Сынып жетекшісінің оқу – тәрбие процесіндегі міндеттері мен жұмыс жүйесі

 

Қосымшалар

1 - қосымша 
 

  

XXI  ғасыр көшбасшысы

(интеллектуалдық шоу) 

       Мақсаты:  Оқушылардың пәнге қызығушылығын, ынтасын арттыру.

1. Қатысушы жақтардың өзін - өзі таныстыруы (Хоббиі.    Мұраты. Ұраны).
2. Конкурс “Бәйге”  (1-жауап – 5 бал). Кім бірінші болып дабыл көтерсе, сол бала сұраққа жауап береді.

       1 – сұрақ: Әлемдегі ең кішкентай  құс (Колибри – 2г.).

       2 – сұрақ: Әлемдегі ең үлкен  құс (Түйе құс – 90кг.).

       3 – сұрақ: Нейтронда қандай  заряд бар? (Нейтронда заряд жоқ).

       4 – сұрақ: Вакумдағы жарықтың  жылдамдығы қандай?      (c=3х10  м/с және с=300 км/с).

       5 – сұрақ: Күн жүйесінде қанша  планета бар?(9 планета).

       6 – сұрақ: Инерция заңын кім  ашты? (Г. Галилей).

       7 – сұрақ: Ағаштың жасын қалай  анықтауға болады? ( Жылдық сақинасы арқылы).

       8 – сұрақ: Менделеев кестесіндегі  бірінші элемент (сутегі).

       9 – сұрақ: От құдайы? (Прометей).

       10 – сұрақ: 3.14 саны нені білдіреді?  (Пи).

       11 – сұрақ: Дөңгелектің ауданы  (S=ПR ).

       12 – сұрақ: Су үстінде қай  қала орналасқан? (Венеция).

       13 – сұрақ: “Соғыс және бейбітшілік кітабының авторы кім?” (Л.Толстой).

       14 – сұрақ: Қазақстандағы бірінші  академик кім? (Қ. И. Сәтпаев).

       15 – сұрақ: Космосқа бірінші  сапар шеккен қазақ кім және  қай жылы? (Т. Әубакиров, 2 – қазан, 1991жыл).

       16 – сұрақ: XX ғасыр адамы кімдер? (А. Бөкейханов, А. Байтұрсйнов, Д. Нұрпейісова, М. Әуезов, Қ. Сәтбаев, Б. Момышұлы, Д. Қонаев,                           Н. Назарбаев, О. Сүлейменов, Т. Әубакиров). 
 

       II – тур:  “Көкпар”.

       Ойынға  қатысушылар екі топқа бөлінеді.

       Тапсырма:  Темекі шегудің пайдасы және зияны қандай?

       Бірінші топ оның пайдасын, ал екінші топ  оның зияны туралы әңгімелейді. 
 

       III – тур: “Полиглот”.

       Тапсырма: Мақал және мәтелдердің бастапқы бөлігі айтылады, ал ойынға қатысушылар оларды жалғастырып, аяқтайды.Соңғы сөздері неміс (немесе басқа шет тілінде) және орыс тілдеріне аударылады.

1. Байлық – байлық емес..... (Бірлік байлық. Байлық - Reiktum).
2. Ойнап сөйлесеңде..... (Ойланып сөйле.  Сөйле - Aprich).
3. Еңбектің наны тәтті..... (Жалқаудың жаны тәтті. Тәтті - Sess).
4. Еңбектің түбі – береке.....(Көптің түбі – мереке. Мереке – Ein Fesst).
5. Жақсы сөз..... (Жан азығы.  Азық - Essen).

 

1. Терпенье  и труд все перетрут. (Arbait)
2. Грамоте учиться, всегда пригодится. (Lernen)
3. Доброе братство милее богатсва. (Reichtum)
4. Старый друг лучше новых двух. (Freund)
5. Не имей сто рублей, а имей сто друзей. (Hunolent)

 

IV – тур: “Егер де мен... ”

       Сіздер  төтенше жағдайлар комитетінің  басшы қызметкерісіз.Сіздердің әрекетіңіз.

