Отчет по практике в Евразийского банка

 

5.Банктің басқа да операциялардың бар болуы мен ашу мүмкіндігі

 Тарихта лизингке ұқсас операцияның б.э.2000 жылдай бұрын ертедегі Вавильонда жасалғандығы белгілі болғанмен, шетелдік зерттеушілер лизинг операциясының жасалғандығы туралы нақты зерттеулер ретінде 1877 жылы «Белл Телефон Компани» деген американдық компанияның телефондарды сатудың орнына жалға бергендігін тілге тиек етеді. «Юнайтед Стейтс лизин корп.» атты алғашқы лизингтік компания 1952 жылы Сан Францискода (АҚШ) құрылған. Европада 1962 жылы «Дойче лизинг ГМ6Х» деген бірінші лизингтік компания Дюссельдорфта (Германия) пайда болыпты.1972 жылдан бері еуропа лизинг нарығы дамып келеді.

  Қаржылық лизинг – бұл мүліктің толық құнын төлеп алатын мүліктің түрін жалға беру, онда уақытша пайдалануға берілген мүліктің мерзімі шамамен мүліктің амортизацияланатын және пайдаланатын мерзіміне жақын болады. Лизингтік мәміленің тараптары:

- лизинг беруші(жалға  беруші);

- лизинг алушылар(жалға  алушылар) болып табылады. Басқаша  сөзбен айтқанда, қаржылық лизинг  – бұл инвестициялық қызметтің  бір түрі.

  Лизинг қатысушылары. Лизинг беруші сатып алушыдан лизинг бұйымын лизинг келісім шарты бойынша өз меншігіне алуды, сосын оны лизинг алушыға белгілі бір ақыға, белгілі бір мерзімге, белгілі бір уақытта иелік ету жағдайына және кәсіпкерлік мақсаты үшін пайдалануына беруді міндетіне алады. Бұл кезде лизинг бұйымы лизинг алушыға берілгенде, оның мерзімі амортизацияланатын мерзіммен шамалас немесе оның 80% бөлігіне сәйкес келуі тиіс; Лизинг алушы келісімшартқа сәйкес төленуге жататын төлемдерді кезеңімен тиянақты түрде төлеп тұруды өз міндетіне алады. Келісімшарттың мерзімі өткен соң, лизинг бұйымы лизинг алушының меншігіне өтуі мүмкін, егер бұндай жағдай шартта қарастырылған болса.

Лизинг бұйымдарына: ғимараттар, қондырғылар, машиналар, құражабдықтар, транспорт құралдары, жер телімі т.б. мүліктер жатады. Лизинг бұйымына бағалы қағаздар, табиғи ресурстар жатпайды.

 Дәстүрлі мамандандыруды дамыта отырып, филиал овердрафты,

  факторингті операциялар сияқты несиелердің жаңа бағыттарын белсенді   кеңейтуде.  Еуразиялық банк лизингтік операция жүйесін дамытуда, осы операция

     Факторинг – есеп айырысуларды ұйымдастыру саласындағы   қызметтердің жаңа түрлері, клиенттің айналым капиталына несие берумен ұсынылатын сауда-делдалдық (комммисиялық) операциялардың түрлері. Факторингтің конвертациялық (ашық) және конфиденциалдық (жабық) екі түрі өмір сүреді. Факторингті қолдану төлемдер жасауды жеделдетеді, қарыздарды өтеуге кепілдік береді, шоттарды (есептерді) жүргізу шығындарын азайтады және жабдықтаушылардан төлемдердің уақытылы түсуін қамтамасыз етеді. 2003 жылдан бастап филиал вексель бағдарламасының дамуы бойынша жұмыстарды белсенді өткізуде. Жалпы АҚ «Евразиялық Банктің» мақсаты, банк филиалының қызметін жетілдіру, яғни құрылым ықшамдандыру бөлімде және тарифтік сасатында жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылуы, бұл жалпы кешенді филиалды құрайды. [7;2]

 

6.«Еуразиялық банк» АҚ –ның өтімділігін талдау

   Банк балансының өтімділігін талдағанда келесі міндеттемелер шешілуі керек;-Банктің өтіділігін анықтау; -Банктің нақты өтімділігінің экономикалық-пруденциалдық нормативтерге сәйкестігін анықтау; -Банктің нақты өтімділік көрсеткіштерінің экономикалық нормативтеден ауытқуының себептерін анықтау. Банктің өтімділігін талдағанда өтімділік деп аталатын ақша қаражаттарының ағымын немесе қорын түсінуге болады. Банк тәжірибиесінде кеңінен қолданылатын өтімділік көрсеткіштеріне келесі коэффициенттер кіреді:

