Кәсіпорын инвистициясы

1. портфельдің құрылуына дәстүрлік жақындау;
2. қазіргі кездегі портфельдеу теориясы.

Дәстүрлік жақындау фундаменталды және техникалық анализ арқылы анықталады, олар шығыс  пен  табыс аралығындағы байланыс пен  қаржы инструменттерінің қатысуымен.

Қазіргі жағдайда портфельдеу теориясы статистикалық  тәсілге сүйенеді.

 

             2. Инвестициялық портфельдің құрылу  кезеңдері

 

Инвестициялық портфельдің құрылу этаптары:

5. құрылатын портфельдің түрін, инвестициялық стратегиясы мен инвестициялық мақсаттарын анықтау;
6. портфель құрамына кіретін қаржы инструменттерінің сапасын қарау;
7. қаржы инструменттерін іріктеу, портфельді құрастыру;
8. пайда болған портфельдің негізгі параметрлеріне баға беру.

 

Қор портфелінің негізгі түрлері.

 

Классификациялық портфельдің критериялары	Портфельдің типтері	Портфельдің құрамында болуының мүмкіндігі
Инвестициялық порфельдің құруының сипаттамасы	Портфельдік табыс-қазіргі уақыттағы  инвестициялық табысты ұлғайтады	Жоғары сатылы дивиденттік және пайыздық ставкасы бар акция мен облигация
	Портфель өсуі – ұзақ мерзімде ең жоғарғы капитал өсімін қамтамасыз етеді
Қауіптілікті өткізудің  сатысы	Агрессиялық портфель-қауіптілік сатысын  ұлғайтады	Жастар акциясы, жылдам өсетін мекемелер   Жоғары денгейдегі мекемелердің акциясы мол
	Толықтырылған портфель-ортақ сатыға жақын
	Консервативтік портфель – минималдық қауіптілік	Мемлекеттік облигациялар,
Ликвидтіліктің сатысы	Жоғары ликвидтік портфель- саудада  бағалы қағаздарды тез сату	қысқа мерзімді облигациялар,жоғары сұранысы бар акциялар   орта мерзімді облигациялар,жоғары сұранысқа ие болмаған акциялар
	Ортақ ликвидтік портфель-бағалы қағаздардың  кейбіреулері ғана
	Төменгі ликвидтік портфель	Төмен сұраныстағы акциялар
Инвестициялық мерзімнің  жалғасуы	Қысқа мерзімді портфель- инвестициялық  мерзімі 1 жылдан аспайды	Қысқа мерзімді облигацияның вексельдері, жоғары ликвидтік акция   Ортақ және ұзақ мерзімді облигациялар, ақциялар
	Ұзақ мерзімді портфель- инвестициялық мерзімі 1 жылдан жоғары
Инвестициялық табыстың салыққа қамтылған  сатысы	Салыққа қамтылған портфель	Мемлекеттік және муниципалдық  облигация, салықпен қамтылған табыстың жеңілдігі  бар
	Салықпен қамтылған жеңілдігі  бар портфель

 

 

 

3. Инвестициялық портфельдің құрылуындағы қауіпті критерий бойынша бағалау.

 

Портфельдің қауіптілігін мына формула  бойынша анықталады.

                                        О²р = Σ Оt * Bt O²t + O²e,

бұл жердегі О² - инвестициялық  портфельдің қауіпті бөлігі.

Bt O²t –  бөлек қаржы инструменттерінің  қауіптілігінің систематикалық  бөлігі.

Оt – портфельдегі бөлек қаржы инструменттерінің  бөлінген массасы.

O²e – диверсификация нәтижесінде  пайда болатын портфельдің қауіптілігінің  систематикалық емес бөлігі.

Кешенді баға портфель қауіптілігін төмендетуге  арналған белгілі бір табыстың жұмсалуын  есептейді. өтілген бағалау құрылған портфельдің ликвидтігінен толықтырылады.

Ликвидтілігін анықтау үшін ликвидтік коэффициенті шығарады, ол акцияның, облигацияның сатылған, сатып алынған құнының бағасына қатынасына тең.

Инвестицияның диверсификациясы -  инвестициялық  стратегияның бір түрі, ол инвестициялық  іс-әрекеттің кеңеюімен байланысты.

 Диверсификация  принципі бойынша құрылған құнды  қағаз портфелі үлкен көлемдегі  құнды қағаздардың түрлі динамика  мен курс валютаның жиынтығын  құрайды. Бұндай диверсификация  салалы немесе аймақтық сипатқа  ие болады.

Максималды  табыстың әр түрлі айырмашылығы табыс  пен құнды қағаздың курс валютасына әсері инвестициялық қауіп келтіреді.

 Портфельдік  инвестицияны басқару процесі  келесі кезеңдерден өтеді:

1. Қаржылық инвестиция портфелінің  басқару стратегиясының дамуы.

