Тіршілік қауіпсіздігі негіздері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

 

Т. ЖҮРГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР АКАДЕМИЯСЫ

 

«Әлеуметтік-гуманитарлық пәндер» кафедрасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жантеева Г.Е.

 

 

 

 

ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ НЕГІЗДЕРІ

 

                                 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы, 2012

 

Тірішілік қауіпсіздігі негіздері.  Оқу-әдістемелік кешен. / Құрастырған: аға оқытушы Жантеева Г.Е.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ұсынылып отырған «Тірішілік қауіпсіздігі негіздері» оқу-әдістемелік кешені ҚР ЖМБС талаптарына сәйкес пәннің типтік оқу бағдарламасы негізінде жасалған.

Т. Жүргенов атындағы КазҰӨА барлық мамандықтар студенттеріне  арналған оқу-әдістемелік кешені.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы: Т. Жүргенов атындағы ҚазҰӨА, 2012

 

Пәннің оқу-әдістемелік  кешені  (ПОӘК)

 

 

 

 

МАЗМҰНЫ

 

 

                                                                                                

1. Типтік бағдарлама                                                                                             
2. Силлабус (Sillabus) студенттерге арналған оқу бағдарламасы       
3. Қысқаша дәрістер конспектісі (тақырып, негізгі сұрақтар,                     дәрістің қысқаша мазмұны, өзін-өзі тексеру сұрақтары,                  ұсынылатын әдебиет)                                                                                                                                                    
4. Семинар сабағының жоспары
5. Студенттің өзіндік жұмысының (СӨЖ) жоспары                            
6. Студенттің оқытушымен өзіндік жұмысының жоспары мен            әдістемелік нұсқаулары                                                                        
7. Пәннің оқулықпен қамтамасыз етілу картасы                                  
8. Бақылау мен студенттің оқу нәтижесін бағалау материалдары                  (тест, емтихан сұрақтары)                                                                   
9. Глоссарий                                                                                                  
10. Қосымша (аудио, видео) материалдар                                                   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ТИПТІК ОҚУ  БАҒДАРЛАМАСЫ

 

ObZh 2111 «ТІРШІЛІК  ҚАУІПСІЗДІГІ НЕГІЗДЕРІ»

 

Барлық мамандықтарға  арналған

 

1 кредит 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы, 2010 жыл

 

 

Алғысөз

 

ЖАСАЛҒАН ЖӘНЕ ЕНГІЗГЕН типтік бағдарламаны Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті анатомия, физиология, гигиена және тіршілік қауіпсіздігі кафедрасы

 

ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР:

С.Қ. Қауашев. – медицина ғылымдарының  докторы, профессор .

А.С. Қунақбаев–медицина ғылымдарының кандидаты, профессор.

Ш.С. Шыныбекова–биология ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы.

Л.М Байболатова. – аға оқытушы.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Түсінік хат

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» курсы бойынша  студент пәнінің оқыту-әдістемелік кешенін – оқыту үрдісін әдістемелік қамтамасыз етудің  негізі ұйымы болып табылады. «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» курсы бойынша студент пәнінің оқыту-әдістемелік кешенін  ҚР  топтаулық сипатын, типтік және осы мамандықтардағы жұмысшы оқыту жоспары құрамымен сәйкес жасалынған.  «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәннің ішіндегі қамтитын материалдар, төтенше жағдай кезіндегі өндіріс орынындағы апаттардан, өрттерден, жарылыстардан қалай қорғануды және ондай апаттардың болмауының алдын алу шараларын үйретеді. Апат болған жағдайда азаматтық қорғанысты ұйымдастыруды, ұйымдарға хабар беруді, адамдарды апат болған жерден залалсыз жерлерге көшіруді т.б. үйретеді. Сондай-ақ «Азаматтық қорғаныс туралы» Қазақстан Республикасының заңдары мен табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардан (жер сілкінісі, сел, сырғымалар, аяз, дауыл т.б.) қалай құтылуды және апаттан жасырынатын панаханалар түрлерін оқытып үйретеді. Тіршілік қауіпсіздігі негіздері пәнінің берілген негізгі құрамын түгелдей қамтиды, студенттерге пәнді толық меңгеруді жеңілдетеді, өздігінен ойлануға үйретеді, күрделі сұрақтарды шешу мен таңдауға мүмкіндік береді.

 «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері»  пәні жоғары оқу орындары студенттеріне арналған міндетті пән болып табылады және арнайы пән ретінде оқу бағдарламасына енгізілген. Мұнда төтенше, шұғыл жағдайларда зардап шегуші адамдарға көрсетілетін алғашқы медициналық көмек көрсетудің қажетті әдістері мен дағдыларын қолданудың теориялық және тәжірибелік мәселелері қарастырылған.  

     Пәннің мақсаты – болашақ мамандарға:

• тіршілік қауіпсіздігіне қажетті қауіпсіз және зиянсыз жағдайлар жасауға;

    - шаруашылық пен техникалық  жүйе нысандарының қызмет ету  тұрақтылығын ескере отырып, оларды  қазіргі кездегі қауіпсіздік  талаптарына сәйкес пайдаланудың жаңа техникасы мен технологиялық процестерін жасауға;

мүмкін болатын апаттар, катастрофалар, аппатты жағдайлар және улаудың  қазіргі кездегі құралдарын қолдану, сол сияқты соның салдарын жою  барысында шаруашылық нысандарының өндірістік қызметкерлері мен тұрғын халықты қорғау бойынша төтенше жағдайларда дұрыс шешімдер қабылдау мен жоспарлауға қажетті теориялық және тәжірибелік дағдылармен қаруландыру.

Пәннің міндеті :

      - студенттерге соғыс  және бейбітшілік уақытындағы  төтенше жағдаяттарда тұрғын халықты қорғау тәсілдеріне, апаттар, катастрофалар, аппатты жағдайлар және улаудың қазіргі кездегі құралдарын қолданудың зардаптарын жоюдың кезек күттірмес және құтқару жұмыстарын жүргізу мен ұйымдастыру негіздеріне:

- улану ошақтарын сипаттауға;

- құтқару және де басқа кезек  күттірмес жұмыстарды ұйымдастырудың  негіздерін анықтауға;

- қазіргі кездегі улану құралдары  мен төтенше жағдайлар зардаптарынан  тұрғын халықты қорғау тәсілдеріне  сипаттама беруге;

- радиациялық және химиялық  барлау құралдарын зерттеуге, олармен жұмыс істеумен таныстыруға;

- жұмысшылар мен қызметкерлерді  инженерлік қорғау негіздеріне,  сол сияқты шаруашылық нысандарының  өндірстік қызметтерінің негіздерін  оқуға үйрету.

         Пәнді оқыту  жоғары оқу орындары түлектерінің  кәсіби дайындықтарын көтеруге бағытталады және жалпы ғылыми пәндерді оқу кезіндегі алған білімдеріне негізделеді.

     Пәнді оқытудың көлемі 1 кредит көлемінде және кредиттік  технология бойынша курстық емтихан  тапсырумен аяқталады. Практикалық  сабақтар, есептеу-сызба жұмыстары, дипломдық (курстық) жобалар (жұмыстар) тақырыптары ЖОО-ның ерекшелігі мен мамандықтарын ескере отырып жасалған жұмыс бағдарламасын жасауда ашылады.

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар

 

1.Бөлім Төтенше жағдайда  тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

1. Тақырып Тіршілік қызметінің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің ұйымдық негіздері.

2. Тақырып Төтенше жағдайда халықтың тіршілік қызметінің қауіпсіздігін қамтамассыз етудегі азаматтық қорғаныстың ролі мен міндеттері.

3. Тақырып Бейбіт және соғыс уақытындағы төтенше жағдайлар.

4. Тақырып Төтенше жағдай аймақтары.

5.Тақырып Төтенше жағдайлар кезіндегі ахуалға баға беру.

6. Тақырып  Төтенше жағдайлар аймағында құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру мен жүргізудің негіздері.

7. Тақырып  Халықты төтенше жағдайларда қорғау.

8. Тақырып Өткір сәуле ауруы.

9. Тақырып Адамдарды санитарлық тазартудан өткізу. Жартылай және толық санитарлық тазарту.

10. Тақырып Төтенше жағдайлар ахуалында суды және азық-түлікті қорғау.

11. Тақырып Мал және  өсімдік уларымен уланған кезде дәрігер келгенге дейін көмек   көрсету.

2. Бөлім Төтенше жағдайларға  байланысты жарақаттанулар, күшті  аурулар және уланулар.

