Мәліметтер қоры көмегімен ақпаратты

 

 

 

 

 

№ 2 -лабораториялық жұмыс: “Көпкестелі  мәліметтер қоры, кестелер арасында байланыс орнату.”

 

1. Көпкестелі мәліметтер қорын  құру.

 

1. № 1 – лабораториялық жұмыста қолданған әдіспен Сессия және Стипендия деген кестелер құру.

 

Сессия кестесі:

Кілт	Өріс	Өріс түрі	Өріс мөлшері
Кілт	Нөмір	Мәтіндік (текстовое)	5
	Баға 1	Сандық (числовое)	Фиксированный
	Баға2	Сандық (числовое)	Фиксированный
	Баға 3	Сандық (числовое)	Фиксированный
	Баға 4	Сандық (числовое)	Фиксированный
	Қорытынды	Мәтіндік (текстовое)	3

 

 

        Стипендия кестесі:

Кілт	Өріс	Өріс түрі (тип)	Өріс мөлшері
Кілт	Қорытынды	Мәтіндік (текстовое)	3
	Пайыз	Сандық (числовое)	Пайыздық (процентный)

 

 

2. Кестені мәліметтермен толтыру, бағаларды өздерінің қалауларын бойынша енгізу:

 

 

Қан.емес	Жақсы	Жақсы1	Үздік
2 мен 3	4	5554	5555

 

3. Қорытынды өрісінде мәліметтерді берілген кесте бойынша енгізу керек, мысалы, егер жазуда үш баға 5 пен бір баға 4 болса, онда Жақсы1 енгізу керек.
4. Пайыз өрісін келесі кестеге сүйеніп толтыру:

 

Қорытынды	Пайыз
Қан.емес	0,00%
Жақсы	100,00%
Жақсы1	200,00%
Үздік	300,00%

 

5.  Екі кестені сақтап, жабу.

2. Кестелер арасында байланыс  орнату.

 

1.  База данных Деканат терезесінде үш кестенің  аты болу керек: Физиктер, Сессия, Стипендия. Байланысты орнату үшін Сервис/Схема данных командасын орындау.
2. Шыққан Схема данных терезесіндегі схемаға үш кестені де қосу.
3. Физиктер мен  Сессия кестелер арасында байланыс орнату. Ол үшін тышқанның белгісін Номер Физиктер кестесінің өрісінен  Номер Сессия кестесінің өрісіне шертулі қалпында жылжыту керек.
4. Связи диалогтық терезесінде Обеспечение целостности данных белгішесін екпінді қылып, қатынас 1:1 және Каскадное обновление связанных полей мен Каскадное удаление связанных полей белгішелерін екпінділеу. Осы белгішілер туралы анықтаманы оқу Создать пернесін басу.
5. Стипендия мен Сессия кестелер арасында байланыс орнату. Ол үшін тышқанның белгісін Стипендия кестесінің Қорытынды өрісінен Сессия кестесінің Қорытынды өрісіне жылжыту. Мұндағы қатынас “бір көпке”.
6. Схема данных терезесін жабу.

 

3. Мәліметтер енгізу формасын  құру.

 

1. Шеберді қолданып, Сессия кестесінің негізінде форма құру, формаға кестенің барлық өрістерін енгізу. Форманың сыртқы түрін В один столбец деп таңдау. Форманы Сессия деп сақтау.
2. Шеберді қолданып, Физиктер кестесінің негізінде форма құру, формаға Номер өрісінен басқа кестенің барлық өрістерін енгізу. Форманың сыртқы түрін Табличный вид таңдау. Форманы Студент деп сақтау.
3. Студент формасын жабу. Сессия формасын Конструктор режимінде ашу. Ол үшін Вид мәзірін қолдану немесе саймандар тақтасындағы Вид пигтограммасын. а) объектті белгідеп, Вид/Свойства командасын орындау; б) қасиеттер терезесін ашу үшін объектте екі рет шерту.
4. База данных терезсінен Студент формасының пиктограммасын Сессия формасы өрісінің төменгі жағына жылжыту және формалар режиміне көшу.
5. Жасалған форманы аяғына дейін қарап шығу.
6. Жасалған форманы қолданып 2-3 жазбаны қосу: бірінші Физиктер кестесінің өрістерін, сосын – Сессия кестесінің өрістерін толтыру.
7. Форманы жабу.

