Қаржылық есеп пен басқару есебін салыстыру

жетекшiнiң жеке пiкiрiнiң есi немесе алдыңғы мерзiмнiң мәлiметтерi

3.4.           Негiзгi қаржы бюджеттерiн құрастыру (өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды бюджет ТШБ,ақша - қаржажататр қозғалысының бюджет АҚҚБ, бюджетi - баланстық парақ-БПБ)

Составление основных финансовых бюджетов (Бюджет доходов и расходов - ТШБ, Бюджет движения денежных средств - АҚҚБ, Бюджет по балансовому листу - БПБ)

              Негiзгi бюджеттерге жатады: (қаржылардың қозғалысының бюджетi) ҚҚБ, (өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды бюджет) ТШБ, (баланстық парақ бойынша бюджет) БПБ.

Бұл бюджеттер ай сайын тәптiштеумен есептi мерзiмге барлық ұйымды деңгей үшiн тек қана қорытынды жасалады. Бюджеттердi тап солдың түрлерi ұйымның қызметiнiң қаржы нәтижелерiнiң бағасы үшiн координаталар жүйесi өзiмендермен анықтайды.

ТШБ банктiң эмиссиялық қызмет экономикалық нәтижелiлiгуге анықтайды. Осы бюджет банктiң эмиссиялық қызметтi негiзгi қаржы нәтижесiн қалыптастырады, яғни оның пайдалылығы.

Ұйымдағы өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды бюджет жасауының қойылулары мақсат болып табылады:

- (ұйым негiзiнен, бөлiмше, ҚЖО, бизнес- процесстер, жобалар) объекттер бойынша жоспарлау, есепке алу және нәтижелердiң қаржылық талдауын жүргiзу;

              - деңгейлер және қарызды қайтару, дивидендтердiң төлеуiнiң мүмкiндiктерiнiң анықтауы;

- көмек көрсетудiң байланыстарының жиынтық шығындары бар iске асыруынан жоспарлау, есепке алу және талдау, және (өндiрiстiк шығын ) айнымалы және (мерзiмнiң шығыны) тұрақты шығындармен сонымен бiрге.

ТШБ банктiң эмиссиялық қызмет экономикалық нәтижелiлiгуге анықтайды. Осы бюджет банктiң эмиссиялық қызметтi негiзгi қаржы нәтижесiн қалыптастырады, яғни оның пайдалылығы. Ұйымдағы өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды бюджет жасауының қойылулары мақсат болып табылады:

- (ұйым негiзiнен, бөлiмше, бизнес- процесстер, жобалар) объекттер бойынша жоспарлау, есепке алу және нәтижелердiң қаржылық талдауын жүргiзу;

- пайдаға салықтардың жоспарлау, есепке алу және талдауы;

- деңгейлер және қарызды қайтару, дивидендтердiң төлеуiнiң мүмкiндiктерiнiң анықтауы;

Аккб анық сипаттан астам, оны тасысады нақты ақша қаражат ағындарды тiкелей жоспарлап бекiтедi және Аккбтiң құрастыруы үшiн салыстырмалы қарапайым мерзiмге түсу және қаржылардың қатардан шығуын айырмашылық банка төлеу қабылетi анықтайды.

Қаржылардың қозғалыстың бюджет жасауының қойылуларын мақсатты басқару есептi жүйеде банкке болып табылады:

- есепке алу, талдау және (серiктестiктердiң тобы) серiктестiктiң қаржы ағындарының жоспарлауын жүргiзу негiзiнен және жасаушы оның есепке алудың орталары;

- ағымдағы төлеу қабылетiнiң қамтамасыз етуi;

- әрбiр есепке алудың ортасы бойынша, фирма бойынша негiзiнен оң және ақшалардың терiс сальдосы динамиканың өлшемдерiнiң анықталуы.

БПБ кәсiпорынның экономикалық әлует және қаржы күйiн анықтайды. БПБ ол қорытынды бюджетпен, қаржы есепке алуын түзу үлгiнiң жанында болып табылады ТШБ және АҚҚБтi негiзде қалыптасады..

Сайып келгенде, басқару есептiң ұйымдары үшiн бiрiншi есеп банкке, (мерзiмнiң шығындары, шығынсыздықты нүктенiң есептеуi, пайданы жоспарлау және тағы басқалар) келешек өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды жоспарлау әрдайым болып табылады. Пайдалар жоспарлаудың нәтижесiнде табыстарды максималдайды. Бюджеттердi өңдеу сатудан түскен пайда сату көлемiнiң бiрлiгiне шығындар ең төменгi болатындай етiп мүмкiндiк туғызады максимумға жеттi.

