Қарт кісілермен әлеуметтік жұмыс

   Өзара көмек ұйымдастыруда топтардың әр түрлі міндетті қызметтері іске асырылады. Олардың мүшелері:

Бірінші, туындап отырған қиыншылықтарды шешу жөнінде ұсыныстар алады;

 Екінші, керек болған жағдайда материалдық көмек алады;

Үшінші, өздеріне деген ықыласты қолдауды сезінеді;

Төртінші, Қарт адамдарға өзара көмек көрсететің қалыптасуына және дамуына тікелей немесе жанама келесідей факторлар әсерін тигізе алады;

Бесінші, өзара көмектің және мемлекеттік қолдаудың әлеуметтік саясаттың тиімділігіне вқпалы;

Алтыншы, әлеуметтік жұмыстың практикасында қарт адамдарға байланысты проблемалар болуы;

Жетінші, әлеуметтік терапия мен реабилитацияға жұмсалатын қаржылардың ұдайы өсуі;

Сегізінші, мүмкіншіліктерді іске асыруда қарт адамдардың бірдей жағдайда болмауы.

     Өзара көмек- бұл жалпы қажеттіліктерді және проблемалары бар қарт адамдардың ерікті түрде өзара іс- әрекеті.

   Өзара көмек әлеуметтік қолдаудың  түрі ретінде өзінің құрамына  төмендегілерді еңгізеді.

• рухани қолдау;
• ақпараттық көмек;
• статустық қолдау;
• әдістемелік көмек.

 

1-сурет.  

  

                                

                                          

                

   

 

1-суретте  көрсетілген қолдаулардың ішінде, қазіргі таңда ең маңызды қолдау- инструменталды қолдау болып есептеледі.

Инструменталды  қолдау дегеніміз- қарт адамдарды қажетті материалдық көмек пен қызмет түрлерімен қамтамасыз ету.

Өмір  сүрудің субьективтілігін қолдау үшін-  ақпараттық және статустық қолдаулардың маңызы зор.

Ал эмоционалдық қолдау-әлеуметтік қолдаулардың басқа түрлерін қабылдау үшін маңызды.

Қарым-қатынас жасау-егде жастағы қарт кісілердің қызметінің жетекші түрі және эмоционалдық қолдаудың басты элементі. Сондықтан да эмоционалдық қолдауды қарт кісілердің өзара көмек түрінің негізі деп атайды.

Қарым-қатынас жасау-егде жастағы қарт кісілердің қызметінің жетекші түрі және эмоционалдық қолдаудың басты элементі. Сондықтан да эмоционалдық қолдауды қарт кісілердің өзара көмек түрінің негізі деп атайды.

     Өзара көмек мазмұны бір жағынан  үлкен егде жастағы адамдардың жалпы  проблемаларына байланысты юолып келсе, екінші жағынан өмірдің қиын кезіндегі  қайғылы оқиғаларға мүгедектік алуына т.б. себептерге байланысты еңбектен қол  үзіп, табысы азайып, қолдауды қажетсінеді.

  Өзара  көмек тобының қалыптасуы және  даму процесінің үш кезеңдерін  ажыратуға болады

1. Даярлап қалыптасу кезеңі;
2. Алғашқы жұмыс істеу кезеңі;
3. Іс- әрекеттерді іске асыру кезеңі.

 

   Даярлау кезеңі көмектерден құрылады оның құрамына 2-3 зейнеткерлер немесе 1 қарт адам және әлеуметтік жұмыстың маманы болуы мүмкін, олардың әр қайсысы ұйымдастыру жұмысының белгілі бір бағытымен шұғылданады: жұмыс істеуге ғимараттарды іздеу, жарнамаларды ұйымдастыру, туындайтын қиыншылықтарды ойластыру қажет.

  Топты  ұйымдастыруды мамааннан күш жігерді жұмсауды, қаражаттарды қажет етеді. Өзара көмек топтары үлкен және шағын болып келеді. Бұл қарт адамдардың қоғамдық ұйымдары. Топты заңды түрде рәсімдеум, оның тәуелсіз болуын қамтмамсыз етеді.

    Қарт адамдарға қолдау қоғамдық түрлерінің дамуында әлеуметтік қызмет көрсету орталықтарын қоғамдық ұйымдар мен бірлесіп жұмыс атқарып рөлі маңызы арта түседі.

