Акционерлік қоғам

   1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

   1) айқын басым көпшілік – акционерлік қоғамның дауыс беретін акцияларының жалпы санының кемінде төрттен үш бөлігі мөлшеріндегі көпшілік;

   2) айырбасталатын бағалы қағаз – акционерлік қоғамның шығарылым проспектісімен айқындалатын талаптар мен тәртіп арқылы оның бағалы қағазының басқа түріне айырбасталуға жататын бағалы қағазы;

   3) акционер – акцияның меншік иесі болып табылатын тұлға;

   4) акция – акционерлік қоғам шығаратын және акционерлік қоғамды басқаруға қатысу, ол бойынша дивиденд және қоғам таратылған жағдайда оның мүлкінің бір бөлігін алу құқығын, сондай-ақ осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген өзге де құқықтарды куәландыратын бағалы қағаз;

   5) акциялардың бақылау пакеті – акционерлік қоғам қабылдайтын шешімдерді айқындауға құқық беретін акциялар пакеті;

   6) акцияның номиналдық құны – барлық жай және артықшылықты акцияларға арналған және акционерлік қоғамның құрылтай шартында (жалғыз құрылтайшының шешімінде) айқындалатын бірыңғай баға, осы баға бойынша акциялар құрылтайшылар арасында орналастырылады (жалғыз құрылтайшы төлейді);

   7) аффилиирленген тұлғалар – тікелей және (немесе) жанама түрде шешімдерді айқындауға және (немесе) әрқайсысы (тұлғалардың бірі) қабылдайтын шешімге, оның ішінде жасалған мәмілеге орай ықпал етуге мүмкіндігі бар (өздеріне берілген өкілеттіктер шеңберінде бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттік органдарды қоспағанда) жеке немесе заңды тұлғалар. Қоғамның аффилиирленген тұлғаларының тізбесі осы Заңның 64-бабында белгіленеді;

   8) дауыс беретін акциялар – орналастырылған жай акциялар, сондай-ақ осы Заңда көзделген жағдайларда дауыс беру құқығы берілген артықшылықты акциялар. Дауыс беретін акциялар санына қоғам сатып алған акциялар, сондай-ақ номиналды ұстаудағы және орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінде ол туралы мәліметтер жоқ меншік иесіне тиесілі акциялар кірмейді;

   9) дивиденд – акционердің өзіне тиесілі акциялар бойынша акционерлік қоғам төлейтін кірісі;

   10) жарияланған акциялар – шығарылымын Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасына сәйкес уәкілетті орган тіркеген акциялар;

   11) корпоративтік веб-сайт – Интернет желісіндегі, қоғамға тиесілі және уәкілетті орган белгілеген талаптарға сай келетін ресми электронды сайт. Жария компаниялар үшін корпоративтік веб-сайттың болуы міндетті;

   12) корпоративтік хатшы – қоғамның директорлар кеңесінің не атқарушы органының мүшесі болып табылмайтын акционерлік қоғамның қызметкері, оны қоғамның директорлар кеңесі тағайындайды және ол қоғамның директорлар кеңесіне есеп береді, сондай-ақ өз қызметі шеңберінде акционерлер жиналысының және қоғамның директорлар кеңесінің отырыстарын дайындауға және өткізуге бақылау жасайды, акционерлердің жалпы жиналысының күн тәртібіндегі мәселелер бойынша материалдарды және қоғамның директорлар кеңесінің отырысына материалдар әзірлеуді қамтамасыз етеді, оларға қол жеткізудің қамтамасыз етілуін бақылайды. Корпоративтік хатшының құзыреті және қызметі қоғамның ішкі құжаттарында айқындалады; 

   2-бап. Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар туралы заңдары

   1. Қазақстан Республикасының акционерлік  қоғамдар туралы заңдары Қазақстан  Республикасының Конституциясына негізделеді және Азаматтық кодекстен, осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

   2. Осы Заңның ережелері Қазақстан  Республикасының заң актілерінде  көзделген 

   14

   ерекшеліктер  ескеріле отырып қолданылады

   3. Егер  Қазақстан Республикасы бекіткен  халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

«Акционерлік қоғамдар жөніндегі заңнаманы қолдану туралы» ҚР Жоғарғы Сотының 2009 жылғы 28 желтоқсандағы № 8 Нормативтік қаулысын қара   

   3-бап. Акционерлік қоғам

   1. Өз қызметін жүзеге асыру үшін  қаражат тарту мақсатымен акциялар  шығаратын заңды тұлға акционерлік  қоғам (бұдан әрі – қоғам) деп танылады. Қоғамның өз акционерлерінің мүлкінен оқшауланған мүлкі болады және олардың міндеттемелері бойынша жауап бермейді.

