Автор работы: Пользователь скрыл имя, 01 Марта 2013 в 17:06, дипломная работа
Ба мақсади фароҳам овардани шароит барои тараққӣ додани шаклҳои нави ташкили хоҷагидорӣ ва баланд бардоштан самаранокии истеҳсолоти кишоварзӣ, ҳукумати Xум{урии Тоxикистон, «Дар бораи дигаргунсози сохтори колхозу савхозҳо ва дигар корхонаҳои кишоварзӣ» аз 11 октябри с 1995 бо рақами 621 қарор қабул кард, ки дар он омадааст. «Дар замини кишоварзон, дигар ташкилоту корхонаҳои кишоварзӣ зараровару камдаромад ташкил намудани ассотсиатсияҳои иҷоракорон, кооперативҳо, хоҷагиҳои деҳқони (фермерӣ) иқтисодӣ бозори мувофиқи мақсад мебошад.
Сарсухан ………………………………………………………………2
Боби I . Асос{ои иrтисоди – ташкилии менеxменти корхона{ои кишоварзb…………………………………………………………….5-34
Маф{ум ва мо{ияти иrтисодии ташаккулёбии менеxменти корхона{ои кишоварзb ………………5-13
Масъала{ои асосии ташкили менеxменти корхона{ои кишоварзb……………………………………………14-22
Вазъи имрeзаи корхона{ои кишоварзи ва мушкилоти равнаrи менеxменти он{о……………………………23-34
Боби II . Самт{ои асосии равнаrи менеxменти корхона{ои кишоварзии Xум{урии Тоxикистон………………………………35-59
Шакл{ои нави хоxагидори ва моликият заминаи асосии равнаrи менеxменти кишоварзb……………………35-44
Кадр{ои баландихтисоси ро{барикунанда {амчун самти му{ими равнаrи менеxменти корхона{ои кишоварзӣ45-53
Таxрибаи пешrадам оид ба ташаккулёбию равнаrи менеxменти муосири корхона{ои кишоварзb………54-59
Хулоса ……………………………………………………60-63
Рeйхати адабиёт………………………………………………64
НАRША:
Сарсухан ………………………………………………………………2
Боби I . Асос{ои иrтисоди
– ташкилии менеxменти корхона{ои кишоварзb………………………………………………………
Боби II . Самт{ои асосии равнаrи менеxменти корхона{ои кишоварзии Xум{урии Тоxикистон………………………………35-59
Хулоса ……………………………………………………60-
Рeйхати адабиёт………………………………………………64
Сарсухан
[амасола со{а{ои гуногуни иrтьисодиёти милли рушд карда истода {аxми исте{соли ма{сулоти гуногун меафзояд. Дар ин асно, со{аи му{имтарину пешбаранда, кишоварзӣ низ рушду нумуъ меёбад. Зарурияти тезонидани рушди иxтимоb-иқтисодии мамлакат, пеш аз {ама, ба талаботи дохили ва ҳалли мушкилотҳои калони иҷтимоӣ муайян карда мешавад. Дар назди ҷамъияти мо масъалаҳои бисёри муҳими таъғирпазири оид ба беҳтаркунии таъминоти озуrаворӣ, зиёд кардани молҳои истеъмолb, хизматрасонӣ ва дигарҳо истодааст.
Ба мақсади фароҳам овардани шароит барои тараққӣ додани шаклҳои нави ташкили хоҷагидорӣ ва баланд бардоштан самаранокии истеҳсолоти кишоварзӣ, ҳукумати Xум{урии Тоxикистон, «Дар бораи дигаргунсози сохтори колхозу савхозҳо ва дигар корхонаҳои кишоварзӣ» аз 11 октябри с 1995 бо рақами 621 қарор қабул кард, ки дар он омадааст. «Дар замини кишоварзон, дигар ташкилоту корхонаҳои кишоварзӣ зараровару камдаромад ташкил намудани ассотсиатсияҳои иҷоракорон, кооперативҳо, хоҷагиҳои деҳқони (фермерӣ) иқтисодӣ бозори мувофиқи мақсад мебошад.
Мутобиrи маълумот{ои 1 январи соли 2010 дар Xум{ури {амаги 40244 хоxаги{ои кишоварзи ба исте{соли ма{сулоти кишоварзи машuуланд, аз он xумла 1 колхоз, 5 совхоз, 91 хоxаги{ои давлатb, 767 асотсиатсия{ои хоxаги{ои де{rонb, 37966 хоxаги{ои де{rонb (фермерb).
