Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы

10-бап.  Лицензия мен тіркеу  куәлігін алу үшін  талап 
               етілетін құжаттар     

 Резиденттер  шетел валютасымен айырбастау  операцияларын ұйымдастыру жөніндегі  қызметті жүзеге асыруға қойылатын  талаптарға сәйкес, сондай-ақ осы  Заңда белгiленген валюталық peттеу режимдерiнiң талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне мынадай құжаттарды ұсынады:     

1) өтініш;     

2) тiгілiп, қол  қойылып (жеке және заңды тұлғалар  үшін) және мөр басылып (заңды  тұлғалар үшiн) куәландырылған валюталық шарттың көшiрмесi;     

3) жеке басты  куәландыратын құжаттың көшiрмесi (валюталық операцияны жүзеге  асыратын жеке тұлғалар үшін);      

4) заңды тұлғаның  мемлекеттiк тiркелгенi туралы  куәлiктiң көшiрмесi (заңды тұлғалаp  үшiн);     

5) құрылтай құжаттарының нотариатпен куәландырылған көшiрмесi (заңды тұлғалap үшiн); 
      6) алып тасталды;     

7) салық төлеушiнiң  мемлекеттiк тiркелгенiн растайтын  құжаттың көшiрмесi;     

8) өтінiш берушінiң  талаптарға, оның iшiнде осы Заңда  және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген бiлiктілiк талаптарына сәйкестiгiн растайтын құжаттар;     

9) резиденттiң  шетел валютасы шотының бар  екендігі туралы банктің анықтамасы;      

10) валюталық  шарт бойынша мiндеттемелердiң туындауын, орындалуын және тоқтатылуын растайтын құжаттардың көшiрмесi. 
      Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi танысу үшiн осы бапта аталған құжаттардың түпнұсқаларын резиденттен сұратуға құқылы. 
      Шет тілінде жасалған құжаттар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне мемлекеттік тілге немесе орыс тіліне аударылып ұсынылады. 
      Ескерту. 10-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 12.01.2007. N 224, 2009.07.04. N 167-IV Заңдарымен.     

11-бап.  Валюталық мониторинг     

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi валюталық мониторингтi Қазақстан Республикасының төлем балансының тұрақтылығын бағалау мақсатында жүзеге асырады.     

 Валюталық  мониторингтің негізгі міндеттерi:      

1) валюталық  мониторинг объектілерi жүзеге асыратын валюталық операциялар бойынша ақпарат базасын жасау;     

2) Қазақстан  Республикасы төлем балансының, сыртқы борышының және халықаралық  инвестициялық позициясының статистикасын,  оларды талдау мен болжауды  жетiлдiру болып табылады.     

2. Резидент емес  заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының аумағында бiр жылдан астам жұмыс iстейтін филиалдары мен өкілдiктерi валюталық мониторинг объектiлерi болып табылады, Валюталық мониторинг қолданылатын қызметтiң түрлерiн Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі айқындайды.     

3. Валюталық  мониторинг белгіленген есептілік  нысандарына сәйкес валюталық  мониторинг объектiлерiнiң резиденттермен  және резидент еместермен iске  асыратын жобалары бойынша олардан  ақпарат жинау әдiсiмен жүзеге  асырылады.     

4. Валюталық  мониторинг жүргiзу үшiн есептілік мерзiмдерi мен нысандары Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актісiнде белгіленедi.     

