Отчет по практике в Евразийского банка

Банктің халықаралық  операциялары

     Банктің халықаралық операцияларына мыналар кіреді: халықаралық саудаға қатысушы клиенттер тарапынан  сұраныс бар алуан қызмет түрлерін көрсету, саудалық капиталдардың халықаралық нарығында инвестициялық қызмет; шет ел бағалы қағаздары, шет ел валюталарын сатып алу және сату; инкасса қою үшін чектерді, векселдерді, банк акцектерін  қабылдау.

     Банктің халықаралық операциялардан алатын табыстарынның басым бөлігі несие беруден түседі. Банк несиесін берудің халықаралық саудасы тауарларға, тауар құжаттарына кепілдікке ссудалар беру, екселдік және акцектік несиелер, банк ссудалары формасында қатысады. Лизинг, факторинг, форфетинг сауданы несиелендірудегі өзгеше жаңа формалары болып саналады.

Банктың халықаралық операциялары бір валютаны екінші валютаға айырбастаумен  байланысты. Мұндай операциялар валюта операциялары деп аталады. Оларды жүргізудің қажеттілігі, халықаралық несие  беру мен сыртқы сауда және қызметтер  көрсету бойынша есеп айырысу  кездерінде халықаралық айналым  құралы түрінде пайдалануға болатындай біртұтас төлем құралдарының болмауынан туындайды.

     Валюталар мен операцияларды  банк өз есебінен, сондай-ақ  өз клиеннтерінің (делдалдық бастаулар негізінде) есебінен жүзеге асырады. Шет ел валютасы мен көрсетілген аударымдар арқылы жасалатын төлем құралдары:  банк депозиттері, чектер, вексель мен аударымдар, негізінен, валюталық келісім құралдары болып саналады. Қолма қол шетел валюталарымен (банкноттар,монеталар) жасалатын келісімдер көлемі соншалықты көп емес.

     Валюта нарығындағы банктердің активтілігі банктің көлеміне, оның беделіне, бөлімшелері мен фелиалдарының шетелдік жүйелерінің даму дәрежесіне, ЕЭЖ-дің, телефон және телеграфтық байланысының жарақтануына қатысты болады. Валюталық операциялардың негізгі үлесі аса ірі банктің үлесіне тиеді. Олар тек қана сатып алып қоймайды, валюталарды сатады, халықаралық есеп айырысуларды жүзеге асырады, сонымен бірге шетел валюталарының босалқы қорын (запасын) сақтайды, валюта бағамын айқындайды. Басқа банктер шетел валютасының бағамын белгілеу үшін оған өтініш жасайды және олардан өз клиенттері үшін валюта сатып алады.

     АҚ «Еуразиялық Банк» акцияларды шығару және орналастыру жолымен жарғылық қор құрады. Акция, оны тарату кезінде мүліктердің қалдықтары мен оның пайдаларын бөлуде акционердің қоғамды басқаруға қатысу құқығын бекітетін бағалы қағаздарды білдіреді.

Банктің бағалы қағаздар шығару процедурасына мыналар кіреді:

1.Шығару туралы шешім қабылдау;

2.Шығару туралы барлық қажетті ақпараттардан тұратын проспекті дайындау;

3.Орталық мемлекеттік (ұлттық) банк мекемесінде проспектіні тіркеуден өткізу;

4.Проспектіні дайындау;

5.Бағалы қағаздарды алдағы уақытта тарату туралы хабарламаны баспасөзде жариялау;

6.Бағалы қағаздарды бөлуді ұйымдастыру;

7.Шығару қорытындысын тіркеу;

8.Шығару қорытындыларын жариялау.

    Облигация қаралған мерзімде белгіленген пайызды төлеу арқылы қожайынға нақты құнын өтеуде оның элименті шығарған міндеттемені бекітетін бағалы қағаз болып саналады. Банктің барлық шығарылған акцияларды толық төлеп болғаннан кейін ғана жарғылық қордың 25℅ мөлшерінен аспайтын сомасында облигациялар шығаруға құқықтары бар.