-К1- өтімділігі шектеулі  ресурстар үшін қолданылады;(тең  немесе  улкен 0,2)

-К2-өтімділігі  орташа  ресурстар;(тең немесе үлкен 0,5)

-К3-өтімділігі жоғары  ресурстар.(тең немесе үлкен 0,7)

   Бухгалтерлік балансты қолдана отырып, банк өтімділігін есептейік:

1.Көрсеткіштер  баланс және кірістер мен шығыстар туралы есеп негізінде есептеледі.Банк активтерінің талдауы келесі коэффициенттер негізінде жүргізіледі. Кірісқұрушы активтердің үлес салмағы келесі формуламен анықталады:

                            К₁=  кірісті активтер / активтер                                        (1)

К1 (2009)=148 996 935+6 455 213+10 117 668/321 280 617=0,4

К1 (2010)=148 996 935+6 050925/321 280 617=0,5

К1 (2011)=212 705 586+3 245 353+6 642 351/355 551 849=0,6

К1 (2012)=250 423 641+3 245 353+3 516 534/363 790 592=0,7

    К1(0,2) коэффициентін  есептей отыра банктің 2009-2012 жылдар  аралығындағы активтер үлес салмағының  көрсеткіші тиімді жұмыс жасауының  есептемесін есептедік.

2. К₁ көрсеткіші   К₂  көрсеткішімен өзара байланыста қарастырылады және ол келесі формуламен есептеледі:

                          К₂= кіріс активтер/ ақылы тартылған қаражаттар (2)

К2 (2009)=165 569 816/278 842 482=0,6

К2 (2010)=1550 47860/276 909 600=0,5

К2 (2011)=222 593 290/293 078 212=0,7

К2 (2012)=257 185 528/297 356 890=0,9

    К2 (0,5) өтімділігі  орташа ресурстар, 2009-2012 жылдар аралығы  бойынша өз берілген коэффициент  тұрақты шегінде сақтай білді.2009 жылыға қарағанда, 2010 жылы 0,1 есебіне  түскен, бірақ 2011-2012 жылдары көрсеткіш  жоғарлай түсті.

3. Банктің барлық ақылы тартылған қаражаттарын жабу үшін кірістік активтерінің көлемін ұлғайтуға тырысатын коэффициент К3, К₃  коэффициенті банктің агрессивті немесе несие саясатын анықтайды, ол келесі формуламен есептеледі:

             К₃= ссудалар / міндеттемелер                                           (3)                                        

К3 (2009)=148 996 935/297 050 383=0,5

К3 (2010)=148 996 935/297 050 383=0,6

К3 (2011)=212 705 586/329 658 973=0,7

К3 (2012)=250 423 641/331 489 283=0,8

     Бұл коэффициент  банктің өтімділігінің жоғарығы  коэффициентінің белгісі, 2009 жылы  бұл коэффициент көрсеткіші төмен,  бірақ 2010 жылдан бастап көрсеткіш  өсіп, тұрақтана бастады, 2011-2012 жылы  коэффициент жоғары ресурстар  үлесін көрсете білді.

4. К₄ көрсеткіші банк кредитор екенін және сәйкесінше агрессивті  несие саясатын жүргізе алатынын растайды Келесі коэффициент банктің агрессивті немесе сақ несие саясатын жүргізу мүмкіндігін анықтайды және ол келесі формуламен есептеледі:

К₄ = банк қарыздары / банк ссудалары                                   (4)

К4(2009)=2 200 271+10 177 668/297 050 383=0,03

К4 (2010)=181 749+2 200 271+332 605+10 177 668/297 050 3830=0,04

К4 (2011)=1008 804+15 283 435+360 4292+3190282/329 658 973=0,07

К4 (2012)=1 601 146+5000 123+33 707 835/331 489 283=0,1

      Банк қарыздары  2009-2012 жылдар бойынша қарастырылды.2009-2011 жылдар арлығында көрсеткіштер  төмен нәтиже көрсете келе,2012 жылы көтерілді.Себебі:қазіргі таңда  технологиялық жағдайлары дамытуды  әрі қарай жоспарлап сырттан  ақша тарту мақсатында жүзеге  асыруын қадағалайды.