Бюджеттiк жоспармен сәйкес әсерлер бюджеттiк бақылаулармен деп аталады. Бюджеттi қолдану олардың қызметi жұмысының нақты көрсеткiштерiн салыстыруы жолымен бағаланады бюджет жоспарлалған бөлiмшелердiң менеджерлерi сипатталған жоспарлар және есептердi орындағанын бақылау ретiнде ойлайды. Басқару есептi ұйымның тиiмдiлiгiнiң жоғарылатулары осыған байланысты мақсатпен контроллингтi банкке белсене қолданылады.

Контроллингпен мұндай ұйымның мақсатқа жетуi бойынша шаралардың үйлестiруiн, ақпараттық жүйенiң құрастыруы тиiстi қойылған мақсаттармен жоспарлау, есепке алу, бақылау және экономикалық талдаудың процесстерiнiң кешендi Қосуына арқа сүйейтiн ұйымды басқаруды тұжырымдамаға түсiну керек. 

Ұйымның қаржы басқаруы үш негiзгi бюджеттердi қалыпта суреттеледi:

1.              (ТШБ ) өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды бюджет;

2.              (АҚҚБ ) қаржылардың қозғалысының бюджетi;

3.              (БПБ ) баланстық парақ бойынша бюджет;

Бюджеттердi тап солдың түрлерi ұйымның қызметiнiң қаржы нәтижелерiнiң бағасы үшiн координаталар жүйесi өзiмендермен анықтайды.

өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды бюджет (ТШБ ) - банктiң эмиссиялық қызмет экономикалық нәтижелiлiгуге анықтайды. Осы бюджет банктiң эмиссиялық қызметтi негiзгi қаржы нәтижесiн қалыптастырады, яғни оның пайдалылығы.

Қаржылардың қозғалысының бюджетi (АҚҚБ ) - анық сипаттан астам, оны тасысады нақты ақша қаражат ағындарды тiкелей жоспарлап бекiтедi және құрастыру үшiн салыстырмалы қарапайым. АҚҚБ мерзiмге түсу және қаржылардың қатардан шығуын айырмашылық менiң банкамды төлеу қабылетi анықтайды.

Баланстық парақ бойынша бюджет(БПБ) - кәсiпорынның экономикалық әлует және қаржы күйiн анықтайды.

БПБ ол қорытынды бюджетпен, қаржы есепке алуын түзу үлгiнiң жанында болып табылады ТШБ және АҚҚБтi негiзде қалыптасады.

Жоғарыда көрсетiлген сүйене қаржы жоспарлауы схема бойынша iске асатынын шығады:

ТШБ = АҚҚБ - БПБ

Сайып келгенде, банктiң басқарулары үшiн бiрiншi есеп, (мерзiмнiң шығындары, шығынсыздықты нүктенiң есептеуi, пайданы жоспарлау және тағы басқалар) келешек өткiзуден тыс табыстар мен шығындарды жоспарлау әрдайым болып табылады.

4-шi тақырып. Басқарушылық шешiмдердi қабылдану

4.1. Шешiм қабылдауды процесстiң үлгiсi

4.2. Өнiмнiң тiршiлiк циклi және құндылықтың тiркесiнiң талдауы 

4.3. Басқару есептi жүйедегi өзгеретiн ортасының әсерi

4.4. Мәлiметтiң қолданушылары үшiн тиiмдi коммуникациялардың маңыздылығы

4.1. Шешiм қабылдауды процесстiң үлгiсi

Басқару есебінде дұрыс шешім қабылдау үшiн керектi шарт есепшiлердiң процесстi түсiнуi болып табылады.. Шешiм қабылдауды процесс үлгiнiң түрiнде көрсетуге болады 4.1. суретінде:

4.1. сурет. Шешiм қабылдау, жоспарлау және басқарудың процесстерiнiң үлгiсi

Алғашқы бес кезеңдер алғашқы шешiм қабылдау немесе жоспарлауды процесстері болады. Негiзiнде жоспарлау балама нұсқалардың арасында шешiм қабылдау бойынша тиімді таңдау болып табылады. Соңғы екi кезең таңдаулы балама нұсқалардың iске асыруының мақсатымен баға және нақты көрсеткiштердi түзету ашылмалы-жабылмалы басқарулар процесстердi қамтып көрсетедi.

