Мердігерлік шарт

1. Орындалған жұмысқа ақыны тапсырысшы сметада көзделген мөлшерде заң актілерін де немесе шартта белгіленген мерзімде және тәртіппен төлейді. Заң актілерінде немесе шартта тиісті нұсқаулар болмаған жағдайда мердігер орындаған жұмысқа ақы төлеу осы Кодекстің 623-бабына сәйкес жүргізіледі.

2.    Толық анықталатын құрылыс кезінде шартта көрсетілген баға, егер тараптардың келісімінде өзгеше көзделмесе, тапсырысшы объектіні қабылдап алған соң толық көлемінде төленеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Мердігерлік шарты бойынша  бір тарап (мердігер) екінші тараптың (тапсырыс шының) тапсырмасы бойынша белгілі бір жұмысты атқаруға және белгіленген мерзімде оның нәтижесін тапсырысшыға өткізуге міндеттенеді, ал тапсырысшы жұмыс нәтижесін қабылдап алуға және оған ақы төлеуге (жұмыстың бағасын төлеуге) міндеттенеді. Егер заң актілерінде немесе шартта өзгеше көзделмесе, жұмыс мердігердің тәуекелімен орындалады.

  Егер шартта өзгеше  көзделмесе, мердігер тапсырысшының  тапсырмасын орындау әдістерін  дербес айқындайды.

  Мердігерлік шартының  жекелеген түрлеріне:

- тұрмыстық мердігерлік,

- құрылыс мердігерлігі,

- жобалау немесе іздестіру жұмыстарына мердігерлік,

- ғылыми-зерттеу,

- тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстарға мердігерлік) жатады.

Бұл міндетті  шарт  арқылы   алып  тастауға немесе  шектеуге  болмайды. Азаматтық  құқық  қатынастарына   қатысушылардың  адал,  парасаты және  әділ әрекет жасауы көзделеді (АК – тің 8 – бабының 4 - тармағы).

Азаматтық  құқық  конституциялық құрылысты қорғау,  қоғамдық  тәртіпті, адамның  құқықтары мен  бостандықтарын, халық  денсаулығы  мен имандылығын сақтау  мақсатына  қажетті  шамада  ғана  және  заңмен  шектеулі мүмкін (Конституцияның 39 – бабының 1 - тармағы).

Бұл принципті қолдануда  мемлекеттің тағайындауымен белгілі  бір дәрежеде шектеу қойылуы мүмкін, мысалы, оған валюталык шектеуді жатқызуға болады. Айталық, Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің валютаға деген резиденттердің экспорттық операциялары төлемдерін және экспорттық валюта түсімін міндетті сату ретін шектеуді тағайындауға құқығы бар (Қазақстан Республикасының Валюталық реттеу туралы Заңының 3-бабы, 2-тармағы).

  Мердігерлік шартының  жекелеген түрлеріне {тұрмыстық  мердігерлік, құрылыс мердігерлігі, жобалау немесе іздестіру жұмыстарына мердігерлік, ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстарға мердігерлік), егер осы кодекстің бұл түрлер туралы ережелерінде өзгеше белгіленбесе, осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.

Мердігерлік шартының жекелеген түрлері бойынша қатынастар осы Кодекспен тар мердігерлік шартының жекелеген түрлері туралы заң актілерімен де реттеледі.

Жұмыс орындаудың мердігерлік шартта көрсетілген бастапқы. түпкілікті аралық мерзімдері шартта көзделген жағдайлар мен тәртіп бойынша өзгерістер мүмкін.

 Мердігерлік шартта  орындалуға жататын жұмыстың бағасы немесе оны анық-әдістері көрсетіледі. Шартта мұндай нұсқаулар болмаған және тараптар келісімге келмеген жағдайда бағаны тараптарға келтірілген қажетті шығындарды ескере отырып әдетте осыған ұқсас жұмыстарға қолданылатын бағаларды негізге алу арқылы сот белгілейді.

   Мердігер тапсырысшы берген материалдардың кемшіліктері себепті тиісті дәрежеде орындалмаған жұмыс үшін, егер ол осы материалдарды тиісті қабылдау кезінде оның кемшіліктерді анықтауы мүмкін болмағанын дәлелдей алмаса, жауапты болады.

Мердігерлік шартты орындауға  байланысты мердігердің иелігіне өткен  заттарды немесе өзге де мүлікті өңдеу  үшін тапсырысшы берген материалдардың, жабдықтардың сақталмағаны үшін мердігер жауапты болады.

Мердігердің жұмыс сапасының тиісті дәрежеде болмауы үшін жауапкершілігі

Егер жұмысты мердігер шарттан жұмысты нашарлататын ауытқулармен немесе оны шартта көзделген не шартта тиісті ережелер болмаған кезде - әдеттегі пайдалану үшін оларды жарамсыз ететін өзге де кемшіліктермен орындаса, заң актілерінде немесе шартта өзгеше белгіленбегендіктен, тапсырысшы өз таңдауы бойынша мердігерден:

1)  қисынды мерзімде  жүмыстың кемшіліктерін өтемсіз  жоюды;

2)   жұмыс үшін белгіленген бағаны мөлшерлес азайтуды;

3)   тапсырысшының кемшіліктерді жою құқығы шартта көзделсе, өзінің оларды жоюға шыққан шығыстарын өтеуді талап етуге құқылы.

