Лизинг

Сонымен қатар, қауіп-қатерді  азайтатын инвестициялық қызметті жүзеге асыру үшін құрал ретіндегі лизингтің жағымдылығы, оны қолданудың тиімді жолы мен нысанын іздеген, қаржылық институттарды қызықтыра түсуде.

Қазір лизингтік операциялардың көлемі бойынша аса көп потенциалды  аталып өткен лизинг берушілердің екінші тобы (банктер құрған (2) лизингтік компаниялар), бұл аталған құрылымның  қазіргі экономикалық жағдайда ұтымдылығы туралы айтады.

Қандай да болмасын лизингтік  компания шешетін, алғашқы кезектегі  мәселе, - лизингілетін жабдықты сатып  алу үшін тұрақты қаржылық ресурстарды іздеу. Бұл мәселе коммерциялық банктер қатысуымен құрылған лизингтік компанияларда автоматты түрде шешіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III-бөлім Қазақстандағы лизингтік қатынастарды дамыту бағытында жүргізілетін негізгі іс-шаралар

3.1 Мемлекеттік реттеу

Жылжымалы мүліктің қаржы  лизингі шартын мемлекеттік тіркеу ережесі      

 Осы Ереже "Қаржы  лизингi туралы" Қазақстан Республикасының  Заңын iске асыру мақсатында  әзiрлендi.    

 жалпы ережелер     

1. Осы Ереже жылжымалы  мүлiктiң қаржы лизингi шартын (бұдан әрi - лизинг шарты) мемлекеттiк тiркеу тәртiбiн белгiлейдi және Қазақстан Республикасының барлық аумағында қолдануға жатады.     

2. Лизинг шарты мiндеттi  түрде мемлекеттiк тiркеуге жатады.      

 Лизинг шартына  өзгерiстер мен толықтырулар, егер лизинг берушiнi немесе лизинг алушыны, лизинг мәнiн, сондай-ақ лизинг шартының қолданылу мерзiмiн өзгертуге әкелiп соқтырса, олар мiндеттi түрде мемлекеттiк тiркеуге жатады.  
      3. Сублизинг шарты тiркелуi тиiс:      

1) лизинг шарты немесе сублизинг шарты тараптарының бiреуiнiң талабы бойынша;  
      2) егер лизинг шартымен оның мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы оған сәйкес жасалған сублизинг шартының тоқтауына әкеп соқтырмайтыны көзделсе.  
      4. Лизинг мәнiн уақытша иелену және пайдалану құқығы лизинг шарты мемлекеттiк тiркелген кезден бастап "Қаржы лизингi туралы" Заңның 5-бабына сәйкес лизинг алушыға толық көлемде өтедi.      

5. Лизинг шартын мемлекеттiк  тiркеу лизинг мәнiне лизинг  берушiнiң және лизинг алушының  құқықтарын мемлекеттiң растауы мақсатында жүзеге асырылады. 
     6. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу Жылжымалы мүлiктiң қаржы лизингi шарттары тiзiлiмiне тиiстi жазу енгiзу жолымен жүзеге асырылады. 
     7. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу лизинг берушiнiң не лизинг алушының өтiнiшi бойынша жүзеге асырылады.     

8. Осы Ереже сублизинг  шартын мемлекеттiк тiркеуге қолданылады.

 

 

     Егер  лизинг алушы Қазақстан Республикасының  аумағында тұрақты мекемесi, филиалы  немесе өкiлдiгi жоқ Қазақстан  Республикасының резидентi болмаса,  лизинг шартын мемлекеттік тiркеу лизинг берушiнiң аумақтық салық органында салық есебiне тұрған орны бойынша жүзеге асырылады.    

Мемлекеттік тіркеу органдарының құжаттамасы    

17. Лизинг шартын мемлекеттiк  тiркеу жөнiндегi қызметтi жүзеге  асыру үшiн құжаттамасының нысаны мен мазмұнын тіркеуші орган осы Ережеге сәйкес белгiлейдi.    