1. Тақырып Жарақаттар

2. Тақырып Қатерлі және күшті ауруларға ұшыраған жағдайда дәрігер келгенше көрсетілетін көмек

3. Тақырып Аса қауіпті індеттер./оба, тырысқақ, ЖҚТБ/

4. Тақырып Қазақстандағы әлеуметтік мәні бар аурулар.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пән мазмұны

КІРІСПЕ

1. «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері»  пәнінің бағдарламасы 2003 жылғы 17 қаңтардағы №50 Қазақстан Республикасы Үкіметінің жарлығына сәйкес "Төтенше жағдайлар саласындағы мамандар мен тұрғын халықты оқыту, ақпарат беру, үгіт насихат жүргізу ережесі " және Қазақстан Республикасы Білім Министрлігінің 12 маусымдағы № 290 бұйрығына сәйкес, Білім және Ғылым Министрлігінің 2008 жылы 23 қаңтардағы №26 бұйрығына өзгерістермен толықтырулар енгізу туралы "Жоғарғы және жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесінде жалпыға міндетті мемелекеттік стандарттарды бекіту туралы" бұйрығымен сәйкес жасалған.

2. «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәнінің жоғары оқу орындарының  (мемлекеттік және жеке меншіктегі) күндізгі және сырттай оқу бөлімдерінің студенттеріне арналған міндетті оқыту пәні болып табылады және арнаулы пән ретінде оқу жоспарына енгізіледі.

«Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәнінің оқу барысында болашақ мамандарға кәсіби қызметтің адамының қауіпсіздігі мен қорғалуы талаптарымен бөлінбес бірлікте екені туралы ұғымды қалыптастыруға қол жеткізеді. Осы талаптарды іске асыру адамның жұмыс істеу қабілеті мен денсаулығын сақтауға кепілдік береді, оны қысылтаяң жағдайларда іс-қимылға дайындайды.

3. «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері»  пәнінің мақсаты:

• Студенттермен азаматтық қорғаныстың құру және жұмыс істеу, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен осы заманғы   зақымдаушы құралдардан халықты, қоршаған ортаны қорғау және ұйымдастыру мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерін оқып-үйрену;
• Болашақ мамандарды теориялық біліммен және практикалық дағдылармен қаруландыру, ол үшін:

а) тіршілік қызметінің қауіпсіз және зиянсыз жағдайларын жасау;

ә) ұйымдар мен техникалық тараптардың  тұрақты жұмыс істеуін ескере отырып, жаңа техника мен технологиялық  процестерді пайдаланудың экологиясы мен қауіпсіздігі жөніндегі қазіргі  талаптарды ескере отырып оларды жобалау;

б) төтенше жағдайларда мүмкін болатын  авариялардан, апаттардан,  табиғи қасіреттерден  және осы заманғы құралдарды қолданудан, сондай-ақ   олардың зардаптарын  жою барысында халықты және ұйымның  өндірістік  персоналын қорғау жөнінде  бағдар алу және сауатты шешімдер қабылдау қажет.

4. Оқытудың міндеттері:

• Бейбіт және соғыс уақытындағы  авариялардың, апаттардың; табиғи  қасіреттердің және осы заманғы зақымдаушы құралдарды қолданудың зардаптарын жою кезінде іс-қимылына халықты қорғау тәсілдеріне, құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру мен жүргізу негіздеріне үйрету;

• Оқылатын сала бойынша өндірістің жұмыс істеуі тұрақтылығын    зерттеуді ұйымдастыру тәртібін зерделеу және студенттерге ұйым жұмысының тұрақтылығын арттыру жөніндегі шараларды айқыңдауға үйрету;

• Студенттерді төтенше жағдайлардағы жай-күй мен жобалау, баға беру әдістемелерімен таныстыру;
• Студенттерге жарақат алу, аса қауіпті жұқпалы аурулардың, қауіпті  сырқаттанулардың белгілерін айыруды, өзіне, өзара және алғашқы медициналық көмек көрсетуді үйрету;

•. Студенттерді басшылық құрамын, азаматтық  қорғаныс құрамаларын дайындау және халықты төтенше жағдайларда  іс-қимылға үйрету жүйесімен таныстыру.

Студенттерді даярлау оқу жоспарына  сәйкес оқу жылы бойында жүргізіледі. Теориялық және практикалық сабақтар бағдарлама тақырыптары бойынша макеттермен, стендттермен, плакаттармен, схемалармен, жеке және медициналық қорғану құралдарымен, оқытудың техникалық жабдықтарымен жабдықталған арнаулы класстарда оқу тобы құрамында жүргізіледі.

5. Студенттердің бағдарламалық  материалды терең оқып-білуі мақсатында  оларға өз бетінше жұмыс тапсырмалары  беріледі, оның көлемі мен мазмұнын  кафедра анықтайды.