   Қоғам өз міндеттемелері бойынша өз мүлкі  шегінде жауап береді.

   2. Қоғамның акционері оның міндеттемелері  бойынша жауап бермейді және  Қазақстан Республикасының заң  актілерінде көзделген жағдайларды  қоспағанда, өзіне тиесілі акциялардың құны шегінде қоғам қызметіне байланысты залалдарға тәуекел етеді.

   3. Қазақстан Республикасының заңдарында  көзделген жағдайларда акционерлік  қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында  коммерциялық емес ұйымдар құрылуы  мүмкін.

   4. Қоғам (акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялық емес ұйымнан басқасы) облигациялар және бағалы қағаздардың өзге де түрлерін шығаруға құқылы.

   5. Қазақстан Республикасының заң  актілерінде қызметтің жекелеген  түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар  үшін акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысаны міндетті болып белгіленуі мүмкін.

   6. Қоғамның фирмалық атауы болады, онда «акционерлік қоғам» ұйымдық-құқықтық  нысанын көрсету және оның  атауы қамтылуға тиіс. Қоғамның  атынан кейін «АҚ» аббревиатурасын  пайдалана отырып, қоғамның атауын қысқартуға жол беріледі. 
 

   14-бап. Қоғам акционерлерінің құқықтары

2011.10.02. № 406-IV ҚР Заңымен 1-тармақ жаңа редакцияда

   1. Қоғам акционерi:

   1) осы Заңда және қоғамның жарғысында көзделген тәртiппен қоғамды басқаруға қатысуға;

   2) дивидендтер алуға;

   3) қоғамның қызметi туралы ақпарат алуға, оның iшiнде акционерлердiң жалпы жиналысында немесе қоғамның жарғысында айқындалған тәртiппен қоғамның қаржылық есептiлiгiмен танысуға;

   4) қоғамның тiркеушiсiнен немесе номиналды ұстаушыдан оның бағалы қағаздарға меншiк құқығын растайтын үзiндi көшiрмелер алуға;

   5) қоғам акционерлерiнiң жалпы жиналысына қоғамның директорлар кеңесiне сайлау үшiн кандидатуралар ұсынуға;

   6) қоғамның органдары қабылдаған шешiмге сот тәртiбiмен дау айтуға;

   7) қоғамның дауыс беретін акцияларының бес және одан да көп пайызын дербес немесе басқа акционерлермен жинақтап алғанда иеленген кезде, осы Заңның 63 және 74-баптарында көзделген жағдайларда, өз атынан сот органдарына қоғамның лауазымды адамдарының қоғамға келтірілген залалдарды қоғамға өтеуі және қоғамның лауазымды адамдарының және (немесе) олардың аффилиирленген тұлғаларының ірі мәмілелер және (немесе) мүдделілік болуына орай жасалатын мәмілелер жасасу (жасасуға ұсыныс) туралы шешім қабылдау нәтижесінде алған пайданы (табысты) қоғамға қайтаруы туралы талаппен жүгінуге;

   8) қоғамға оның қызметi туралы жазбаша сұрау салуға және қоғамға сұрау салу келiп

   15                   

   түскен күннен бастап күнтізбелік отыз күн iшiнде дәлелдi жауаптар алуға;

   9) қоғам таратылған кезде мүлiктiң бiр бөлiгiне;

   10) Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Заңда белгiленген тәртiппен өз акцияларына айырбасталатын қоғамның акцияларын немесе басқа да бағалы қағаздарын артықшылықпен сатып алуға құқылы.