Мемлекеттік тіркеуге түсетін  құжаттардың есебін жүргізу журналы       

 18. Мемлекеттік тiркеуге түсетiн құжаттардың есебiн жүргiзу журналы есеп және өтiнiштердiң және лизинг шарттарының, сондай-ақ басқа да құқық белгiлеушi құжаттардың есебiн жүргiзу әрi оларға нөмiр беру мақсатында жүргiзiледi. 
      19. Тiркеу органына келiп түскен әрбiр өтiнiшке сызықша арқылы жазылатын, ағымдағы жылға және өтiнiштiң реттiк нөмiрiне сәйкестi нөмiр берiледi. 
      Өтiнiшке берiлген нөмiр өзгермейдi және лизинг шартын (өзге де құқық белгiлеушi құжатты) мемлекеттiк тiркеудi жүзеге асыру кезiнде оны мемлекеттiк тiркеу жүргiзiлгенi туралы мөртабанға қою арқылы берiледi. 
      20. Мемлекеттiк тiркеуге түскен құжаттардың есебiн жүргiзу журналында мынадай бағандар болуы тиiс:     

1) "Өтiнiштiң N";     

2) "Өтiнiш берушiнiң  атауы (Т.А.Ә.)";     

3) "Өтiнiш қабылдаған  күн";     

4) "Құжаттың берiлген  күнi, алушының тегi, аты-жөнi және  қолы".     

 Тiркеушi органның қарауы  бойынша мемлекеттiк тiркеуге  түсетiн құжаттардың есебiн жүргiзу  журналының мазмұнына қосымша  бағандар кiргiзiлуi мүмкiн. 

Жылжымалы мүліктің қаржы  лизингі шарттарының тізілімі     

21. Жылжымалы мүлiктiң  қаржы лизингi шарттарының тiзiлiмiнде мыналар болуы тиiс:     

1) лизинг шартын, лизинг  шартына өзгерiстер мен толықтыруларды, сублизинг шартын мемлекеттiк  тiркеген күн;     

2) лизинг алушы және  лизинг берушi туралы деректер;      

3) құқық белгiлеушi құжаттың (лизинг шартының, лизинг шартына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы шарттың, сублизинг шартының) нөмiрi;     

4) лизинг шартының, лизинг  шартына өзгерiстер мен толықтырулардың,  сублизинг шартының жасалған  күнi және орны;     

5) лизинг мәнi;     

6) лизинг мәнiнiң құны;     

7) шарттың қолданылу  мерзiмi;     

8) лизинг шартының, сублизинг  шартының тоқтатылуы туралы деректер.    

Лизинг шартын тіркеуді тоқтата тұру және одан бас тарту  үшін негіздер      

22. Мемлекеттiк тiркеудi  тоқтата тұру үшiн лизинг шарты  тараптарының бiрiнiң не лизинг шартын даулаушы өзге мүдделi тұлғаның жазбаша арызы негiз болып табылады. Мемлекеттiк тiркеу 10 күннен аспайтын мерзiмге тоқтатыла тұруы мүмкiн. Егер осы мерзiм iшiнде лизинг шартын даулаушы тұлға өзi беретiн талап арызға дәлелдер ұсынбаса, лизинг шартын мемлекеттік тiркеу жүзеге асырылуы тиiс, ал сотқа талап арыз беруге дәлелдер ұсынған ретте дауланып отырған лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу iстi сот шешкенге дейiн тоқтатыла тұрады.    

23. Лизинг шартын мемлекеттiк  тiркеуден бас тарту үшiн мынадай жағдайлар негiз болады:    

1) лизинг шартының "Қаржы  лизингi туралы" Қазақстан Республикасының  Заңы 15-бабының талаптарына сәйкес  келмеуi;    

2) құжаттарда ескертiлмеген  тазалаулар, мәтiнде тЇүзетулер, өңделген iздерiнiң болуы;    

3) тиiстi емес тұлғаның  мемлекеттiк тiркеуге өтiнiш бiлдiруi;     

4) осы Ережеге сәйкес  талап етiлетiн құжаттардың тапсырылмауы.     

24. Бас тарту жазбаша  түрде ресiмделедi және құжаттар  қабылданған кезден бастап үш  жұмыс күнi ішiнде өтiнiш берушiге жiберiледi.    

25. Мемлекеттiк тiркеуден  бас тарту үшiн негiз болған  мән-жайлар жойылған кезде өтiнушi  тiркеу органына жаңа өтiнiш  берiп, қайтадан жүгiнуге құқылы. 
     26. Өтiнiш берушi, лизинг шартын мемлекеттiк тiркеуден бас тартуға не мемлекеттiк тiркеуден жалтаруға сот тәртiбiмен шағымдана алады.

