Оңтүстік Қазақстан облысы

   2006-2007 жылдар аралығында жыл сайынғы өнеркәсіп өндірісі өнімінің орташа өсімі 5% болды, оның ішінде өңдеу өнеркәсібі - 3,4%, электр энергиясы, газ бен су өндіру және бөлу - 9,4%-ды құрады. Отын-энергетикалық пайдалы қазбалар өндірісі гипс, әктас, қиыршық тас өндірудің өсімі есебінен 2007 жылы тау кен өндірісінде 17522,6 млн. теңгеге өнім өндірілді, бұл 2006 жылмен салыстырғанда 22,7% ұлғайған. 2006 жылы - отын-энергетикалық пайдалы қазбалар өндірісі өсімінің есебінен 171,7%-ды құрады.

2006-2007 жылдары  ауылшаруашылығы өнімдерін өндіру  көлемі 9,3%-ға артты, оның ішінде  өсімдік шаруашылығында - 6,2%-ға, мал  шаруашылында - 16%-ға өсті.

Қызмет  көрсету өндірісінің өсімі көлік  пен сауданың есебінен қамтамасыз етілді, орташа жыл сайынғы қызмет көрсету  қарқыны, сәйкесінше 15,7% және 11,1%-ды құрады.

Байланыс  жоғарғы қарқынмен дамып, жыл  сайынғы өсім 8%- ды құрады.

   Экономиканың өсімі халықтың тұрмыстық ахуалының жақсаруын қамтамасыз етті:

- халықтың  номиналды ақшалай табысының  өсімі 2006 жылы 23,5%-ды құраса, 2007 жылы - 31,6%-ды құрады;

- орташа  айлық жалақының өсімі 2006 жылы 20,7% болса, 2007 жылы - 23,7%-ды құрады.

Жиынтық сұраныстың өсуін қамтамасыз ететін факторлардың бірі - халықтың нақты  ақшалай табысы, бұл 2007 жылы орташа 23,7%-ға өсті.

Халықтың  нақты табысының көбеюі тауарға  сұраныстың өсімін қамтамасыз етті. Бөлшек тауар айналымы 2006 жылы 2005 жылмен салыстырғанда 15,8%-ға, 2007 жылы - 11,1%-ға өсті.

2006-2008 жылдары  экспорт көлемінің орташа өсімі  2,1 есе артты. Импорттың жыл  сайынғы өсу қарқыны орташа 1,6 есені құрады.

2006 жылы  негізгі капиталға бағытталған  инвестиция 30,2%-ды құраса, 2007 жылы  бұл көрсеткіш 30,9% болды. 

2006-2008 жылдары  жұмыспен қамтылған халық санының  артқаны байқалды, бұл өз кезегінде  2007 жылы жұмыссыздық деңгейін, 2006 жылғы 7,2%-дан 6,9%-ға төмендетті.

2007 жылы  облыста маңызды экономикалық, әлеуметтік, экологиялық және басқа да  міндеттерді шешуге бағытталған  27 аймақтық бағдарламалар әрекет  етті. Оның 9-ің жүзеге асыру мерзімі  аяқталды.

   2009-2011 жылдарға арналған әлеуметтік - экономикалық даму мақсаты, міндеттері және бағыттары.

   Мақсаты - ұзақ мерзімде бәсекеге қабілетті экономика негіздерін қалыптастыру; макроэкономикалық деңгейде облыс экономикасын ары қарай дамыту және нығайту.

  Жоспарланған мерзімде әлеуметтік-экономикалық саясаттың жалпы бағыты сақталып, стратегиялық жоспардың, индустриалды-инновациялық даму Стратегиясының, Қазақстан Республикасы Өкіметі Бағдарламасының міндеттері мен мақсаттарына сәйкес болады. Облыстың бәсекеге қабілеттілігін ары қарай арттыру бойынша шаралар Президенттің Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауы «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру - мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» міндеттерінен айқындалып және міндеттері болып төмендегілер айқындалды:

экспортты ұлғайтуға және жоғары технологиялық  өнімді өндіруге бағытталған бәсекеге қабілетті экономиканы дамыту;

экономиканың  басымды салаларына инвестиция тарту, соның ішінде шетел инвестициясын;

шағын кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған  іс-шараларды жүргізу;

азаматтардың  тұрғын үй жағдайын жақсарту, тұрғын үй құрылысын дамыту;

білім беру және кадрларды даярлау деңгейін жоғарлату;

денсаулық сақтау, мәдениет, әлеуметтік көмек  салаларын дамыту;

кедейлікпен жұмыссыздық деңгейлерін төмендету.

Негізгі басымдықтары болып анықталды:

кластерлік  даму негізінде аймақтарды бәсекеге қабілетті мамандандыру;

басып озатын аймақтарды - нәтижелі аймақтарды басымды дамыту;

әлеуметтік  және өндірістік инфрақұрылымды біркелкі аймақтық орналастыру.

   «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК АҚ құрамына кіретін компаниялардың даму жоспарында «КАТКО» БК ЖШС (Мойынқұм және Төрткұдық кен орындарында), «Ыңғай» БК ЖШС (№1,2 учаскілерін игеру) және «Таукент тау-химиялық кәсіпорын» ЖШС (Қанжуған, Қайнар учаскесіндегі уран өндіру кен орындарын) жобаларды жүзеге асыруды жалғастыру жоспарланған.

   Мақта-тоқыма кластері шеңберінде Мақтарал ауданында «Мақта келісім шарт корпорациясы» АҚ 2 жобаны жүзеге асыруда: жылдық қуаты 6 мың тонна «Мақта майын шығаратын зауыттың құрылысы». Жоба құны 2830,0 млн. теңге және жылдық қуаты 3 мың тонна асыл тұқым өндіретін «Сортты мақталықтың тұқымдық материалдарын өндіретін зауыт». Жоба құны 1600,0 млн. теңге.

    «Қазақстанның 30 корпоративтік көшбасшысы» бағдарламаны іске асыру бойынша жұмыстар жалғасын табады. 2009-2010 жылдары «Южполиметалл» ӨК» АҚ және «Орта Азия Санаи» кәсіпорындарының 2 «серпінді» жобалары жүзеге асырылатын және бұл тізім толықтырылып отыратын болады.

Өз қаражаты және несиелік ресурстар есебінен 2009 жылы «South Cement LTD» ЖШС-нің құны 4800 млн. теңгелік «Құрғақ әдіспен М400 маркалы цемент шығаратын жаңа цемент зауытының құрылысы» 

2009 жылы  «Avenue» ЖШС жылдық қуаттылығы 50 тыс. м³ «Ісінген вермикулит өндірісі». Құны 161,0 млн. теңге.

  «Дани-Нан» ЖШС «Бюлер» диірмен кешені» жобасын 2009-2011 жылдарда енгізуді жоспарлауда. Жоба құны 8,871 млн. АҚШ доллар.

Орта  мерзімді фискалдық саясатты іске асыру  міндеттері мен негізгі бағыттарын анықтаған кезде ел экономикасы  дамуының 2009-2011 жылдарға арналған біркелкі көрсеткіштері негізге алынды (1-2 кесте).

1-кесте 

Қазақстан Республикасының 2009-2011 жылдарға арналған ақша-кредит көрсеткіштері болжамы 

2-кесте 

Оңтүстік  Қазақстан облысы бойынша 2009-2011 жылдарға арналған негізі әлеуметтік индикаторларының болжамы 

  Салық саясаты

  Салық саясаты бекітілген орта мерзімді фискалдық саясаттың міндеттері шеңберінде жүзеге асырылады. Сонымен қатар, Елбасының әлемдегі бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясын жүзеге асыруда, мемлекет кәсіпкерлік ортаның бастамаларын іске асырып қолайлы жағдайлар жасалды, сондай-ақ салықтық рәсімдер оңайлатуға және олардың ашықтығын арттыруда икемді салық саясатын жүзеге асырылады.

Фискалдық саясаттың міндеттерін іске асыру  шеңберінде салық саясаты мемлекеттік  қазынаны толықтырып қана қоймай, экономиканы  басқарудың әлді құралы ретінде бағыт  ұстап отыр.

Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері қызметінің саласын барынша кеңейтуге  және олардың қызметін жандандыруға бағытталған институционалдық жағдайларын  жетілдіру есебінен, Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасында орта және шағын кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі жедел шаралар бағдарламасын  іске асыру жалғасады.

  Экономикасың субъектілердің іскерлік белсенділігінің өсуін ыңталандырудың фискалдық мақсаттары мен міндеттерінің оңтайлы теңгеріміне қол жеткізу мақсатында:

- Қазақстан  Республикасының жаңа Салық кодексінің  қабылдануы, ол тікелей күші бар  заң болуы тиіс, өзіне әкімшілендірудің  сапасын арттыруға және салық  төлеушілердің мүддесін қорғауға  бірмезгілде бағытталған нормаларын  ұштастырады. 

Сөйтіп, салық саясаты экономикалық реттеуіш ретінде жұмыс орындары санының, атқарылатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің ұлғаюын  қамтамасыз ете отырып, шағын және орта бизнес субъектілері санының өсуін  ынталандырады.

   Облыс бюджетінің 2007 жылғы кірістері және 2009-2011 жылдарға арналған болжам

   2007 жылы облыс бюджетінің өз кірістері бойынша орындалуы 80,4% немесе болжамдағы 58 811,8 млн. теңгенің орнына 47 306,1 млн. теңгені құрады. Өз кірістерінің негізгі көздері болып жеке табыс салығы және әлеуметтік салық болып табылды, яғни түскен кірістің көлемі 49,9% құрады.

Жеке  табыс салығы бойынша 88,2% орындалды, жоспардағы 8784,0 млн. теңгенің орнына 7 751,4 млн. теңге түсті.

Әлеуметтік  салық бойынша жоспардағы 16 072,4 млн. теңге орнына 14 412,5 млн. теңге түсті, немесе 89,7 %.

Салықтық  емес түсімдер бойынша жоспардағы 294,9 млн. теңге орнына 411,7 млн. теңге түсті, немесе 139,6 %.

Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер бойынша жоспардағы 10763,9 млн. теңгенің орнына 18 821,1 млн. теңге орындалды, немесе 57,2%.

Жалпы жергілікті бюджет бойынша мезгілінде төленбеген салық 2008 жылғы 1 қаңтарда 592,9 млн. теңгені құрап отыр. Бұл өткен  жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 200 млн. теңгеге аз ( яғни 25,2 %-ға төмендеген).

2009-2011 жылдарға  арналған облыстық бюджеттің  кірісі Қазақстан Республикасының  бюджет кодексі мен салық кодексінің, жаңа салық кодексінің ережелерін  еспке алмағанда және облыстың 2009-2011 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық  дамуының орта мерзімді жоспарының  макроэкономикалық көрсеткіштерінің  негізінде жасалынған.

   2009 жылы салықтық түсімдердің болжамдық өсімі алдыңғы жылға қарағанда 6,7%, 2010 жылы 8,7% және 2011 жылы 10,2% өседі деп болжамдануда, оның ішінде жеке табыс салығы 2009 жылы - 8,3%, ал 2010- 2011 жылдары тиісінше 15,9 % және 18,1 % құрайды, 2009 жылы әлеуметтік салықтың өсімі 2008 жылмен салыстырғанда 6,3%, 2010-2011 жылдары тиісінше 5,6% және 8,8% өседі деп күтілуде.

    Басымдылықтың бірден-бір мақсаты, экономика саласын бәсекеге төтеп беретін тауарлар өндіруге қабілетті және жаңа сапалы деңгейдегі дамыған экономикамен қамтамасыз ету.

    Салықтық түсімдердің болжамын мемлекеттік қызметкерлер мен бюджет саласындағы қызметкерлердің жалақысы 2009 - 2010 жылдары 25 пайызға және 2011 жылы 30 пайызға өсуі есепке алынды және салықтық түсімдер Қазақстан Республикасының «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының әлеуметтік сақтандыру мемлекеттік қорына аударылған әлеуметтік аударымды есепке ала отырып айқындалған әлеуметтік салық мөлшерінің өзгеруіне қарай 2009 жылы 3% - 4%, 2010жылы 5% түзетілген.

2009 жылы  салықтық емес түсімдер өткен  жылмен салыстырғанда 2,7% өседі  деп болжамдануда, 2010- 2011 жылдары  тиісінше 6,9 % және 6,9 % өседі деп күтілуде.

2009 жылы  негізгі капитал сатудан түсетін  түсімдер 4 есеге кемиді деп күтілуде  және 2010 жылы тиісінше 6 есеге 2011 жылы 2,9% өседі деп күтілуде.

Облыс бюджеті кірістерінің болжамы 4-кестеде  келтірілген 

4-кесте 

млн. теңге