Мект Оқытушының аты-жөні: Садыканова Гүлназ Есімбекқызы

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 01 Февраля 2013 в 21:08, лекция

Описание

Курстың мақсаты – Тірі ағзада өтетін тіршілік процестерінің заңдылықтары мен оны басқару принциптерін ашу, ағзаның жеке дамуының барысында біртұтас ағзаның, мүшелер мен мүшелер жүйесінің қызметтерінің даму ерекшеліктерін қарастыру.
Курстың міндеттері:
болашақ педагогтар мен тәрбиешілерге әртүрлі жас кезеңдеріндегі балалардың негізгі даму заңдылықтарын көрсету;
студенттерді мектептіің оқу-тәрбие үрдісін, еңбек және демалыс режимін ұйымдастырудың негізгі физиологиялық-гигиеналық негіздерімен таныстыру;
оқушыларға медициналық-жыныстық тәрбие берудің қажеттілігін көрсету;
өсіп келе жатқан ұрпақтың денсаулығына залал келтіретін негізгі факторларды ашу;
халықаралық ғылыми терминдерді меңгеру

Работа состоит из  1 файл

жас ерек лек.docx

— 103.17 Кб (Скачать документ)

Лабораториялық жұмысты  орындауға берілетін әдістемелік  нұсқау: 10-б. қараңыз.

Ұсынылатын әдебиеттер: 1-13, 15-21

 

6-жұмыс Тамақ  рационын құру

Сұрақтар:

  1. Тамақтануға қойылатын гигиеналық талаптар.
  2. Ақуыз, май, көмірсулардың алмасуы.
  3. Минералдық заттар алмсуының ерекшеліктері.
  4. Энергетикалық алмасу.

Лабароториялық  сабақты өткізу жоспары:

1.Екі топқа тамақ рационын  құрастырыңыз:

  1. 5 – 7 жас аралығындағы балалар
  2. 15-16 жас аралығындағы жасөспірімдер

2.Есептеулер нәтижесін кестеге  толтырыңыз

3.Тиісті қорытынды жасаңыз.

Лабораториялық жұмысты  орындауға берілетін әдістемелік нұсқау: 10-б. қараңыз.

Ұсынылатын әдебиеттер: 1-4, 6-21

 

7-жұмыс. Жүрек соғысын анықтау

Сұрақтар:

1.Қан айналудың маңызы.

2.Қан айналу жүйесінің көреткіштері және оның жастық ерекшеліктері.

Лабароториялық  сабақты өткізу жоспары:

1.Әртүрлі жағдайлардағы жүрек  соғысын анықтаңыз:

  • отырғанда,
  • тұрғанда,
  • 10 рет отырып, тұрғаннан кейін

2.Алынған нәтижені оратша статистикалық көрсеткіштермен салыстырыңыз

3.Тәжірибе барысын сипаттап, тиісті қорытынды жазыңыз. 

Лабораториялық жұмысты  орындауға берілетін әдістемелік  нұсқау: 10-б. қараңыз

Ұсынылатын әдебиеттер: 1-13, 15-20

 

8-жұмыс Спирометрия

Сұрақтар:

1.Тыныс алудың маңызы

2.Тыныс алу жүйесінің  құрылысы

3.Тыныс алу қозғалыстары

4.Тыныс алудың реттелуі, оның жастық ерекшеліктері

Лабароториялық сабақты өткізу жоспары:

1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығының көлемін анықтау тәсілін меңгеру.

2. Алынған мәліметтер бойынша тыныс алу жүйесінің функционалдық күйін бағалау.

3.Тәжірибе барысын сипаттап, тиісті қорытынды жазыңыз. 

Лабораториялық жұмысты  орындауға берілетін әдістемелік  нұсқау: 10-б. қараңыз

Ұсынылатын әдебиеттер: 1-13, 15-20

 

9-жұмыс Зәр шығару жүйесінің жасқа байланысты ерекшеліктері

Сұрақ

  1. Бүйректің қызметтік - құрылымдық сипаттамасы
  2. Бүйрек қызметінің жасқа байланысты ерекшеліктері
  3. Зәр түзілу механизмі
  4. Зәр шығару мүшелер қызметінің реттелуі
Тапсырмаларды орындаңыз

1-тапсырма Зәр шығару жүйесі құрылысының жалпы схемасын салыңыз

2-тапсырма Кестені толтырыңыз.