Мемлекттік тіркеу кезінде  жіберілген, техникалық қателерді түзеу       

 27. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу кезiнде жiберiлген жазудағы техникалық қателер қате анықталғаннан немесе кез келген мүдделi тұлғадан жазудағы қате туралы жазбаша түрде өтiнiш алғаннан кейiн тiркеушi органның шешiмiмен үш күн мерзiмде түзетiледi. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу кезiнде туындайтын қатынастардың қатысушылары техникалыє қателердiң түзетiлгені туралы осындай мерзiмде мiндеттi түрде жазбаша аєпарат алады. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу кезiнде жiберiлген техникалық қатенi түзету, егер мұндай түзету тиiстi тiркеу жазуына сүйенген құқық иелерiнiң немесе үшiншi тұлғалардың заңды мүдделеріне зиян келтiруi немесе оларды бұзуы мүмкiн деп пайымдауға негiз жоқ болған жағдайда жүзеге асырылады.  
      28. Егер техникалық қатенi түзету тиiстi тiркеу жазуына сүйенген құқық иелерiнiң немесе үшiншi тұлғалардың заңды мүдделерiне залал келтiруi немесе бұзуы мүмкiн деп пайымдауға негiз бар болған жағдайларда, мұндай түзету лизинг шарты тараптарының келiсiмiмен не сот шешiмiмен жүргiзiледi.

Тіркелген лизинг шартына  өзгерістер мен толықтырулар мемлекеттік  тіркеу тәртібі. Тіркелген лизинг шартының қолданылуын тоқтату туралы жазуды енгізу      

29. Тiркелген лизинг  шартына өгерiстер мен толықыруларды  мемлекеттiк тiркеу тiркеушi органғ  өтiнiш беру жолымен жүргiзiледi. Өтiнiште бастапқы тiркелген лизинг  шартына сiлтеме, лизинг шартына  өзгерiстердiң және толықтырулардың  сипаттамасы болуы тиiс. Өтiнiшке лизинг шартына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы шарттың екi түпнұсқа данасы қоса тапсырылуы тиiс, оның бiреуi өзгерiстер мен толықтыруларды мемлекеттiк тiркеудi жүзеге асырғаннан кейiн мемлекеттiк тiркеу жүргiзiлгенi туралы мөртабан басылып, өтiнiш берушiге қайтарылады.      

30. Тiркелген лизинг  шарты тоқталған кезден бастап  үш күн iшiнде өтiнiш берушi  тiркеушi органға жазбаша хабарлама  және лизинг шарты тоқтатылғанын  растайтын құжаттарды жiберуге  мiндеттi.      

 Тiркеушi орган тiркелген лизинг шарты тоқтатылғаны туралы жазбаша хабарламаны алған кезден бастап Жылжымалы мүлiктiң қаржы лизингi шарттарының тiзiлiмiне лизинг шартының қолданылуы тоқтатылғаны туралы тиiстi жазу енгiзедi.      

31. Лизинг шартын және  оны мемлекеттiк тiркеудi жарамсыз деп тану туралы сот шешiмi негiзiнде мүдделi тұлға тiркеушi органға лизинг шартын мемлекеттiк тiркеудi жою туралы өтiнiш беруге құқылы.

Лизинг шартын мемлекеттік  тіркеу туралы ақпарат беру    

33. Лизинг шартын мемлекеттiк  тiркеу жүргiзiлгенi туралы деректердi тiркеушi орган осы ақпаратты сұраған кез келген тұлғаға бередi. 
     34. Құқық белгiлеушi құжаттардың (лизинг шарты және басқалар) көшiрмелерi құқық иеленушiнiң сұрауы бойынша, құқық қорғау, сот, салық, кеден және басқа да мемлекеттiк органдардың дәлелдi сұраулары бойынша берiледi. Өзге жағдайларда көрсетiлген құжаттар құқық иеленушiнiң жазбаша келiсiмiмен берiледi.     

Дауларды шешу және мемлекеттік  тіркеу тәртібін бұзғаны үшін жауаптылық      

35. Лизинг шартын мемлекеттiк  тiркеуге және мемлекеттiк тiркеу туралы ақпарат беруге байланысты даулар сотпен шешiледi.     

36. Тiркеушi орган заңнамалық  кесiмдермен белгiленген тәртiпте  мыналар үшiн жауапты болады:     

1) лизинг шартын мемлекеттiк  тiркеу ережесiн сақтамау;     

2) "Қаржы лизингi туралы" Қазақстан Республикасы Заңының нормаларына сай келмейтiн лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу;     

3) мемлекеттiк тiркеу  және Жылжымалы мүлiктiә қаржы  лизингi шарттары тiзiлiмiне енгiзу  үшiн оған берiлген лизингi шарты  туралы мәлiметтердiң дәл еместiгi, толық енгiзiлмеуi және ақпаратты бұрмалау;      

4) мүдделi тұлғалардың  сұрауы бойынша Жылжымалы мүлiктiң  қаржы лизингi шарттары тiзiлiмiнен  үзiндi беруден заңсыз бас тарту;       

5) мемлекеттiк тiркеу  үшiн тапсырылған құжаттарды және  ақпаратты, сондай-ақ Жылжымалы мүлiктiң қаржы лизингi шарттары тiзiлiмiне енгiзiлген ақпаратты сақтау тәртiбiн бұзу;     

6) коммерциялыє құпияны  құрайтын ақпаратты жария ету.       

37. Егер өтініш беруші  осы Ереженің 30-тармағының талаптарын  
орындамағаны салдарынан лизинг шарты туралы аєпараттың мазмұны бұрмаланса, тіркеуші орган мұндай бұрмалаушылық үшін жауапты болмайды.     

38. Мемлекеттік тіркеу, ақпарат беру тәртібін бұзумен,  ақпараттың мазмұны бұрмалануымен  келтірілген шығындар тіркеуші  органның өтеуіне жатады. Беруге болатын және берілуі тиіс ақпаратты жасыруға ықпал ететін мәліметтерді қасақана бұрмалау және өзге де әрекеттер заңнамалық кесімдермен белгіленген тәртіпте жауаптылыққа әкеп соқтырады.      

 

 

2) Лизингтік қорды  құру⁷

 
      "Елдегi селоны және агроөнеркәсiп кешенiн 1996-1997 жылдары мемлекеттiк қолдау жөнiндегi қосымша шаралар туралы" Президенттiң 1995 жылғы 20 желтоқсандағы Жарлығын және "Агроөнеркәсiп кешенiн лизинг негiзiнде машина жасау өнiмдерiмен қамтамасыз етудi ұйымдастыру туралы" Қазақстан Республикасы үкiметiнiң 1995 жылғы 23 желтоқсандағы N 1851 қаулысын орындау мақсатында Қазақстан Республикасының үкiметi қаулы етедi:  
      1. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi жанынан агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау өнiмiмен қамтамасыз ету жөнiнде Ауыл шаруашылығын мемлекеттiк қолдау қоры құрамында лизинг қоры құрылсын.  
      2. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау

өнiмiмен қамтамасыз ету жөнiндегi лизинг қоры туралы қоса берiлiп

отырған Ереже  бекiтiлсiн.

     3. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiп  кешенiн машина жасау

өнiмiмен қамтамасыз ету жөнiндегi лизинг қорына мемлекеттiк  бюджет

қаражаты жiберiлетiн  болып белгiленсiн.

     4. Қазақстан Республикасының Ауыл  шаруашылығы министрлiгi мен

Қаржы министрлiгi лизинг қоры қаражатының мақсатты пайдаланылуына

бақылау жасасын. 

Қазақстан Республикасының  агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау  өнiмiмен қамтамасыз ету жөнiндегi лизинг қоры туралы       

 Қазақстан Республикасының  агроөнеркәсiп кешенiн машина  жасау өнiмiмен қамтамасыз ету жөнiндегi лизинг қоры (бұдан әрi - лизинг қоры) туралы осы ереже Реформаларды тереңдету және экономикалық дағдарыстан шығу жөнiндегi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң iс-қимыл бағдарламасына сәйкес әзiрлендi және ол лизинг қорының қалыптасу және түрлi меншiк нысанындағы ауыл шаруашылығы тауар өндiрушiлерiнiң техникалық жарақтану деңгейiн көтеруге арналған қаражатты жұмсау тәртiбiн айқындайды.