Әл-фараби атындағы қазұу-дың тәрбие жұмысының бағдарламасы

Студенттер мен оқытушылардың  рухани және материалдық жүйесін  қалыптастыруда, оқу үрдіснде тәрбие жұмысын іске асыруды ынталандыру  

 

VI. ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗҰУ ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНДА ОҚУДАН ТЫС ІСКЕ АСАТЫН ҰСТАНЫМДАРЫ 

 

Оқудан тыс тәрбие жұмысындағы  негізгі бағыттар

1. Азаматтық және әлеуметтік ұстанымдар белсенділігінің қалыптасуы:

- университеттік, қалалық,  республикалық шаралар, акциялар, қозғалыстар, гуманистік, әлеуметтік  және моральдық-психологиялық бағыттарға  қатысу;

- жастар Комитетінің ұйымдастыруымен  өтетін патриоттық сипаттағы  шараларға қатысу;

- студенттер арасынан  және оқытушылар құрамынан этникалық  және ұлт аралық келісімді  сақтау үшін шаралардың өткізілуі;

- конференция, семинар,  тақырыптық кештер, елдегі ұмытылмас  оқиғаларды өткізу;

- студенттердің саяси  мәселелерге қатысу жөнінде әңгімелер,  пікір-сайыстар, «дөңгелек үстелдер»;

- оқу тәрнтібін бақылау,  жатақхана тәртібін сақтау.

2. Моральдық-психологиялық тәрбие және адамгершілік:

- этикалық тақырыптардағы  кештерде сұрақтар мен жауаптарға  қатысу;

- кәсіби негіздегі және  этикалық мәндегі лекцияларды  тыңдау.

3. Таңдалған мамандыққа  тәрбиенің саналы қатынасы:

- байқауларға, курстық  жұмыстарға, студенттік конференциялар  мен семинарларға қатысу;

- кітапхана қызметкерлерінен  кеңес алу, кездесу;

- қарапайым дидактикалық  құралдарды, ғылыми рефераттық шолу  мәселелерін дайындау;

- университетті жабдықтауға  арналған сенбіліктерге қатысу.

4. Эстетикалық тәрбие:

- эстетикалық бағыттағы  клуб жұмысына қатысу;

- демалыс кешін ұйымдастыру;

- жазушылар мен өнер  қайраткерлерімен кездесу;

- студенттердің шығармашылығы  және өз күшімен ұйымдастырылған  көркемөнері.

5. Дене тәрбиесі:

- бөлімдерде дене дайындығын  жетілдіру, жарыстарға қатысу;

- топпен жұмыста денсаулық  сақтауды насихаттау;

- спорттық дене тәрбиесіндегі  шараларды ұжыммен өткізуді ұйымдастыру.  

 

Тәрбие үдерісін жүзеге асырушылар және бағыт

БАҒЫТ	ЖҮЗЕГЕ АСРУШЫ ЖАУАПТЫЛАР, ҚҰРЛЫМДАР
1. Ұйымдастырушы  жұмыс	Тілдерді дамыту және тәрбие жұмысы жөніндегі департамент, жастарды ұйымдастыру Комитеті, тәрбие жұмысы жөніндегі деканның орынбасары
2. Ақпараттық жұмыс	Баспасөз-қызметі, «Қазақ университеті» газеті
3. Әдістемелік жұмыс	Педагогика және психология кафедрасы, кітапхана.
4. Азаматтық-құқықтық  және патриоттық тәрбие жұмысы	Тілдерді дамыту және тәрбие жұмысы жөніндегі департамент,  заң кафедрасы, әскери кафедра, тәрбие жұмысы жөніндегі деканның орынбасары
5. Денсаулық сақтау  жұмыстарын қалыптастыру.	Дене тәрбиесі кафедрасы, «Өмір сүру қауіпсіздігі» орталығы, спорттық клуб, тәрбие жұмысы жөніндегі  деканның орынбасары, кураторлар.
6. Рухани-құндылық  жұмыстарын қалыптастыру жұмыстары.  Клуб жұмыстары. Дәстүрлі шараларды  өткізуді ұйымдастыру.	Тәрбие жұмысы жөніндегі  проректор, факультеттер, кураторлар, клубтар, жастарды ұйымдастыру Комитеті.
7. Психологиялық  жабдықталған орта жұмыстарын  қалыптастыру	Кафедралар, ОӘЖ.

