Қазақстан Республикасының стратегиялық даму жоспарын әзірлеу жөніндегі әдістемелік нұсқаулық

 

Мемлекеттік орган стратегиялық жоспарының форматын сипаттау

 

1. Жалпы ереже

 

274. Қазақстан Республикасының алдағы он жылға арналған Стратегиялық даму жоспарын іске асыруға мемлекеттік жоспарлау жөніндегі өкілетті органмен Стратегиялық карта құжаты (бұдан әрі - Страткарта) жасалады, ол  Қазақстан Республикасының алдағы он жылға арналған Стратегиялық даму жоспарының стратегиялық мақсаттарымен нысаналы индикаторларын мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарлары мен аумақтарды дамыту бағдарламаларының тиісті мақсаттары, нысаналы индикаторлары, міндеттері мен тікелей нәтижелі көрсеткіштеріне каскадтау арқылы үйлестіріледі. 
275. Мемлекеттік орган стратегиялық жоспарының мақсаттары, нысаналы индикаторлары, міндеттері мен нәтижелер көрсеткіштері мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органмен, мемлекеттік органдар стратегиялық жоспарларын әзірлеуші мемлекеттік органдардың ұсыныстарын ескере отырып,жасалған және үйлестірілген құжаттың мақсаттары, нысаналы индикаторлары, міндеттері мен нәтижелер көрсеткіштеріне сәйкес келуі тиіс.
276. Тікелей нәтижелердің көрсеткіштері әзірлеуші мемлекеттік орган мен оған ведомстволық бағынысты ұйымдар қызметіне байланысты және нақты болуы тиіс.

 

2. Мемлекеттік орган стратегиялық жоспарының форматын толтыру тәртібі

 

277. Мемлекеттік орган стратегиялық жоспарының форматы мынадай тәртіппен толтырылады.

 «Мемлекеттік  органның атауы» жолында стратегиялық  жоспарды әзірлеген мемлекеттік  органның толық атауы көрсетіледі.

«Жоспарлы кезең» жолында стратегиялық жоспар арналып  әзірленетін кезекті бесжылдық кезең көрсетіледі.

278. «Миссиясы және пайымы» 1-бөлімінде мемлекеттік органның миссиясы мен пайымы жазылады.

Мемлекеттік органның тиісті сала немесе қызмет аясындағы мемлекеттік саясатты іске асырудағы рөлін айқындаумен тұжырымдалатын мемлекеттік басқару субъектісі ретінде оның негізгі бағыты мемлекеттік органның миссиясы болып табылады.

Мемлекеттік органның стратегиялық жоспарын іске асыру нәтижесінде  жетекшілік ететін сала немесе қызмет аясының перспективалы жай-күйі мемлекеттік органның пайымы болып  табылады.

279. «Ағымдағы жағдайды талдау және тиісті қызмет салаларының  (аяларының) даму үрдістері» 2-бөлімінде мемлекеттік орган жақсартуға қол жеткізу маңызды деп есептейтін тиісті салалар немесе қызмет аяларын, сондай-ақ айқындалған жалпыұлттық мақсаттарды дамытуға бағытталған мемлекеттік орган қызметінің стратегиялық бағыттары бөлінісінде ағымдағы жағдайды талдау жазылады.

6.1. «Реттелетін саланы немесе қызмет аясын дамытудың негізгі параметрлері» жолында статистикалық деректерді не сала немесе қызмет аясының жай-күйін сипаттайтын басқа да көрсеткіштерді келтірумен, оның ішінде басқа елдермен салыстыра отырып, мемлекеттік органның реттелетін саланы немесе қызмет аясын дамытудың негізгі параметрлері көрсетілді.

6.2. «Негізгі проблемаларды талдау» жолында экономика мен қоғам алдындағы шешілуіне стратегиялық жоспар бағытталған негізгі проблемаларды талдау келтіріледі.

6.3. «Сыртқы және ішкі негізгі факторларды бағалау» жолында саланы немесе қызмет аясын дамытуға әсер ететін сыртқы және ішкі негізгі факторларды бағалау келтіріледі.

280. «Стратегиялық бағыттар, мақсаттар, міндеттер, нысаналы индикаторлар және іс-шаралар мен нәтижелер көрсеткіштері» 3-бөлімінде:

«Стратегиялық бағыттар, мақсаттар, міндеттер, нысаналы индикаторлар және іс-шаралар мен нәтижелер көрсеткіштері» 3.1-кіші бөлімінде ағымдағы жағдайды талдап жазудың дәйектілігі негізінде дәйектеп жазылуы тиіс стратегиялық бағыттар бөлінісінде мақсаттар, міндеттер, нысаналы индикаторлар, іс-шаралар мен нәтижелер көрсеткіштері келтіріледі.

