жерге жеке меншік институтын қалыптастыру  мәселелері.

ОСӨЖ мен СӨЖ-на тапсырмалары

1. Тақырып бойынша логикалық схема құрастыру керек;

2. Экономикалық сөздік жасау қажет;

Қайталауға арналған сұрақтар:

10.                Өндіріс факторлары мен олардың жасайтын табыс түрлерін атаңыз.

11.                Өндіріс факторларының рыноктарына ортақ қандай қағидат бар?

12.                Еңбек рыногының қандай ерекшеліктері бар?

13.                Еңбектің шекті өнімі деген не?

14.                Жалақының мәнін түсіндіріңіз.

15.                Еңбекақының қандай түрлерін ажыратуға болады?

16.                Дамыған елдердегі еңбекақы төлеуде қандай ерекшеліктер бар?

17.                Қазақстандағы еңбек рыногы жағдайын сипаттап беріңіз.

18.                ҚР-ның  әлеуметтік еңбек қатынастарын реттейтін заң актілерін атаңыз.

Тест сұрақтарына жауап берініз

1.  Аталған жауаптардың қайсысы «еңбек» санатын сипаттайды?

а) адамның табиғатпен өзара әрекеттестік процесі

б) аралардың немесе аңдардың жұмысы

в) еңбек заттары мен еңбек құралдарын адамның пайдалануы

г) еңбек қаруын адамның пайдалануы

д) адамдардың саналы, мақсатқа лайықты қызметтері, солардың көмектерімен олар сыртқы табиғаттағы заттардың түрлерін өзгертеді, оларды өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін икемдейді.

2. Фирманың еңбек ұсынысы қисығы:

а) еңбек сұранысы қисығымен қиылыспайды; б) оң бағытталған; в) ұсыныстың абсолютты икемсіздігін көрсетеді; г)  ұсыныстың икемділігін көрсетеді.

3. Еңбек ақыға шекті шығын:

а) өндірілетін өнім бірлігі артқанда айнымалы шығынның артуын

   көрсетеді;

б) өндірілетін өнім бірлігі артқанда тұрақты шығынның артуын

   көрсетеді;

в) монополист үшін икемді емес;

г) қосымша жұмысшы жалдағандағы жалпы еңбек шығынының

   артуын көрсетеді.

4. Нақтылы еңбекақының деңгейі мыналарға байланысты:

а) тауарлар мен қызметтердің баға деңгейлеріне; б) пайда нормасына; в) салық салу ставкасына; г) жұмыс уақыты ұзақтығына; д) жауаптардың дұрысы жоқ

5. Жалақы - ол:

а) табыстан түсетін капиталдың шекті өнімі,

б) мөлшерлеме және сапалы еңбекке алатын жұмысшының табысы;

в) еңбектің шекті өнімінен табыс; г) еңбекке төленетін ақы.

6. Төмендегілердің қайсысы еңбекке сұранысқа әсер етпейді:

а) соңғы өнімге сұраныс; б) еңбектің шекті өнімділігінің өзге ресурстардың шекті өніміне     қатынасы; в) өндіріс технологиясы; г)  инфляциялық құбылыс негізінде пайда болған атаулы   жалақыдағы өзгерістер.

7. Рента деп …. түсіну керек:

а) жылжымайтын мүлікті пайдаланудан түскен табысты;

б) табиғи ресурсты пайдаланудан түскен табысты;

в) көлемі шектеулі табиғи ресурстарды және жерді пайдаланғаны    үшін төленген бағаны;

г) уақытша пайдаланғаны үшін жалдаушының жер иесіне төлейтін     бағасы.

IV – бөлім. Ұлттық экономика деңгейіндегі ұдайы өндіріс

11-тақырып. Ұлттық экономика жүйе ретінде. Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер.

Сабақтың мақсаты

-    ұлттық экономиканың дамуының негізгі мақсаты.

-          негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер және оларды есептеу әдістерін оқу.

-          экономикалық қрлеу мен экономикалық тұрақтылықты сипаттау.

Талдау сұрақтары:

1. Ұлттық экономиканың қалыптасу есебі және негізгі мақсаты.

2.Макроэкономикалық есептеу негізгі экономикалық тиімділік және өсу ретінде.

3.Тұрақты экономикалық өрлеуді анықтаудың шарттары.

4.Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер және оларды өлшеу.

5.Жалпы ұлттық өнімді есептеу әдістері.

Тестілік тапсырмалар.

1.Жеке табыс бұл:

a)      бір жылда өндірілген барлық тауарлар мен қызметтер жиынтығы.

b)      үй шаруашылығының бір жылда тапқан табысы.

c)       салықтарды төлегеннен кейінгі жекеқажеттіліктерге жұмсалатын қаржы.

d)      ЖҰӨ-нен амартизацияны шегергенде табылады.

2.Өндіріс құрал-жабдықтарын пайдаланғанға жұмсалатын қаржы,бұл:

a)      таза инвестиция.

b)      жалпы инвестиция.

c)       амортизация.

d)      тұтыну тауарларын алуға болмайтын қаржы

3.Төмендегшілердің қайсысы ЖҰӨ құрамына кіреді:

a)      үй шаруашылығындағы әйелдің қызметі.

b)      көршіден сатып алған ескі машина

c)       брокерден жаңа акциялар сатып алу

d)      дүкеннен жаңа кітап сатып алу.

4.ТҰӨ қалай есептеледі?

a)      ЖҰӨ-нен жанама салықтарды шегереміз.

b)      ҰТ-*ға амортизацияны қосамыз.

c)       ЖҰӨ-нен негізгі қордың ескіру құнын шегереміз.

d)      ЖҰӨ-нен инвестицияны шегереміз.

5.Жалпы инвестиция:

a)      табыс бойынша ЖҰӨ-ді есептегенде ескеріледі.

b)      шығындар бойынша ЖҰӨ-ді есептегенде ескеріледі.

c)       ТҰӨ-ді шығындар бойынша есептегенде ескеріледі.

d)      ҰТ-ты есептегенде ескеріледі.

Есептер:

1-есеп.Төмендегі  мәліметтерді (млрд .долларды) пайдаланып есептеңіз.

1) ЖҰӨ; 2) ТҰӨ; 3) ҰТ.

Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысы.

Тапсырманың мақсаты:

1.Экономикалық өрлеудің түрлеріне сипаттама.

2.Ұлттық есеп жүйесінің көрсеткіштерін оқу.

Бақылау түрлері:

1.Категориялар бойынша сұрау.

Категориялар бойынша сұрау

Студенттерге төмендегі негізгі экономикалық категориялар бойынша анықтама беру керек:

          Ұлттық экономика; Экономикалық тиімділік; ҒТП; Мемлекеттік реттеу;

Шығындар мен кірістердің айналымы; Жалпы ішкі өнім; Жалпы ұлттық өнім    

дифляторы; Қосылған құн; Ұлттық шоттар жүйесі.

Студенттің өзіндік жұмысы.

Өз бетінше оқуға қажетті сұрақтар.

1.Экономикалық өрлеу түрлері (интенсивтік,экстенсивтік)

2.Экономикалық өрлеу қарқынын мәселелері.

3.ҰШЖ байланысты көрсеткіштер жүйесі ретінде.

4.Экономикадағы көлеңкелі сектор.

Әдебиеттер

1.   Әубәкіров Я.Байжұмаев Б.Экономикалық теория. лмты Қазақ Университеті,1999ж. 2-бөлім.

2.Шеденов Ө. Қ, Байжомартов Ү. С Жалпы экономикалық теория. Алматы – Ақтөбе, 2002

3.Әкімбеков С.Эконмикалық теория.Астана,2002ж

12-тақырып. Жұмыссыздық пен инфляция.

Сабақтың мақсаты:

1.       Жұмыссыздық және инфляцияның салдары және себептерін аңықтау.

2.       Мемлекеттің тұрақтандырушы саясаттарының анықтау.

3.       Инфляцияның қарқынын және жұмысқа байланысты ЖҰӨ-ді жоғалтуды есептей алу.

Талдау сұрақтары

1.     Эканомикалық циклдың пайда болу себептері оның сипаттамасы.

2.     Жұмыссыздықтың циклдық, құрылымдық фрикциондық формаларының айрмашылықтары.

3.     Эканомикалық талудаудағы Оукен заңының орны.

4.     Инфляция денгейін есепке алудың түрлері мен әдістері.

5.     Сұраныс пен өндіріс шығындарын инфляцияның күтілмеген және жоспарланған инфляцияның айырмашылығы.