 

4. Көпкестелі мәліметтер қорында сұраулар құрастыру.

 

      Стипендия алатын студенттердің  Фамилиясы, аты, әкесінің аты,  топтың нөмірі және стипендия  мөлшері пайыздық есеппен шығатын сұрау (запрос) құру. Барлық керек деректер Физиктер, Сессия, Стипендия кестелерінде берілген.

       Әртүрлі бір-бірімен байланысқан кестелердегі деректерден жаңа кесте құрылады.

1. База данных терезесінде байланысқан кестелерді негізге алып, жаңа сұрау (новый запрос) құру. Ол үшін: Запрос/Создать командасын орындау.
2. Шыққан Новый запрос терезесіндегі Простой запрос командасын таңдау (Сұрау шеберінің көмегімен).
3. Создание простых запросов терезесінде Физиктер кестесінің келесі өрістерін таңдау: Фамилиясы, Аты, Әкесінің аты, топ; Стипендия кестесінен – Пайыз өрісін. Сұрау шеберінің көмегімен жұмычсты аяқтау.
4. Құрылған кестеде Условие отбора жолында Процент өрісінде >0 белгісін орнату. Кеңейтілген фильтрді (расширенный фильтр) орындап, студенттердің фамилияларын алфавит тәртібімен орналастыру.
5. Сұрауды Приказ деп сақтап жабу.

 

Тапсырма:

1. Сессияны “үздік” бітірген студенттердің тізімін құру.
2. Бір “үші” бар студенттердің тізімін шығаратын сұрау құру.
3. Фамилиясы А әрпінен басталатын студенттердің тізімін шығаратын сұрау құру.

Тапсырманы  орындау үшін алдын ала Access анықтамасын  оқу қажет. Excel-дегі И,ИЛИ (және,немесе) логикалық операторлары бар шарттардың құрылуын қайталау.

 

5. Мәліметтерді шығару, есеп беруді (отчет) құру.

 

      Мәліметтер қорының әртүрлі кестелерінен  алынған ақпаратпен есеп (отчет)  құру.  Құрылған Приказ сұрауы негізінде есеп (отчет) құру.

1. База данных терезесінде Отчет/Создать командасын орындау.
2. Новый отчет терезесінде Мастер отчетов таңдау және мәліметтерді Приказ сұрауынан алу.
3. Шебердің көмегімен жұмысты өздерін орындаңдар: мәліметтерді көрсету түрі – Физиктер кестесі бойынша, топтар бойынша сұрыптау, фамилияларын алфавит бойынша орналастыру,
4. Өзгерістер енгізу үшін Құрастырушы режимін қолдану. Ол үшін: Вид/Конструктор немесе Вид пиктограммасын қолдану.
5. Күнді белгілеу: Вставка/Дата командасын орындау.
6. Есепті (отчет) қарап, сақтау.

 

6. Басқару элементін құру.

 

      Басқару элементі (Элемент управления) – белгілі бір әрекеттерді орындау немесе мәліметтерді  көрсету үшін қолданатын формадағы немесе есеп берудегі графикалық объект.