  5. Банктің жүргізіп отырған несие саясатының тәуекелділігі келесі формуламен есептеледі. К5коэффициентінің мәнін К₃  және К₄ шамаларымен салыстыру арқылы банктің жеткілікті агрессивті  несие саясатын жүргізіп отырғанын көруге болады:

К₅= ссудалар / капитал                                                  (5)   

К5 (2009)= 148 996 935/24 230 234=6,1

К5 (2010)= 148 996 935/24 230 234=6,1

К5 (2011)= 212 705 586/25 892 876=8,2

К5 (2012)= 250 423 641/32 301 309=7,7

      Бұл коэффициенті  талдай отырып к5 – 2009 жылы 6,1, және 2010 жылы дәл сол көрсеткішті  көрсете отыр, яғни 2009-2010 жылы еш  өзгеріс байқалмады,2011 жылы көрсеткіш  8,2 көлеміне өсті,20092010 жылға қарағанда  2,1 ге дейін, ал 2012 жылы көрсеткіш  2011 жылға қарағанда 0,5 ке түсті,  яғни 7,7 көрсеткішін көрсетті.

       Өтімділік  коэффициентін талдай отырып,қорытындылай  келе, банктің алдағы уақытта  жұмыс дәрежесін көтеруге болады. Өтімділік тұрақты, ақша қаражаты  жетімді.Сырттан ақша тарта отыра,  оны іске асыра отырып, өзге  де коэффициент мөлшерлемесін  тұрақтандырып, арттыруға болады.[1,112-115б.б.;6]

                      

7.«Еуразиялық банк» АҚ тәуекелді алдын алу жұмыстары

    Қазақстан банктері дағдарысымен бетпе-бет келді, оның салдары сенім дағдарысы мен өтімділіктің төмендеуіне әкелді. Экономика тұрақты дамып келе жатқан уақытта тәуекел-менеджмент жүйесіне аз көғіл бөлінді. Осы жете бағаламаудың салдарынан банк секторы тұрақсыздыққа ұшырады.Қазақстандық банктердің қателіктері туралы , сауатты тәуекел-менеджменттің артықшылықтары жөнінде  және Еуразиялық банктің даму болашағы туралы , банктің тәуекелдерін қадағалайтын басқарма төрағасының орынбасары Роман Александр Машчык мырза баяндауы бойынша.

     Қазіргі таңда тәуекелдерді басқару банк жүйесінде жаңа сөз болып қалыптасты ,қазір тәуекелдерді басқару жүйесі  мен тәжірибиесінің күшейе түсуі туралы көп естіп жүргеніміздегі қарамастан, елеулі өзгерістер шамалы.Бұған Қазақстанда кәсіби тәуекел-менеджерлердің аз болуын қоссаңыз, бұл жағдайда күрделене түседі. Сонымен бірге тәуекелдерді басқару сапасымен тығыз байланысты деп ойлаймын, сондықтан банктердің топ менеджментінде нақты мақсаттардың жоқтығы және банктердің 2-3 жыл бұрынғы шешімдерді қайта қабылдауы Қазақстанның банк секторындағы жоғары тәуекелдер туралы ойларға жетелейді.

     Сыртқы қарыздарымыздың жоқтығына байланысты , Банк басқа банктерге қарағанда дағдарыстан қатты зардап шекпеді. Еуразиялық банк сыртқы қаржыландыруға мұқтажы жоқ ENRC қаржы тобының бөлігі ретінде туындады. Дағдарыс дамудың агрессивті үлгілерін ұстанған банктерге ауыр тиді. Біз басқаша әрекет еттік. Дегенмен, Еуразиялық банк дағдарыстан зардап шекті, активтердің барлық класстары қозіғалады.

Жағдайды бағалауды тәуекелдер  несие портфелінің  сапасы берешектер және  өндіріп алулармен жұмыс  жүргізу рәсімдері бойынша регламенттермен  танысудан бастадым. Одан кейінгі  қадамдар портфельдегі несие тәуекеліне тәуекелдер бойынша есепке өндіріп  алулардың тиімділігі және несиелерді мақұлдау мен мониторингі процестерінің  сапасына бағытталды. Осы талдаулардың нәтижелері біздің банктегі тәуекелдерді басқару және берешектермен жұмыс жүргізу департтаменттерінің осыдан кейінгі жоспарлары мен бастамаларына негіз болады.