7.2. «Стратегиялық бағыт» жолында өзгеруі стратегиялық және бағдарламалық құжаттарда белгіленген мақсаттар мен басымдықтарға қол жеткізу үшін маңызды болып табылатын реттелетін салалар, экономика секторлары немесе қызмет аяларын талдау негізінде қалыптастырылатын стратегиялық бағыттар көрсетіледі.

7.3. «Мақсаты» жолында өзі реттейтін салада белгілі бір нақты өзгертуге қол жеткізу болып табылатын мемлекеттік органның мақсаты.

7.4. «Аталған  мақсатқа қол жеткізуге бағытталған  бюджеттік бағдарламаның коды»  жолында мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізуге бағытталған бюджеттік бағдарламалардың кодттары көрсетіледі (бюджеттік бағдарламалар туралы толық ақпарат «Бюджеттік бағдарламалар» 7-бөлімде келтірілген).

7.5. «Нысаналы индикаторлар» 1-бағанында жоспарлы және есепті кезеңде (4-8-бағандар) жоспарланған мәнге және аралық мәндерге қол жеткізудің соңғы мерзімін (кезеңін) көрсете отырып, саладағы, қызмет аясындағы шешуші өзгерісті көруге мүмкіндік беретін нысаналы индикаторлар келтіріледі онда:

есепті кезең  болып 2 жылды құрайтын уақыт кезеңі саналады:

ағымдағы жыл  мен осы жылдың алдындағы жыл 

бұл жоспарлы кезең  Стратегиялық жоспар арналып жасалған 5 жылды құрайды.

Нысаналы индикаторлар стратегиялық мақсаттарға қол жеткізу  дәрежесін айқындаудың құралы болып  табылады және олар тиісті мақсаттардың тұжырымдалу мағынасын түсіндіруі тиіс.

Нысаналы индикаторларды айқындау кезінде мынадай талаптар сақталуы қажет:

1) нысаналы индикаторлар  тексерілетін болуы тиіс. Нысаналы  индикаторлар олардың мәні статистикалық  деректермен не есептеу әдісімен (бұл жағдайда есептеу формуласын келтіру керек) не басқа да тәсілмен расталатындай болып тұжырымдалуы тиіс.

2) нысаналы  индикаторлардың санын ең төменіне дейін жеткізу қажет. Шынында мақсаттарға қол жеткізу дәрежесін көрсететін индикаторлар ғана пайдаланылуы тиіс;

3) нысаналы индикаторлар  санмен өлшенуі тиіс және басынан  соңына дейінгі мәнді емес, бір  мәнді көрсетуі тиіс;

4) нысаналы индикаторлар  саладағы немесе қызмет аясындағы  оң өзгерістерді көрсетуі тиіс.

7.6. «Ақпарат көзі» бағанында іс жүзінде қол жеткізілген индикаторлардың дұрыстығын растайтын ақпарат көзі көрсетіледі (статистикалық деректер, есептеу формулалары және т.б.).

7.7. Мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған міндеттер мен іс-шаралар нысаналы индикаторға қол жеткізудің жолдары, тәсілдері мен амалдары болып табылады.

7.8. «Міндет» жолында жоспарлы кезеңнің соңында қызмет аясындағы шешуші өзгерісті көруге мүмкіндік беретін бесжылдық кезеңде тиісті мақсатқа қол жеткізу үшін орындалуы қажет шарттар болып табылатын, мемлекеттік органның міндеттері келтіріледі.

Мемлекеттік органның өзінің қызметін қамтамасыз етуге бағытталған, не шешілуі мемлекеттік органның өзінің қызметіне тікелей байланысты емес міндеттерді қоюға жол берілмейді.

7.9. «Тікелей нәтижелер көрсеткіштері» 1-бағанында әрбір міндеттің шешілу деңгейін барынша көрсететін, өзара байланысты, санмен өлшенетін кемінде үш нәтиже көрсеткіші келтіріледі. Тікелей нәтижелер көрсеткіштері бойынша түпкі мәндер мен өлшем бірлігін (2-баған) көрсете отырып, жоспарлы кезеңнің жылдары бойынша (3-7-бағандар) мәндер көрсетіледі.