Дар шароити имрузаи иқтисодиёти бозоргони дар назди ҳамаи хочагиҳои гуногуни комплекси агросаноати вазифа истодааст, ки истеҳсоли маҳсулоти кишоварзиро зиёд кунонанд. Аммо нақши муҳимро дар иҷрои ин вазифа колхоз ва совхоз, хоҷагиҳои деҳқони (фермерb) ва дигарҳо мебозанд.
Фаъолияти бомуваффақияти истеҳсолӣ дар ҳар як корхонаи кишоварзӣ дар бисёр маврид аз ташкили дурусти менеҷмент дар ин корхонаҳо ва иттиҳодияҳои кишоварзӣ ҳамчун звенои асосии хоҷагии қишлоқ вобаста аст.
Ташкили менеҷмент дар колхозу хоҷагии давлати дар заминаи муносибати методология бо идоракунии истеҳсолоти ҷамъияти дар асоси истифодаи конуну қонуниятҳо ва принсипҳои асосии идоракуни ба вуқуъ меояд.
Дар ташкили менеҷменти колхоз ва дигар корхонаҳои кишоварзӣ дар соҳа вазифаҳои менеҷмент, ташкили дастгоҳҳои идоракунӣ, сохтори ташкилии хоҷагӣ, усулҳои идоракуни, дар истифодаи воситаҳои техники идоракуни ва танзимкунb, дар ташкили коргузаронb, дар раванди коркард ва амали кардани қарорҳои идоракунb, дар амалияи ташкили иттиҳодия ва корхонаҳои байнихоҷагӣ, дар шаклҳои ҷалб намудани меҳнаткашон ба идоракунии истеҳсолот бисёр чизҳо якхела муттаҳид мешаванд.
Баъд аз гузариш ба иrтисоди бозорb дар Xум{ури корхона{ои сохти идоракунии маъмурb-колективb боrи монданд, ки он{о ни{оят калон ва uайри самаранок буданд. Он{о мутеи наrша{ои давлати буданд, ки ин ба фаъолияти бозор рост намеояд. Дар ин корхона{о аслан шакли идоракунии маъмури вуxуд дошт, ки дар шароити бозор амал карда наметавонад. Ин проблема яке аз проблема{ои аввалиндараxаи иrтисодиёти мо ба{исоб меравад. Бо ин сабаб зарурияти рeй овардан ба илми менеxмент ва менеxерон ба миён омад.
Маф{уми менеxмент аз калимаи англиси гирифта шуда ба маф{уми тоxикии идоракуни ташбе{ дода мешавад. Дар тарxумаи rадимаи англисb калимаи менеxмент санаъти ром кардани асп{оро мефа{монад, вале сарчашмааш аз калимаи лотинии (mans-даст) оuоз меёбад.
Меxмент {амчун илми идоракуни, ро{бари ва ташкили исте{солот, rоида{о ва усул{ои идоравиеро фаро мегирад, ки бо маrсади баланд бардории самранокии исте{солот ва манфиат равона карда шудааст.
Менxмент –ин {амчун органи идоракунии замонавии корхона{ои тиxорати ва uайри тиxорати мебошад.
Менеxмент хусусияти динамики дошта руз аз руз мураккаб мешавад. Зеро илми менеxмент натан{о ба rонун{ои иrтисоди , балки ба rонуният{ои идоракунb ва психологb такия мекунад.
Чи хеле ки ба мо маълум аст, имрeзҳо наrши менеxерон дар рушди иrтисодиёти xумҳури мавrеъ пайдо намуда ва маrсад аз навиштани рисолаи дипломb низ пеш аз ҳама муайян намудани наrши менеxмент дар рушди фаъолияти соҳибкорb, корхона{ои кишоварзb, хоxаги{ои де{rонb (фермерb) мебошад. Ҳамчунин дар он роҳҳои бе{тарини идоракунb аз таxрибаи муосири давлат{ои пешrадам ва u. мавриди баррасb ва таҳлил карор гирифтааст.
Кори дипломb аз сарсухан, 2 боб, хулоса ва руйхати адабиётҳо иборат буда, барои таrвият баъзе нишондиҳандаҳо дар xадвал ва диаграммаҳо тасвир ёфтааст.