2. Мониторинг экономикалық конъюнктураның  бүтін түрінде, сонымен  

    бірге қор нарығында  және оның бөлек секторларында.

3. Қалыптасқан портфель бағалы  қағаздарының мониторингі.

4. Инвестициялық сапалардың қалыптасқан  портфелін анықтау және 

   инвесторлардың инвестициялық  мақсаттарын (мыс: табыстың төмендеуі)

5. Инвестордың сапа талаптарына  сай келетін құнды қағаздардың,  жаңа портфельдің инвестициялардың  құрамы мен құрылымын анықтау.

6. Жаңа портфельдің құрылуы.

Портфельдік инвестициялаудың теориясы 2 түрлі  инвестициялық стратегиясын басқаруын  көрсетеді: активті және пассивті. Стратегияның басқаруын таңдау инвестормен, нарық  қорымен және жасалған портфельдің  түрімен анықталады.

Пассивті  басқаруды қолдайтындар нарық бағалық  нәтижелікпен қамтылған, яғни бағалы қағаздарға әсерін тигізетін барлық информация құндарда айқындалып, ал курс өсудің бұрынғы  түрін сақтайды. Пассивті басқару  нарық соңында жүруін көрсетеді, яғни ол инвестициялық портфельдің  динамикасы қор нарығының динамикасын  айқындататынын білдіреді.

Активті стратегия  қолдаушылар инвесторлардың ойына  негізделеді, яғни нарықты айналдырып үлкен жетістіктерге жетуге болады. Активті басқарудың негізгі мақсаты-портфель пайдасының жоғары болуы. Сондықтанда  бұндай портфельдің құрамына нәтижелі бағалы қағаздар күруін қамтамасыз етеді.

 

Тақырып 12,13. Кәсіпорындардың  инвестициялық жұмысын болжау

1. Кәсіпорынға қаржылық-несие және инвестициялық қолдау
2. Кәсіпорынға инвестиция тарту
3. Коммерциялық несие жүйесі.

 

1. Бизнеске қаржылық-несиелік және инвестициялық қолдау.

Шағын кәсіпкерлік  субъектісін  қаржыландыру және оған инвестиция тарту мемлекеттің арнайы бағ-ры арқылы жүзеге асады. Сондықтан  да ш.к субъектісін қаржыландырудың  мынадай бағыттары белгіленген:

     1. Мемлекеттік мұқтаждар үшін  ш.к субъектісінің тауарын сатып  алу.

    2. Екінші деңгейдегі банктер арқылы  кредиттер беруді ұйымдастыру.

    3. Экономика саласында әлеуметтік  маңызы бар жобаларды ұйымдастыру  және оларды жүзеге асыру үшін  мемлекеттік гранттар беру.

    4. Арнайы  инвестициялық бағдарламаларды  іске асыру.

    5. Бюджет қаражатынан қарыздар  беру.

         Мемлекет ш.к қаржылық қолдауы  шағын кәсіпкерліктердің өндірісіне  жеткіліксіз ресурстарды жеткізу  болып табылады. Мемлекеттің   ш.к  субъектісін қаржыландыру  үшін  ҚР үкіметінің шешімінен  арнайы қор құрылған.Бұл қордың  негізгі міндеттері:

    1. Жобалық қаржыландыру 

    2. Жеке кәсіпкер субъектісіне  микро кредиттер беру 

    3. Шағын к  субъектісінің  екінші деңгейдегі банктерден  кредиттер алған кезде кепілдік  беру жүйесін жүзеге асырады.

    4. Қаржылық  лезингті  дамыту

    5. Шағын кәсіпорын   субъектісінің сапа менеджменті  жүйесіне енуді қаржыландыру. Бұл  қор ш.к субъектісін қаржыландыру  үшін арнайы тартылған қаражат  есебінен қаржыландырады. Ауыл шаруашылығы   кәсіпкерлерді қаржыландыру және  оған қарыз беру 1-ші кезектегі  тәртіппен жүзеге асады.

         Шағын кәсіпорын  субъектісінің негізгі қажеттіліктері  өндірістік ресурстар. Сондықтан  да мемлекет  ш.к  қаржыландыруда  лезингтік жүйені дамытуда. Лизингтің  негізгі мақсаты  кәсіпкерлік  субъектісінің нақты өндіріске  қажетті техникамен қамтамасыз  ету. Олар  3 мерзімде беріледі:

         1. Қысқа  мерзім (1 жыл)

         2. Орташа  мерзім (1-3 жыл)

         3. Ұзақ  мерзім (3-5 жыл және одан жоғары)

         ҚР  ш.к  субъектісін инвестициялау арнайы  бағдарламалар арқылы жүзеге  асады. Арнайы бағдарламаларда  мыналар қарастырылады:

    1. Тікелей инвестицияны  ынталандыру

    2. Инвестициялық мүмкіншіліктері  бар кәсіпорындардың қызметін  жарнамалау

    3. Шетелдік және отандық  инвестицияның қызметін ұйымдастыруда  арнайы жеңілдік шараларын ұйымдастыру.

