Қашаған күржіманұлы

1.Қазіргі әлемнің  ғылыми беинесінің негіздері.Сипаттамасы қоғамдық және табиғаттағы информатикалық процестер және факторлардың функционалды ролін моиындау болып табылады.Өткен ғасырда әлемнің ғылыми бейнесі ертеректе екі негізгі ұғым төңірегінде құрылғаны белгілі.Ол зат және энергия. Сөйтіп ғылыми көзқарастары қалыптасады да негізделіп рольді осы ұғымдар шын ғылымдар атқарды.Олар физика, химия және математика.

Мыс: Заттар мен  энергияның сақталу заңы тек физика мен химия заңы ғана емес универсал  ғылыми принсипке айналады. “жақтан  еш нәрсе пайда болмайды деген” бұл жағдай б.ғ басында әлемнің бейнесін жаңаша тұжырымдайтын идеяның тууына байланысты өзгере бастады. Мұндағы негізгі мәселе ұйымдастырушылық немесе қызыметтері айтылып жүргендей информациялық факторларға байланысты. Дәлірек айтканда  алдыңғы кезде жеке пәндер және құбылыстар ғана  емес өзара байланысы мен өзара әсерлесу мәселесі қойылды. Бұл мәселемен айналысатын ғылым инфоматика деп аталады. Сонымен информатика ЭЕМ –ның компьютермен информатиканың іздеу, сақтау,жинақтау, тарату, өлшеу, өңдеу әдісі тәсілдері мен заңдылықтарын қарастыратын математикалық ғылым.Қазіргі информация ағымын адамзат тек ЭЕМ-ның көмегі арқылы қабылдайды.ЭЕМ-нің информатика түрде өңдеу жүзеге асырады.Сонымен ЭЕМ-ді программалау информатикамен негізгі ядросы болып табылады. Ал қазіргі есептеуіш техникалар оның материалдық базасы. Информатика термині біздің елімізде әдебиетімізде пайдаланғанына аз ғана уақыт болды. Екінші дүние жүзілік соғытан кейін квернетика қарқынды дамыды.Кивернетика ЭЕМ-мен қатар дами ашылатын уақыт өте жалпы информатиканы өңдеу туралы ғылымға айнала бастады.Кивернетиканың информацияның төмендегідей анықтамасы қабылданды. Информация дегеніміз қайсы бір жүйенің қоршаған ортадан қабылдайтын енгізетін информация керісінше қоршаған ортаға беретін және өзінде сақтайтын сигналдардың, мәліметінің жиынтығы.

2.Ғылымның обьектісі  және оның тақырыбы ұғымдарының  айырмашылықтары туралы дәл түсінік  ғылымның мағынасын ашу үшін  өте маңызды. Обьектілікті дегеніміз  зерттеушінің іс-әрекеті бағытталған  шын өмірдегі бір облыс   ал тақырып оны зерттеу субектісімен байланысты буын. Сондықтан ғылымның тақырыпұғымы ғылымның обьектісі ұғымымен бірдей емес ол обьективті және сбьективті жақтарының диалектикалық бірлігін көрсетеді. Әр ғылымның өкілдері бір обективті әр қырынан көреді. Әр түрлі міндеттер тұрғысынан қарайды.Оқыту әдістердің де диалогтың психологиялық және кибернетика зерттеу обьектісі бола алады.Бұл мамандардың бәрі бір сабаққа  келіп әр қайсысы өз ғылымының тұрғысынан талдайды.Дидакты мұғалімдердің жалпы динамикалық әдістердің қойылғанын қандай жлпы принциптерді жузеге асырғанын ойланды. Компьютерге оқу процесі төмендегідей үш апектіні қамтыды.

1.Оқушының оқу  танымдық іс-әрекетін басқару 

2.Оқушының инфоматикалық  процестерді басқаруы.

3.Оқушының жеке  тұлғалық қасиетін қалыптастыру  және дамыту.Осы аталған аспектілерге сәйкес.

Оқу, танымдылық процесі, ұйымдастырудың түрлері, класс, сабақ жүйесі және т.б 

Оқытудың ұйымдастыру  түрі: дербес фроктальді коллективтік топтар тәрбие жұмысын ұйымдастыру  түрі болып бөлінеді.