 

 

Бүгінгі күні жоғарғы оқу  орындарында тәрбие жұмысы үдерісінде қиынықтар туындауда. Университет  ішінде болашақ мамандардың рухани-адамгершілік бейнесіне байланысты қарама-қайшылықтар  мен даулар жиі кездеседі. Тәжірибе көрсеткендей, студенттердің ұстанымдарының ескерілуінсіз бұл қарама-қайшылықтың  негізгі қайнар көздеріне кейде  беделді басшылық қатысады, еңбек  және оқу үдерістерін ұйымдардың жетіспеушілігі, оқыту әдістері мен  формаларының сәйкессіздігі, оқу жоспарларының  уақыт талабына сай болуы; академиялық  мәдениет деңгейінің қанағаттанғысыз, қызметтік міндеттерінің айқын  орындалмауы, жеке мінез-құлықтарының сәйкессіздігі, әсіресе жас оқытушылардың  кәсіби этикалық нормаларының, еңбек  тәртібін бұзушылық, студенттерге деген  талаптың төмендігі, алған білімдеріне  көңіл қоймау.

Оқу-тәрбие үдерісінің негізгі  мақсаты мен міндеті жоғарғы  білімді адамдарды және білікті  мамандарды дайындаумен байланысты, кәсіби өсуге қабілетті және кәсіби әрекет жасауға дайын ақпараттық жағдайдағы қоғам және жаңа ғылыми технологияларды дамыту. Қазақстандық қоғамға, бүгінгі күні жұмыс берушілерге  білікті, өнегелі, жігерлі, өмірлік  белсенді ұстанымы бар, үздік сапалы, алғыр ойлы, халықаралық ынтымақтастыққа  дайын жастар қажет.

Тәрбиелі ортаны құру студентердің, оқытушылардың, көмекші қызметкерлердің  күнделікті өмірдегі әлеуметтік мәдени қатынаста ұйымдастырудан басталады: бұл бөлме ішін және аймағын эстетикаға сай рәсімдеу, тұрмыстық және мінез-құлық  эстетикасы, тұлғааралық қатынастың жоғарғы мәдениеті, университет  дәстүрі. Барлығы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ қайталанбас бейнесін қалыптастырады.

Әлеуметтік мәдениет мазмұны: университет бірлестігінің рухын  дамыту және нығайту, «біз» сезімі, әлеуметтік жағдайын қамтамасыз ету, көмек  көрсету; салт жораларды, мерекелерді  ұйымдастыру және өткізу; символды және атрибутты мәндерді әдетке айналдыру, ұлттық университеттің элиталы рухын  ынталандыру; шаралар өткізу, әртүрлі  мамандықтағы студенттердің қарым-қатынасын  нығайту, студенттер мен оқытушылардың  қатынасы. 

 

VII. ТӘРБИЕ ҚЫЗМЕТІ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫНЫҢ  

ҮІІ ЖҮЗЕГЕ АСУ  ТЕТІГІ

•7.1      Студенттің өзін-өзі басқару жүйесі  

Қазақстан демократиялы қоғам  үлгісін таңдады. Өз елінің жағдайын шешуге азаматтардың белсенді қатысуы  демократияның бір белгісі болып  табылады. Бұл негізгі көкейкесті жағдай белсенді әлеуметтік топ - жастарға қатысты. Мемлекет болашағы, халықтың элиталы басқаруы мен парасаты тәрбиемен тікелей байланысты екені күмәнсіз.

Өзін-өзі басқару

Жастарды ұйымдастыру  Комитетінің жұмыстарында жүзеге асады (ЖҰК) студенттік өмірдің жалпы мәселелерін  шешуге жағдай жасау мақсатымен студенттердің  белсенді қатысуы. ЖҰК ынта және өз әрекетінің қабілетін дамыту, ұйымдастыру  ептілігі. Оқумен, әлеуметтік мәдени және ғылыми әрекеттер, студенттердің қоғамға  пайдалы еңбектеріне байланысты сұрақтарды шешумен айналысады.

Әріптестік араласу  

Белсенді студенттер жоғарғы  оқу орнына серіктес ретінде жетекшілік етеді. Кеңес жетекшісі болып  әл-Фараби атындағы ҚазҰУ ректоры  болып табылады, оның орынбасары болып  ЖҰК төрағасы және де Кеңес мүшелеріне барлық факультеттің белсенді студенттер өкілдері кіреді.

Студенттің өзін-өзі  басқару әрекетінің кеңейуі

Студенттің өзін-өзі басқару  жүйесіндегі елеулі өзгерістері.

1. ҚазҰУ жаңа жастар ұйымының құрылымын әзірлеу.

2. Сенат құрамымен комиссияны  тағайындау: оқу жұмысы жөнінде,  әлеуметтік-тұрмыстық сұрақтарды, студенттердің  ғылыми жұмыстарын, көлемді мәдени  жұмыстарды. Студенттердің өзін-өзі  басқару әрекетінің басты идеясы  олардың өкілеттілігін барынша кеңейту болып табылады. Студенттердің өзін-өзі басқару қызметін бақылау комиссиясын тағайындау.