Зәр шығару мүшелерінің маңызы, құрылысы мен қызметі

 

Бүйрек

Тері

Маңызы

   

Құрылысы

   

Қызметінің жастық ерекшеліктері

   

3-тапсырма. Тақырып бойынша кроссворд құрастырыңыз.

Ұсынылатын әдебиеттер: 1-4, 6-13, 15-20

 

10-жұмыс Сыныптың сабақ кестесіне гигиеналық баға беру

Сұрақтар:

1. Балалардың және жасөспірімдердің  жұмыс қабілеті

  1. Шаршау туралы түсінік

  1. Сабақтың ұзақтығы

  1. Оқушылардың сабақ кестесі мен күн тәртібіне қойылатын гигиеналық талаптар

Лабароториялық сабақты өткізу жоспары:

1.Қандай-да бір сыныптың сабақ  кестесін көшіріп алыңыз.

2.Аптаның әрбір күніне және  апталық сабақ кестесіне гигиеналық  баа беріңіз. 

3.Осы сыныпқа барлық гигиеналық  талаптарға жауап беретін сабақ  кестесін құрастырыңыз.

4.Қорытынды жазыңыз.

Лабораториялық жұмысты орындауға  берілетін әдістемелік нұсқау: 10-б. қараңыз

Ұсынылатын әдебиеттер: 1-4, 4-9, 11-13, 15-19, 21

 

 

СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫ

 

Семестр уақытында студенттер келесідей жұмыстарды орындап, тапсырулары  қажет:

1.Кроссворд  құрау.

Кроссвордты орындауға қойылатын  нұсқаулар: Кроссворд студенттердің жазбаша шығармашылық жұмысы болып табылады. Кроссвордта  25-30 терминдер болуы керек.

Кросвордтың құрылымы: 1)сыртқы беті; 2) кроссвордтың сызбанұсқасы; 3) сұрақтар; 4) дұрыс жауаптар.

Ресімдеу ережесі: Кроссвордтың мәтіні қолдан немесе компьютерде 1,5 интервалда стандартты ақ қағазға жазылуы керек. Парақтың шет сызығына қойылатын  талаптар: сол жақ шеті 30мм, төменгі-20мм, жоғарғы-20мм, оң жағы –15 мм.

2. Реферат  дайындау.

Рефератты орындауға берілетін  әдістемелік нұсқаулар: Реферат белгілі бір тақырып бойынша студентке өздік жазбаша жұмысы болып табылады. Студент рефератты жазу кезінде берілген тақырып бойынша әдебиетке талдау жасап, ғылыми материалдарды жүйелеу керек.

Рефераттың құрылымы: а)сыртқы бет; б) мазмұны; с) кіріспе; д) негізгі бөлім; е) қорытынды; ж) пайдаланылған  әдебиеттер тізімі.

Реферат көлемі 15-20 бет  басылған мәтіннен құралады. Реферат мәтіні қолдан немесе компьютерде 1,5 интервалда стандартты ақ қағазға жазылуы керек. Парақтың шет сызығына қойылатын талаптар: сол жақ шеті 30мм, төменгі-15мм, жоғарғы-15мм, оң жағы –15 мм.

 

Өзіндік жұмыстардың тақырыптары

 

1.Мотивация мен эмоцияның нейрофизиологиялық  механизмдері.

2.ұйқы мен сергектіктің нейрофизиологиялық  механизмдері.

3.Ес және еске сақтау қабілеті.

4.Зейіннің нейрофизиологиялық  механизмдері.

5.Жоғары дәрежелі нерв қызметінің  аурулары (невроз, психоз және т.б.).

6.Гиподинамия.

7.Шаршау.

8.Мотивация мен эмоцияныңнейрофизиологиялық  механизмдері.

9.ұйқы мен сергектіктің нейрофизиологиялық механизмдері.