    Қарт адамдармен әлеуметтік жұмыс атқару қазіргі технологияның ішінде ортақ мүдделері бойынша клубтарды құру болып табылады. Клубтың басты мақсаты- бос уақытты тиімді , көңілді өткізуге әр түрлі мәдени ағарту қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіншілікт беру. Бұл мекемелер қарт адамдарға белгілі бір қызметтің түрін ұсынады: кеңес беру, көмек көрсету, демалысты ұйымдастыру.

    Жалпы клубтың міндеті- әр түрлі рухани қажеттіліктерді қанағаттандыратын қарт адамдарға арналған клубтың  екі түрін атап айтуға болады.

-жұмыс  орны бойынша;

- тұрақты  мекен жайы бойынша

     Клубтың бірінші түрі бұрынғы кәсіпорындардың жұмыскерлері қазір зейнетақы үшін ұйымдастырылады. Мұндай клубта бірін- бірі танитын, көптен танитын елдер кездеседі. Бұл жолдастық қарым- қатынас қайта жаңғырту, нығайта түседі. Кәсіпорынмен байланыста болуын сезінеді, адамдарда кенеттен зейнетке шығу кезеңінде туындайтын стресс жағдайы кеми бастайды.

  Мекен  жайы бойынша ұйымдастырушылық  клубтың артылықшылықтары олардың  мүшелерінің бір-бірімен жақын  жерде тұруы. Бұл қарт адамдардың  клубтың жұмыстарына жиі қатысып  тұруына қолайлы жағдай жасайды. 

       Клубтың табысты жұмыс істеуі. Оның бағдарламалық іске асуына болып келеді. Сондай- ақ оның жұмысына басшылық іскерлігі ықпалын тигізелді. Яғни оның біліктілігі, жұмыс жүргізу тәсілдері.

   Қажеттіліктерге, іске асырылып жатқан жұмыс түрлеріне және ғимараттың мүмкіншіліктеріне байланысты құрал- жабдықтар, приборлар, құрал- саймандар мен жабдықталған шеберханалар ұйымдастырылуы қажет. Қазіргі тұрақсыз, ұдайы өзгеріп олтыратын әлеуметтік- экономикалық жағдайда әлеуметтік қызметкер жаңа қажеттіліктерді табатын, мәнің және көлемін анықтау үшін зерттеу жұмыстарын жүргізу керек. Жаңа қызмет көрсету түрлерін ынталандыру, олардың тиімділігін, шығындардың азаюлығын қамтамасыз ету бүгінде өзекті мәселеге айналып отыр. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Мемлекеттік саясат механизмін өңдеу мен жүзеге асыру 

      Әлеуметтік саясат- әлеуметтік дамудың мақсаттары, олардың талаптарына сәйкес келетін әлеуметтік көрсеткіштерге қол жеткізу қоғам мен мемлекеттік идеологиялық көз қарастырудың жиынтығы.

 Қазақстанның  қазіргі әлеуметтік саясаты 50 бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясында тұжырымдалған ол стратегияның 3 – ші басымдығы болып табылады.

    Қазақстан Республикасының саясаты халықтың нашар қорғалған қатарларын әлеуметтік қолдауға бағытталған: көпбалалы отбасылар, қарт адамдар. Зейнеткерлер, әйелдер мен жастар.

     Әлеуметтік саясаттың мазмұның қарастырған кезде өте кең мағынада қолдануға болады. Әлеуметтік құндылықтарға табиғи емес құбылыстардың барлығы жатады.

    Оның бәрі адамға арналған әлеуметтік саясаты іске асыруға процесіне қарастырылған. әлеуметтік саясат мазмұның анықтайтын қадамдардың айырмашылық әлеуметтік статистикадағы көрсеткіштердің сан алуан түрмен белгілейді.

  БҰҰ  әлеуметтік сясаттың көрсеткіштері келесідей бөлімдерін тұрады:

• Халық;
• Қоғамның әлеуметік құрылымы;
• Отбасы және тұрмыс;
• Табыстар және жинақталған қаражаттар;
• Өмір сүру деңгейі;
• Денсаулық сақтау;
• Азық- түлік тағамдарын қажетсіну;
• Тұрғые үй жағдайы;
• Білім беру және мәдениет;
• Еңбек және жұмыспен қамту;
• Елді мекендерде тұратын халықтың өмір сүру деңгейі;
• Әлеуметтік қамсыздандыру;
• Балаларды өсіріп жетілдіру және тәрбиелеу;
• Мүгедектердің жағдайы;
• Қарт адамдар мен зейнеткерлер;
• Рухани статистика;
• Қоғамдық қорлар.