Педагогикалық оқу іс-әрекетіне сабактан ұйымдастыру және өткізудің қандай түрі пайдаланса да ол оқушының дайындығына өтілетін материалдық күрделілігіне және жаңалығына сондай ақ оқушылардың жас ерекшілігіне байланысты. Ал оқыту түрін таңдау аса маңызды мәселе болып табылады. Дегенмен абақтардың мақсаты оқытушының таңдаған әдісіне байланысты. Осындай әдістердің бес түрін атап көрсетуге болады.

1.Түсіндірмелі-эмострациялау 

2. Программаланған

3.Модельдік

4.Эврестикалық

1. Проблемалық

Информатика курсында аталған әдістерді қалай пайымдауға болады.

Мыс:

1.Түс. Эмосы  әдіс оқушыларға талқыланатын  тақырыбы белгілі болған жағдайда  сабақта өтілген материалда бекіту  сабағы ретінде жоспарлағанда  пайдалануға болады.

Мыс: Графикалық операторлар тақырыбын бекітуге төмедегідей сабақ түрін ұсынуға болады. Сабақтың алғашқы 3-тен бір бөлігіде тақырып бойынша барлық операторларда қайталау.

2. Қалған уқытта  графикалық операторларда пайдаланатын  компьютерде қарапайым программалар  жазу. Оқушыларға аралық нәтиже  белгісз болған жағдайда программаны  оқыту әдістемесін пайдалануға болады.

4. Эв-қ әдісі  егер аралық нәтиже белгілі  болса бірақ оны алу жолы  белгісіз болса ол оқытудың  эврестикалық әдісі болып табылады.Модельдік  оқыту бойынша алғашқы шарттар  белгісіз ал қалғаны белгілі  ол жағдайда мұғалдім оқушылармен бірге сабақта өтілетін шартты таңдап модель құруға болатындай етіп құрылады.

2. Программалық оқыту бастапқы шарттарын басмып соңғы нәтижеге белгісіз болса ол  дид-ң проблемлық әдісі болып табылады.

Мыс: Программа  құру ол программалық әдіс.

3.Жалпы оқытудың негізгі мақсаты оқушыны дамыту баланы дамыту сөзін кең мағынада алғанда оның оганизіміндегі психологиялық және физиологиялық өзгерсі қасиетіндегі қарапайым мысал күрделілігі төменгі сатыда жоғары сатыға көшу деп түсідіріледі. Егер бұл мәселеі осы тұрғыдан қарастырып болсақ дамыту деп әдетте ақы ойды дамытуды түсінеміз. Бұл мәселе балалардың ақыл ойын дамыту деп табылады. Қазіргі қоғамдағы және ғылымдар жүйесіндегі алынып орны мен анықталады.

1.Білім беру 

2.Тәрбиелік

3.Практикалық.

Ақыл ойын ойлау  өрісін ынтамен дамытуға яғни қызымет субьектісі ретінде қалыптастыруға бағытталған.

 

Лекция 7

Єлеуметтік  информатика

Жоспар:

1. Єлеуметтік информатиканыњ маќсаттары мен міндеттері.

Пайдаланылатын  әдебиеттер:

 

1.Информатика  негіздері. Журнал 2000 ж

2.Информатиканы  оқыту әдістемесі. Халықов Алматы 2000 ж

3.   Софронова  Н.В.  Теорія и методика обучения  інформатики М. Высш.ш. 2004ж.

4. Ѓалымжанова  М. Аќпараттыќ коммуникациялыќ  технологияларды пайдалану арќылы  білім беру дењгейін кµтеру.Інформатика  негіздері журналы №3 2006ж.

5.Балапанов  , Бµрісбаев Б., Мадьярова Г. Жања  аќпараттыќ технологиялар Алматы 2000ж.

Ќосымша:

11. Ахметов Б. Жоғарғы оқу орнының  ақпараттық мәдениетін қалыптастыру тәсілдері ИН №2, 2004
12. Смағұлова Б. Информатика пәнін оқытуда оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру тәсілдері ИН №2, 2004 ж.
13. Халыкова К. Информатиканы оқыту әдістемесі. – Алматы:»Білім» 2000ж.
14. Беркінбаев К. Информатика. Оқулық. – Алматы : «Заң әдебиеті» 2005ж.
15. Компютер для  всех. – М: Наука 1987г.

 

Лекция мєтіні

 

 

Адамзат кері бұрылмастан ақпараттық қоғамға кіруде. Ақпараттық экономиканың салмағы әрдайым өсу үстінде және де оның қосынды жұмыс уақытында өрнектемен үлесі дамушы елдер үшін бүгінгі таңда 55-80% -ды құрайды.