12-бап.  Ұлттық және шетел валютасын репатриациялау      

1. Ұлттық және  шетел валютасын репатриациялау  уәкілетті банктердегі банк шоттарына: 
      1) тауарлар (жұмыстар, қызметтер көрсету) экспортынан ұлттық және шетел валютасындағы түсімдерді; 
      2) резидент емес міндеттемелерін орындамаған немесе толық орындамаған жағдайда, резиденттің тауарлар (жұмыстар, қызметтер көрсету) импорты бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру үшін  резидент еместің пайдасына аударған ұлттық және шетел валютасын есептеуді білдіреді. 
      Резидент ұлттық және шетел валютасын репатриациялау талабының репатриациялау мерзімінде орындалуын қамтамасыз етуге міндетті. 
      Репатриациялау мерзімі тараптардың валюталық шарт бойынша міндеттемелерін орындау талаптары негізінде және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен резидент есептейтін уақыт кезеңі болып табылады. 
      Резиденттердің валюталық операцияларын жүргізетін уәкілетті банктер резиденттен репатриациялау мерзімін нақты айқындауды немесе нақтылауды талап етуге құқылы. 
      2. Репатриациялау талабы осы Заңға сәйкес: 
      1) біртекті қарсы талапты есепке жатқызу арқылы резидент еместің міндеттемесі тоқтатылған; 
      2) олардың арасында бұрыннан бар бастапқы міндеттемені сол тұлғалар арасында өзгеше нысананы немесе орындалу тәсілін көздейтін басқа міндеттемемен ауыстыру арқылы резидент еместің міндеттемесі тоқтатылған; 
      3) резидент еместің міндеттемелерді орындамау тәуекелін сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандыру төлемі алынған; 
      4) резиденттің резидент еместен тартылған заем талаптарына сәйкес резиденттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге немесе резиденттің шетелде ашылған филиалдары мен өкілдіктерінің қызметін қамтамасыз етуге арналған шетелдік банктердегі шоттарына ұлттық және шетел валютасы нақты есептелген жағдайларда ішінара немесе толық орындалды деп есептеледі. 
      3. Резидент резидент емеске талап қою құқығын басқа резидентке берген жағдайда, белгіленген мерзімде репатриациялау талабын орындауды қамтамасыз ету жөніндегі тиісті міндет талап ету құқығын қабылдаған резидентке көшеді. 
      4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі резиденттердің репатриациялау талабын орындауын қамтамасыз ету мақсатында резиденттердің экспорт және импорт жөніндегі мәміле паспорттарын ресімдеудің бірыңғай ережесі мен шарттарын және экспорттық-импорттық валюталық бақылауды жүзеге асыру тәртібін, сондай-ақ мәміленің сомасынан асып кеткен кезде мәміле паспортын ресімдеу талап етілетін оған қатысты шекті мәнді белгілейді. 
      5. Ұлттық және шетел валютасын репатриациялауды бақылау мақсатында, валюталық шартта резидент еместердің міндеттемелерді орындау мерзімдері міндетті түрде көзделуі тиіс. 
      Міндеттемелердің орындалу мерзімдері өзгерген, репатриациялаудың белгіленген мерзімдеріне әсерін тигізетін өзге де мән-жайлар туындаған жағдайда, резиденттер уәкілетті банктерге және (немесе) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиісті негіздемені және растау құжаттарын ұсына отырып, хабарлауға міндетті. 
      6. Осы баптың талаптарының орындалуын және валюталық қаражаттың қайтарылмауының негізділігін бақылауды салық қызметі, кеден және құқық қорғау органдарымен бірлесіп, оның ішінде өзара ақпарат алмасу жолымен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады. 
      Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - ҚР-ның 2009.07.04. N 167-IV Заңымен.

3-тарау.  ВАЛЮТАЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫ 
ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ НЕГIЗГІ ПРИНЦИПТЕРI     

13-бап.  Резиденттер арасындағы  валюталық операциялар     

 Резиденттер  арасындағы валюталық операцияларға  тыйым салынады, оған мыналар  кiрмейдi:      

1) тараптардың  бiрi Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi және (немесе) Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi болатын операциялар;       

2) өздеріне берiлген  лицензияға және (немесе) Қазақстан  Республикасының заңнамалық актiлерiне  сәйкес уәкiлеттi банктер мен уәкілеттi ұйымдар жүзеге асыруға құқылы банктік операцияларға және өзге де операцияларға жатқызылатын валюталық құндылықтармен операциялар;      

3) валюталық  операциялар жүргізу жөнiндегі  банктiк қызмет көрсетуге ақы  төлеу, сондай-ақ шетел валютасымен  банктiк қызмет көрсету көзделетін  шарттар бойынша тұрақсыздық айыппұлын (айыппұлдарды, өсімпұлдарды) төлеу;      

4) номиналдық  құны шетел валютасымен көрсетілген  бағалы қағаздарды сатып алуға,  сатуға, сыйақы төлеуге және (немесе) өтеуге байланысты операциялар;     

4-1) тазартылған  құйма алтынды сатып алу және сату жөніндегі операциялар;      

5) аударым аккредитивтерiн  ақы төлеу нысаны ретінде пайдаланған  кезде экспортты (импортты) жүзеге  асыруға байланысты комиссия  шарттары бойынша ақша төлемдері  мен аударымдары;      

6) шетел валютасымен көрсетілген вексельдерді ақшалай міндеттемелерді орындау ретінде беру;      

7) бажсыз сауда  дүкендерінде тауарларды сату  кезінде, сондай-ақ халықаралық  тасымалдаулар кезіндегі жүру  жолында жолаушыларға тауарлар  сату және қызмет көрсету кезінде  есеп айырысуға байланысты операциялар;       

8) қызметкерлердi  Қазақстан Республикасынан тыс  жерлерге iссапарларға жiберуге байланысты  шығыстарды төлеу;      

9) жеке тұлғалардың  ақшаны өтеусiз аударуы немесе  валюталық құндылықтарды жеке  тұлғаларға, сондай-ақ жарғылық қызметi қайырымдылық қызметiн жүзеге асыруға бағытталған заңды тұлғаларға өтеусiз беруi;      

10) жеке тұлғалардың  басқа жеке тұлғалардың пайдасына  банк салымдарын енгізуi;      

11) Қазақстан  Республикасының заңнамалық актiлерімен  көзделген жағдайларда салықтар және бюджетке төленетін басқа да мiндетті төлемдердi төлеуге байланысты операциялар. 
      Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР-ның 2009.07.04. N 167-IV Заңымен.     

14-бап.  Резиденттер мен  резидент еместер  арасындағы 
              валюталық операциялар     

1. Резиденттер  Қазақстан Республикасының валюталық  заңнамасына сәйкес тараптардың  келiсiмi бойынша резидент еместермен  ұлттық және (немесе) шетелдік валютамен  мәмілелер жасасуға құқылы.      

