Әл-фараби атындағы қазұу-дың тәрбие жұмысының бағдарламасы

ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗҰУ-дың

ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНЫҢ  БАҒДАРЛАМАСЫ  

 

КІРІСПЕ 

1. ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНЫҢ НЕГІЗГІ  БАҒЫТТАРЫ

2. НЕГІЗГІ БАСЫМДЫҚТАРЫ

3. МІНДЕТТЕРІ 

4. ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗАҚ  ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ СТУДЕНТІНІҢ  МОДЕЛІ 

5. ӘЛ-ФАРАБИ атындағы  ҚАЗҰУ-дың ОҚУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МҮМКІНДІГІ МЕН МАЗМҰНЫ 

6. ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗҰУ-дағы  ТӘРБИЕ ЖӘНЕ ОҚУДАН ТЫС ЖҰМЫСТАРДЫҢ  ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛУ ҰСТАНЫМДАРЫ 

7. ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫН  ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ ТЕТІКТЕРІ

7.1. Студенттік өзін-өзі  басқару жүйесі

7.2. Студенттерді қоғамдық  жұмыстарды белсенді атқарғаны  үшін ынталандыру жүйесі

7.3. Студенттердің аудиториядан  тыс тілдік даярлығын күшейту

7.4. Студенттік кеңсе арқылы  студенттердің бос уақытын ұйымдастыру

7.5. Студенттердің ғылыми-зерттеу  қызметін жандандыру

7.6. Студенттерге құқықтық  тәрбие беру

7.7. Ерікті қозғалыс қалыптастыру

7.8. Эдвайзерлердің тәрбие  жұмысынан ат салысуы

7.9. Бүкіл студенттер контингентінің  қажеттіліктері мен мүмкіндіктерін, мүдделерін қарастыру

8. ӘЛ-ФАРБИ атындағы ҚАЗҰУ  ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ МЕН СТУДЕНТТЕРІНІҢ  КОРПОРАТИВТІК РУХЫН АРТТЫРУ 

9. ТҰЖЫРЫМДАМА ЕРЕЖЕЛЕРІНІҢ  ОРЫНДАЛУЫН БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРУ  

НӘТИЖЕЛЕРІ    

 

 

  

 

КІРІСПЕ 

 

Әл-Фараби атындағы Қазақ  ұлттық университетінің тәрбие жұмысының  стратегиясы жоғары оқу орнының  студенттің тұлға ретінде қалыптасу  үдерісіне белсенді  қатысуына бағытталған. Тәрбие жұмысы оқудан тыс жеке педагогикалық әрекет емес, жалпы даму мен оқыту үдерісіне кіріктірілген педагогикалық іс-әрекеттің қажетті органикалық құрамдас бөлігі болуы тиіс.

Жоғары оқу орнындағы  тәрбие жұмысы негізгі факторлары біріншіден, жоғары оқу орнының өзіндік ұйымдастырылуы, екіншіден ғылым және оқу саласында  студенттердің өзін-өзі басқаруын  ынталандыру және студенттердің  бос уақытын ұйымдастыру.

Университеттің міндеті  білім мазмұнын құрайтын жоғары кәсіби-гуманитарлық сапаны қамтамасыз ете отырып, жоғары кәсіби мәдениетті маман тұлға қалыптастыру. Осы бағыттағы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың мақсаты - қазақстандық элита  құрамына кіруге қабілетті, жоғары дамыған  тұлға тәрбиелеу, сонымен қатар  белгілі бір кәсіби салада бәсекеге қабілетті маман дарялау.

Тұжырымдамада студенттермен  тәрбие жұмысын жүргізудің кешенді  мәселелері сараланып, оларға тәрбие берудің  негізгі мақсаты мен міндеті  және студенттердің білім алуы барысында  тәрбие үдерісін жүзеге асыру бойынша  негізгі іс-шаралар мен осы  жұмыстарды жетілдірудің жолдары  анықталды.  

 

І. ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНЫҢ БАСТЫ  БАҒЫТТАРЫ 

 

• Азаматтық-патриотттық. 
• Құқықтық: жастар ортасындағы құқық бұзушылық және қылмыстың алдын алу;
• Дене тәрбиесі: спорттың көп түрінің дамуы, әуесқойлық спорттық жарыстарға қатысу, студенттерді бос уақыттарында спортқа ұйымдастыру;
• Мәдени және шығармашылық: студенттің көркем үйірмелерге, эстетикалық талғамын қалыптастыруын, өз күшімен ұйымдастырылған көркемөнерді дамыту;
• Әлеуметтік: әлеуметтік серіктестіктердің түсіндіру ұстанымы, студенттердің волонтерлік қозғалысының дамуы және қалыптасуы;

 

   

II. НЕГІЗГІ БАСЫМДЫЛЫҚТАР 

 

 

 Университетте кешенді  тәрбие жұмысы іске асуда, оның басты  мақсаты - студенттердің белсенділігі.

Тәрбие жұмысының басты  мақсатына жетуге келесі негізгі  басымдылықтарды бағыттаймыз:

• 1. Оқу үдерісінде тәрбие қызметін нығайту
• 2. Студенттің өзін-өзі басқару әрекетін кеңейту
• 3. Студенттердің аудиториядан тыс тілдік дайындығын нығайту
• 4. Студенттік кеңсенің көмегімен студенттердің бос уақытын ұйымдастыру
• 5. Студенттердің ғылыми-зерттеу әрекетінің белсенділігі
• 6. Студенттердің құқықтық тәрбиесі
• 7. Ерікті қозғалыстың қозғалыстың қалыптасуы
• 8. Университеттің жағымды бейнесі және бірлескен рухани студенттер ортасының қалыптасуы.

СТРАТЕГИЯЛЫҚ МАҚСАТТАР

Тәрбие жұмысының мақсаты  студенттердің әлеуметтік маңызды  және кәсіби сапасын, рұқсат етілетін жетекші орындарды иеленетін  мәдени ортаның алдыңғы қатарлыларын қалыптастырады. 

 

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ тәрбие жұмысы

Кәсіби тәрбие

Адамгершілікті-рухани және мәдени эстетикалық тәрбие воспитание

Азаматтық-патриоттық тәрбие

Дене тәрбиесі, өмірде денсаулық сақтау бейнесін насихаттау

Экологиялық тәрбие

Студенттердің ғылыми-зерттеулері  жөніндегі бөлім

Гуманитарлық         кафедралар, өз күшімен ұйымдастырылған көркем өнер үйірмелері кружки дожественной самодеятельности

Гуманитарлы және әскери кафедралар, студенттер кәсіподағы, студенттің өзін-өзі бақаруы

Спорттық секциялар, дене тәрбиесі кафедрасы

Студенттің өзін-өзі  басқаруы, ӨСҚ кафедрасы,

Тәрбие жұмысы жөніндегі проректор, Тәрбие жұмысы жне тілдерді дамыту департаменті

Сурет 1 -  Тәрбие үдерісінің орындалу үлгісі 

 

III. МІНДЕТТЕР 

 

- ҚазҰУ студентінің рухын  көтеру;

- студенттерді қоғамдық  қызметтерге деген белсенділігін  көтеру және ынталандыру;

- студенттердің жемқорлыққа  деген жағымсыз көз қарастарын  қалыптасытыру;

- ҚазҰУ студенттерін қоғамдық  әрекеттерге тарту;

- сапалы білім алу идеясын  насихаттау, студенттердің діни  және саяси бірлестіктерге қатысуына  көңіл бөлу;

- Қазақстанның тағдырына  жауапкершілікті тұлғаны, белсенді  азаматтық көзқарасты қалыптастыру;

- ұтқырлықты, бәсекеге қабілетті,  құндылыққа бағытталған көзқарасты, шығармашылық белсенділігін дамыту;

- өзін-өзі басқаруға бағытталған  ұйымдастырушылық қабілетін дамыту;

- салауатты өмір салты  туралы ғылыми көзқарасты, физикалық  және рухани біліктілік пен  дағдыны өздігінен жетілдіру,  қалыптастыру;

- ұлт аралық және әлеумет  аралық тәжірибелік қатынастарды  қалыптастыру, келеңсіз жағдайларды  ескерту;

- әл-Фараби атындағы ҚазҰУ  студенттер қоғамдастығының қатарына  жататындығы мақтаныш, қоғамдық  бірлестік сезімін қалыптастыру.  