Қоғамның постиндуетриалдық  қоғамға одан кейін дамудың ақпараттық кезеңіне өтуінің критериі ретінде- қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін тұрғындардың пайыздық үлесі болып табылады:егер де қоғамда тұрғындардың 50% қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін болса, онда ол өзінің постиндустриалдық даму кезеңіне аяқ басқан болып есептеледі; егер де қоғамда тұрғындардың 50% -ы ақпараттардың қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін болса, онда ол қоғам ақпараттық қоғам болып табылады. Бір қатар жарияландарда АҚШ өз дамуының постиндустриялдық кезеңіне 1956 жылы аяқ басты дейді, ал АҚШ ақпараттық қоғамға 1974 жылы айналды. АҚШ –тың және өзге елдердің ақпараттану саласындағы жетістіктерін мойындай отырып, осы елдердің “ақпараттануының” белгілі бір үлесі материялдық, жиі түрде экологиялық тұрғыда зиянды өндірістерді өзге елдерге шығаруы есебінен “эколгоиялық отаршылдық” есебінен құрылғандығын түсінуі қажет.

Білім көлемінің экспоненциялдық  өсу заңы.

Ғылым танушылардың есебі  бойынша, біздің заманымыздың басынан  бері білімдерді еселеу үшін 1750 жылы қажет  болды, екінші еселену 1900 жылы болды, үшіншісі 1950 жылы болды. Яғни осы 50 жыл ішінде ақпарат көлемінің 8-10 есе жағдайында болды. Бұл бет алысып барған сайын ұлғайып, қазіргі таңда білім көлемі екі есеге өсіп, ақпарат көлемі 30 есеге артып отыр.

“Ақпараттық жарлыс” деп  аталған бұл құблыс ақпарат ғасырының басталғандығын білдіретін сипаттардың арасында көрсетіледіде жинақталған ғылыми білімдердің көлемінің еселену уақытының жедел қысқаруынан; ақпаратты сақтауға, беруге және қайта өңдеуге кететін материялдық шығындардың энергетикаға кететін шығындардан асып түсуі; адамзатты алғаш рет шынайы түрде космостан бақылауға мүмкіндіктің тууы түрінде болады.

Дамудың жалпы сатциялогиялық теориясы ретіндегі постиндустриялды қоғам тұжырымдамасын батыс ғалымдарын Д. Белл, Дж Гелбрайт, Дж Мартин, И . Маскуд, Ф. Палак, О. Тоффлер, Ж. Фурастье және т. б.  Дәрежеде терең мағынада құрып шықты. Ж. Фурасте постиндустрялды қоғамға “қызмет көрсету өркенйеті ” деген анықтама береді. Отандық ғылым бұл мәселеге  кейінірек көңіл қойды. Бұл бірінші кезекте идялогиямен байланысты болды, әсіресе “постиндуристялдық”, “ақпараттық ” терминдеріне “сатциялистік”, “коминистик” секілді формациялдық терминдерге балама ретінде қарады.  Ақпараттық қоғам ұғымын форматцияның әртүрлі типтерін бір қатарда қарастыруға болмайды, бұл олардың кез-келгенінің ең тиімдірек даму тәсілі болып табылады. Осы бағыттың дамуына елеулі үлес қосқан Ресей ғалымдарының ішінде В. М. Глушковты, Н.Н. Молсеевті А.И. Ракитовты, А.В. Соколовты, А.Д. Урсуланы және т.б.  атап өту қажет.               

Қазіргі уақытта бұл бағытта  Артаманов Г.Т , Колин К.К және т.б белсенді жұмыс істеуде.

“Ақпараттану” терминінің өзі қалайша анықтауы мүмкін ?. Осы сұрақтың жауабына қоғамның ақпараттану процесінің шынайы жағдайы  мен болашағын талдауға қарай  бағытталған амал әрекеттер тәуелді. Ақпараттануға деген толық көзқарас  “ақпараттық қоғамды құру және осының негізінде өркениеттің дамуын одан әрі қарай жалғастыру мақсатында информатика құралдарының көмегімен басқару мен даму қоры ретінде ақпаратқа ие болудың жүйелік -әрекеттік процесі ” ретінде қарастырылды.

Бірқатар авторлардың  пікірі бойынша ақпараттану процесі  өзара байланысты үш процестен тұрады.