2. Резиденттер  резидент еместермен операциялар бойынша шетел валютасымен көрсетiлген вексельдер шығаруға құқылы.      

3. Резидент еместер  салымдар (депозиттер), бағалы қағаздар, резиденттермен қарыз алу операциялары  және осы Заңда көзделген тәртіппен  жүзеге асырылған өзге де валюталық  операциялар бойынша алынған дивидендтердi, сыйақы мен өзге де кiрiстердi шектеусiз алуға және аударуға құқылы.      

4. Егер осы  Заңның 20-24-баптарында аталған валюталық  операцияларға қатысты валюталық  реттеу режимдерi белгiленбесе, резиденттер  мен резидент еместер арасындағы  валюталық операциялар хабарлама  режимін белгiлеуге құқылы Қазақстан  Республикасының Ұлттық Банкi белгiлеген тәртіппен шектеусіз жүзеге асырылады. 
      Осы Заңда белгiленген валюталық реттеу режимдерi тараптардың бiрi Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және (немесе) Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi болып табылатын резидент еместермен жасалатын валюталық операцияларға қолданылмайды.     

15-бап.  Резидент еместер  арасындағы валюталық 
               операциялар     

1. Қазақстан  Республикасының аумағында резидент  еместер арасындағы валюталық  операциялар осы Заңның 16-бабында  белгіленген талаптарды ескере отырып шектеусiз жүзеге асырылады.      

2. Қазақстан  Республикасының аумағында резидент  еместер арасындағы валюталық  операцияларды жүргiзуге шектеулер  осы Заңның 32-бабында көзделген  жағдайларда ғана енгiзiлуi мүмкін.      

16-бап.  Резиденттер мен резидент еместердiң валюталық 
               операциялар бойынша төлемдері және ақша 
               аударымдары     

1. Резиденттер  мен резидент еместердiң валюталық  операциялар бойынша төлемдерi және  ақша аударымдары уәкiлеттi банктердегі  банктік шоттар арқылы жүзеге асырылады, оған мыналар кірмейдi:      

1) Қазақстан  Республикасының аумағындағы жеке  тұлғалардың ұлттық валютамен  төлемдерi және ақша аударымдары,  сондай-ақ олардың пайдасына төлемдер  мен ақша аударымдары;      

2) осы баптың 3-тармағына сәйкес жеке тұлғалардың уәкiлеттi банктерде банктік шот ашпай жүзеге асыратын ақша аударымдары;      

3) бажсыз сауда  дүкендерінде тауарларды сату  кезінде, сондай-ақ халықаралық  тасымалдаулар кезіндегі жүру  жолында жолаушыларға тауарлар  сату және қызметтер көрсету кезінде есеп айырысулар;      

4) жеке тұлғалар  мен уәкілетті банктердің немесе  уәкілетті ұйымдардың арасындағы  олардың айырбастау пункттері  арқылы жүзеге асырылатын төлемдер;       

5) резидент заңды  тұлғалардың резидент емес қызметкерлерге, сондай-ақ резидент емес заңды тұлғалардың резидент және резидент емес қызметкерлерге шетел валютасымен жалақы төлеуі;      

6) заңды тұлғалардың  қызметкерлерді Қазақстан Республикасынан  тыс жерлерге іссапарларға жіберуге  байланысты шығыстарды шетел валютасымен төлеуі;      

7) өз қызметін  Қазақстан Республикасының кеден  аумағында әуежайларда, порттарда  және халықаралық қатынастар  үшін ашылған шекаралық өткелдерде  кедендік бақылаумен жүзеге асыратын  жеке тұлғалар мен резидент  емес заңды тұлғалар арасындағы төлемдер;      

8) резидент заңды  тұлғалар мен Қазақстан Республикасының  аумағында өз қызметiн жүзеге  асыратын резидент емес заңды  тұлғалар арасындағы Қазақстан  Республикасының төлемдер мен  ақша аударымдары туралы заңнамасында  белгiленген сома шегiнде ұлттық валютадағы төлемдерi;      

9) чек, вексель  беру (тапсыру) арқылы жасалатын  төлемдер;      

10) осы Заңда  белгіленген тәртіппен резиденттер  ашқан шетелдік банктердегі шоттар  арқылы резидент еместер жүзеге  асыратын операциялар бойынша  төлемдер мен ақша аударымдары, сондай-ақ шетелдік банктердегі уәкілетті банктердің корреспонденттік шоттары арқылы төлемдер мен ақша аударымдары;      

11) Қазақстан  Республикасы Ұлттық Банкiнiң  нормативтiк құқықтық актісiнде  көзделген жағдайларда, резидент  еместер резиденттiң мiндеттемелерiн орындау есебіне жүзеге асыратын олардың шетелдiк банктердегi шоттарынан ақша аударымдары. 
      Резидент және резидент емес заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының аумағында валюталық операциялар жүргiзген кезде алған қолма-қол шетел валютасы олардың уәкілетті банктердегi банктік шоттарына мiндеттi түрде аударылуға тиiс.