     Бағалы қағаздар инвестициялар тарту процесінде банктің салымдар көбейту ережелерін сақтауы көзделеді, яғни маңызды шығындар тәуекелін төмендету тиіс. Банк бұған әртүрлі бағалы қағаздардың көпшілік бөлігі арасындағы салымдарды бөлукезінде қол жеткізу мүмкін.

Банк мәмле бойынша  өзіне келесідей қызметтерді  орындауға міндеттеме алуы мүмкін:

*Соңғы сатылуға ұсынылаты, тапсырыс берушінің өтініші бойынша бағалы қағаздарға бағалау жүргізу;

*Тарсырыс берушінің атына және соның есебінен бағалы қағаздар сатып алу;

*Тапсырыс берушінің бағалы қағаздарын орналастыру;

*Бағалы қағаздар нарығандағы бағамдар мен мәмлілелер туралы тапсрыс берушіні хабарлар ету;

*Бағалы қағаздар нарығының ағымдағы және болжанатын жағдаймен тапсырыс берушіні хабарлар ету;

*Бағалы қағаздар нарығындағы операциялармен байланысты кез келген сұрақтары бойынша тапсырыс берушіге ақыл-кеңес беру.

Бағалы қағаздар кепілінің  ерекшелігі, қарыз алушының жауапкершілігі кепіл құнымен сарқылмайтындығынан, қайта барлық мүлікке тарайтындығынан  тұрады. Тек осындай келіс ғана бағалы қағаздарды кепілге қою арқылы несиелер беру кезінде банктердің коммерциялық мүдделерін қорғайды.

     Қазіргі уақытта банктің ұйымдастырушылық құрылымы  максималды оптимизацияланған, бұл өз кезегінде банктің стратегиялық мақсаттарын шешуге мүмкіншілік жасайтынына күмән келтіруге болмас. Банк коллективін құру, банктің стратегиялық мақсаттарына  кіреді және өз кезегінде Қазақстанның қаржы нарығында банкті сенімді әріптес етіп таныстырады.

     Банк операцияларының өсуі, соның ішінде аймақтардағыы өсім, банк тарапынан персоналдың  өсімін талап етті. 2007 жылдың 1 қаңтарына сай пертоналдың жалпы саны 1234адамды құрады, оның ішінде аймқтарда олардың саны 783 жұмысшыны құрады.

    2006 жылдың ішінде банк өз жұмысшыларының квалификациясын көтеруге және де жаңа банк технологияларын енгізуге көп көңіл бөлді.2006 жылы банк персоналының  78% ғаламдық оқу бағдарламасына сай семинарлардан өтті.Оқу орталықтарының тізімі: «Юлента» Мәскеу, ТОО «Персонал управления» Алматы, «Банкир.Ру» Мәскеу, « Transeuropen Cenre of Commerse and Finance» Лондан, «International Financial Training Academy » Вена.Персоналды іздеу мен таңдау процесі потенциалды әр кандитатқа мүмкіншілік береді. Персоналды таңдау жоғарғы стандарттаға сай жүргізіледі, ол әрине өз кезегінде кадр тұрақтылығына оң әсер етеді. Банк тек ғана стажы бар  ардагерлерге ғана емес, сонымен қатар,  білімді де талапты жастарға мүмкіншілік береді. [5]

 

9. «Еуразиялық банк» АҚ өндірістік тәжірибе бойынша даярлау

«Еуразиялық банк»АҚ - ның  қазіргі таңдағы жағдайын талдаумен  қатар, оның алдыңғы уақыттағы жылдармен  салыстыра отырып, қазіргі уақыттағы  жағдайына есептесе, талдау жүргізу.   

   1.Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігін талдау барысында негізгі есептелінетін коэффициенттер.Бұл коэффициенттер алдағы уақытта банк капиталының тұрақтылығын есептеу, жұмысын тексеру.

Банктің меншікті капиталының жеткіліктік  коэффициенті

                            Кмкж = МК/Активтер ≥ 8%                                     (1)                                                                           

Кмкж 2009= 24 230 234/321 280 617 =7

Кмкж 2010 = 24 230 234/321 280 617 = 8

Кмкж2011  =  25 892 876/355 551 849=7,2

Кмкж2012  =  32 301 309/363 790 592=8

   Еуразиялық банктің  бухгалтерлік балансына сүйене  отырып 2009-2012 жылдарына қаржылық  талдау жүргізу.Жеткілікті коэффициентінің  тұрақты көрсеткіші 8.2009-2012 жылдар  аралығы бойынша 2009 жылы бұл  коэффициент төмен дәреже көрсетті,яғни  жеткіліксіз. Ал 2010 жылы тұрақтанып 1 сатыға көтеріліп, 2011 жылы -0,8 көрсеткіш  шамасына түсіп кетті. Банк  жұмыстарын нығайта, белседі түрде  жұмыс атқарылуының себебі 2012 жылы  көрсеткіштер арқылы көре аламыз. Яғни меншікті капитал жеткіліктілігін  көрсетті.           

    2.Банктің меншікті капиталы мен сырттан тартылған қаражаттарының арақатанас коэффициенті:

                                Кмк/стқ = МК/СТҚ                                                   (2)

Кмк/стқ2009  =24230234/697 456+2 200 271+240618500+10 177=24 230 234/24 352 6404=9

Кмк/стқ2010 = 24 230 234/26113 432 + 181 749+240 618 500+2 200

271=24 230 234/269 113 952 = 9

Кмк/стқ2011  = 25 892 876/24 719 436+1 008 804+15 283 435+244 159 690 =25 892 876/285 171 365 =9

Кмк/стқ2012  =32 301 309/3103168+1601146+5000123+241382564+19163323=32 301 309/253003324=8

    Банк,кәсіпорын  өз жұмысын нығайта түсу үшін, сырттан қаражат тартуды ретті  көреді. Соған орай талдау:2009-2012 жылдар  көрсеткіштері бойынша: 2009-2011 жылдар  аралығы бірқалыпты ұстауда, ал 2012 жылы бірқалыпқа түскені байқалады.Себебі:меншікті  капиталының жеткіліктілігі аса  зор сырттан қаржы тартуды  талап етпегені.

   3. Банктің жарғылық қорын талдауда ең алдымен оның өсу қарқынын анықтау қажет. Оның өсу қарқынын есептеу арқылы банктің мәртебесін және банк қызметіндегі экспансия қарқынын анықтауға болады.Жарғылық қордың меншікті қаражаттардағы үлесі:

                                  D1  = ЖҚ/МҚ*100%                                                   (3)      

D1 2009=24 210 204/24 230 234*100=10

D1 2010  =    24 210 204/24 230 234*100 =10                                                                    

D1 2011  =   24 210 204/25 892 876 *100=9,3

D1 2012  =24 210 204/32 301 309*100=10

  Жарғылық қордың  меншікті  қаражаттарының үлесі  2009-2012  жылғы  есептеме бойынша:Жарқылық қор  2009-2010 жылдары 10 пайыз көрсеткішін  иеленді. Ал 2011 жылы  9,3 пайыз көрсетті,2012 жылы көрсеткіш қайта өсіп  тұрақтанды.

   4.Банктің жарғылық қорының жалпы баланс қорытындысындағы үлесі:

                                        D2  =ЖҚ/БҚ*100%                                                      (4)

D22009  =24 210 204/642 561 244*100=3,7

D22010  = 24 210 204 /642 561 234 *100  = 4 

D22011 =24 210 204/711 103 698*100=3 

D22012 =24210204/727581184=3,3

   Банктің жарғылық қорының, баланс қорытындысындағы үлесі 2009 жылы 3,7 пайызды көрсетті, 2010 жылы ол 4 пайызға өсті, 2011 жылы 3 пайызды көрсетсе, 2012 жылы 3,3 пайыз көрсеткіші есептелінді.

