Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй нарығы

1. Қазіргі таңда экономикадағы қолайсыз жағдайлардың орын алуына байланысты тұрғын үй құрылыс саласына ерекше көңіл бөлу қажет, себебі ең біріншіден халықтың әлеуметтік жағдайын қолдау жалпы мемлекеттің дамуына тікелей әсер етеді. Ал әлеуметтік саладағы басымдылық тарапынан қарастыратын болсақ, халықты баспанамен қамту ерекше әлеуметтік бағдары бар сала болып табылады.

Тұрғын үй құрылыс cаласында тек 2004 жылдан бастап қана  айтарлықтай іс-шаралар жүргізіле бастағанымен, осы жылы қабылданған халықты тұрғын үймен қамтамасыз етудің 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы өте нәтижелі аяқталды. Бағдарламада белгіленген халықты тұрғын үймен қамтамсыз ету деңгейі жоспрланған шамадан 30%-ға артық орындалды. Осы бағдарлама аясындағы жылдар Қазақстан Республикасындағы құрылыс саласының өркендеген кезеңі болып саналады. Құрылыс саласындағы алғашқы мемлекеттік бағдарлама ойдағыдай орындалғандықтан, халықты одан әрі тұрғын үймен қамтамасыз ету мақстында, өткен бағдрламаның кемшіліктері ескеріліп, 2007 жылы келесі кезектегі 2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы қабылданды. Бірақ, қазіргі уақыттағы ел экономикасындағы тұрақсыздыққа байланысты тұрғын үй құрылыс саласының даму қарқыны біраз бәсеңдеді. Мұндай экономикалық жағдай кезінде ең бастысы халықтың әлеуметтік жағдайын кемітпеу жағын ойластыру керек. Қазіргі жағдайда әлемдік нарыққа тікелей қатысты түрлі-түсті металл, кендер, шикізат ресурстары сияқты еліміздің экспортқа шығаратын салалары үлкен зардап шегіп отырған шақта мемлекет барлық күшін халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға жұмылдыруы қажет. Мемлекет ең біріншіден өз мүмкіндіктері мен бәсекелестік қабілеті тұрғысынан келешегі бар еңбекті қажет ететін салаларға көңіл бөлу керек. Бұл салалардың бірі, басымдық тәртібімен айтатын болсақ – тұрғын үй құрылыс саласы болып табылады.

2. Тұрғын үй құрылыс саласын реттеу арқылы біз халықты баспанамен қамтамасыз етіп қана қоймаймыз сонымен қатар, халыққа баспананың қажеттілігі туындап жаңа құрылыстар салу қажеттілігі пайда болады. Осыдан келіп құрылыста жаңа жұмыс оындары ашылып, жүмыссыздық мәселесі бірсыпыра шешімін табады.
3. Құрылысты дамытуға мемлекет тарапынан қажетті мөлшерде көңіл бөлініп, инвестиция тартылса, қолайлы инвестициялық жағдай туындап құрылыс саласына маманданған шағын және орта бизнестің кең өріс жаюына түрткі болады.
4. Қазіргі уақытта халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету мәселесі қалалық жерлерде төтенше сипат алады, себебі, Қазақстанда барлық халықтың аплыс пайызына жуығы қалада тұрады. Осы тұрғыдан құрылыс саласын дамыту арқылы Қазақстанда убанизациялану қарқыны артады.
5. Курс жұмысында тұрғын үй құрылысының шетелдік тәжірибесіне мысал ретінде Қытай Халық Республикасындағы халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету саясаты талданған. Қазақстандағы құрылыс секторының жағдайын талдау барысында оның статистикалық деректерін Қытайдың құрылыс секторының деректерімен салыстыру арқылы шетелдік тәжірибенің тиімді жақтарын біздің елде  қолдану мүмкіндіктері ұсынылған.