       Сіздерге 30 секунд мөлшерінде ойлануға уақыт  беріледі. 

       V – тур: Нақтылы сұрақ.

       1. Физика: Атомның құрылымы.

       Атомның еркін жылдамдығы немен тең? (g=9.8м/с ).

       2.Тарих:  Абылай ханның шын аты кім?  (Әбілмансұр).   т.с.с. 

       VI – тур: Тамаша  жетілік.

1. География: Жер атмосферасы қанша қабаттан тұрады? (4 қабаттан).
2. Биология: Жер бетіндегі өсімдіктердің ортаңғы бөлігі қалай аталады? (Сабақ - стебель).
3. Тарих: Қазақ жері қай жылдан Ресей құрамына енді? (1731 жылы, Әбілқайыр хан тұсында).

 
 

VII – тур: Шешендік сайысы. 

Қорытынды бөлімі. 
 
 
 
 
 
 
 
 

2 - қосымша 
 

       “Сынып  жұмысын қалай ұйымдастыруға болады?” деген            тақырыпта өткізілген сынып жиналысының үлгісі.  

       Мақсаты: сынып белсенділерін сайлау және сынып ұжымының блашағын анықтау.

       Тәрбиелік міндеттері:

• балаларды бір – бірін сыйлауға тәрбиелеу;
• олардың өзара әрекеттесу дағдысын қалыптастыру,
• оқушылардың өздерінің ойларын және кзқарастарын қорғау қабілеттерін дамыту;

 

Күн тәртібі:

1. Бүгінгі күні бізді толғандыратын мәселені анықтау.
2. Қаралып отырған мәселеге қатысты сұрақтарды талқылау.
3. Сынып төрағасы мен хатшысын сайлау мәселесі.
4. Болашақта атқарылатын жұмыстарды және сыныпта қаралатын жиналыс тақырыбын әзірлеу.
5. Келесі жиналысты әзірлеуге қатысты топты құру.
6. Өткізілген жиналыстың нәтижесін қорытындылау.

 

Жиналыстың  барысы:

1. Жиналысты жүргізушінің сөзі:

       “Біз маңызды мәселені талқылауға жиналдық: бүгінгі күні бізді толғандыратын мәселені бірге анықтауымыз керек.Проблема туғызатын сұрақтарды құрастыру үшін, топ – топқа бөлінеміз. Сұрақтарды талқылауға    5 – 7 минут беріледі”.

2. Оқушылар проблеманы талқылау барысында қажетті сұрақтарды ұсынады.Олар сынып тақтасына жазылады.Мысалы:
• Біздің өмірімізді қалай қызықты етіп ұйымдастыруға болады?
• Артта қалушылықты болдырмас үшін не істеу керек?
• Сыныпта қандай қоғамдықтапсырма болуы қажет?
• Қалай немқұрайлықпен күресуге болады?
• Қандай ұжыммен немесе сыныппен достасуымыз керек және олармен қандай істерге қатысуымыз қажет?

3. Жиналыстағы талқыланып отырған мәселе қызықты және жемісті болуы үшін, төмендегі сұрақтарға жауап беру қажет:

• Жиналыс қалай және қандай формада өтуі тиіс?
• Талқылау барысында негізгі басты мәселе не болуы керек?
• Жиналысты өткізу тәртібі қандай?

       Оқушылар  топқа бөлініп, бұл сұрақтарды шамамен 5 – 7 минут талқылап, соңынан өздерінің  нұсқаларын ұсынады.

                   

       Оның  тәртібі мынадай болуы мүмкін:

• сынайды екенсің – ұсыныс жаса;
• бір – біріңді жәбірлеуге жол берме;
• өзгелердің пікірін сыйла;
• қабылданған шешім орындалуы тиіс және  т.б.