 

   Сонымен әлеуметтік саясат шекараларына адамдардың қоғамдық өміріндегі кең көлемді мәселелер еңгізіледі. Әлеуметтік саясат тың өрісі өмір сүрудің төменгі деңгейін қамтамасыз етуге қоғамның әлсіз қорғалған мүшелерін қолдауға бғытталған саясаттан бастап қоғамның қызмет көрсету ске дамуын қамтамасыз ететін шекараны алып жатады.

    Қоғамдық дамудың саясаты- бәрі жеке адамдар үшін әлеуметтік қызмет көрсету мүмкіншіліктерін қамтамсыз ету және де олардың адамдардың теңіне, әлеуметтік статусына, физикалық және интеллектуалдық қабілеттеріне байланысты көрсетіледі. Сондықтанда қазіргі қоғамдағы әлеуметтік саясаттын жеке адамның еркіндік дәрежесін жоғарлатуға олардың таңдау мүмкіншіліктерін кеңейтуге, өзін- өзі жан жақты дамыту потенциалын іске асыруға бағыталған. 

Жалпыға мәлім, әлеуметтік саясат қызмет көрсетудің шығындарын талап ететін қымбат түрі болып саналады.

  Әлеуметтік  саясат мазмұны, оның мақсаттары  мен міндеттері функциясының  жүйесінде ашылып, анықталады. Олардың  ішінен маңызды болып саналады.

1. Қоғамның әлеуметтік топтары

-жеке  адамның мүдделерін қорғау шиеленістерін  үйлестіру;

2. Әлеуметтік  өрістегі қоғамның қайшылықты  оңтайлы шешу

-адамдар  мен мемлекет арасындағы диологты  орның іске асыру;

3. халықтың  әр түрлі қатарларын интеграциялау  олардың мүдделерін жан- жақты  үйлестіру қоғамдық жүйенің біртұтастығын  және тәртібін қорғау.

4.Халықты  әлеуметтік қорғау;

5. Әлеуметтік  процестерді басқару.

   Функцияның көмегімен әлеуметтік саясаттың басты міндетін жүзеге асырылады- қоғамдық қатынастарды жан- жақты үйлестіріп, қоғамның әлеметтік дамуын басқару.

    Кең мағынада әлеуметтік саясат- қоғам мүшелерінің барлық жақтан ықпал жасайтын іс- шараларды дамытады.

    Бұл товарлар мен тұрғын үймен, әлеуметтік құрылымның қызмет көрсету түрлерімен, жұмыс орындарымен, ақшалай табыстармен, азаматтардың өмрлік қызметіне кепілдік беретін жағдайлар жасау.

Өзіндік әлеуметтік саясат- оның нақты түрлері: отбасы саясаты, жастар саясаты, қарт адамдар  мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау саясаты.

    Мемлекеттің әлеуметік саясаты әсіресе өзгерістер кезіңде айқындала түседі. Бұл өзгерістер еңбек қызметі процесінде атап айтқанда  осы жағдайда оның гуманизмдік мазмұны анықталады. Тәжірбие көрсетіп отырғандай халықтың әлеуметтік, кәсіби, ұлттық, жынысы, жастары бойынша жіктелетін топтардың мүдделері мен қажеттіліктерін есепке алу бұл қайшылықтарға толы күрделі процесс халықтың әртүрлі топтардың қажеттілігі оны іске асыру мүмкіншілігі терең херттеме берсе, сонда ғана олар әлеуметтік саясаттың міндеттерінде дәл және толық  қамтылып тұжырымдалады.

ҚР  қазіргі әлеуметтік саясаттың құрамына кіретіндер 

1. Халықтың  неғұрлым (әл- жуас) топтарына қолдау көрсету;
2. Әлеуметтік қолдау жүйесінің нарықты экономикалық талаптарын сай қайта бағдарланну;
3. Тұрғын үй құрылысы және жылжымайтын мүлік  рыногын дамыту;
4. Денсаулық сақтау саласында ұйымдастыруды осы заманғы қағидаттар мен стандарттарға сәйкестендіру;
5. Халықаралық стандартқа сәйкес қоршаған ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
6. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігінің халықаралық  стандартты еңгізу;
7. Еңбек ресурстардың дамытудың тиімді жүйесіне көшу.