Боби I . Асос{ои иrтисодb – ташкилии менеxменти корхона{ои кишоварзb.
1.1. Маф{ум ва мо{ияти иrтисодии ташаккулёбии менеxменти корхона{ои кшоварзb.
Маф{уми менеxмент аз калимаи англиси гирифта шуда ба маф{уми тоxикии идоракуни ташбе{ дода мешавад. Дар тарxумаи rадимаи англиси калимаи менеxмент санаъти ром кардани асп{оро мефа{монад, вале сарчашмааш аз калимаи лотинии (mans-даст) оuоз меёбад. Пайдоиш ва ташаккулёбии менеxмент таърихи тeлони дошта, аз як xониб характери назариявии таърихии пайдоиш дошта бошад, аз xониби дигар таърихи ташаккулёбии иrтисодию географи дорад.
Дар зери калимаи менеxмент чунин мафу{ум{оро фа{мидан мумкинаст: идоракунb, ро{барият, идораи восита{о ва uайра{о…
Аввалин шуда мисри{ои rадим ба омeзиши идоракуни оuоз намудаанд. Он{о зарурати ташкили маrсадноки фаъолияти одамон, банаrшагирии он ва назорати натиxа{оро эътироф карданд. Ин пеш аз {ама бо сохтмони пирамида{о ва дигар сохтмон{ои азим алоrамандии зич дошт, ки истифодабарии ме{нати бисёр одамонро дар назар мегирифт.
Шо{и Вавилон [амурапи маxмeи rонун{ои идоракунии давлатиро тартиб дод, услуби шахсии сарвариро кор карда баромад, меъёр{ои {уrуrии муайян намудани музди ме{нати минималb, назорат ва xавобгариро xори намуд.
Шо{ Навуходоносори II системаи назорати исте{солиро дар муассиса{ои нассоxb тартиб ва xори намуд. Асбоби он тамuа{ои гуногунранг буданд, ки {аррeза миrдори ашёи воридшударо нишона мекарданд. Ин барои муайянкардани му{лати мавxуд будан дар истехсолот ё ниго{дори имконият медод.
Сол{ои 500-уми то милод дар асари олими чини Сан Цу «Санъати xанг» зарурати ташкилоти иерархb, робита{ои байни ташкили ва банаrшагирии кадри эътироф мегардад.
Файласуфи маш{ури Юнони rадим Афлотун 427-347-то .м. дар таърих яке аз авалин{о шуда, оиди таrсимоти ме{нат аrида{ои илми кардааст. Дар баромад{ои худ e rайд карда буд, ки одам наметавонад якбора {ам бо санг, бо о{ан ва чeб кор кунад, зеро барои {амаи ин e имконият надорад.
Суrроти бузург (469-399 то .м) коруфаъолияти саноатчиёни хуб, савдогарон ва сарлашкаронро та{лил намуда нишон дод, ки у{дадори{ои {амаи он{о аз рeи мо{ият монанд мебошанд ва му{имаш дар он мебошад, ки шахси заруриро ба xои зарури монда иxроиши супориш{оро ба даст овардан лозим мебошад. [амин тавр e аrидаи оиди универсалии хосияти идоракуниро тартиб дод.
Англичани{о Т.Гоббс дар соли 1651 ва Дж . Стюарт дар соли 1767 исбот намуданд, ки далели асосии рафтори инсони дар кушиш ба {окимият иборат мебошад.
Иrтисодчии бузурги англис А.Смит дар асари худ «Тадrиrот оиди табиат ва сабаб{ои боигарии холr{о»(1776)ва дигар асар{ояш аrидаи «одами иrтисоди»-ро пешни{од кард, ки маrсади асосиаш кушиш ба боигари ва rонеъгардонии талабот{ои шахси мебошад.
Тадrиrот{ои минбаъда нишон доданд, ки тан{о 12 %-и одамон махсус ба боигари мекушанд ва rариб 40 % ба шe{рат кeшиш доранд.
Соли 1813 олими англис Р.Оуэн дар «Муроxиат ба идоракун{ои мануфактура{о» чунин аrидаеро пешни{од мекунад, ки ро{барон бояд ба «механизм{ои зинда» ва «мошин{ои uайризинда» баробар диrrат сарф намоянд.
