Өнім сапасын бақылау және көтеру

Өз құрылтайшыларының  қызығушылығын пайдалану үшін табыс табу, жиналыста белгіленген жалпы тапсырмаларды, жоғарыдан шыққан функцияларды орындау үшін және ҚР – ның құқықтық нормативтік актілермен және заң шығарушылардың қызымметіне қайшы келмейтін қызыметтерді жүзеге асыру. Ұйым қызыметінің мақсаты болып табылады.

Өзінің жарғылық мақсаттарын жүзеге асыру үшін, ұйым келесідей қызметтерді орындайды:

• Сүт және сүт өнімдерін құю мен өндіру;
• Импорттық және отандық алкагольді өнмдер мен сусындарды құю;
• Шикізаттар мен ауылшаруашылық өнімдерін өткізу және дайындауларды, қайта өңдеулерді,өндірісті, жанам шаруашылықты дамыту мен ұйымдастыру;
• Заңды және жеке тұлғаларға тауар – аралық , маркетинк жән т.б. қызмет түрлерін көрсету;
• өндірістік тауарларды өткізу үшін аукциондарды ұйымдастыру, сату секциялары мен фирмалық таңбаларды ашу;
• жарнамалық және ақпараттық қызметті ұйымдастыру;
• Өндірістік – коммерциялық, сату – сатып алу мен тбыс операцияларымын жүргізу;
• ҚР – ның заң шығарушы органдарымен рұқсат етілген және басқа да қызмет түрлері.

 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін талдау

Өндірістік  қысқа мерзімдік тиімділікке  алып келетін маниторлық ақпараттарға тәуелсіз , көбінесе ол тұрақтылықты талап  етеді.Өндірістік басқару – бұл келесі күнге қарағанда бүгінгіні жақсы жасауға , ал ертең  болса бүгінгіге қарағанда  жақс ырақ жасауға мүмкіндік беретін үзіліссіз жүретін үрдіс. Тек бәсекелестік қана, осы үрдістің двигателі болып  табылады.

Компания саясаты  әрбір тұтынушыға дара жақын келу болып келеді, қажеттіліктерін қанағаттандыру оны асыру, сонымен қатар Отандық  өнімдердің мәртебесін көтеру.

Сатып алушылардың  талаптарын түсінуіне және келешекте  барынша олардың қажеттіліктерін  қанағаттандыруға ұмтылады.

2 –  кесте. Алматы қаласының нарығында 2009 ж сүт өнімдерін орташа бөлшек бағасы

Нарық белсенділігінің  ең күрделі және қиын болжамданатын  элементтерінінң  бірі  - баға саясаты. Көпшілік жағдайда бәсекелестердің іс – қимылына негізделіп, шығарылатын өнімге баға өзгеріп отырады.

Бәсекелестердің  тауарлық  саясатын оқып үйрену тауарлардың ассартименті мен талдауды  бейнелейді . Алматы қаласының нарығында көрсетілген сүт өңдейтін кәсіпорындардың негізгі өндірістік асартимнтіне мынадай дәстүрлі сүт тағамдарын жатқызады: айран, сүт, қайырылған сүт, ряженка. Қаймақ, ванильмн және қышымыш қослған сүзбелік ірімшік , сүзбе, сары май.

«Адал» фирмасының ассартименті саясатының ерекшелігі тек  аталған өнімдерді өндірісі болып  табылады, оның ішіне сүт пен айран 2,5% және 3,5% майлылығы, ал басқа зауыттардың бұл өнімдерді өндіріснің  2,5% ғана, ал «Фуд мастер» зауыты қант диабеті ауруына шалдыққа адамдар үшін майсызданған айран шығаруды жүзеге асырады. Компания 0,9 литр және 0,450 көлемді полиэтиленді орама қолданылады. Қазіргі сүт өнеркәсібінде респулика бойынша лидер болып «Фуд Мастер» компаниясы болып табылады. Есік қаласында «Фуд Мастер» компаниясы үшін бірінші өңдейтін сүт зауыты модерзацияланған және өндіріске енгізілген.