3. Студенттік Сенаттың  күшімен орыс, қазақ, қытай тілдеріндегі тегін тілдік курстарды ұйымдастыру қажет.

•7.2      Қоғамдық әрекеттерде студенттердің белсенділік жүйесін көтеру  

 

Бүгінгі күні әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-і студенттердің өзін-өзі  басқаруын ұйымдастыруға белсенділік  танытуда. Жастарды ұйымдастыру Комитеті университет факультеттерінде және жатақханадағы көптеген іс-шараларды  ұйымдастырады. Сонымен қатар университетте  Қазақстанды халықаралық деңгейге көтеріп жүрген атақты спорт шеберлері  болып табылатын студенттер оқиды. Университеттің қоғамдық өміріне белсенді азаматтық ұстаныммен қатысуда моральды және материалдық  мадақтауды талап етеді, соған байланысты:

1. мейлінше белсенді студенттерге  оқуда икемді жеңілдіктер жүйесін  жасау ( мысалы, спорттық жарыстарда  жүлделі орындар, республикалық  және облыстық деңгейдегі шығармашылық  байқаулар);

2. «әл-Фараби атындағы  ҚазҰУ Ректордың шәкіртақысын  ғылыми қызметте жетістікке жеткен, дарынды студенттерге беруді  ұйымдастыру;

3. студенттік ортадағы  үздік жетістікке жеткен студенттерді  насихаттау 

 

 

 

•7.3      Студенттердің аудиториядан тыс тілдік дайындықтарын нығайту

Еңбек нарығындағы қатаң  бәсеке жағдайында мамандарды дайындаудың  сапа туралы мәселе өзекті болады. Біздің университет элиталы жоғарғы  оқу орындарының үш тілді білетін (қазақ, орыс, шет тілдерін) түлекті  дайындау үшін барлық мүмкіндіктерге ие.

Жоспар бойынша тілдерді дамыту бағдарламаларын әзірлеуде  мамандарды дайындауға ағылшын, француз, неміс, орыс, қазақ тілдер клубы құрылды.

Бұл клубтың басты мақсаты - тілдік тәжірибе және тілдік дайындықпен  қамтамасыз ету. Тілдер клубының басты  ұйымдастырушысы мен талапшысы  тілдерді дамыту бөлімі болып табылады, бұл міндет университеттің барлық тіл  кафедраларына бірдей қатысты. Тіл  клубының отырысы айына кем деген  де үш рет болады. 

 

 

  

 

•7.4      Студенттік Кеңсенің әдістерімен студенттердің бос уақытын ұйымдастыру  

Студенттік  кеңсе - студенттердің өзін-өзі басқару жүйесін және бос уақытта спорттық және мәдени әрекеттермен қамтамасыз етуін, студенттерге әлеуметтік-психологиялық және техникалық қолдау көрсету.

Студенттік Кеңсенің күшімен  жастарды ұйымдастыру Комитетінің  кубыгына Студенттік спартакиадалар ұйымдастырылады  жіне өткізіледі.

Студенттік  кеңсенің шеңберінде әлеуметтік-психологиялық қызметі жұмыс істейді. Қазір студенттерге арналған лидерлік сапа бағытындағы тұлғалық өсу және дамыту психологиялық тренингтері өткізіледі. 

Жаңа «Озат ой»пікір-сайыс  клубы ашылды. Бұл клубтың отырысында әртүрлі факультеттің студенттері  қазіргі өзекті мәселелерді талқылайды. «Озат ой» клубының міндеті белсенді азаматтық ұстанымды қалыптастыру, ашық пікір-сайыс алаңын құру, әртүрлі  көзқарастағы пікірлер айтылады 

 

•7.5      Студенттердің ғылыми-зерттеу әрекетін қарқындату 

 

 

 Студенттердің ғылыми-зерттеу іс-әрекетінің белсенділік механизмінің бірі болып  студенттерге ғылыми гранттарды ұсыну  бойынша түсіндіру әрекеті саналады. Көп жағдайда студенттер ғылыми жобаға қалай кірісу керектігін және ғылыми грантты алудың механизмін білмейді.  

 

7.6 Студенттердің құқықтық тәрбиесі  

ҚазҰУ студенті білімді және оң көз қараста болуы керек. Осыған байланысты заң факультетінде Студенттердің  құқықтық орталығы бар, студенттердің  құқықтық білімін толықтыру икемділігі. Жас заңгерлер осы жерден өздерінің  студенттік тәжірбиеден өтеді, ал студенттер қажетті толық кеңестер алады. 

 

 

 7.7 Волонтерлік қозғалыстың қалыптасуы

ҚазҰУ студенті тек өз университетінің  шеңберінде ғана белсенділік танытпауы  керек, студенттердің әлеуметтік серіктестік  түсінігін  тәрбиелеу қажет. Әлеуметтік серіктестік шеңберінде жастарды ұйымдастыру Комитетімен студенттік волонтерлік топ құрылған. Волонтерлік топ қайырымдылық акциясын өткізуді әдетек айналдыру қажет. Осы сияқты әрекет белсенділігін ынталандыру және дамыту. 