4. ”Ендігі жерде сынып жиналысын кімнің ұйымдастыруы тиістігін анықтайық. Ол міндетті түрде тұрақты жүргізуші болуы тиіс пе, әлде әрбір сынып жиналысында ауысып отыра ма? Өз нұсқаларыңды ұсыну барысында дәлелді жауап беріңіздер”.

       Оқушылар  өздерінің нұсқаларын ұсынады:

• тұрақты жүргізуші сынып жиналысын қалай жүргізуді біледі;
• ол ауысып отыруы тиіс, себебі оның жалғыз өзіне әрі қиындық әкелсе әрі оны жалықтырады.

• Біреуі міндетті түрде тұрақты болуы шарт, ал екіншісі оған көмектесуі тиіс.

        Шешім қабылданады: сынып жиналысын жүргізушінің біреуі үнемі тұрақты болады, ал екіншісі – оны ұйымдастыруда көмекші  ретінде ауысып отырады.

5. “Ендігі жерде сыныптың барлық өмірін ұйымдастыруға жауап беретін адамды таңдау орынды және оған ат беруіміз қажет. Таңдау нәтижелі болуы үшін, ең алдымен оған сай келетін оның сапасын анықтап алайық.Сіздердің ойыңызша тұрақты ұйымдастырушы қандай болуы тиіс?”

       Оқушылар  өздерінің нұсқаларын ұсынады, олар төмендегідей:

• оқуды жақсы оқитын;
• жауапкершілігі мол;
• шаруашылыққа ыңғайлы;
• белсенділік танытушы;
• басқаларды өзінің соңынан еріте алатын;
6. Оқушылар 5 минут шамасында ұйымдастырушының (белсендінің) қызметін анықтайды.
• байланыстырушы;
• істі ұйымдастырушы;
• ұжымда болып жатқан жағдайдың бәрін білуі тиіс;
• күнделікті жұмыстарды нақтылы шешуі тиіс;
• болып жатқан барлық жағдайды байқап отыруы және оларға жауап беруі.
7. Белсендіні (төрағаны) тағайындау.

8. “Біз төрағаны тағайындадық, енді оның хатшысы кім болуы тиіс, соны ойланайық. Ол сынып жиналысында қабылданған негізгі мәселелерді хаттап отырады”.

       Хатшылыққа  кім лайық?

       Егерде  тілек білдіруші болмаса, онда дауысқа  салу керек.

9. “Біз төрағаны және оның хатшысын сайладық. Ендігі жерде болашақта атқарылар жұмыстарды және сынып жиналыстарының тақырыптарын анықтау қажет”.

       Әркімнің  көріп және біліп жүруі үшін осының бәрін сынып бұрышына іліп қоямыз.Сол  жайында сөз қозғамақпыз.

       Әрбір талқылауға сай оның мүмкін болатын сұрақтарын алдын – ала іліп қоямыз”.

10. “Сіздердің барлық ұсыныстарыңыз негізінде белсенді топ сынып жиналысының негізгі қарарын ойластырады, әрі бұл шешіммен сіздер таныс боласыздар”.
11. “Біздің жиналыс аяқталып қалды, келесі жиналысты кімдер дайындайды, ендігі жерже соны ақылдасып алған жөн болмақ”

       Әркім оның тақырыбын таңдайды.Жиналысты дайындау барысында оеың кеңесшісі рөлін атқаратын топ құрылады.

12. “Сонымен, біз сыныптың төрағасын сайладық, болашақта атқарылар жұмыстарды белгіледік.Өткізілген сынып жиналысының жұмысы жайлы кімде қандай пікір бар?”

       Оқушылар  оған қатысты өз пікірлерін айтады. Жиналыстың нәтижесін ұжым болып талқылауға да болады.Сынып жетекшісі оның жұмысын қортындылайды.