Баланс активтері мен олардың құрылым көздерінің ара-қатынасын талдау

2010 ж. - 365 / 2,85 = 129 күн;

2011 ж. - 365 / 5,51 = 67 күн.

Берілген  мәліметтер бойынша ағымдағы активтердің айналымдығы 2011 жылы 62 күнге қысқарады. 2011 жылы бір айналымның ұзақтылығының азаюы, кәсіпорынның қаржы жағдайының жақсы екендігін көрсетеді.

5.Дебиторлық қарыздың айналымдылық коэффициенті (К_д.қ.а.)

           К_д.қ.а.= (ө.ө.т.т.) / (орт. деб. қарыз) ;

2010 ж. - 33551,83 / 6231,375 = 5,39;

2011 ж. - 64992 / 5772 = 11,26.

Бұл коэффициент  дебиторлық қарыздың айналымдылығының сапасын және оның көлемін көрсетеді.

Сонымен бірге  дебиторлық қарыздың, кезең ішіндегі айналым санын табамыз. Бұл кәсіпорынның бір күнге есептегендігі қаражат  төлеу кезеңінің ұзақтығын көрсетеді.

Дебиторлық  қарыздың ұзақтығы = Т / (деб.қар.айн.саны);

Т - талданатын кезеңнің күн саны.

2010 ж. - 365 / 5,39 = 68 күн;

2011 ж. - 365 / 11,26 = 33 күн.

Осының нәтижесінде 2010 жылы дебиторлық қарыздың айналым жылдамдығы 5,39-11,26 дейін өсті, яғни “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігіне 2011 жылғы 33 күн дебиторлық қарызды қайтару үшін керек. Осыларды қорытындылағанда “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігінің дебиторлық қарызын уақытында ала алуын және нәтижесінде қаржы жағдайының жақсы екенін көрсетеді.

6. Кредиторлық  қарыздың айналымдылық коэффициенті (К_д.қ.а.)

Бұл коэффициент  кәсіпорынның өз коммерциялық шоттарын қалайша тез төлейтінін көрсетеді..

К_к.қ.а.= (өнім өндірудің шығындары) / (орт. кред. қарыз);

2010 ж. - 51,53 / 7455,14 = 0,007;

2011 ж. - 8344 / 8123,5 = 1,028.

Алынған мәліметтер бойынша “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігінің 2011 жылы жағдайы жақсарды.

Атап кеткен коэффициенттерді салыстырғанда “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігінің  іскерлік белсенділігі туралы мынадай  қорытынды жасауға болады.

Талдауға  түскен жылдар арасында кәсіпорының  негізгі қаражаттары қысқарып, активтердің айналымдылығымен бірге меншікті капиталдың айналымдылығы өсті. Бұл кәсіпорынның іскерлік белсенділігін бағалауда жағымды шектеу болып саналады. Бірақ талдау жүргізгенде 2010 жылдың ағымдағы активтердің айналымдылығының ұзақтығымен 2011 жылы “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестік қаржы жағдайын жақсартып алды, сонымен бірге ағымдағы активтердің айналымдылығы 50 күнге қысқарды.

Дебиторлық  және кредиторлық қарыздардың айналым  жылдамдығын талдағанда, 2010 жылы “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігі дебиторлық қарызын уақытында ала алмағандығынан, яғни ақшаның жоқтығына әкеліп, кредиторлық қарыздың айналым мерзімін өсіріп (ұлғайтып) жіберді. Нәтижесінде кәсіпорынның қаржы жағдайы нашарлап және тез уақыт ішінде банкрот деп санауымызға болушы еді. Бірақта 2011 жылы, есептік саясатын өзгертіп, “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестік дебиторлық әе кредиторлық қарыздарының айналым мерзімін қысқартып пайда болған тенденциясын тоқтатты. Кәсіпорын басқарушыларының таңдап аған есептік саясатын әрі қарай дамыта беру керек деп ойлаймыз.

ҚОРЫТЫНДЫ

Кәсіпорынның  қаржылық тұрақтылығын бағалау үшін, өндірістік және қаржылық мәселелерін  шешу үшін, кәсіпорынның қаржы жағдайын талдау керек. Терең және нақты талдаудың  арқасында кәсіпорынның қызметін бағалап, басқару органдарына нақты ұсыныстарды, қаржы тұрақтылығын және іскерлік белсенділігін жоғарлайды.