   5.  Банктің сырттан тартылған қаражаттарының болашағы зорп түрі- бағалы қағаздарды шығарып сату арқылы қаражат тарту төмен деңгейде қалу .Банктің сырттан тартылған қаражаттарының тиімділігі:

Тстқ=СТҚ/несиелер                                                  (5)

Тстқ2009=24 352 6404/148 996 935=1,6

Тстқ2010=269113952/148996955=1,8  

Тстқ2011=285 171 365/212 705 586=1,3

Тстқ2012=253 003 324/250 423 641 =1,0

   Бұл көрсеткіштің  басты мақсаты қаражаттардың  тек несиеге ғана емес өзге  де мақсаттарда қоданылуының  дәлелі.2009-2012 жылдар арасында банк  көрсеткішінің тұрақтылығын байқаймыз.  Осы жылдар бойы банк несие  берумен ғана емес сырттан  тартылған қаражаттарды өзге  мақсатта жұмсауының бейнесі.

   6.Бұл көрсеткіш банктің несие түрінде берген қаражаттардың әрбір теңгесіне келетін сырттан тартылған қарыздар мен міндеттемелердің  баланс қорытысындағы үлесін анықтау. 1-ден жоғары болса тиімсіздігін көрсетеді.Банк міндеттемелерін пайдаланудың тиімділігі:

          Тбмп=Міндеттемелер/ББН                                       (6)

Тбмп2009=297050383/148996935=1,9 

Тбмп2010=297050383/148996955=1,9 

Тбмп2011=329658973/212 705 586=1

Тбмп2012=331 489 283/250 423 641=0,3

  Бұл коэффициент банктің  сырттан тартылған қаражаттарының  тиімді жұмсалуының белгісінің  көрінісі. 2009-2010 жылдары банк сырттан  тартылған қаражаттармен тиімсіз  жұмыс атқарған(коэффициент мәні  тұрақты болу үшін 1ден төмен  болуы керек), басты себеп қаржылық  дағдарыс әсері болар. Ал,  2011 жыл қаражаттың реттелуі қалпын  жинап келеді.2012 жыл ол жақсы  көрсеткіш көрсете отырып, банктің  алдағы уақытта сырттан тартылған  қаражаттармен тиімді жұмысын  жсауының басты көрсеткіші болып  саналады.

   7. Бұл норманың ең жоғары мөлшері 1-ден немесе 100% -дан  аспауы керек. Бұл көрсеткіш банктің меншікті капиталының қажет жағдайда тұрғындардың  салымдарын қайтарып беруге жеткіліктілігін көрсетеді. Банк міндеттемелерін талдау.Тұрғындардың ,жеке адамдардың салымдарын тарту нормативі:

Н11 =ТС/МК                                                   (7)

Н112009=240618500/24230234=0,99

Н112010=240 618 500/24 210 204=0,99 

Н112011=244 159 690/25 892 876 =0,94

Н112012=241 382 564/323 01309=0,74

 Тұрғындардың салымдарын  тарту, бос қаражаттарын банк  қаралуына салу (бұл коэффициент  көрсеткіші 1-ден  кіші болуы  тиіс). 2009-2012 жылдарды қарастыра отыра  4 жыл ішінде салымдар өз дәрежесін  артып келеді, бұл банкке деген  тұрғындардың сенімділігінің көрсеткіші  болып саналады.

   8. Банк міндеттемелерінің жалпы сомасы талдаған кезде, сырттан тартылған қаражаттар мен қарыз қаражаттарының әр тобының үлес салмағын анықтау қажет және банктің міндеттемелерінің баланс қорытындысындағы үлесін анықтау қажет:Банктің міндеттемелерінің баланс қорытындысындағы  үлесі:

Dбм = БМ/БҚ                                                   (8)

Dбм2009 =297 050 383/642 561 244 =0,4                                                           

Dбм2010 = 297 050 383/ 642 561 234 = 0,5 

Dбм2011 =329 658 973/711 103 698 =0,5

Dбм2012=331 489 283/727581 184=0,5

   Бұл коэффициент  болйынша талдасақ, 2009-2012 жылдар  аралығы бойынша бірқалыпты сақтап  келеді. Банк міндетемелерінің, балансқорытындысындағы  үлесіне ретті болып саналды.

    9.Бұл көрсеткіш банктің басқа банктерден алған несиелернің банктің барлық берген несиелеріне қатынысын көрсетеді, яғни несиелік активтерге қатынасын анықтайтын.Қайта қаржыландыру коэффициенті

Қққ3  = басқа банктен алынған несие/барлық міндеттемелер                      (9)