Инновациялық әдістерді пайдаланып оқыту әдістемесі

1

Инновациялық әдістерді пайдаланып оқыту әдістемесі

1.      Кіріспе

Қоғам дамуының қазіргі кезеңі адам қызметінің барлық жақтарынан дер кезінде және толық мәлімет алып отыруға, шаруашылықты өркендетуге ғылыми-техникалық прогресті жеделдетуге, білім беру мазмұнын ізгілендіруге мүмкіндік беретін ақпараттандырудың маңыздылығымен ерекшеленеді.

Ақпараттандыру үрдісінің әсерімен жаңа қоғамдық құрылым қалыптасуда. Қоғамды ақпараттандырудың маңызды бағытының бірі – білім беру ісін ақпараттандыру; бұл жаңа ақпарат құралдары мен әдістерін, дамыта оқытудың идеяларын жүзеге асыруға оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерін бір-бірімен тығыз байланысты өрістетуге және олардың тиімділігі мен сапасын көрсетуге, жас ұрпақты жаңа қоғам жағдайында өмір сүруге дайындауға пайдалану деген сөз.

Нарықтық экономика, ғылыми-техникаық прогресс, соның ішінде спутникті байланыс пен интернет жүйесі жоспардан жоғары деңгейдегі біліктілікті талап етеді.

Ал бұл талап өз кезегінде оқу бағдарламасын, оқытудың формалары мен әдістерін қайта қарауды және жаңартуды, оқыту үрдісінде компьютерлік технологияны кеңінен енгізуді қажет етеді.

Бұл білім беру жүйесін компьютерлендіруді тездетудің  қажеттілігі мына жағдайларға байланысты.

- ең алдымен компьютер тілін меңгерген білікті мамандарға деген қоғамның сұранысы күшейіп отыр;

- мұғалімдер мен оқушылардың компьютерді меңгеруі, олардың алдынан жаңа білім көздерін ашады, әлемдік білім мен ғылымға жақындатады;

- мектептегі басқару ісін жеңілдетеді, педагогикалық – псхиологиялық зерттеулерді жетілдіреді.

Қазіргі кезеңде педагогикалық мамандарды кәсіптік дайындаудың мәніне көп көңіл бөлінуде. Жаңа қоғам құру, әлемдік білім беру кеңістігіне ену үрдісі ұлттық білім беру жүйесін қайта құру міндетін алға қойып отыр.

“Білім беру” жүйесінің міндеті – ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке тұлғаны қалыптастыру, дамыту және кәсіби шыңдалу бағытында білім беру үшін жағдайлар жасау. Ол үшін педагог мамандарды даярлау сапалы, жүйелі, жоспарлы болуы керек. Оларды ойлаудың жаңа типімен қаруландыру, оқыту мен тәрбиелеу үрдісінің жаңа технологияларын меңгерген мамандар қажет. Педагогикалық ғылым мен іс-тәжірибеде болашақ мұғалімдерді кәсіптік даярлау мәселесі барлық уақытта негізгі орын алады. Осы бағытта оқыту үрдісін ақпараттық технологиялармен қамтамасыз ету жағдайларының өзгеруі оқулықтардың дамуының жаңа кезеңі электронды оқулықтардың пайда болуына алып келеді.

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев «Казақстан - 2030» стратегиялық жолдауында, Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңында көрсетілгендей қоғамның экономикалык жәнә әлеуметтік жағынан ілгерілеуінін манызды факторы ретінде білім берудің ұлттық моделін дамыту, шығармашыл тұлға қалыптастыруға дагды алу, ақыл-ой қорын жинау сияқты мақсаттарды көздейді. Ол Қазақстан Республикасы жариялаған білім беру басымдығына, «жалпыға білім беру» моделін «әр адамға таңдау бойынша білім беру» моделіне көшуге негізделген.

Қазіргі кезеңде Республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жасалып, қазақстандық білім беру жуйесі әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алуда. Бұл педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі езгерістерге байланысты болып отыр; білім беру парадигмасы өзгерді, білім берудің мазмұны жанарып, жаңа көзқарас, жаңаша карым-қатынас пайда болды.

Мемлекеттік бІлім стандарт деңгейінде оқыту үрдісін ұйымдастыру жаңа педагогикалық технологияларды ендіруді міндеттейді.

Білім беру саласы қызметкерлерінің алдында койылып отырған басты міндеттсрдің бірі - окытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды меңгеру.

XXI ғасыр адамзат баласының алдына жаңа міндеттерді, алуан түрлі кұбылмапы кезеңдерді әкеліп, өзінің кағидаларын, өмір сүру шарттарын белгілеп, коғамның өзгеруін, адамдык карым-катынастардың мейілінше демократиялык бағытқа карай бой түзеуін, сонымен бірге олардыңрухани, материапдыккұндылыктарды игеріп, соның негізінде өмір философиясьша бет бұрып. коғамныңэр саласындағы кіші және үлкен әлеуметтік институттардын, өзара ынтымактастық сипатында ж^мыс аткарып, ендігі аткарылар іс-шараларды адамдык капиталға бет бұруды талап етіп отырғандай.

Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің Қазакстан халкына жолдауында болашак, келесі ғасырға, жаңа мыңжылдыкка өтетін кұндылыктар туралы айтты: « Біз өзіміздің болашағымызды жэне балаларымызды кандай күйде көргіміз келеді, осыны айкындап алатынуакытжетті. Біз ненің іргесін түрғызғымыз келетінін, таңдап алған мақсатымызға алып келетін өз дамуымыздын траекторияеы, даңғылы қандай болуға тиіс екенін аныкбілугежәнеұғынуғатиіспіз». Міне сондықтан еліміздіндаму бағыты айқындалған уакытта білім берудің маңыздылығы мен оның мәнділігіне көніл бөлініп, сапалы бІлімге кол жеткізуде накты міндеттер қойылып, болашактағы аткарылар Іс-шаралар айшықталуы кажет.

БілІм беруді коғамның әлеуметік-экономикалык кұрылымынан, мәдени кұндылыктарынан, ұлттық дэстүр, рухани негізден бөле-жара карауға болмайды. Сонымен катар онда ғылым мен техниканың, педагогиканы ң соңғы жаңалыктары да барынша ескерілуітиіс. Сондықтан коғамдаболыпжаткан әртүрлі шаралардың негізгі максаты бір, ол -заман ағымынан калып қоймай, өркениетті мемлекет кұруға ұмтылыс жасау.

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінің реформалануы, коғамның демократиялык бағытта дами бастағанын көрсетеді. Осыған орай білімге деген көзкарас түбегейлі өзгеріп, окытудыңжаңатүрлері,жаңа бағыттағы( «Мирас», «Дарьін», «Мұрагер» және т.б) мектептер пайда болып, білім мазмұныныңтолығымен жаңаруына алып келді. Дэстүрлі бағыттағы мектептерден бөлініп шығып, өз алдына окытудың формаларын ұйымдастырған жаңа типті мектептер бой көрсетті. Мұндай мектептерді заман талабына сай білім беріп жаткан инноваииялык білім мекемелеріне жаткызуға болады. Ал жаңатипті инновациялықмектептіңнегізгі максаты-жеке түлғаньі толык дамыту жэне білімдендіру болып табылады. «Инновация»-(лат.тіл.-поиІз-жаңа ) аударғанда жаңалау, жаңа , өзгеру -деген мағыналарды көрсетеді.

Йнновация - дегеніміз жаңа мазмұнды ұйымдастыру, ал жаңалык енгізу дегеніміз-тек кана жаңалык енгізу, ұйымдастыру, яғни инновациялык үрдісті мазмұнды дамыту, жаңаны ұйымдастыру, қалыптастыруды аныктайды, ал "жанаша" деп жаңаның мазмұньк оны енгізудін эдіс-тэсілі мен технологиясын камтитын кұбылысты айтады.

Инновациялыкмектептердің дамуынынең бірінші ерекшелігі казіргі кездегі пайдаболған окытудыңжаңатөхнологияларынөздерініңоқу бағдарламаларына кеқінен енгізу, сонымен катар жаңашыл бағытта жұмыс жасайтын м^ғалімдерге койылатын талапты арттыру. Осылайша білім сапасын заман талабына сай көтеру. Окушылардыңказіргі кездегі ақпараттык ағымдардан калмай, бірге дамуын камтамасыз ету инновациялык мектептердІң негізгі ұстанымдары болып табылады. «Инновация өздігінен пайда болмайды. Ол – ғылыми ізденістің жекелеген мүғалімдермен тұтас үжыммыңозык педагогмкалыктәжірибесі».

Көптеген галымдарымыздың іргелі еңбектерін қарап отырсак, "Инновация дегеніміз - білім беру үрдісін өзгертуге бағытталған педагогикалыкжаңалыкенгізу. Ал жаңшіык енгізу, мәселелсрді тиімді жолмен шешу үшін кажет",- дейді жэне ол міндетті төмендегілей екі талапты көрсетедІ. Инновацияның ғылыми мағынасы да әртурлі деңгемде сипатталады, мәселен:

-ңнновацияны киын мәселені шешуде туындайтын ерекше бір кажет идея ретінде карастыру;

-инносацияны мектеп жұмысын жогары сатыға штеруге бағыттау.

Біздіңойымызша, "инновация -білім беру жүГіесінде жаңалык енгізу",- деп айтсак, бүл үғымныңаушмынтарылткандайболамыз.

Ғылым мен халыкка білім берудіңдамуы елімІздітехникалыкпрогрескежеткізері мәлім. Ал техникалыкпрогресс-коғамдықжәне жеке бастыңөмір сүру деңгейін көтеруші; Ол еңбек енімділігінін жогарлауына әкеледі. Сонымен, білім беру жүйесін коғамдық өмірдің өзге салаларымыңданегпі деп білуіміз керек.

Бүгінгі таидабілім беру саласында әртүрлі сипаттағы және бағыттағы «иш-ювациялар» енгізілуде. Азды-көпті мемлекеттік рсформалар жургічіліп, оштуэдістері ментехнологияларына жаңалыктар кіруде. Білім беру саласыиа енген жаңалықтарға мына өзгерістерді жаткызамыз:

-             оку-тәрбие мекемелерінің жаңашыл баскарылуын;

-білімнінкоғамдағы орны,жэнесолжүйені каржыланды ру деңгеіі і м;

-тәрбие және білім жүйесі кұрылымыи;

-                    білім  беру  мазмүлын,  яғни  оку жоспарларындағы жэне бағдарламадағы өзгерістерді;

-             мектептің ішкі ұйымдастырушылык әрекеттерінайтуга.Қорьіта келгеііде, мектептІң мемлекет алдындағы жауапкершілігі жоғары болуы қажет. Өйткені жас баланың бойына адамгершілік негіздерііі калыптастырып, білім нэрІнен сусындатар, өзінің дәстүрінен алшактатпай, туған тІлін, салт-дэстүрін кажетті деңгейде үйрету - басты міндет. Осындай максат,

міндеттерді үнемі ұстанып отырган мектепің жетер жетістігі, бағындырар биігі зор болмак.

Әрбір мүғалімнің үнемі біліктілігін арттырып, педагогикалық шеберлігін жетілдіріп отыруы және жалпы мектептің кэсіби мәдениетін дамьттуьт - білім беру сапасын арттырудың басты шарты. Мұғалімдер қашанда эртүрлі нысанда үздіксіз оқу үстінде болады. Олардың білім беруді демократияландыру жағдайында жеке басының және ұйымдастырушылық мақсаттарына, жеке бас ерекшеліктеріне, қалыптасқан оқу жэне жұмыс істеу стиліне сэйкестігі тұрғысынан, ең алдымен, оқытуды мазмұндылық әрі технологиялық аспектіде бағалап, оқытудың неғұрлым оңтайлы нұсқасын таңдай алуы үшін қызметкерлерді оқытудың негізгі түжырьтмдамаларын білуінің маңызы зор.

Осы қүралдың мәні бойынша оқыту дегеніміз қабілеттерді, білімдер мен тэжірибені нақты бір мектептің гіақты бір даму кезеңіндегі жұмысына қажет нақты біліктерге айналдыру әрекеті болып табылады. Мүндай оқыту, ұйымдастыру теориясы мамандарының1 пікірі бойынша, үш функцияны: қолдау көрсету, түрткі беру жэне элеуметтендіру функцияларын атқарады.

Оның біріншісінің мәні жүмыстың табысты орындалуына қажетті оның жалпы деңгейін қолдауда: яғни, қызметкерлерді оқыту адамдардың өзіне жүктелген істі ұйым клиенттерінің сұранысына сай орындай білуі үшін жүргізіледі.

Оқытудың түрткі берушілік функциясы жетістікке деген сенімін, жүмысқа қызығушылығын арттырады, кэсіби өсуіне мүмкіндік береді. Мүнда оқыту кэсіби шеберліктің жаңа қырларын меңгеруге, мамандығының күрделі қыр-сырьгаа қол жеткізуде пікірлестер табуға жол ашады,

Бүгінде табьтстарға жетіп жүрген үйымдар да оқытудьт элеуметтендірудің аса маңызды арнасы ретінде: яғни, қызметкердің ұйым рэсімдеріне, саясатына, нормалары мен күтілетін нэтижелеріне бейімделуі ретінде карастырады. Жүмыстың мазмұны, қүрылымы, нысаны жэне тәртібі арқылы, оқу шараларьша қатысушылардьтң сандық жэне сапалық құрамын жасақтау, пайдаланылатын жэне қүйылатын ресурстары арқылы ұйым өз қызметкерлеріне өзінің басымдьхқтары, қүндылықтары жэне ережелері туралы ақпарат береді.

Үйымдьт дамыту жэне қызметкерлерді кэсіби өсіру, олардың біліктері мен кэсіби маңызы бар түлғалық қасиеітерін жетілдіру мақсатында қызметкерлерді оқыту мэселелері көптеген теориялық және практикалық бағытталған монографиялар мен мақалаларда қарастырылған. Осынау алуан түрлі ақпараттың ішінен құралымызға негізгі төртеуі енгізілді:

^ оқитын үйым тұжырымдамасы;

^ оқыту қажеттіліктерін зерделеу;

^ қызметкерлерді оқытудың тұжырымдамалық тәсілдері;

^ оқьтту нэтижелсрін бағалау.