      1 – қаңтардағы жағдай бойынша NPL шамасы 10,9 пайыз құрады, алайда біз нысаналы бағытталған күш есебінен бұл көрсеткішті 1 – қыркүйектегі жағдай бойынша 8,44 пайызға дейін түсірдік .Әрине ,бұл сәттілік. Біз бұл жұмысты портфель тазартылғанға дейін жалғастырамыз. Қазіргі таңда несие портфелінің сапасын жақсарту біздің банктегі басымдықтардың бірі болып отыр. Банк несие портфелінің нақты сапасын жариялау туралы шешім қабылдаған 2009 жылы біздің акционерлер бізді толық және бірауыздан қолдап, капиталға, салым жасады. Бұл шешімінің мақсаты Еуразиялық банкті елдегі үздіктер қатарына қосу.Акционерлердің  қадамдарына таңданамын әрі банк үшін жасаған істеріне алғыс білдіремін. 2010 жылы тәуекелдерді басқарудың басты міндеті банктің экономикалық шығынын азайту үшін проблемалық заемдар портфелінде өндіріп алу рәсімін жақсарту болып табылады. Осының нәтижесінде  біз несие , нарықтық және операциялық тәуекелдер үшін  тәуекелдерді басқару рәсімдерін  қайтадан құруымыз қажет. Бір жағынан бұл рәсімдерді басқару басқарудың қосымша мәселелерін тудырады. Одан кейін тәуекелдердің алдын алу маңыздылығы тәуекелдердің салдарымен жұмыс жүргізуден қарағанда маңыздырақ бола түседі.Сонда ғана біздің банкте тәуекелді басқарудың шынайы процесі

басталады.

     Еуразиялық банктің даму болашағы жарқын.Макроэкономикалық жағдай   жақсарып келеді, өткеннің мәселесін шешуде алға жылжу бар.Дегенмен, Қазақстанның банк секторы жоғары өтімділікке жеткендігін ескерсек,бәсекелестік  орта қалыптасады, тиімді жұмыс істеп , жылдам шешім қабылдайтын банктер күшті бәсекелес болады. Банктің жеткілікті деңгейде жылдам дамуы біз бәсекелес артықшылықтарға ие салаларда үздік болу үшін басты қиындық болып отыр. Осыған қол жеткізген банктер дамиды. Ал нарықтағы үлестеріне көңіл бөліп отырғандар несиелендіру стандарттарында шегініс жасап, өткеннің қателіктерін жасайды. Тәуекелдерді басқарудың болашағы әлі алда... [2;3;4]

 

8. Банк бөлімшесі менеджменттінің негізгі аспектілері.Банктік менеджментінің ұйымдық негіздері. Банктік маркетинг.

     Банк стратегиясына сәйкес, несие беру облысындағы приоритеттер, банкте ұзақ  мерзімінді серіктестік қатынаста қалыптасқан, бірлескен клиенттерге берілді. Дер кезіндегі қаржылық көмектің нәтижесінде, банкттің ірі клиенттері дүниежүзілік деңгейдегі аса тиімді өндірістердің имиджин бекітті және Республика бюджетінің табыс бөлігін құруда өз ролін күшейтті.Меншікті капиталдың жеткілікті жоғары дәрежесі және сенімді клиенттің базасы, экономиканың нақты секторын несиелеуге филиалдың қатысу масштабын кеңейтуге, қаржылық нарықтың жаңа сегменттерін игеруге мүмкіндік береді.

   Жалпы АҚ «Евразиялық Банктің» мақсаты, банк филиалының қызметін

жетілдіру, яғни құрылым  ықшамдандыру бөлімде және тарифтік сатысында

жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылуы, бұл жалпы кешенді

филиалды құрайды.

Ақтөбе қаласындағы АҚ «Евразиялық Банк» филиалының ұсынылған

қызметтер тізімі:

1.Банкттік операциялар:

Заңды тұлғалардың банктік  шоттарының ашылуы және депозиттердің  қабылдануы;Жеке тұлғалардың банктік  шоттарының ашылуы және депозиттердің қабылдануы;Кассалық операциялар: тиын және бонкноталарды орау және сақтау, беру,қайта есептеу, майдалау, айырбастау;Есеп операциялары: заңды және жеке тұлғалардың векселдердің және басқа   да ұзақ мерзімді міндеттемелірдің есебі:Аударым операциялары: аударым ақшаларының, яғни заңды және жеке тұлғалардың тапсырмаларының орындалуы;Несиелік операциялар: төлемді, жедел, және қайтарымды талаптары негізінде берілетін ақша түріндегі несеиелер;Сейфтік операциялар: клиенттердің құндылықтарын, сонымен қатар орынның, ғимараттың және сейфтік жәшіктердің жалға беру және құжат түрінде шығырылған бағалы қағаздардың сақтандыру бойынша қызметі;Құндылықтардың, ақшалардың және бонкноттардың жіберілуі  және инкассациялау операциялары; Шетел валютасын айырбастайтын операцияларды жүргізетін ұйым; Ақша түрінде атқарылуын қарастыратын банктік керелдеме операциялары. Операциялардың әкімшілік ету бөлімі: мақсаттары, құрылымы және бөлімнің жұмыс тәртібі.