Экономикада қаржылық талдаудың мәні өте зор: біз “РИЗА” жауапкершілігі шектелген  серіктестігінің материалдарын  қолдана отырып, кәсіпорынның қаржы жағдайын талдаймыз.

Талдау қорытындысы  төмендегідей:

“РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігінің мүлік  жағдайының құрамы 2010 жылдың басында 10980,70, 2011 жылдың соңында 13181 көрсеткіштеріне болды.

Кәсіпорынның  тұрақтылығына келсек, меншікті капиталдың шоғырлану коэффициенті өткен жылмен салыстырғанда 0,1 пайызға өскен. Дегенмен, ол теориялық мөлшерден төмен, өйткені меншікті капиталдың үлесі 60 пайыздан жоғары болуы керек.

Төлеу қабілеттілігіне  келетін болсақ, мұнда баланстың  мүмкіндігін сипаттайтын теңсіздіктердің біреуі орындалмаған, яғни А₁<П₁, бұл кәсіпорынның ең жедел қарыздарының көтермеуін білдіреді. Себебі абсолютті өтімді ақша қаражаттарымен қысқа мерзімді инвестициялар көрсеткіші:

2010 жылдың есеп беру кезеңінде А₁=805,1, ал 2011 жылдың есеп беру кезеңінің соңында А₁=2113 -ті құраған. Ал жедел міндеттемелер олардан жоғары: 2010 жылдың есеп беру кезеңінде П₁=7565,8, ал 2011 жылдың есеп беру кезеңінің соңында П₁=7307-ге тең болды. Дегенмен жалпы толтыру коэффициенті (ағымдағы өтімділік) келесідей:

2010 жылдың есеп беру кезеңінде 1,41, ал 2011 жылдың есеп беру кезеңінің соңында 1,29 - ға тең болды, яғни коэффициент мәні төмендесе де, біз ағымдағы активтердің ағымдағы міндеттемелерді толық өтей алатынын көреміз.

Іскерлік  пен сенімділікті қарастырғанда, іскерлік белсенділік көрсеткіштерінің ағымдағы негізгі қызметінің нәтижелері мен тиімділігін сипаттайтынын айта кетеміз. Кәсіпорында капиталдың жалпы айналым коэффициенті өткен жылмен салыстырғанда өскен. 2010 жылдың есеп беру кезеңінде 2,67, ал 2011 жылдың есеп беру кезеңінің соңында 4,74, яғни “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігі ресурстарды қолдануының тиімді екенін көреміз.

Дебиторлық  және кредиторлық қарыздардың айналым  жылдамдығын талдағанда, 2010 жылы “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестігі дебиторлық қарызын уақытында ала алмағандығынан, яғни ақшаның жоқтығына әкеліп, кредиторлық қарыздың айналым мерзімін өсіріп (ұлғайтып) жіберді. Нәтижесінде кәсіпорынның қаржы жағдайы нашарлап және тез уақыт ішінде банкрот деп санауымызға болушы еді. Бірақта 2000 жылы, есептік саясатын өзгертіп, “РИЗА” жауапкершілігі шектелген серіктестік дебиторлық және кредиторлық қарыздарының айналым мерзімін қысқартып пайда болған тенденциясын тоқтатты. Кәсіпорын басқарушыларының таңдап аған есептік саясатын әрі қарай дамыта беру керек деп ойлаймыз.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Абрютина М.С., Грачев А.В. Анализ финансово-экономической деятельности предприятия. -М: Финансы и статистика, 2006.
2. Ажибаева З.Н., Сейдахметова Ф.С. Учет и анализ дебиторской задолженности./Библиотека бухгалтера и предпринимателя/, 2002, №1.
3. Белых П.П. Финансовый анализ в оценке инвестиционной привлекательности предприятий. /Бухгалтерский учет/2005, №10.
4. Бернстайн П.А. Анализ финансовой отчетности: теория, практика и интерпретация. /Гл.ред.серии Я.В.Соколов. -М: “Финансы и статистика”,2000.
5. Бопиева Ж.Қ., Темирбекова Л.А. Кәсіпорынның қаржылық-экономикалық іс-әрекетін талдау. Оқу-әдістемелік құрал. -Қарағанды, 2000.
6. Быков Е.В. Показатели денежного потока в оценке финансовой устойчевости предприятия. /Фиансы/ 2000, №2.
7. Дюсембаев К.Ш. Анализ финансового положения предприятия, Алматы: Қаржы-қаражат,2002.
8. Дюсембаев К.Ш., Егембердиева С.К., Дюсембаева З.К. А<s