10.Ес және еске сақтау қабілеті.

11.Зейінніңнейрофизиологиялық механизмдері.

12.Жоғары дәрежелі нерв қызметінің  аурулары (невроз, психоз және т.б.).

13.Дене сымбаты. Жалпақтабандылық.

14.Гиподинамия.

15.Дене жаттығуларының адам оргнаизміне  әсері.

16.Шаршау.

17.Ішкі секреция бездерініңаурулары.

18.Туберкулез.

19.Тері аурулары.

20.Стресс және оныңтүрлері.

21.ұтымды тамақтану негіздері.

22.Ақуыздың адам организміндегі ролі.

23.Көмірсулардың адам организміндегі ролі.

24.Майлардың адам организміндегі ролі.

25.Иммунитет.

26.Витаминдер.

27.Денсаулық және зиянды әдеттер.

28.СПИД.

29.“Жас ерекшеліктер физиологиясы  және мектеп гигиенасы” пәнінің  даму тарихы.

30.Күн тәртібі – жоғарғы жетістіктер мен денсаулық кепілі.

31.Сөйлеу қабілетінің қалыптасуының негізгі кезеңдері және оның ерекшеліктері.

32.Балалар мен жасөспірімдердің  тамақтануы.

33.Денсаулық және есірткі.

34.Денсаулық және спорт.

35.Тамақтанудағы ақуыздың, майдың, көмірсудың маңызы.

36.Токсикомания! Ол не?

37.Иммунитет және оның  түрлері.

ӨЗІН-ӨЗІ ТЕКСЕРУГЕ  АРНАЛҒАН ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ

 

1. Есейгенге дейін адамның  өмір циклі қанша кезеңнен  тұрады.:

А) V

В) IV.

С) VI.

D) VIII.

Е) VII.

2. 4 жастан 7 жасқа дейінгі  кезең қалай аталады.:

    1. Ерте балалаық шақ
    2. Екінші балалық шақ
    3. Бірінші балалық шақ
    4. Жасөспірім кезеңі.

Е) Бозбалалық жас.

3. Бала ағзасының өсу  ерекшелігі неде?

    1. Біркелкісіз өсу.
    2. Біркелкі өсу.
    3. Кезеңнің барлық  ағымында тез өсу.
    4. Өтпелі кезеңнің болмауы.

Е) Кезеңнің барлық ағымында өсудің төмендеуі.

4. Жұмыртқа клетканың ұрықтануынан бастап өлімге дейінгі адамның жеке дамуы қалай аталады:

А) Филогенез.

В) Онтогенез.

С) Партеногенез.

D) Гистогенез.

Е) Эмбриогенез.

5. Қай элемент қан жасушасы емес:

А) Плазма.

В) Тромбоциттер.

С) Эритроциттер.

D) Лейкоциттер.

Е) Энтероциттер.

6.Адам денесіндегі қанның көлемі:

А) 1 литрге жуық.

В) 2 литр.

С) 5 литрге жуық.

D) 8 литр.

Е) 10 литр.

7. Балалардың сүт тістері  қай жаста шығады.

А) 6 - 8 айда.

В) 6 - 7 жаста.

С) 9 жаста.

D) 2 - 3 жаста.

Е) 2 - 3 айда.

8. Мешел ауруы қай витаминнің  жетіспегенде пайда болады.

А) А.

В) С.

С) Р.

D) D.

Е) В.

9. Ақуыздың негізгі көзі:

А) Ет, балық, жұмыртқа.

В) Нан, қант, күріш.

С) Картоп, қызылша, жүзім.

D) Орамжапырақ, алма, сәбіз. 

Е) Қант, кәмпит, торт.

10. Сору рефлексі қашан  пайда болады:

А) Туа сала.

В) Бірінші аптаның аяғында.

С) Екінші аптаның аяғында.

D) Бірінші айдың аяғында

Е) Бір жылдың аяғында.

11. Нәрестенің тәуліктік ұйқысының  ұзақтығы:

А) 8 сағат.

В) 10 сағат.

С) 12 сағат.

D) 14 сағат.

Е) 21 сағат.