Асосгузори менеxменти илми Ф.Тейлор дар охири асри ХIХ ва ибтидои асри ХХ аrида{ои илмию амалии худро пешни{од кардааст. Тейлор муайян намуд, ки менеxер бояд интихоб, омeзиш ва xобаxогузории коргаронро ба он вазифа{ое кунад, ки дар онxо бештар фоидаоваранд, ба он{о супориш{о ди{анд, захира{ои моддиро таrсим намоянд, сарфаи пурсамари он{оро таъмин намоянд, {осилнокии баланди коргаронро таъмин намоянд ва саривакт аз рафту натиxаи амалиёт назорат намояд. Ба аrидаи Тейлор асоси паст будани {осилнокии ме{нат дар номукаммалии системаи пардохт ва {авастмандкуни мебошад.
Аrида{ои худро Тейлор дар китоб{ояш: «Идоракунии корхона»(1903) ва «Принсип{ои идоракунии илми» (1911) овардааст.
Менеxмент асосан ба ме{нати касби ва кордонии коргарон равона карда шудааст. Маф{уми менеxментро ба чунин раванд{о xудо мекунанд:
Олимон аз ибтидои асри ХХ саркарда оид ба ташаккулдодани илми менеxмент кор{ои зиёди илмию тадrиrотиро ба сомон расонидаанд, ки он{оро ба мактаб{ои ало{ида xудо мекунанд:
Менеxмент хусусияти динамики дошта рeз аз рeз мураккаб мешавад. Зеро илми менеxмент натан{о ба rонун{ои иrтисодb, балки ба rонуният{ои идоракунb ва психологb такия мекунад. Аксари олимон инкишофи илми менеxментро баробар ба инкишофу таuйирот{о дар бизнес ба{о меди{анд.
Меxмент {амчун илми идоракунb, ро{барb ва ташкили исте{солот, rоида{о ва усул{ои идоравиеро фаро мегирад, ки бо маrсади баланд бардории самранокии исте{солот ва манфиат равона карда шудааст.
Олимон маф{уми менеxментро аслан ба 3-гурe{ xудо мекунанд:
Менеxмент – ин назария ва амалияи идоракунии исте{солот ва фуруши мол, ки барои гирифтани фоида ва самаранокии исте{соли равона карда шуда аст;
Менеxмент –идоракунии исте{солот , xамъи rоида{о ва усулу восита{ои идоракунии исте{солот бо маrсади баланд бардории исте{солот ва фоида .
Менеxмент – ин раванде мебошад, ки дар он мутахассисони касби корхона{о ташкил карда, маrсад ва вазифаи онро муайянкарда, фаъолияти онро пурра назорат карда, фоида мегирад.
Менxмент –ин {амчун органи идоракунии замонавии корхона{ои тиxорати ва uайри тиxорати мебошад.
Менеxмент – ин шакли санъати фаъолияти амалии одамон мебошад, ки инкишоф ва фаъолияти корхона ва маrсади онро муайян месозад. Дараxаи баланди таxрибаи идоравии корхона {амчун санъати баланд ба{о дода мешавад.
Менеxмент – ин {амчун санъати идоракунии одамон дар корхона ва муасиса.
Менеxмент – ин санъати шахсони rобилиятноке, ки дониши баланди касби ва таxрибаи калони идоравb дорад.
Менеxмент – ин илми идоракуни дар асоси xамъи илм{ои даrиrе, ки дар сол{ои тулони назарияи идоракуниро ташкил намуданд , пайдо шудааст.
Предмети илми менеxмент {амчун илми идоракуни rонуният{оеро дар бар мегирад, ки дар фаъолияти {аррeзаи байни ташкилот ва одамон дар xарёни идоракуни ба миён меояд.
Асос{ои методологии менеxмент дар фалсафа, сотсиология, сиёсатшиносb, психология амиr дида мешавад.
Илми идоракунb бояд {атман ба меъёр{ои {уrуrии ша{рванди ва маъмури такия намояд.
[амчун илми мустаrил, ки предмет , вазифа ва функсияву rоидаи худро дошта, дар охири асри ХIХ ба вуxуд омада аст.
Мо{ияти {аргуна назария ё фаъолияти маrсаднок, аз он xумла менеxмент дар функсия{о инъикос меёбад. Аз тарафи бисёр олимон rабул шудааст, ки дар менеxмент панx функсия вуxуд дорад. Он{о соли 1916 аз тарафи олими маш{ури илми менеxмент Анри Файол та{ия шудаанд.