 Экономикалық дағдарыс – билікке сын. Себебі қиын-қыстау кезде оған артылар жүк ауырлап, жауапкершілік күшейетіні сөзсіз.  
Біздің еліміз қазіргі әлемдік дағдарыс жағдайында экономиканың әр саласына, әсіресе құрылыс саласына үлкен қолдау көрсетуі керек. Әрине, түрлі кемшіліктер болуы мүмкін. Бірақ ештеңе жасамай, қарап отырғандар ғана қате жібермейді. Сондықтан да мемлекетіміз барлық күштерді жағдайды түзетуге жұмылдыруы қажет. 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» деп аталатын Қазақстан халқына Жолдауы. Астана, 6 ақпан 2008 ж.
2. Ихданов Ж.О., Орманбеков  Ә.О. «Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері» Алматы, 2002 ж. 14-42 б.
3. «Экономиканы мемлекеттік реттеу» Кекілов Б. 9-27 б.
4. Абдикулов П.А. «Экономиканы мемлекеттік реттеу жүйесін қалыптастыру»  ҚазҰУ хабаршысы  2004 ж. №2  19 б.
5. «Қазақстан Республикасының 2013 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары» www.zakon.kz
6. «Формирование и управление страной первого президента Казахстана» Кубаев К.Е. «Вестник Международной Академий Бизнеса»  2007 г. №4
7. Маратова А. «Құрылыс саласындағы еңбекақы жүйесін реттеу»  ҚазҰУ хабаршысы 2003ж №4 12-19 б.
8. www.minplan.kz
9. www.mit.kz
10. www.government.kz
11. www.krysha.kz
12. www.property.kz
13. « Реализация стратегии индустриально-инновационног развития на 2003-2015 годы» Мамытбеков Е.К.
14. «Қазақстан Республикасының Тұрғын үй қатынастар туралы Заңы» 1997 ж. 16 сәуір № 94-1 Жарлығы
15. «Қазақстан Республикасының Тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы Заңы» 2006 ж. 7 шілде №180 Жарлығы
16. www.stat.kz
17. «Ең басты мақсат – әлеуметтік жағдайды төмендетпеу» «Айқын» газеті 2008 ж. 5 желтоқсан 3-5 б., C.Соқпақбаев
18. «Әлеуметтік өсімнің аифметикасы», «Егемен Қазақстан» газеті 2006 ж. 22 наурыз 12-14 б., Самат Мұса
19. ҚР-ның Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Дағдарстан жаңару мен дамуға» атты халыққа жолдауы 2009 ж. 6 наурыз
20. «Жаңа уақыт өлшемі» «Егемен Қазақстан» газеті 2007 ж. 13 қараша 18-20 б.
21. «Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» 11 маусым 2004 ж. №1388 Жарлығы Астана, 2004
22. «Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысын дамытудың 2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» 20 тамыз 2007 ж. №838 Жарлығы Астана 2007 ж.  
23. «Экономической образ мышления» Байгожинов А.А. 1996 г.
24. «Үкіметтің, Ұлттық Банктің және ҚҚА-ның экономиканы тұрақтандыру жөніндегі 2009-2010 жылдарға арналған іс-қимыл жоспары»
25. «Қазақстандағы ипотекалық несиелеудің дамуы» Е.А. Елболатқызы Астана қаласы, 2006 ж.
26. «Қазақстан Республикасының Кластерлік жүйесін дамыту бағдарламасы» 2005 ж. 17 шілде №144
27. www.investfounds.kz
28. «Ипотечное кредитование в Казахстане» Алиева Б.М.
29. «Құрылысты дамытудың Қазақстандық үлгісі», «Айқын газеті» Өмір Есқали 2009 ж. 9 қаңтар 17-26 б.
30. «Алда келелі міндеттер тұр», «Жас алаш» газеті С.Әліпбай 8-10 б.
31. «Инвестиций» Шарп У., Алксандр Г., Бэйли Дж. Инфра-М, 1997 г.
32. «Управление инвестициями» Дж. Фрэнк, 2000 г.
33. «Қазақстанның тұрғын үй нарығының қазіргі жағдайы мен даму мүмкіндіктері», «Қазақ Университеті» баспасы, Қ.Н. Бекетова 2007 ж. 123-132б.
34. «Тұрғын үй құрылысының экономикалық мәселелері», «ҚазҰУ Хабаршысы» Ж.А. Асқарова 2007 ж. 36-43 б.
35. «Қазақстан Республикасының 2007-2024 жылдар аралығында тұрақты дамуға көшу концепциясы» ҚР Президентінің 2006 ж. 16 сәуірдегі №216 Жарлығы
36. «Большое строение» А.В.Сидоренко. Санкт-Петербург 2008 г.
37. «Социально-экономическое развитие Казахстана» И.Ж.Бримбетова, Институт экономик МОН РК, 2008 г.
38. «Экономический рост» Р.М. Мельников, 2005 г.