Есік тегі «Фуд Мастер» зауытының бөлек өңдейтін кәсіпорындар Шымкент, Қордай, Астана қалаларында бар және ашылуға  ұсынылған сүт зауыттары Павлодарда, Ақтөбе мен  Атырауда бар. Жұмыс атқарып жатқан зауыттар әлемге әйгілі «Тетро – Лаваль », «Феникс», «Нимко» компанияларының технологиялық тораптарымен жаңартылған. «Фуд Мартер – Асептик » зауытында компания табиғи сусын мен йогурт  - микс өндірісі бойынша жобаны іс ке асырады. Компанияның айранның жеміс қоспалары мен бірнеше түрлерін шығару жоспарланады. Бүгінгі күнеге «Фуд Мартер» компаниясы күнделікті 35 -50 тонна сүт өңдейді. «Фуд Мартер» шикізат өңдеудің бар болғаны 70% - нан Қазақстанның 4 обылысында Алматы, Ақмола, Жаммбыл, Оңтүстік – Қазақстанда жеке сектордың 70 – тен аса сүт қабылдау орталықтары жарқтанған болатын. Әр қызыметкер тұлғаретінде бағаланып, оның шығармашылық потенциялын, тұрақты еңбек қызметін, маманды өсу және мансапттың ашылуына жағдай жасалынады. Енді бір компанияның принципті ерекшелігі болып жоғары сапалы өнім шығару болып табылады, сондықтан өнімді дайындау мен өндіруді барлық кееңдері мұқият тексеріліп, дүкендер сүресінде пайда болғанша жүргізіледі. Компания Республикадағы ИСО – 9000 басқару сапасы жүйесін өзіне ендірушілердің бірі болып табылады.

3 – кесте. Эталон – айранына қатысты өндіруші фирмалар айранның бәсекеге қабілеттілігінң интегралды коэффициенттері

4 – кесте. Біздің мысалымызда «Фуд Мастер» компаниясының айраны бағалық көрсеткіштер жиынтығы бойынша эталондық үлгіге сәйкес келеді.

Бәсекеге қабілетілікті жоғарлату «Смак» комнаиясының даму стратегиясы болуы  керек, тек сонда ғана ол сол нарықта қызмет етумен қатар өз жұмысын кеңейіп, нарықтағы үлесін жоғарлатады. Тауар бәсекестігі бағалық немесе сапа бойынша болуы мүмкін.

Тауардың сапасы мынадай параметрлер мен анықталады:

• Нормативті – техникалық параметрлер – бұл тауардың норма мен стандарттқа сәйкес келуі;
• Эргономикалық параметрлер: қолайлы қорабы. Тауардың адамның физикалық қажеттілктеріне сәйкеес келуі;
• Эстетикалық параметлер – дизайн және мода;
• Бәсекелестерді білу және классификациялау, яғни бәсекелестер туралы мәліметтер банкасын құру;
• Бәсекелестер қызыметінің көрсетшіштерін талдау;
• Бәсекелестердің күшті және әлсіз жақтарын білу.

Жүргізілген қортынды бойынша мынадай қортынды жасауға  болады: компания әртүрлі көрсеткіштерге ие. «Адал » компаниясының бәсеке артықшылығы жоғары деңгейде тауардың сапасы, ол төменгі деңгейде жарнама және өткізуді ынталандыру болып табылады. Бәсеке артықшылығының біреуі болып, өнімде Алматы тұтынушылары үшін қажетті йодты медициналық  көрсеткіштің болуы.

5– кесте. Бәсекеге қабілеттілік көрсеткіштері

2.2 Кәсіпорында өнім сапасын басқаруды жетілдіру жолдары

Қазақстанның  БСҰ – ға өту мерзімі экономиканың тиімділігі мен сапасын арттыру  мәселесі неғұрлым көкейкесті бола түсуде. БСҰ – ға мүше болу Қазақстанның әлемдік экономикалық кеңістікке интеграциялауына және ел ішіндегі бәсекелестік климатын күшейтуде маңызды роль атқаратыны анық. Сонымен қатар, Қазақстандық кәсіпорындарды олардың өнімдерінің сапасын стандарттау және басқару тұрғысында үйлестіру өте жауапты қызмет болып табылады. Стандарттау мен сертификаттау бұл өнім істеп шығару мен оның сапасы бойынша әлемдік тәжірбиеге өтудің бір жолы және отандық кәсіпорындар үшінәлемдік нарықтағы бәсекеге  даярланудың ең тиімді әдісі болып табылады. Қазақстанда өнімдер мен қызыметтерді стандарттау, сертификаттау, тіркеу және нормативтік құжаттардың міндетті түрде жүзеге асырылуын Индустрия және сауда министрлігі қадағалап отырады. Бұл министрлік 2005 – 2008 жылдары жергілікті рәсімдерін халықаралық нормаларға сәйкестендіруі тиіс. Өндірісті стандарттау мен сертификаттау экономиканың , өнеркәсіптің, ғылымның, сауданың барлық салаларының дамуына ықпал етеді, яғни ол еліміздің индустриялдық дамуының негізі болып табылады.