Міндеттердің  нәтижелер көрсеткіштері санмен өлшенуі тиіс. Бұл талап оларды кейіннен бағалаудың қажетті алғышарты  болып табылады.

Міндеттердің  нәтижелер көрсеткіштерінде, сандық мәніне мемлекеттік орган үлкен ықтималдықпен әсер етуі мүмкін көрсеткіштер айқындалуы тиіс. Нысаналы индикаторларға қатысты ұқсастығы бойынша міндеттердің нәтижелер көрсеткіштері тексерілетін болуы тиіс, олардың мәндері статистикалық деректермен, не есептеу әдісімен (бұл жағдайда есептеу формуласы келтірілуі тиіс), не олардың мәндерін растауға мүмкіндік беретін басқа да тәсілмен растауға болатындай етіп тұжырымдалуы тиіс.

Нәтижелер көрсеткіштерін әзірлеу кезінде мынадай талаптар сақталуы қажет:

• барабарлығы: көрсеткіш міндеттерді шешудегі прогресті сипаттауы тиіс және міндеттерді шешудің қазіргі барлық аспектілерін қамтуы тиіс;
• дәлдік: өлшеудің қателігі мемлекеттік орган қызметінің нәтижелері туралы бұрмаланған түсінікке алып келуі тиіс емес;
• объективтілігі:нақты жағдайдың нашарлауы кезінде есепті мәндердің жақсаруы мүмкін көрсеткіштерді пайдалануға жол берілмейді, пайдаланылатын көрсеткіштер мемлекеттік орган, оның құрылымдық бөлімшелері, ведомстволық бағыныстағы ұйымдар қызметтері нәтижелерінің барынша аз бұрмалануын ынталандыруы тиіс:
• бірмәнділік: көрсеткішті айқындау өлшенетін сипаттаманың мәнін мамандардың да қызметтерді соңғы тұтынушылардың да бірдей түсінуін қамтамасыз етуі тиіс, ол үшін шамадан тыс күрделі көрсеткіштердің болмағаны жөн.
• бірегейлік: көрсеткіштер осы мақсаттың жекелеген міндеттерін шешуді сипаттайтын бірнеше көрсеткіштердің бірігуін білдіруі тиіс емес.

7.10. «Тікелей нәтижелердің көрсеткіштеріне қол жеткізуге арналған іс-шаралар» деген 1-бағанда жоспарлы кезеңде «Х» белгісімен олардың іске асырылу кезеңін көрсете отырып, міндеттерді шешуге бағытталған негізгі іс-шаралар көрсетіледі (3-7-бағандар).

7.11. «Мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары мен мақсаттарының мемлекеттік стратегиялық мақсаттарына сәйкестігі» деген 3.2-кіші бөлімде:

7.12. 1-бағанда тиісті жолдар бойынша өзгеруі стратегиялық және бағдарламалық құжаттарда белгіленген, мақсаттар мен басымдықтарға қол жеткізу үшін өте маңызды болып табылатын, реттелетін салалар, экономика секторлары немесе қызмет аясын дамыту үшін мақсаттарды көрсете отырып, мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары мен мақсаттары келтіріледі;

7.13. 2-бағанда қол жеткізу үшін мемлекеттік орган стратегиялық бағыттарды, мақсаттарды айқындаған мемлекеттің стратегиялық мақсаттары айқындалған стратегиялық және (немесе) бағдарламалық құжаттар келтіріледі.

Мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары мен мақсаттарын  жазу дәйектілігі мемлекеттік органның стратегиялық жоспарының  
3-бөлімінің 3.1-кіші бөлімінде жазылған олардың дәйектілігіне сәйкес келуі тиіс.

281.  «Функционалдық мүмкіндіктерді дамыту» 4-бөлімінде бағыттар, мақсаттар, міндеттер бөлінісінде (1-баған) (мемлекеттік органның стратегиялық жоспарының 3.1-кіші бөлімінен) олардың орындалу мерзімі көрсетіле отырып, мемлекеттік орган қызметінің нәтижелерін жақсартуға және мынадай аспектілер бойынша мемлекеттік органның стратегиялық жоспарына барынша тиімді қол жеткізуге бағытталған іс-шаралар (2-баған) келтіріледі:

- адами ресурстар  –еңбектің тиімділігін арттыру  үшін алдағы бес жылда персоналдың  дағдыларында қандай шешуші ілгерілеушіліктерді жүргізу қажет?