Олар: 1) Медиатизация –жинақтау құралдарын жетілдіру  процесі , ақпаратты сақтау және оны  тарату;

2) Компьютеризация  – ақпараты іздестіру мен өңдеу  құралдарын жетілдіру процесі;

3) Интеллектуализация  – ақпаратты қабылдау және  оны беру қабілетін даму процесі  , яғни жасанды интеллект құралдарын  пайдаланудан тұратын қоғамның  интелектуалдық   мүмкіндігінің  артуы. Мамандардың атап көрсетуінше  өкінішке орай әлеуметтік ақпараттану, ең жаңа компьютерлік және телекоммуникациялық техниканың базасында, қоғамда ақпараттық –камуникативтік процесстердің дамуы ретінде жиі түсіндірліп жүр. Қоғамның ақпараттануын қазіргі заманғы ақпараттық-техналогиялық құралдардың көмегімен погнитивті әлеуметтік құрылымдар мен процестердің дамуы сапалық тұрғыдан жетілуі, түбегейлі күшеюі ретінде түсіндіруқажет.

Ақпараттану тұлғаның шығармашылық мүмкіндігі мен оның ақпараттық ортасын ұлғайтатын әлеуметтік интеллектуализация – процестерімен қосылуы тиіс.

Бүкіл дүние  жүзінде болып жатқан ақпараттық қоғамның пайда болуы мен даму процесі обьективті сипатқа ие. Сондықтан  бұл процес біздің елімізде де қамтымай өтпейді. Алайда біздің қоғамымызды  демократияландырудың нашар жетістіктері ақпараттық ортаны жетілдіруге деген өз ішімізден шығатын әлеуметтік тапсырыстардың болмауына алып келе ді.

Ақпараттық  қоғам  дегеніміз не? Оның бейнесі  қандай? Мәселен А.И. Ракитовтың пікірі бойынша қоғам мынандай жағдайларды  ақпараттық бола алады, егер: - кез-келген индивид бір топ адам кәсіпорын немесе ұйым елдің кез-келген тұсында кез-келген уақытта соған сәйкес ақшалай төлем үшін немесе тегін автоматтандырылған рұқсатнама мен байланыс жүйесінің негізінде өздерінің өмірі мен жеке және әлеуметтік маңызды міндеттері үшін кез-келген білімдер мен ақпараттарды алу мүмкіндіктері пайда болады..

 

 

 

 

 

Лекция 8

Қазақстанда білім беруді ақпараттандыру.

Жоспар:

1.Қазақстан Республиканың 2005 жылға дейін білім беруді дамыту тұжырымдамасы.

2.Білім берудің деңгейі мен мазмұны

3.Жоғары білім беру

4.Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру.

Пайдаланылатын  әдебиеттер:

1.Информатика  негіздері. Журнал 2000 ж

2.Информатиканы  оқыту әдістемесі. Халықов Алматы 2000 ж

3.Софронова  Н.В.  Теорія и методика обучения  інформатики М. Высш.ш. 2004ж.

4.Ѓалымжанова М. Аќпараттыќ коммуникациялыќ технологияларды пайдалану арќылы білім беру дењгейін кµтеру.Інформатика негіздері журналы №3 2006ж.

5.Балапанов , Бµрісбаев Б., Мадьярова  Г. Жања аќпараттыќ технологиялар  Алмати 2000ж.

Ќосымша:

16. Ахметов Б. Жоғарғы оқу орнының  ақпараттық мәдениетін қалыптастыру тәсілдері ИН №2, 2004
17. Смағұлова Б. Информатика пәнін оқытуда оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру тәсілдері ИН №2, 2004 ж.
18. Халыкова К. Информатиканы оқыту әдістемесі. – Алматы:»Білім» 2000ж.
19. Беркінбаев К. Информатика. Оқулық. – Алматы : «Заң әдебиеті» 2005ж.
20. Компютер для  всех. – М: Наука 1987г.

 

Лекция мєтіні

 

1.Білім беруді  дамытудың тұжырымдамасы мемлекеттік  тәуелсіздікті қалыптастыру мен  нығайтудың елдің прогресшіге  дамуының негізін құрайтын Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамудың мақсаттары мен міндеттері құрылымы мен мазмұны, ғылыми теориясының әдіснамалық құжатболып табылады. Тұжырымдарды Қазақстан республикасының Конституциясына білім туралы Қазақстан республикасының заңына ғылым тралы Қазақстанның 215 жылға дейінгі индустриялдық, инабациялық даму стратегиясына білім туралы мемлекеттік бағдарлама шыққан. Осы тұжырымға сәйкес оны іске асыру жөннде бағдарлама әзірленетін болды. Тұжырымның құрылымы мыналарды қамтиды: