Сызықтық емес бағдарламалау есебінің графиктік интерпритациясы және оларды шығару әдістері

Одан басқа, нарықтық қатынастардың  даму жағдайына байланысты бұрын сәйкес шоттар қарастырылмаған есептің объектілері пайда болды. Мысалы, материалдық емес активтер, акциялар, облигациялар және басқа бағалы қағаздарға қаржылық салымдар. Меншіктің мемлекеттік емес түрлерінің пайда болуымен бухгалтерлік есепте қолданылған бұрыңғы әдістердің көбісі қолайсыз болып қалды. Мысалы, акционерлік қоғамда «Капитал» шоттарындағы сомаларды негізгі құралдардың тозуына азайту қисынсыз болады. Өйткені бұл қолда бар акциялар мөлшеріндегі кәсіпорынды құрудағы қатысушылардың салымдары болатын.

Типтік жоспарда 166 баланстық  пен 14 баланстан тыс шоттар бар. Баланстан тыс шоттарда кәсіпорынның меншігінде жоқ, жалға алынған негізгі құралдар бейнеленеді.

Шағын кәсіпорындар үшін бұл  шоттардың толық құрамын пайдаланудың қажеті жоқ. Бухгалтерлік есеп шоттарының негізінде төмендегі шоттардың қысқартылған жүйесімен өзіндік жұмыс жоспарын құру қажет.

 

Бөлім	Аталуы	Шоттардың нөмірлері
1	2	3
Негізгі құралдар	Негізгі құралдар Негізгі құралдардың тозуы	121 - 126 131 - 134
Өндірістік қорлар	Материалдар	201 - 208
Өндіріске жұмсалған шығыстар	Негізгі өндіріс	900
Дайын өнім, тауарлар және өткізу	Дайын өнім Өткізілген өнім, жұмыстар, қызметтер және тауарлардың  өзіндік құны	221 801
Ақша қаражаттары	Кассадағы қолма-қол ақшалар Есеп айырысу шотындағы  ақшалар Валюталық шоттардағы ақшалар Арнаулы шоттардағы ақшалар	451 - 452 441 431 - 432 421 - 424
Есеп айырысу	Алуға тиіс шоттар Төленуге тиісті шоттар Бюджетпен есеп айырысу Басқа әр түрлі кредиторлармен есеп айырысу	301 671 631 – 639 687
Қаржыландыру Қаржылық нәтижелер мен табысты пайдалану	Банктердің несиелері Жиынтық табыс (залал) Жиынтық табысты пайдалану	601 – 603 571 561

 

 

 

 

Қортынды

Бухгалтерлік есептің  мәні мен маңызын түсіну, бизнесті жүргізу мен басқару, ақпараттарды реттеу және ақылға сиымды тиімді шешімдер қабылдау үлкен мәселеге айналды. Еліміздегі бизнесті дамыту,қаржылық қатынастардың  теориялық және қолданбалы негізін  білу, құқықтық жүйедегі заңдылықтарды  білу, қаржы мен басқару үрдісіндегі  көрсеткіштерді жан-жақты талдау, тиімді және оңтайлы шешім қабылдау кызметінде бухгалтерлік есептің атқаратын  рөлі өте зор.

Шаруашылық ұйымдарындағы  бухгалтерлік есеп жүйесін сенімді  жүргізу үшін жоғары дәрежеде даярланған кәсіби мамандар қажет. Нарықтық экономиканың талаптарына сай сапасы жағынан  жақсы даярланған бухгалтерлерге деген  сұраныс күннен-күнге артып келеді.

Сондықтан да, кейінгі жылдары  бухгалтерлік есеп мамандығы бойынша  болашаққа мамандар даярлау мея  оларды қайта даярлау жүйесіне жаңа өзгерістер енгізілді. Елімізде кәсіби бухгалтерлер даярлау үрдісін халықаралық  деңгейге көтеру жөнінде едәуір жұмыстар атқарылып келеді.

Кәсіби мамандық дәрежесіне жету үшін ізденушілер қатары көбейіп, бухгалтерлік есеп мамандығы жоғары мамандыққа айналды. Осы заманғы  бухгалтерлер «счеттар жүргізуші» (счетоводттар) қатарынан өтіп, капитал рыногында  қаржы қалыптастырушы мен экономикалық қатынастар мен қаржы саласын  терең талдай білетін негізгі  тұлғаға айналды.

Бухгалтерлік есепке тән  негізгі принциптердің мәні мен  маңызын түсінбей тұрып, ұйымдар  қызметін басқару мен ұйымдастыру  жөнінде шешім қабылдау мүмкін емес. Сондақтан, экономикалық тұрғыдан тиімді шешім қабылдау үшін. бухгалтерлік есеп счеттарын жүргізу мен оларды өз орындарына қарай дұрыс қолдану, бастапқы құжаттар айналысын заңды  түрде ұйымдастыру, есеп жүйесінде  қолданылатын әдістемелерді сабақтастықпен пайдалану жолдарын және халықаралық  бухгалтерлік есеп стандарттағы талаптарын білген жөн.

Қаржы саясатын тиімді бағытқа  салу, экономикалық модельдер құрып, салыстырмалы талдау ісін күнделікті экономикалық өмірге қосу мақсатымен әр түрлі үлгідегі модельдер жасау  керектігі туындайды. Бұл үшін кез  келген шаруашылық ұйымдарында мерзімдік  даярланатын бухгалтерлік есеп ақпараттарының негізінде жасалынатын баланстың  атқаратын рөлі өте зор. Бухгалтерлік баланс, мұның құрылымы мен құрамы, жекелеген баптары, ұрпақтан ұрпаққа  жалғасып келе жатқан, тәжірибеге енгізілген ең жақсы қолданбалы модель болып  табылады.

 

Бұл жұмыстың мақсаты:

- бухгалтерлік есептің  маңызы мен мазмұнын, оның негізгі  мақсатын түсіндіру;

- есеп жүйесінің нышандары  мен ақпараттық базаның қалыптасуын  зерделеу;

- ұйымдардағы экономикалық  үрдістің қалыптасу кезеңдеріне  қарай шаруашылық фактілерінің  сабақтастық жолдары мен қалыптасуын  негіздеу;

- бухгалтерлік есептің  атқаратын міндеттері мен нышандары  маңызын ашып түсіндіру;

- бухгалтерлік есеп жүйесіндегі  қаржылық және басқарушылық есептің  орны мен негізгі мақсатын, объектілерін  сипаттау;

- ұйымдардағы бухгалтерлік  есеп жүргізуді ұйымдастырудың  принциптерін және бухгалтерлік  аппарат құру мүмкіндіктерін  көрсету;

- бухгалтерлік кәсіптің  мәнін және Қазақстандағы бухгалтерлік  есеп мамандарын кәсіби даярлау  мен қайта даярлаудың қажеттілігін  сипаттау мен жүйеге келтіру  жолдарын көрсету;

- Қазақстан Республикасындағы  бухгалтерлік есеп жүйесін заңдылық  және нормативтік тұрғыда реттеу  қажеттілігін сипаттау.

 

Пайдаланған әдебиеттердің

ТІЗІМІ:

1. Субъектілердің қаржы-шаруашылық  қызметі бухгалтерлік есеп шоттарының Бас жоспары. 1997 жылы

2. Бухгалтерлік есеп стандарттарына  әдістемелік көрсетулер. 1997 жылы

3. Бухгалтер бюллетені.  Мерзімді басылым 1998-2001 ж.ж.

4. Бухгалтерлік есеп шоттарының  Бірыңғай жоспары. 1992 жылы

5. Нарықтық экономика  және бизнестің терминологиясы. 1995 жылы

6. Кәсіпорындардағы бухгалтерлік  есеп. 1992 жылы

7. Тұтыну кооперациясындағы  бухгалтерлік есеп. 1992 жылы

8. Қазақстан Республикасының  азаматтық кодексі. 1995 жылы

9. Қазақстан Республикасының  азаматтық процессуалдық кодексі 1999ж.

10. Қазақстандағы салықтар. 1997-1999 ж.ж.

11.Акционерлік қоғам туралы  ережелер. 1997 жылы

12. Қазақстан Республикасының  «Банкроттық туралы» Заң. 1997 жылы 21 қаңтар № 67-1