1. Физиктер кестесінде жаңа Жынысы деген өріс құру (Құрастырушы режимінде). Өрістің сипаттауына келесі жазбаларды енгізу: 1-ер, 2-әйел.
2. База данных терезесінде Форма режиміне өту, Құрастырушы режимінде Физиктер формасын ашу.
3. Форманың жұмыс өрісінің биіктігін ұлғайту. Басқару элементін екі әдіспен құруға болады: а)Шебердің көмегімен; б)Шебердің көмегін қолданбай.
4. Форманың Конструктор режимінде қосымша саймандар тақтасындағы Панель элементов Мастер элементов батырмасын өшіру.
5. Элементтер тақтасындағы Группа батырмасын басу.
6. Список полей (өрістер тізімін) ашу, Жынысы өрісін өрістер тізімінен форманың жұмыс өрісіне тасымалдау.
7. Панели элементов тақтасындағы Переключатель (ауыстырғыш) батырмасын басу, ауыстырғыштың белгішесі орналасатын өрісті таңдау.
8. Меңзерді пайда болған мәтінге орналастырып Ер жазуын енгізу.
9. Осы әдіспен Әйел жазуын енгізу.
10. Режим просмотра формы – режиміне көшіп, жазбаларда басқару элементін қолданып, жынысы өрісін толтыру.
11. Кестелер режимінде Жынысы өрісін көру. Бұл өрісте 1 немесе 2 сандары тұру керек. Меңзерді өріске орналастырғанда экранның төменгі бөлігінде: 1-ер, 2-әйел жазулары пайда болады.
12. Өздерін Элементтер шеберін (Мастер элементов) қолданып, бағаларды енгізу өрісінің басқару элементін құрындар.

 

7. Есеп беруде есептелетін өрістер  құру.

 

      Сессия кестесін негізге алып, Есеп (отчет) құру, Построитель выражений көмегімсен жаңа өріс – орта балл құру.

1. Сұрау құру. Физиктер кестесінен: Номер, Фамилиясы, Аты; Сессия кестесінен – баға1, баға2, баға3, баға4 өрістерін енгізу. Есеп беруді Қорытындылар деп сақтау.
2. Создание отчета терезесінде Результаты кестесін таңдап, Конструктор батырмасын басу.
3. Есептің мәліметтер аймағына (область данных отчета) Қорытындылар кестесінің барлық өрістерін тасымалдау.
4. Панели элементов тақтасында Поле батырмасын таңдап, мәліметтер аймағына апарып шерту (жаңа өріс пайда болады).
5. Өрістің атын енгізу: Орта балл.
6. Формуланы орналастыру үшін: Вид/Свойства командасын орындау.
7. Данное өрісінде меңзерді орналастырып, үш нүктесі бар белгішені басу.
8. Енгізу өрісіне:

=([баға1]+[баға2]+[баға3]+[баға4])/4  өрнегін енгізіп, Добавить батырмасын басчу.

9. ОК батырмасын басу.
10. Есеп беруді көру режиміне көшу: Файл/Предварительный просмотр.
11. Есеп беруді жабу.

 

8. Мәліметтер қорына графикалық  объектті енгізу.

 

1. Физиктер кестесіне Фото өрісін қосу, өрістің түрі (типі) поле объекта OLE.
2. Paint графикалық редакторын жүктеу . Главное меню/Стандартные.
3. Кез-келген суретті ашып, ерекшелеу: Правка/Выделить все, буферге енгізу үшін Правка/Копировать.
4. Access-ке өтіп, меңзерді Фото өрісінің бірінші жазбасына орналастыру.
5. Правка/Специальная вставка командасын орындау.
6. Picture (Сурет-Рисунок) түрін таңдау. Фото өрісінде (Рисунок или картинка...) жазбасы шығады.
7. Осы әдіспен тағы 3 сурет енгізу. Кестені жабу.

 

 

 

 

ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ

 

І – НҰСҚА

 

1. МЌБЖ (СУБД) б±л...

1. графикалыќ т‰рде кµрсетілген мєліметтермен ж±мыс істеуге баѓытталѓан программалыќ µнімдер тобыныњ аты;
2. мєліметтер ќорымен ж±мыс істеуге баѓытталѓан программалыќ µнімдер тобыныњ аты;
3. кестелік т‰рде кµрсетілген мєліметтермен ж±мыс істеуге баѓытталѓан техникалыќ ќ±ралдар тобыныњ аты;
4. презентацияны ќ±руѓа баѓытталѓан программалыќ µнімдер тобыныњ аты.