 

7.8 Эдвайзерлердің тәрбие  жұмысына қатысуы 

Эдвайзер оқу үдерісінде негізгі қатысушылардың бірі, жеке жоспардың қарастырылған өзінің құзыреттілік міндеттері шеңберінде тәрбие қызметін жүзеге асыруға міндетті.  Эдвайзердің тікелей қызметін орындау барысында жоғарғы мектептің маңызды міндеттерінің бірін шешуге бағытталады - азаматтық ұстанымның қалыптасуына ықпал етіп студенттер тұлғаның өзін-өзі анықтауына қызмет етеді.  Осыған байланысты төмендегілерді ескеру қажет:

1.Жоғарғы оқу орнында  бірінші курс студенттерін бейімдеуде  эдвайзердің рөлін және университеттің  корпаративті мәдениетіне бірінші  курс студенттерін бейімдеу;

2. эдвайзердің қызметтік  міндеттеріне тәрбиелік қызметті  енгізу міндетін қарастыру.  

7.9  Барлық студенттердің контингентінің қызығушылығын, қажеттілігін және күтілетін нәтижелерін зерттеу 

 

Кешегі оқушы, жоғарғы  оқу орнына келіп, мүлде оған жаңа білім беру жүйесіне кездеседі. Бұл  мектептегі білім беру жүйесінен  айырмашылығы, ұйымдастырушылығы, әдістемесі, мазмұны және негізгі мақсаттары мен бағыттарымен ерекшеленеді. Студенттік өмірге бейімдеуде бағалау сипатынмен студенттердің әлеуметтік өзін-өзі  сезіну арасындағы тығыз байланыс бар: неғұрлым бейімделу үрдісі күрделі  және ұзақ өтетін болса студенттің әлеуеттік өзін-өзі сезінуі төмен  болады. Студенттердің әлеуметтік және бейіндік мәселелерін шешу, тәрбие жұмысының негізгі бағыты болып  табылады. Осыған байланысты:

1. Студенттердің әлеуметтік-психологиялық қызметі құрылған жоғарғы оқу жағдайында әлеуметтік-психологияны оқып үйрену, студенттер арасында жиі өткізілетін мониторинг студенттердің өмір сүру үдерісінде туындайтын мәселелерді ескертеді және көрсетеді;

2. жоғарғы оқу орнындағы  бірінші курс студенттерінің  бейімділік іс-шараларының кешенін  әзірлеу қажет;

3. еңбек нарығындағы  бәсекелестік ортасынаенуге дайындалу үстінде жоғарғы курс студенттерінің әлеуметіне ықпал тигізетін шараларды даярлау;

4. шынайы тәжірбиеге студенттердің  сұраныстарын, қажеттіліктерін, күтілетін  нәтижелерін сәйкестілігін анықтау  мақсатында «Студенттердің көз  қарастарымен оқытушылар бейнесі»  атты студенттер арасында сауалнаманы  жүргізу. 

 

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗҰУ  СТУДЕНТТЕРІ МЕН ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ ҰЖЫМДЫҚ РУХЫН КӨТЕРУ 

 

Бүгінгі таңда студенттер мен оқытушылардың корпоративтік  мәдениетін, яғни  жоғарғы оқу орнының тәрбие жұмысының сапасын қалыптастыру міндеті басты назарда болып отыр.

Университеттің корпоративтік (ұжымдық) мәдениеті - жоғарғы оқу  орнына арналған құндылықтар, мұраттар, ережелер, мақсаттар, көзқарастар, сенім, жұмыс стандарттары, тәртіп стилі, дәстүрлер, салттар, іс-шаралар, рәміздер, адамгершілік-психологиялық  ахуал.

Жоғарғы оқу орнында тәрбелеу мәні - корпоративтік (ұжымдық) мәдениеттің  ережелері мен құндылықтарына үйрету, студенттерді жоғарғы оқу орнының  ережелеріне, университет дәстүрлеріне, қалыптасқан өзара қарым-қатынас  ерекшеліктеріне үйрету. Корпоративтік  мәдениет, корпоративтік идеология  жоғарыдан болмауы керек - олар мәдени-білім  беру қажеттіліктері, мүдделер, құндылықтар  негізінде қалыптасады. Корпоративтік  идеология корпоративтік мәдениеттің  бір бөлігі ретінде кейбір шамданушы  ерекшеліктермен, жоғары бәсекеге қабілеттілікке, жоғары жетістіктерге, өз ісіне деген  махаббат пен қызығушылыққа құрылуы  қажет.