12. Тыныс алу орталығы  қай жерде орналасқан?

А) Сопақша мида.

В) Аралық мида.

С) Алдыңғы мида.

D) Мишықта.

Е) Орталық мида.

13. Өкпе тынысы дегеніміз  не:

  1. Ұлпалар арасындағы газдың алмасуы.:
  2. Митохондрияда өтетін биологиялық процестер.
  3. Өкпеде альвеолалық ауа мен қан капиллярларында жүретін газ алмасу.
  4. Сыртқы орта мен өкпе арасындағы газ алмасу.

Е) 1 минутта жұтылған ауа  көлемі.

14. Екі көзбен көру қалай аталады?

A) Биноуральды.

B) Қисық.

C) Бүтін.

D) Бинокулярлық.

  1. Аккомодация.

15. Көз ауруына арналған  алдын алу шаралары:

A) Қолды жиі жуу. 

B) Жеке бас орамалдарын жиі жуу.

C) Тиімді тамақтану.

D) Арнаулы қорғаныш көзілдірік қолдану.

  1. Барлық жауап дұрыс.

16. Анализатордың қыртысын  немесе орталық бөлімін құрайтын  құрылымды атаңыз:

A) Орталыққа тепкіш нейрондары.

B) Орталықтан тепкіш нейрондары.

C) Арқа мидың артқы  мүйіздері.

D) Арқа ми және көпір. 

    1. Үлкен ми сыңарларының бөлімдері.

17. Орталық құлақтың құрылымы:

A) Сыртқы есту тесігінің  қалқаншасы.

B) Барабан қуысындағы  есту сүйектері мен есту түтікшесі. 

C) Сүйек және перепонкалық лабиринт.

D) Эндолимфа и перилимфа.

Е) Дұрыс жауабы жоқ.

18. Бір біріне сәйкес емес қанды құйғанда қандай құбылыс жүреді:

А) Лейкоцитоз.

В) Фагоцитоз.

С) Агглютинация.

D) Анемия.

 Е) Гемопоэз.

19. 1-2 сынып оқушыларының  үзіліссіз оқу ұзақтығы:

А) 20 мин.

В) 10 мин.

С) 3 мин.

D) 5 мин.

Е) 30 мин.

20. Оқу бөлмелеріндегі  тақтаның бояуы: 

А) Қою жасыл.

В) Сұр

С) Қар қошқыл.

D) Көгілдір.

Е) Еш маңызы жоқ.

ЕМТИХАН СҰРАҚТАРЫ

 