«Қазақстан  Республикасының Индустриялдық – иновациялық даму стратегиясын» жүзеге  асыру барысындағы экономиканың өзгерістер, еліміздің БСҰ – ға кіру мәселелері осы кезге дейін қалыптасқан ұлттық өлшем бірлігін қамтамасыз ету жүйесін өзгертуді талап етеді. Осы іс – шаралар нормаларын халықаралық тәжірбиеде қолданылатын нормаларға сәйкес келтіру қажет. Бқл мәселе заңнамалық актілерді , нормативті құжаттарды үйлестіру, метрологиялық қызметтің техникалық негізі – республикалық эталондық базасын дамыту жолымен жүзеге асырылады.

Қазіргі кезде  машина жасаумен айналысатын 1400 кәсіпорнынның тек қана 14 ғана ИСО – 9000 сериясының талаптарына сәйкес сапа жүйесімен сертификатталған. Бұл жағдай машина саласының халықаралық бәсекеге жауап бере аламайтындығын көрсетеді. Қазақстанда құрылыс индустрияның құрылыс саласында қазіргі кезде 40 кәсіпорын сапа жүйесін сертификатталған болып, бұл салада жағдай біршама дұрыс.

Елімізде 2007 жылы Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттау және сертификаттау жүйелерін дамытудың 2007 – 2008 жылдарға арналған бағдарламасы қабылданған болатын. Бағдарламаның негізгі мақсаты ҚР – ның әлемдік рынокқа шығуына жағдай жасау үшін өзіне стандарттау, сәйкестікті бағалау, аккредидттеу, сапаны басқару, мемлекеттік қадағалау мен бақылау жөніндегі жұмыстарды жетілдіруді қамтитын техникалық  реттеу саласындағы жұмыстардың халықаралық тәжірбиесіне ҚР – ның өтуін қамтамасыз ету, сондай – ақ Дүниежүзілік сауда ұйымына жағдай жасау болып табылады.

Осы бағдарламаға сәйкес отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігі өндірісте сапа менеджменті жүйесін шамамен 116 кәсіпорын ғана сертификаттады, олардың ішінде нақты сеторда тек әрбір салада  кәсіпорын ғана сертификаттады, олардың ішінде нақты сеторда тек әрбір салада 3 – 4 тен ғана болады. Спа менеджмен жүйесін енгізуге кәсіпорындардың қызығушылықтарынның төмендігінің негізі себептерінің бірі сапа саласындағы саясатын әлсіз насихаттау мен ғылыми – әдістемелік базаның болмауы еді. Қазіргі кезде отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің деңгейін арттыруды қамтамасыз ету үшін кәсіпорындарда сапа менеджменті жүйелерін және қоршаған ортаны қорғауды енгізу  мен сертификаттау жөніндегі жұмыстарға мемлекеттік қолдау қажет.

Кәсіпорында өнім сапасын арттыру  жолдарының мүмкіншілігі

Отандық кәсіпорындарды бәсекге қабілетті өнім өндіруге  ынталандыру мақсатында Республикада «Сапа саласындағы жетістіктері үшін » және «Қазаққстанның ең үздік тауарлары» Қазақстан Республикасының Үкіметінің сыйақысына ізденуге конкурстар құрылды.

Сынақ қорын  жабдықтау үшін өнімнің, шикізаттың және материалдың әлеуетті қауіпті түріне сертификаттық сынақтар жүргізу жөніндегі аккредиттелген сынақ орталықтары желісін құру және жетілдіру қажет.