- ақпараттық  технологиялар – процестерді  автоматтандыру не стратегиялық жоспардың орындалу тиімділігін арттыруға ықпал ететін қолда бар ақпараттық жүйелерді жетілдіру үшін қандай шараларды көздеу талап етіледі?

- материалдық  активтер – стратегиялық жоспардың  орындалу тиімділігін арттыру  үшін қандай күрделі шығыстар  жасалады?

282.  «Ведомствоаралық өзара іс-әрекет» деген 5-бөлімде мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары, мақсаттары, міндеттері бөлінісінде:

9.1. 1-бағанда қол жеткізу үшін ведомствоаралық өзара іс-әрекет талап етілетін міндеттердің көрсеткіштері көрсетіледі;

9.1. 2-бағанда ведомствоаралық өзара іс-әрекет жүзеге асырылатын және оның қызметі стратегиялық жоспарды әзірлеуші мемлекеттік органның міндеттерінің көрсеткіштеріне қол жеткізу тәуелді мемлекеттік орган көрсетіледі;

9.3. 3-бағанда тиісті мемлекеттік органдармен жүзеге асырылатын және міндет көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін қажетті шаралар көрсетіледі.

Мемлекеттік органның стратегиялық бағыттары мен мақсаттарын  жазу дәйектілігі мемлекеттік органның стратегиялық жоспарының  
3-бөлімінің 3.1-кіші бөлімінде жазылған стратегиялық бағыттар, мақсаттар мен міндеттердің дәйектілікке сәйкес келуі тиіс.

9.4. Бұл бөлім тиісті мемлекеттік органдармен (осы бөлімде көрсетілген) келісіледі.

283.  «Тәуекелдерді басқару» 6-бөлімінде ықтимал сыртқы және ішкі тәуекелдер бойынша бөле отырып:

10.1. 1-бағанда мемлекеттік органның стратегиялық жоспарының іске асырылу барысына әсер етуі және жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуге кедергі болуы мүмкін тәуекелдер келтіріледі;

10.2. 2-бағанда тәуекелдерді басқару жөнінде қажетті шаралар қабылданбаған жағдайда, пайда болуы мүмкін ықтимал салдарлар келтіріледі;

10.3. 3-бағанда іске асырылу мерзімі көрсетіле отырып (4-баған), объективті немесе субъективті сипаттағы ішкі немесе сыртқы себептер бойынша берілген көрсеткіштерге қол жеткізбеу тәуекелі күшейген жағдайда мемлекеттік орган қабылдауды жоспарлайтын мемлекеттік органның нақты балама іс-шаралары келтіріледі.

Мемлекеттік органның көрсеткіштеріне қол жеткізбеудің ықтимал тәуекелі толық қаржыландырмау тәуекелі бола алмайды.

10.4. Бұл бөлім «Функционалдық мүмкіндіктерді дамыту» бөлімімен және «Ведомствоаралық өзара іс-әрекет» бөлімімен өзара байланыста болуы тиіс, өйткені мемлекеттің мақсаттарына қол жеткізу одан тәуелді болатын ведомствоаралық өзара іс-әрекетке бағытталған жоспарланған іс-шаралар, сондай-ақ функционалдық мүмкіндіктерді дамытуға бағытталған іс-шаралар ықтимал тәуекелдердің алдын алуы тиіс.

284.  «Бюджеттік бағдарламалар» деген 7-бөлім екі кіші бөлімнен тұрады:

11.1.7.1-кіші бөлімде стратегиялық жоспарда белгіленген мақсаттар мен міндеттерді шешу үшін қажеттілік пен жеткіліктілік принциптері негізінде қалыптастырылатын мемлекеттік органның үшжылдық кезеңге арналған әрбір бюджеттік бағдарламасының сипаттамасы келтіріледі.

11.2. «Бюджеттік бағдарлама» деген жолда бюджеттік бағдарламаның коды мен атауы көрсетіледі.

11.3. «Бюджеттік бағдарламаның мазмұны» жолында бюджеттік бағдарламаның қысқаша сипаттамасы көрсетіледі, яғни осы бағдарламаны іске асыру неге бағытталған және қандай шығыстар түрлері көзделген

11.4. «Бюджеттік бағдарламаның түрі» жолында бюджеттік бағдарламаның мазмұнына қарай бюджеттік бағдарламаның түрі көрсетіледі:

мемлекеттік функцияларды, өкілеттіктерді жүзеге асыру және олардан  туындайтын мемлекеттік қызметтер  көрсету;