6.     Инфляция нақты табысқа жұмыспен қамту калай әсер етеді.

Тест сұрақтары. 

.1.Инфляция кезiнде, баска факторлар туракты болганда не оседi?

a)      Накты таза улттык онiм;

b)      Номиналды таза улттык онiм;

c)       Халыктын толык жумыспен камтылуы кезiндегi таза улттык онiм;

д)  Жеке табыс.

2.Инфляция түрлерi:

a)      Баяу, каркынды;

b)      Накты, номиналды;

c)       Артык, реттеулi;

d)      Калыпты, артык.

3.Инфляция тауарлар мен кызметтерге баганың өсуіне байланысты:

a)      Иә;

b)      Жок;

c)       Инфляциянын бағамен байланысы жок;

d)      Тапшы тауарлар бағасынын өсуiне;

e)      Өндiрiстiн көтерiлу кезiнде ғана.

4.Стагфляция- бул :

a)      Инфляция өсіп, жұмыссыздық темендейді;

b)      Жұмыссыздық өсіп, инфляция темендейді;

c)       Инфляция да жұмыссыздық та өседі;

d)      Инфляция да жұмыссыздық, та төмендейді

5. Жұмыссыздық турлері:

a)      Монополистік жене олигополистік;

b)      Фрикциондық, құрылымдық және циклдік;

c)       Тауарлы, валюталық

d)      Қарама-қайшылық және икемді.

Студенттердің оқытушылармен өзіндік жұмысы.

Тапсырманың  мақсаты :

1.       Эканомикалық циклдардағы реттеудегі мемлекеттерді анықтау.

2.       Инфляцияны  болдырмаудың   негізгі әдістері  мен танысу.

3.       Жұмыссыздықтарға көмектесу бағдарламаларын оқу.

4.       Казақстан Республикасындағы жұмыссыздық пен инфляция қандай мәселелер туындатады.

Бақылау түрлері:

1.       Сұрау.

2.       Категориялар бойынша экспресс сүрау.

3.       Есеп шығару.

Категориялар бойынша сұрау. Студенттерге төмендегі негізгі экономикалық категориялар бойынша анықтама беру керек:

         Эканомикалық цикл;  Дағдарыс;  Гүлдену;

Құлдырау; Өрлеу; Жұмыссыздық;

Инфляция; Оукен заңы; Тұрақтандырушы саясат.

Студенттің өзіндік жұмысы.

Өз бетінше оқуға қажетті сұрақтар

1.       Эканомикалық  циклдарды реттеудегі мемлекеттін орны .

2.       Инфляция мен күресудің мемлекеттік бағдарламасы .

3.       Жұмыссыздарға жәрдемдердің активті және пасивті бағдарламалары

4.       Қазақстандағы инфляция мен жұмыссыздық мәселелері.

Бақылау  формасы:   қысқаша конспект.

Әдебиеттер:

1.       Әубакіров Я. Экономикалық теория негіздері. Алматы :Санат. 1998 ж,                                      

     2 – бөлім.

2.       под редакцией Чепурина М. Курс экономической теории. Киров: Аса,2001

3.       Абалкин.Курс переходной экономики,Москва,1998ж.

13-тақырып. Мемлекеттің ақша-несие жүйесі

Сабақтың  мақсаты:

-          Ақшаның түрлерi  мен  функцияларымен танысу.

-          Ақша нарығындағы тепе-теңдiктi орнату механизмiне мiнездеме беру.

-          Мемлекеттiң ақша-несие саясатының  құралдарын оқу.

Талқылау сұрақтары:

1.       Ақша және олардың  функциялары.Ақша жүйесiнiң мәнi және типтерi.

2.       Ақша массасы және оның құрылымы. Ақша агрегаттары.

3.       Банктiк моделiн ұлғайту.

4.       Ақшаға сұраныс, ақшаға ұсыныс. Ақша нарығындағы тепе-теңдiк.

5.       Қазiргi кездегi ақша-несие жүйесiнiң құрылымы. Қаржылық жүйе.

6.       Ақша-несие саясатының мақсаттары және тиiмдiлiгi.

Тестілік тапсырмалар:

      1.Ақша нарығында тепе-теңдiк процент ставкасы өседi, егер:

a)      ақша ұсынысы көбейсе.

b)      ақша ұсынымы азайса.

c)       өндiрiс деңгейi өте жоғары болса.