    4. Халықаралық инвестициялық   ынтымақтастықты  дамыту

 

2. Шағын бизнеске инвестиция тарту

 Кез келген  уақыт бизнесті бастау үшін  капитал қажет. Бизнестің инвестиция маңызды орынға ие. Бизнесті қалыптастыруда кәсіпкердің өз капиталы болуы мүмкін және инвестиция немесе несие алушы болуы мүмкін. Капитал кәсіпорынның негізгі және айналым құралы үшін қажет.

         Кәсіпкер  айналым құралын қалыптастыруда  өзіндік капиталды жұмсауы мүмкін. Олар мынадай бағытта жұмсалады:

шикізат сатып алу;

жұмысшыларға еңбекақы төлеу;

басқа да шығындар үшін.

         Ал негізгі  құралды қалыптастырудың маңызды  жолы несие алу немесе инвестиция  тарту. Инвестиция деп – кәсіпорынға  ұзақ мерзімге салынған күрделі  қаржыны айтады. Инвестицияның 2- і  түрі болады:

тікелей;

портфельдік.

         Несие кәсіпорын  иесінің белгілі бір мақсатта  2  деңгейдегі банктен алынған  қаржыны айтады. Кәсіпкер несие  алу үшін алдын – ала қалыптасқан  жағдайды бағалай  білуі қажет.  Сондықтан да несиені мынадай  бағыттарда  алуы мүмкін:

Тауар айналымын ұлғайту үшін

Өндірісті ұлғайту үшін

Негізгі құралды жаңарту үшін

Кәсіпорын өндірісін қалыптастыруда жаңа өнім өндіру үшін т.б.

        Несиені алушы  мен несиені берушінің мақсаты  пайда табу. Несиені алушы тұлға  өндіріс нәтижесінен пайда табады, ал несиені беруші тұлға ақша  айналымынан пайда табады.

        Несие алу  үшін жеке тұлға мынадай құжаттарды  дайындайды:

Тұлғаның өтініші 

Кәсіпкердің жеке кәсіпкерлік тіркеуінен өткен құжат

Салық инспекциясынан алынатынанықтама, РНН

Табыс туралы декларацияның көшірмесі 

 

        Заңды тұлғалар  үшін қажет құжаттар.

Несие тапс/сы

Кәсіпорын құжатының көшірмесі (жарғы, тіркеу құжаты, статистикалық басқармада тіркелген құжаты)

Жауапты тұлғаның қолтаңбасының үлгісі

Кәсіпорынның бухгалтерлік есебі 

Лицензияның көшірмесі 

Кәсіпорынның мүлкінің құны.

         Кәсіпорын  немесе жеке тұлға өз кәсіпорынның  нарықта сақтап қалу үшін оның  қаржылық тұрғыдан қалыптасу  қажет. Кәсіпорынның қызметін  қаржыландыруда мынадай бағыттарды  қарастырамыз:

Түскен түсім – бұл негізгі  айналым қорын қалыптастыру үшін жұмсалады.

Кәсіпорын пайдасы 

Құрылтайшының жарғылық үлесі.

Несие немесе қарыздар – бұл тауар  өндірушінің өз өндірісің ұлғайту  үшін коммерциялық банктен алған  қаражылары.

Мемлекеттің қайтарымды немесе қайтарымсыз  бағытта берген қаржысы.

        

  3.      Коммерциялық несие жүйесі

Кәсіпорын өнім өндіруден немесе қызмет көрсетуден пайда табуды көздейді  және оны қаржыландырады. Жалпы капиталдың  2 – і түрін қарастырады:   кәсіпкерлік, ссудалық.

         Кәсіпкерлік  несие өндіріске салынады және  одан пайда табу көзделеді,  ал ссудалық  ақша  айналымымен  немесе процентпен пайда табады. Ақша айналымымен табыс табу  үшін оларды тиімді бағытта  жұмсау қажет. Мысалы, банктік  ақша айналымына салу. Ақша айналымынан пайда табу дисконт деп аталады. Дисконт табысы  дисконттық коэфицент арқылы алынады.

 Ол мына формуламен  алынады:

    а= ;        t – ақшаның айналымда жүру уақыты;

                              n – проценттік ставка;

         Дисконттық  коэфицент ақша құралының   қаржылық қозғалысын анықтайды,  яғни белгілі бір уақыттан  кейін капиталмен қосымша табыс  табуға болады.

   Инвестор өзінің қаржысын  тиімді бағытта өндіріске салуды  көздейді. Сол үшін алдын –  ала оның проценттік ставкасын  талдайды.

n = ( )t/t -1

       Кәсіпорын коммерциялық  несие алу үшін өз қызметін  дұрыс жоспарлауы қажет. Себебі  несие төлем қабілеті бар кәсіпорынға  ғана беріледі.