 

 

2. Access-те мєліметтер  ќоры – дегеніміз...

1. МЌБЖ-ніњ мєліметтерін, объектілерін жєне олардыњ параметрлері мєндерін саќтауѓа арналѓан файл;
2. мєліметтерді кµрсету ќ±ралы;
3. кестелік мєліметтерді саќтауѓа арналѓан кітапша;
4. форматтауѓа, т‰зетуге жєне дискіде саќтауѓа болатын мєтіндік ќ±жат.

 

 

3. Access-те кесте  дегеніміз...

1. мєліметтерді саќтауѓа арналѓан стандартты блок;
2. т±тынушы аныќтайтын шарттар кµмегімен бір немесе бірнеше кестелерден мєліметтерді тањдау ќ±ралы;
3. мєліметтер ќорыныњ негізгі объектісі, µрістер мен жазбалардан т±ратын информацияны саќтау ќоймасы;
4. мєліметтерді баспаѓа шыѓару кезінде оларды кµрсету ќ±ралы.

 

 

4. Access-те с±раныс  (тањдауѓа арналѓан) дегеніміз...

1. МЌБЖ-ніњ мєліметтерін, объектілерін жєне олардыњ параметрлері мєндерін саќтауѓа арналѓан файл;
2. т±тынушы аныќтайтын шарттар кµмегімен бір немесе бірнеше кес-телерден мєліметтер тањдау ќ±ралы;
3. мєліметтер ќорыныњ негізгі объектісі, µрістер мен жазбалардан т±ратын информацияны саќтау ќоймасы;
4. мєліметтерді баспаѓа шыѓару кезінде оларды кµрсету ќ±ралы.

 

 

5. Access-те форма  дегеніміз...

1. мєліметтерді экранда кµрсету мен оларды басќару ќ±ралы;
2. мєліметтерді баспаѓа шыѓару кезінде оларды кµрсету ќ±ралы;
3. кестедегі жолдыњ баламасы;
4. кестеде жазбаны бір мєнді т‰рде аныќтауѓа арналѓан µріс.

 

 

 

 

 

6. Access-те т‰йінді  µріс дегеніміз...

1. индекстелетін µрістіњ мєні бойынша кестеде жазбаларды авто-матты с±рыптау ќ±ралы;
2. кестедегі жазбалар нµмірінен т±ратын µріс;
3. бір жолды толыѓымен белгілеуге м‰мкіндік беретін, жолдыњ сол жаѓындаѓы тіктµртб±рышты аймаќ;
4. кестеде жазбаны бірмєнді т‰рде аныќтауѓа арналѓан µріс.

 

 

7. Access-те кілт  дегеніміз...

1. сандыќ мєліметтерді енгізуге арналѓан µріс;
2. кестедегі жазбаларды идентификациялау мен кестелер арасында байланысты ±йымдастыруѓа м‰мкіндік беретін, мєтіндік мєлімет-терді енгізуге арналѓан µріс;
3. кестедегі жазбаларды идентификациялау мен кестелер арасында байланысты ±йымдастыруѓа м‰мкіндік беретін бір немесе бірнеше т‰йінді µрістер;
4. кестеде жазбаны бірмєнді т‰рде аныќтауѓа арналѓан µріс.

 

 

8. Access-те санауыш  (счетчик) дегеніміз...

1. кестеде жазбаны бірмєнді т‰рде аныќтауѓа арналѓан µріс;
2. кестедегі жазбалар нµмірінен т±ратын µріс;
3. с±раныстаѓы жазбалар нµмірінен т±ратын µріс;
4. сандыќ мєліметтерді енгізуге арналѓан µріс.