   2. Ірі акционердің, сондай-ақ:

   1) акционерлердің кезектен тыс  жалпы жиналысын шақыруды талап  етуге немесе директорлар кеңесі акционерлердің жалпы жиналысын шақырудан бас тартқан жағдайда оны шақыру туралы талап-арызбен сотқа жүгінуге;

   2) директорлар кеңесіне осы Заңға  сәйкес акционерлердің жалпы  жиналысының күн тәртібіне қосымша  мәселелер енгізуді ұсынуға;

   3) директорлар кеңесінің отырысын  шақыруды талап етуге; 

   4) өз есебінен аудиторлық ұйымның  қоғам аудитін жүргізуін талап  етуге құқығы бар. 

   3. Акционерлердің осы баптың 1 және 2-тармақтарында белгіленген құқықтарын  шектеуге жол берілмейді.

   Қоғамның жарғысында акционерлердің өзге де құқықтары көзделуі мүмкін.  

   15-бап. Қоғам акционерлерінің міндеттері

   1. Қоғамның акционері: 

   1) акцияларды төлеуге; 

2005.08.07 ж. № 72-IІІ (бұр. ред. Қара); 2007.19.02. № 230-III  (бұр.ред.қара) ҚР Заңдарымен 2) тармақша өзгертілді

   2) осы акционерге тиесілі акцияларды қоғамның тіркеушісіне және нақтылы ұстаушыға қоғамның акцияларын ұстаушылардың тiзiлiмдер жүйесiн жүргізуге қажетті мәліметтердің өзгерісі туралы он күн ішінде хабарлауға;

   3) қоғам немесе оның қызметі  туралы қызметтік, коммерциялық  немесе заңмен қорғалатын өзге  де құпия болып табылатын ақпаратты  жария етпеуге; 

   4) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заң актілерінде белгіленген басқа да міндеттерді орындауға міндетті.

2007.19.02. № 230-III ҚР Заңымен 2-тармақ өзгертілді

   2. Акционердің осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында белгіленген талаптарды орындамауының салдары үшін қоғам мен қоғамның тіркеушісі жауапты болмайды.

   16-бап. Қоғамның бағалы қағаздарын басымдықпен сатып алу құқығы

2005.08.07 ж. № 72-IІІ ҚР Заңымен   1-тармақ жаңа редакцияда

   1. Жарияланған акцияларды немесе қоғамның жай акцияларына айырбасталатын басқа да бағалы қағаздарды орналастыру, сондай-ақ бұрын сатып алынған осы бағалы қағаздарды сату ниетi бар қоғам осы туралы шешiм қабылдаған күннен бастап он күн iшiнде өз акционерлерiне жазбаша хабарлама жiберу немесе бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау арқылы өздерiнде бар акциялар санына барабар бағалы қағаздарды тең жағдайларда орналастыру (өткiзу) туралы шешiм қабылдаған қоғамның органы белгiлеген орналастыру (өткiзу) бағасы бойынша оларды сатып алуды ұсынуға мiндеттi. Акционер қоғам акцияларын орналастыру (өткiзу) туралы хабарланған күннен бастап отыз күн iшiнде акцияларды не қоғамның акцияларына айырбасталатын өзге де бағалы қағаздарды басымдықпен сатып алу құқығына сәйкес сатып алуға өтiнiм беруге құқылы.

   Бұл орайда қоғамның жай акцияларын иеленетiн акционердiң жай акцияларды немесе қоғамның жай акцияларына айырбасталатын басқа да бағалы қағаздарды басымдықпен сатып алу құқығы бар, ал қоғамның артықшылықты акцияларын иеленушi акционердiң қоғамның артықшылықты акцияларын басымдықпен сатып алу құқығы бар.

   2. Қоғам акционерлерінің бағалы  қағаздарды басымдықпен сатып  алу құқығын іске  

16

асыру тәртібін уәкілетті орган белгілейді.

   33-бап. Қоғамның органдары

   1. Мыналар қоғам органдары болып табылады:

   1) жоғары орган – акционерлердің жалпы жиналысы (барлық дауыс беретін акциялары бір акционерге тиесілі қоғамда – сол акционер);

   2) басқару органы – директорлар кеңесі;

2005.08.07 ж. № 72-IІІ ҚР Заңымен   3) тармақша  өзгертілді