Автор работы: Пользователь скрыл имя, 05 Февраля 2013 в 17:53, курсовая работа
Экономикамыздың нарықтық қатынастарға көшуіне байланысты 80 жылдардың аяғы мен 90 жылдардың басында Қазақстанда коммерциялық банктер ашалып жұмыс жасай бастады. Коммерциялық банктердің бастапқыда көбірек ашылуда объективті құбылысты көрсетеді. Ол кезде коммерциялық банктер өздерінің атынан туындап отырғандай коммерцияға яғни саудаға қызмет ете бастады. Себебі, өндіріс экономикадағы дағдарыстарға сәйкес тоқтап қалған болаты. Сонымен қатар коммерциялық банктерде шоғарланған ақша қаражаттар да қысқа мерзімдік сипатқа ие болған жасырын емес. Коммерциялық банктер пайда табуды көздеп көптеп ашыла бастады.
КІРІСПЕ .......................................................................................................................3
І тарау БАНК ЖҮЙЕсінІҢ МӘНІ және ұйымдастырушылық ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1 Банктік жүйе экономикалық мәнi мен қызметтерi ...........................................5
1.2 ҚР-да банктiк жүйенiң қалыптасуы мен дамуы..................................................7
1.3 Банк жүйесінің белгілері мен түрлері................................................................11
ІІ тарау ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БАНК ЖҮЙЕСІНІҢ ЕКІ ДЕҢГЕЙЛІ ҚҰРЫЛЫМЫ
2.1 Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі .....................................................15
2.2 Екінші деңгейлі банк жүйесінің құрылымы және оны талдау........................18
ҚОРЫТЫНДЫ .........................................................................................................29
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ .............................................................31
Өз егемендiгiн алғанға
дейiн Қазақстан
Қазақстан Республикасының экономикасы нарықтық қатынастарға көшу кезеңiнде несиенi басқарудың жүйесiн және шаруашылық қызметiне банктiк қызмет көрсету механизмiн құру, банктер мен кәсiпорындардың қызметiне жетекшiлiк етуде экономикалық әдiстердi қолдану; банк пен клиенттерi, сонымен қатар, банктiң өз жүйесi шеңберiндегi, оның жекелеген буындарының арасындағы өзара қарым – қатынастар жүйесiн қайта құру, яғни жаңадан пайда болған нарықтық құбылыстар мен процестердi ескере отырып, принциптi реформалаудың маңызы зор болды.
Кәсiпорындардың, ұйымдардың,
кооперативтер мен азаматтардың
несие-есеп жұмыстарын жүргiзу үшiн
республика территориясында коммерциялық
банктер мен басқа несие
Осылайша 1993 жылы өзiмiздiң төл ақшамыз теңгенi енгiзуге тура келдi. Осыдан бастап Ұлттық банкке ұлттық валютаның енуiмен ақша - несие саясатын жүзеге асыру; бюджетпен, банктермен өзара қарым – қатынаста классикалық қағидаларды ендiру, банктердiң қызметтерiн реттеу жүйесiн нығайтуға қатысты толық жауапкершiлiк жүктелдi.
Ұлттық валютаның енгiзiлуi
сәтiнен бастап, 1995 жылға дейiн
Орталық банктiң қызметiн
Бағдарлама 1995 жылдың соңына дейiн сәттi жүзеге асырылған жағдайда келесiлерге қол жеткiзу мүмкiндiгi болжанған:
Бағдарламаның өткiрлiгiне қарамастан, iстiң нақты жағдайын ескере отырып, оны жүзеге асырды. Ең алдымен ақша – несиелiк реттеудiң құралдары мен әдiстерi дами түстi.
Банктердiң қайта қаржыландыру
механизмдерiнде маңызды өзгерi
1995 жылы Ұлттық банк
мемлекеттiк бағалы қағаздар
1995 жылы алтын валюталық
резервтердi басқару бойынша көптеген
жұмыстар жүзеге асырылды. 1995 жылы
сәуiрде Ұлттық банктiң
Осы жылы ел экономикасын
сауықтыру мақсатында макроэкономикалық
ретеу мен ақшалай-несиелiк
1995 жылы екiншi деңгейдегi банктер жүйесiнде өзгерiстер болды. Банктердi тарату немесе бiрiктiру процесi жалғасты. Бұған Ұлттық банк тарапынан екiншi деңгейдегi банктердiң өтiмдiлiгi мен олардың капиталдануына қоятын талаптардың күшеюi әсер еттi. Нәтижесiндеi, бiр жыл iшiнде банктердiң саны 191-ден 130-ға қысқарды. Сондай-ақ олардың құрылымы да өзгердi. Мемлекет аралық банк құрылды, оның саны (4-тен 6-ға дейiн), шетелдiк және бiрлескен банктердiң саны (6-дан 7-ге дейiн) өстi.
Ұлттық банк пен Үкiмет
бiрiге отырып, бұрынғы салалық
Реформаның құқықтық
қамтамасыз етiлуi және банктiк жүйенiң
қызмет етуi бойынша бағдарламада қарастырылған
шаралар iс жүзiнде толығымен
1995 жылы Қазақстан
банктiк жүйесiн реформалау
Оның мақсаты мен мiндеттерi тұтастай алғанда, 1995 жылғы бағдарламамен бiрдей. Бiрақ елiмiздiң орталық банк ретiнде атқарған қызметi кезiнде жинақталған тәжiрибесi оған экономикасы дамыған елдерге тән, нарықтық экономикаға сай келетiн ақша – несиелiк саясаттың құралдарын пайдалануға көшу мiндеттерiн жүктедi.
Мiне осылайша осы уақытқа дейiн егемен елiмiзде банктiк жүйемiз қалыптасып , ол ТМД елдерi iшiндегi ең дұрыс құрылған қаржы жүйесi болып отыр. Ендi осы екi деңгейлi банктiк жүйемiздi жан – жақты талқылайық.
Бұл жағдайда экономикада инфляцияның төмендеуiнде және олардың нарықтық жолға көшуiнде , ең алдымен меншiктi жекешелендiрудегi ролi айрықша. Мұнда банктiк жүйенiң негiзгi мақсаты – несиелiк механизмдi жетiлдiру, ақша массасын реттеудегi әдiстерiн жетiлдiру, есеп айырысуды тездету және төлем тәртiбiн сақтау болып табылады.
Елiмiзде 1993 жыл 15 қараша айынан бастап өзiмiздiң ұлттық валютамыз – теңгемiздi енгiздi. Бiрақ инфляция тоқтамады. Оның шыңы 1994 жылы шiлде айында 46% -ке жеттi. Ұлттық банкпен үкiметтiң монетарлық саясаты қабылдануының нәтижесiнде 1994 жылы тамызда 13,5%-ке , ал бүгiнгi таңда инфлиция жоспарланудан ауытқымай 5,8%-тi құрады. /6, 75 б/
Банктiк жүйенiң реформасы жеке кәсiпорындардың банктен несие алуын қамтамасыз етедi, жеке сектордың дамуына жәрдемiн тигiзедi. Осы мерзiмде ол шығынды мемлекеттiк кәсiпорындарды қайта құруды ынталандырады.
Сөйтіп Қазақстан
Енді банктік жүйенің
даму тарихы кезеңдерінің ішінде ең маңызды
болып табылатын Қазақстан
1.3 Банк жүйесінің белгілері мен түрлері
Банк жүйесі несие
жүйесінің негізгі буыны,
Банк элементтер бір-бірімен
өзара әрекеттеседі,бір-бірін
Банк жүйесі құрамдық бөлік ретінде үлкен жүйе–елдің несие жүйесіне кіреді.Ал,несие жүйесі–елдің экономикалық жүйесіне кіреді.Сол себепті де банктің қызметі мен дамуын қоғамның ұдайы өндірістік процесімен тығыз байланыстырып қарау қажет.Банктер мен банк жүйесі өзінің нақты қызметінде бюджеттік-салықтық және басқа да жүйелермен өзара тығыз әрекеттесіп,эконмикалық өмірді басқару мен реттеудің жалпы тетігімен шектеліп сабақтасады.
Әр түрлі белгілер мен банктер: аймақтық, аймақаралық, ұлттық, халықаралық, көп бөлімшелі, бөлімшесіз, ірі, орта және шағын болып та бөлінеді. Меншіктің нысанына қарай банктер: мемлекеттік, акционерлік, кооперативтік, жеке меншіктік және бірлескен банк болып бөлінеді. Қазақстандық банктерге тән ерекшелік,олардың бәрі,мемлекттік банктерден басқалары,ашық не жабық түрдег акционерлік қоғам болып қалыптасқан.
Әр түрлі банктің жиынтығы,осы елге тән өзара байланыстылығы мен банк жүйесін құрады.
Банк жүйесі белгілі бір өзгешеліктер мен белгілерге ие.Басқа жүйелерден айрықшалап көрсететін банк жүйесінің белгілері мынандай:
1.Банк жүйесіне кейбір банк операцияларына қатынасы бар,бірақ «банк»деген мәртебесі жоқ элементтер де кіреді.Мысалы,кейбір банк операцияларын жүргізуге рұқсат алған арнаулы қаржы институттері,басқа да банктің инфроқұрылымын құратын,және оның жұмыс істеуіне әсер ететінмекемелер.
2.Банк жүйесінің өзінше
ерекшеліктері бар.Бұл жүйе
Олар банк жүйесіне банктік мәнер береді.Дегенмен,банк жүйесінің мазмұны оның элементтер мазмұндарының қосындысы деп түсіну керек.Банк жүйесінің мазмұны,тек оның жеке элементтерінің мазмұнына ғана емес,оны құрастыратын элементтердің өзара байланыстарына да көңіл аударады.
3.Банк жүйесін бір
тұтас жүйе деп ұғыну керек.
Бұрынғы көлемде ала алады (пайдалана алады).
4.Банк жүйесі әр
уақытта өсу және жетілдіру
жолында.Олай деуге себеп,ол
5.Банк жүйесі жабық
жүйе.Өйткені,банктердің