 

IV. ӘЛ-ФАРАБИ атындағы  қазақ ұлттық университеті студентінің  үлгісі 

 

Студенттер - ұтқыр әлеуметтік топ, өзінің ұлттық және әлеуметтік құрлымымен ерекшеленеді, жасына қарай, сонымен  бірге сол уақытқа тән ерекше қабілетті болу. Бұл ерекшеліктер студенттердің қалыптасуымен байланысты оқу үрдісімен бірге өзгеше студенттік мәртебесіне қатысты уақытша  ұстанымдарды ұстану. Студент өмірінің өзгешелігі, тұлғаны қарқынды дамытуға белсенді қарым-қатынасқа қолайлы  жағдай туғызады. Әлеуметтік бағыттарды қалыптастыруда, жоспар бойынша бірінші  орынға құндылықты бағыттар шығады.

Студенттердің әлеуметтік бейімділік шарттары мыналарды талап етеді:

1) креативті, дамытатын орта, студенттердің ғылыми ізденушілігін дамыту тек оқу үдерісінің шеңберінде ғана емес, сонымен қатар кафедра клубтарының, ғылыми үйірмелер; жеке шығармашылық, әлеуметтік-мәдени әрекеттердің әртүрлі формалары мен бағыттарын қамтамасыз ету;

2) жоғары оқу орнының  қоғам үшін ашықтыңы - елдердегі  жоғарғы оқу орындары арасындағы  байланыс, бірігіп шаралар өткізу, республикалық жастар ұйымдарына  қатысу;

3) студенттерді оқуға келгеннен бастап әлеуметтік-мәдени әрекеттерге тарту, себебі университет туралы олардың қабылдаулары бірден оның әлеуметтікмәдени ортасын қалыптастыруда өздерінің қажетті қабілеттіліктерін пайдалану.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ түлектерінің тәрбие жұмысының  үлгісі (негізгі шамалары)

Кәсіби дайындық бағыты бойынша терең білушілік  және дағды, іргелі гуманитарлы пәндер салаларындағы білім

Дүниетанымдық ұстаным, адамгершілік мақсаттар, гуманистік құндылықтар,  гуманистік ғибраттардағы жалпы адамгершілікті қағидалар

Конституцияға,мемлекеттік  рәміздерге және заңдарға деген құрмет, әлеуметтік жауапкершілік азаматтық  ерлік, ішкі еркіндігі және өзінің адамгершілігін сезіну, өзін-өзі дұрыс бағалау  қабілеттілігі

Өмір талаптарының өзгеруіне бейімделу, әлеуметтік-саяси  жағдайларды бағдарлау

Тіршілік әрекетінің барлық салаларындағы жоғарғы әлеуметтік белсенділік, әлеуметтік-экономикалық бәсекелестік, кәсіби және әлеуметтік ұтқырлық

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-ң  түлегінің үлгісі тұлғаны қалыптастыруды ойына алу: әлеуметтік-әрекет жасаушы; жоғарғы мәдени деңгейі бар ойша талдау, шығармашыл, өзін-өзі дамытатын, этикалық нормаларды меңгеру, азаматтық белсенділік.

V. ӘЛ-ФАРАБИ атындағы  ҚАЗҰУ  ОҚУ ӘРЕКЕТІНДЕГІ МАЗМҰН МЕН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МҮМКІНДІКТЕР 

 

Тәрбие жұмысы аудиториядан тыс жағдаймен ғана шектелмеуі қажет. Тақырыптар тәртібіне патриоттық тәрбиеге, студенттердің азаматтық мәдениетін көтеретін, әлеуметтік-гуманитарлық циклдарға  арналған тақырыптарды міндетті түрде  қосу қажет.