Мердігерлік шарты бойынша  бір тарап (мердігер) екінші тараптың (тапсырысшының) тапсырмасы бойынша  белгілі бір жұмысты атқаруға және белгіленген мерзімде онын нәтижесін  тапсырысшыға өткізуге міндетті, ал тапсырысшы жұмыс нәтижесін қабылдап алуға және оған ақы төлеуге (жұмыстың бағасын төлеуге) міндетті. Мердігерлік шарты консенсуалды ақылы және өзара жұмысты орындау үшін белгілі уақыт керек, сондықтан мердігерлік шарт бойынша шарт жасалу кезі және оның орындалу сәйкес келмеуі мүмкін. Өз кезегінде бұл оларға тәуелдігі мердігердің жұмыс орындары қойылатын мерзімдерге әсер етеді.

Мердігер – шарт бойынша белгілі жұмысты орындауға міндеттенетін тұлға, көбінесе кәсіпкерлік қызметінің субъектісі, жеке тұлға немесе жеке кәсіпкер, коммерциялық заңды тұлға. Бір ретті (жүйелі емес) негізде мердігерлік жұмысты кез келген әрекет қабілеттілігі бар жеке тұлға атқара алады. Кейбір жағдайларда, Лицензиялау туралы "17.04.1995ж. Қазақстан Республикасының заңына сәйкес, (содан кейінгі өзгерістер мен және толықтырулармен) мердігерлердің қызметі лицензиялануы тиіс. Мысалы, жобалау-іздестіру, құрылыс-монтаждық жұмыстары ж.б. лицензиялануы керек.

Кейбір жұмыстарды орындау үшін арнайы дағды, дәрежелі мамандық кажет. Сондықтан мердігер, мердігерлік шартты жалпы жасап, шартты орындауға басқа тұлғаларды тартуға құқылы. Бұл мердігер болып заңды да және жеке де тұлғалар қатысатын мердігерлік шарттарында мүмкін.

        Берілген курстық жұмыс 2 бөлімнен тұрады. І- бөлімі - «Мердігерлік» деп аталады да, ол екі жеке бөлімдерден тұрады. Бұл бөлімде шарттың ұғымы, мағынасы және түрлері қарастырылады.

  Мердігерлік шартының жекелеген түрлеріне (тұрмыстық мердігерлік, құрылыс мердігерлігі, жобалау немесе іздестіру жұмыстарына мердігерлік, ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстарға мердігерлік), егер осы кодекстің бұл түрлер туралы ережелерінде өзгеше белгіленбесе, осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.

Мердігерлік шартының жекелеген түрлері бойынша қатынастар осы Кодекспен тар мердігерлік шартының жекелеген түрлері туралы заң актілерімен де реттеледі.

Жұмыс орындаудың мердігерлік шартта көрсетілген бастапқы. түпкілікті аралық мерзімдері шартта көзделген жағдайлар мен тәртіп бойынша өзгерістер мүмкін.

 Мердігерлік шартта  орындалуға жататын жұмыстың  бағасы немесе оны анық-әдістері көрсетіледі. Шартта мұндай нұсқаулар болмаған және тараптар келісімге келмеген жағдайда бағаны тараптарға келтірілген қажетті шығындарды ескере отырып әдетте осыған ұқсас жұмыстарға қолданылатын бағаларды негізге алу арқылы сот белгілейді.

   Мердігер тапсырысшы берген материалдардың кемшіліктері себепті тиісті дәрежеде орындалмаған жұмыс үшін, егер ол осы материалдарды тиісті қабылдау кезінде оның кемшіліктерді анықтауы мүмкін болмағанын дәлелдей алмаса, жауапты болады.

Мердігерлік шартты орындауға  байланысты мердігердің иелігіне өткен  заттарды немесе өзге де мүлікті өңдеу  үшін тапсырысшы берген материалдардың, жабдықтардың сақталмағаны үшін мердігер жауапты болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

1. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің
2. ҚР Азаматтық іс жүргізу құқығы, 2003 -212 б
3. Қазақстан Республикасының Құрылыс министрлігінің 30.06.1994ж. №7-5-Қаулысы

4.   Нұрмашев Ү, Нұрмашева Ф. ҚР Азаматтық іс жүргізу құқығы, Алматы: «Жеті Жарғы», -2009-262 б.

5.     Дәлелдемелерді зерттеу тәртібін белгілеу, Заң газеті, қаңтар – 2001-121 б

6. ҚР Азаматтық іс-жүргізу кодексі, 1995.- 45 б

7. Төлеуғалиев, Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Алматы – 2001 – 15 б

8. Жайлин Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Алматы –2005.- Алматы, 2005.- 99 б

9. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі, Жалпы бөлім,  Алматы – 2001

10. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі, Ерекше бөлім, Алматы - 2001

11. Көлік және коммуникация  министрлігінің 18.01.1998ж. №123-бұйрығымен  бекітілген, жол жұмыстары жайындағы  конкурстарды (мердігерлік саудалар) ұйым-дастыру және өткізу тәртібінің  ережелері.

12. Қазақстан Республикасының  Лицензиялау туралы "17.04.1995ж. заңы

13. Гражданское право Республики Казахстан, Алматы – 1999.- с. 177

14. Қазақстан Республикасының  Конституциясы, 1998

15. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі, Алматы – 1999

16. Қазақстан Республикасының 03.07.2002 жылы қабылданған  Инновациялық қызмет туралы Заңы

17  Азаматтық құқық  қатынастары// Тураби, 2004

18.  Қазақстан Республикасының "Валюталық реттеу туралы" заңы