  1. Жас ерекшеліктер физиологиясының пәні.
  2. Денсаулық туралы ұғым.
  3. Балалардың денсаулығының жағдайының жұмыс қабілетіне және мамандық таңдауға әсері.
  4. Балалар мен жасөспірімдердің физикалық дамуын бағалау.
  5. Өсу және даму заңдылықтары.
  6. Ағзаның даму кезеңдері.
  7. Балалар мен жасөспірімдердің даму акселерациясы мен ретардациясы.
  8. Нерв жүйесінің құрлысының жалпы схемасы. Нейрон – жүйке жүйесінің құрылымдық бірлігі.
  9. Нерв орталығы жайлы түсінік.
  10. Нерв ұлпсының физиологиялық қасиеттері.
  11. Рефлекс және рефлекторлық доға.
  12. Орталық нерв жүйесіндегі қозу мен тежелу.
  13. Балалар мен жасөспірімдердегі нерв процестерінің үйлесімділігі мен олардың онтогенез процесінде жетілуі.
  14. Жұлынның құрылысы, дамуы және функционалдық маңызы.
  15. Бас миының құрылысы, дамуы және функционалдық маңызы
  16. Ми қыртысының құрылымдық- функционалдық құрылысы.
  17. Вегетативті нерв жүйесінің ерекшеліктері.
  18. Шартты рефлекстердің шартсыз рефлекстен айырмасы.
  19. Шартты рефлекстің биологиялық маңызы. Шартты рефлекстің пайда болу шарты.
  20. Динамикалық стереотип.
  21. Жоғарғы нерв қызметінің түрлері.
  22. Жоғарғы нерв қызметінің түрлерінің ерекшеліктеріне байланысты педагогикалық көзқарас.
  23. Ұйқы мен түс көрудің физиологиялық механизмдері.
  24. Зейін мен есте сақтаудың физиологиялық механизмдері.
  25. Балалар мен жасөспірімдердің көру мүшелерінің морфофункционалдық ерекшеліктері.
  26. Балалар мен жасөспірімдердің көру қабілетінің бұзылуын алдын алу шаралары.
  27. Балалар мен жасөспірімдердің есту анализаторының морфофункционалдық ерекшеліктері.
  28. Вестибулярлық анализатордың функционалдық маңызы.
  29. Дәм сезу, иіс сезу, тері анализаторларының функционалдық маңызы және жасқа байланысты ерекшеліктері.
  30. Тірек-қимыл аппаратының маңызы.
  31. Балалар мен жас өспірімдердің физикалық және психаикалық дамуындағы қозғалыстың рөлі.
  32. Қаңқа жүйесінің дамуы.
  33. Балалар мен жасөспірімдердің тірек-қимыл аппаратының бұзылуы.
  34. Мектеп мүлігі және оны қолдану.
  35. Бұлшық ет ұлпасының құрылысы, негізгі қасиеттері.
  36. Бұлшықеттің дамуы.
  37. Дене тәрбиесінің міндеттері, нысандары, құралдары.
  38. Дене шынықтыру және спорт өтетін орындарға қойылатын гигиеналық талаптар.
  39. Ағзаның ішкі ортасы.
  40. Қан, оның құрамы, маңызы, жалпы қасиеттері.
  41. Қан жасушалары.
  42. Қан тобы.
  43. Балалар мен жасөспірімдер қанының ерекшелігі.
  44. Қанның иммундық қасиеті.
  45. Донорлық және оның түрлері.
  46. Қан айналым жүйесінің жалпы схемасы.
  47. Жүрек циклы.
  48. Қан қысымы.
  49. Лимфа.
  50. Гормондар мен эндокриндік жүйе туралы түсінік.
  51. Қалқанша безінің физиологиялық маңызы.
  52. Бүйрек үсті бездері.
  53. Ұйқы безі.
  54. Гипофиз.
  55. Жыныс бездері.
  56. Қыздардың жыныстық жетілуі.
  57. Ұлдардың жыныстық жетілуі.
  58. Тыныс алу мүшелерінің жасқа байланысты еркшеліктері.
  59. Сыртқы тыныс алуды зертеу әдістері.
  60. Тыныс алу бұлшық еті мен тыныс алу жолдары.
  61. Өкпе вентиляциясы.
  62. Газдардың қан бойымен тасымалдануы.
  63. Нәрестенің тыныс алуы.
  64. Тыныс алу паттерні.
  65. Физикалық жұмыстың балалар тыныс алу мүшесіне әсері.
  66. Балалар ас қорыту жүйесінің анатомо–физиологиялық ерекшеліктері.
  67. Астың ауыз қуысында қорытылуы.
  68. Ішекте астың қорытылуы.
  69. Бауыр, құрылысы мен қызметі.
  70. Асқазан-ішек ауруларының профилактикасы.
  71. Тамақтануға қойылатын гигиеналық талаптар.
  72. Терморегуляция.
  73. Зат және энергия алмасудың жасқа байланысты ерекшеліктері.
  74. Витаминдер және оның маңызы.
  75. Зәр шығару органдарының жастық ерекшеліктері.
  76. Балалар мен  жасөспірімдердің жұмыс қабілеттелігі.
  77. Шаршау ұғымы.
  78. Сабақ ұзақтығы.
  79. Сабақ кестесіне қойылатын гигиеналық талаптар.
  80. Оқушылардың күн тәртібіне қойылатын гигиеналық талаптар.
  81. Ұйқы гигиенасы.
  82. Оқушылардың еңбек қызметін ұйымдастыру.
  83. Оқушылардың кәсіби бағдары.

Информация о работе Мект Оқытушының аты-жөні: Садыканова Гүлназ Есімбекқызы