Студенттерді жаңа қоғамдағы  өмірге дайындау, Қазақстандағы қарқынды түрде дамып келе жатқан болашақ  кәсібіне үйрету, патриоттық сапасын  қалыптастыру - бұл міндет, оқу үдерісінің деңгейінде шешілуі қажет. Бірінші  орында, әлеуметтік-гуманитарлық тәртіп (ӘГТ) циклін оқыту. Әлеуметтік-гуманитарлық тәртібінің қызметі педагогика, психология кафедралары, саясаттану және тарих  факультеттерінде жүзеге асады.

Педагогика кафедрасы - арнайы курстарды ашу мүмкіндігін қарастыру, студенттердің жоғары оқу орындарындағы ортаға үйренуіне көмектесу, мәдени ортада және этикалық қылықтардың (мысалы, «студент және жаңа қоғам») дұрыс қалыптасуын береді.

Психология кафедрасы жалпы «Психология» курсын беру әдістемесін реттеу мүмкіндігін қарастырады, немесе «тұлғалық өсу» арнайы тренингін өңдейді, ол жаңаша бәсекелестерге қарсы тұратын элиталық оқу орындарының түлегінің үлгісінің қалыптасуына бағытталған.

Саясаттанау кафедрасы жалпы «Саясаттану» курсына кіретін жұмыс лекциялық бағдарламалардың тақырыбына патриоттыққа тәрбиелеу, Қазақстанның тәуелсіздігіне қол жеткізуге арналуы тиіс.

Қазақ тілі кафедрасы жалпы қазақ тілін үйрету курстарының қорытынды бақылау жұмысы ретінде «Мен Қазақстан патриотымын» деген шығарма жазуды енгізу мүмкіндігін қарастыру. Осы түпнұсқалық қорытынды бақылау орыс тілін үйренуде қолданылуы мүмкін.

Сонымен қатар, тарих факультеті «әл-Фараби атындағы ҚазҰУ тарихы: дәстүрі және өркендеуі» арнайы өңдеу курсының мүмкіндігін қарастыруға міндетті. Бұл және басқа да элективті курстардың бағыты студенттердің мынадай қабілетін, әлеуметтік және кәсіби шапшаңдығы сияқты, толеранттылығын, өмірлік тағдырдың жеке жауапкершілігін, өз-өзін кәсіби дамытуына, бәсекелестік қабілеттілігін дамытуға бағытталған.

Тәрбиелік жұмыстардың нәтижесін  жоғарылатудағы маңызды іс студенттердің  интелектуалды жұмыстарды дамытуда ғылыми зерттеулерге қызығушылығын  күшейту, студенттерді терең кәсіби дайындау болып табылады.

Университеттердегі оқу  жұмысында тәрбиелеу аспектісін оңтайландыру мақсатында мына шарттар  орындалуы тиіс:

• 1) Дайындықты және педагогикалық ұжымға бағытталған ұйымдастыруларды, тәрбие жұмыстарын оқыту кезінде жүргізу.
• 2) Әлеуметтік-педагогикалық кіріктірілген орта, студенттер мен оқытушы арасындағы түсініспеушілікті жеңу.
• 3) Нормативтік-құқықтық, педагогика кафедрасының тәрбие жұмысын әдістемелі-ұйымдастырылған жүйемен қамтамасыз ету.
• 4) Жеке тәрбие беретін шараларды өткізуде университеттегі гуманитарлы педагогикалық ортаны жүйелі түрде қалыптастыру жоғарғы оқу орнының жаңа өмірге қадам басуы.
• 5) Жүйелі түрде қызығушылығын білу сұраныстары, студенттердің және оқытушылардың бағытын бағалау, оқу үрдісінде тәрбиелік жұмыстардың негізгі жоспары болып табылады.
• 6) Оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыруда студенттердің болашақ мамандығына қарай ғылыми-зерттеу жұмыстарына қатысуына кең мүмкіндік беру.
• 7) Тәрбиелік әлеуеттің базалық тәртібінің қолданылуы, элективті курстар, түрлі формадағы оқу жұмыстарының азаматтықты қаыптастыруы,студенттерді тек оқыту субъектісіне айналдыру ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік қайраткер ретінде қалыптастыру.