1 кезең. Мақсаттардың анықтауы

Мақсат немесе әсерлердiң бiр вариантының дерлiкшiсi басқаның алдында бағалау үшiн негiзгi бағыт анықтау керек қабылдаудан бұрын дұрыс шешiмдер анықтау керек. Шешiм қабылдаулар процесстiң бұдан бiрiншi кезеңiмен мақсаттар немесе ұйымның есептерiнiң анықтауы болуы керек. Не мұндай мақсаттармен және есеп болуы керек - сұрақ емес тұрып қал, және оның жөнiндедi белсендi айтысты апарады. Егер акция ұстаушылардың байлығы турарақ айтып, көбейте түссе экономикалық теория серiктестiк өз иелерi үшiн максимал пайдаларын алуға ұмтылатын немесе әдетте шығады. Бұдан басқа, пайданы барынша көбейту барлық қоғамды ортақ экономикалық әл-ауқатты максимизацияға ақырында алып келедi. Бұл қоғамның барлық өңге адам-мүшелерiнiң қолайлысына сiз басқаша айтқанда, нақ сол меншiктi жағдай жақсарта жұмыс iстеңiз. Сонымен бiрге, серiктестiктiң мүдделерi сол жеңiлдеу iске асырсын, және одан жоғары онда пайдалар болады.

2 кезең. Әсерлердiң балама нұсқаларының iздестiруi

Шешiм қабылдауды процесстiң екiншi кезеңi болуы мүмкiн табысына мақсат қойылған бағытталған (немесе стратегиялар) әсерлердiң варианттарының қатарында iздестiру кезiнде болады. Серiктестiктер жеке алғанда әсерлердiң келесi варианттарының бiр немесе бiрнешесiне қолдануға ұсынылады:

• қазiргi нарықтарға iске асыруы үшiн жаңа өнiм түрiнiң өңдеуi;

• жаңа нарықтар үшiн жаңа өнiм түрiнiң өңдеуi;

ығарылатын өнiм түрлерiнiң iске асыруы үшiн жаңа нарықтардың (игеру ) жасауы.

3 кезең. Талғаулы әсерлермен сабақтас деректер жиындары.

Қолданылған шешiмдермен сабақтас мәселелер шешiм қабылдайтын тұлғалармен тексере алмайтын факторлардың қатары қарап шығу керек екiұштылық шарттарындағы жиi айқындалатындығын қарап шығу керек, және де мұндай факторлар шешiмдердiң балама нұсқаларының әрбiрiне ықпал ете алады.

Мұндай бақылаулы емес факторлар және сыртқы шарттар деп аталады. Мұндай шарттардың мысалдары: инфляцияның экономикалық бум, биiк деңгейi, iскерлiк белсендiлiктiң төмендетуi, бәсекеге түсе алатындық және тағы басқалар.

Әсерлердiң нұсқалары, таңдаулы серiктестiктi, оның қорлары iске асыру барысында ұзақ уақыт арасында жұмыс iстеп, серiктестiктiң жағдайы оған жұмыс iстейтiн ортақ ахуалдан көпшiлiгiнде тәуелдi болады, яғни нарықтар және қабiлеттiлiк өзгерiстi теңбе-тең келешекке сезiнуге қызмет көрсетiлетiн шығарылатын өнiмдер. Курстiң таңдауын анықтайды және серiктестiктiң ұзақ мерзiмдi перспективалары, және, ол болашақта қабылдай алған шешiмдер салдар, түр сол. Мұндай шешiмдер ұзақ мерзiмдi немесе стратегиялық, олар әдетте деп аталады серiктестiктiң жағдайлары келешек үлкен ықпалы тяды. 

Сонымен бiрге стратегиялық, немесе ұзақ мерзiмдi, шешiмдердiң менеджерлерiнен тысқары серiктестiктiң қорларының ұзақ тарту талап етпейтiн шешiмдердi қабылдайды. Мұндай шешiмдер қысқа мерзiмдi немесе опера тивных, әдетте оларларды категорияға жатады басқарудың деңгейлерiнiң аласалаулары менеджерлердi қабылдайды.Мұндай шешiмдердiң негiзiнде ағымдағы сыртқы ахуал, сонымен бiрге бар осы кезде серiктестiктiң қарамағында физикалық, кадрлық және қаржы ресурстер жатады.